خوددرمانی چیست؟

خوددرمانی به وضعیتی گفته می شود که بدون کمک گرفتن از پزشک یا متخصص تصمیم بگیرید که مشکل سلامت خود را به تنهایی درمان کنید. اقدام به خوددرمانی برای درمان بیماری های افسردگی، استرس و نظایر آن به عنوان یک آسیب اجتماعی مهم شناخته می شود.

 گرچه خود درمانی ممکن است در کوتاه مدت باعث ایجاد تسکین شود، اما با گذشت زمان فقط مشکلات شما را تشدید می کند. خوددرمانی منظم مانند استفاده از الکل، سیگار یا حتی پرخوری می تواند منجر به اعتیاد، بدتر شدن اختلالات خلقی و افزایش مشکلات سلامتی شود. همچنین می تواند به روابط شما در خانه، محل کار و مدرسه آسیب برساند.

همانطور که روش های درمان بر اساس افراد متفاوت است، روش های خود درمانی نیز می توانند متفاوت باشند. برخی افراد برای کنار آمدن با خاطرات ناخوشایند یا احساسات ناشی از حوادث ناگوار به سیگار متوسل می شوند . برخی  دیگر از الکل یا مواد مخدر برای مواجهه با موقعیت هایی که باعث ترس آنها می شود استفاده می کنند.

به طور کلی همه ما گاهی در پاسخ به مشکلات زندگی احساس ناامیدی و نگرانی می کنیم. اما وقتی احساس ناامیدی، ترس، عصبانیت، غم یا استرس در امور روزمره اختلال ایجاد کرد نشانه آن است که برای درمان به کمک نیاز داریم. بنابراین باید راه های سالمی برای کنار آمدن با این مشکلات پیدا کنیم.

ممکن است به راحتی دچار ناامیدی شوید. احتمالا در ذهن خود تصور می کنید که در برابر درمان مشکلات بهداشت روان خود ناتوان هستید. اما هرگز نباید روحیه خود را ببازید. همیشه راهی وجود دارد که بتوانید خود را تغییر دهید.  احساسات خود را بازنگری کنید و مشکلات خود را درمان کنید. به عنوان مثال، بیشتر افراد مبتلا به افسردگی، اضطراب یا استرس، با استفاده از روش های زیرمی توانند به راحتی به مشکل خود غلبه کنند:

روش های سالم جایگزین خوددرمانی

مدیتیشن

تمرینات آرام سازی ذهن مانند مراقبه، مدیتیشن، تنفس عمیق یا یوگا می تواند به کاهش استرس کمک کند. همچنین انجام تکنیک های مراقبه احساس آرامش بیشتری را در طول روز برای شما ایجاد می کند.

رعایت رژیم غذایی سالم

نوع غذایی که می خورید می تواند بر روحیه شما تأثیر بگذارد. کاهش مصرف قند، کربوهیدرات و چربی، و خوردن بیشتر میوه و سبزیجات تازه در سلامت روانی شما نقش مهمی دارد. مصرف اسیدهای چرب امگا 3 می تواند به سلامت مغز و سیستم عصبی و افزایش انرژی شما کمک کند.

حمایت اجتماعی

هیچ چیز مانند گفتگو با یک دوست صمیمی نمی تواند به جسم و روح شما آرامش ببخشد. حتی در دوران فاصله اجتماعی می توانید راه هایی را برای برقراری ارتباط با خانواده و دوستان خود پیدا کنید. ارتباط با اعضای خانواده و دوستان صمیمی باعث می شود استرس و اضطراب شما کاهش یافته و روحیه شما تقویت شود.

خواب و استراحت کافی

کم خوابی باعث تشدید اضطراب، افسردگی و استرس می شود. از سویی دیگر اختلالات خلقی  و استفاده از الکل و مواد مخدر نیز باعث اختلال در خواب شبانه می شود. رعایت یک برنامه خواب منظم، به شما کمک می کند که این چرخه معیوب را بشکنید. خواب و استراحت کافی باعث تقویت روحیه و استقامت شما در غلبه به مشکلات می شود.

درمان افسردگی

هنگامی که به افسردگی مبتلا می شوید، احساس ناامیدی و درماندگی تمام زندگی شما را پر می کند. در ذهن خود تصور می کنید که در انتهای تونل زندگی هیچ گونه نوری وجود ندارد. اما کارهای زیادی هست که می توانید برای بالا بردن روحیه و تثبیت خلق و خوی خود انجام دهید. پیاده روی در طبیعت، انجام فعالیت های مورد علاقه و صحبت با دوستان صمیمی می تواند در مقابله با افسردگی به شما کمک کند.

ورزش

ورزش باعث ایجاد تغییرات قدرتمندی در مغز می شود که می تواند روحیه شما را تقویت کند. ورزش استرس و تنش های عصبی را از بین می برد. احساس آرامش و خوشبختی را تقویت می کند. انجام تمرینات روزانه ورزشی ذهن شما را از خوددرمانی با الکل، مواد مخدر و یا هر روش مضر دیگری منحرف می کند. ورزش همچنین شما را قادر می سازد تا از چرخه افکار منفی که اغلب به اختلالات خلقی دامن می زنند خارج شوید.

مقابله با استرس

ممکن است در ظاهر به نظر برسد که برای غلبه بر استرس هیچ کاری نمی توانید انجام دهید. قبض های منزل مدام روی هم انباشته می شوند. برای انجام هر کاری وقت کم می آورید. مسئولیت های شغلی و خانوادگی شما پایان پذیری ندارد. سیگار کشیدن، سوء مصرف مواد روش های مخرب مقابله با استرس است. استفاده از این روش ها نه تنها تاثیری در کاهش استرس ندارد بلکه باعث تشدید استرس نیز می شود. اما با این حال کارهای زیادی مانند کمک گرفتن از پزشک وجود دارد که با کمک آنها می توانید سطح استرس خود را کاهش دهید.

مقابله با اضطراب

در واقع اضطراب به گروهی از اختلالات گفته می شود تا یک وضعیت واحد. اضطراب هنگامی که به مدت طولانی ادامه پیدا می کند به عنوان یک بیماری تلقی می شود. اضطراب ممکن است خفیف یا شدید باشد. به عنوان مثال بعضی از افراد از حملات وحشت شدید که بدون علائم آغاز می شوند، رنج می برند. اما عده ای دیگر ممکن است در اثر ترسهای غیر منطقی، افکار سرزده یا نگرانی های غیرقابل کنترل دچار اضطراب شوند.

اختلالات اضطراب از جمله شایع ترین مسائل مربوط به سلامت روان است. اما خوشبختانه این اختلالات کاملا قابل درمان هستند. به عنوان مثال نگرانی، یک عادت ذهنی است که با انجام تمرینات کافی یاد می گیرید که چگونه آن را ترک کنید.

ترکیب درمان ها

اگر خوددرمانی، باعث مشکل اعتیاد یا وابستگی در شما شده است، این وضعیت به عنوان یک تشخیص دوگانه (co-occurring) یا یک اختلال همزمان شناخته می شود. برای کمک به درمان یک اختلال همزمان، باید هم مشکل سوء مصرف مواد و هم مساله بهداشت روان را برطرف کنید. مشکل بهداشت روانی در وهله اول باعث شده است که شما به مصرف مواد مخدر یا الکل پناه ببرید. سوء مصرف مواد نیز به نوبه خود باعث اعتیاد شما شده است. بنابراین درمان هر دو مشکل باید در کنار هم انجام شود.

درمان سوء مصرف مواد ممکن است شامل سم زدایی، مدیریت ترک، تعویض خون و یا شرکت در گروه های حمایتی باشد. بسته به شدت مشکل سوء مصرف مواد، برخی از افراد با حمایت خانواده و دوستان خود قادر به ترک و بازگشت به زندگی عادی هستند. در حالیکه برخی دیگر به کمک حرفه ای نیاز دارند.

درمان مشکل روانی شما ممکن است شامل ترکیبی از مراحل خودیاری، رعایت سبک زندگی سالم، درمان فردی یا گروهی و دارو باشد.

چگونه به شخصی که خود درمانی می کند کمک کنیم؟

یکی از مهمترین علل گرایش افراد به خوددرمانی وجود زمینه های استرس و اضطراب در فرد است. شخصی که با مصرف مواد مخدر یا مصرف بیش از حد الکل در حال خوددرمانی است هنوز در مرحله انکار به سر می برد. پذیرفتن واقعیت برای این فرد بسیار سخت است. بنابراین برای کمک به این افراد به صبر و تلاش فراوانی نیاز خواهید داشت. با این حال با برقراری یک رابطه دوستانه می توانید به بیمار خود کمک کنید.

کمک به عزیزی که خوددرمانی می کند می تواند یک مبارزه سخت باشد. شما باید بر هرگونه انکار سوء مصرف مواد در بیمار خود غلبه کنید. به بیمار کمک کنید تا دلیل خوددرمانی را تشخیص دهد و سپس شرایط زمینه ای و مشکلات ایجاد شده در اثر نوشیدن الکل یا مصرف مواد مخدر را درمان کنید.

به یاد داشته باشید که شما نمی توانید برای حل مشکلات بیمار خود کار زیادی انجام دهید. در واقع این خود بیمار است که باید تمایل به درمان داشته باشد. شما نمی توانید کسی را وادار به ترک مواد و درمان مشکلات ایجاد شده کنید. اما می توانید عزیزان خود را به جستجوی کمک ترغیب کنید و عشق و حمایت خود را به آنها ارائه دهید.

بهترین روش برای کمک به افرادی که خوددرمانی می کنند، عبارت است از:

با بیمار خود در مورد رفتارهای آسیب زا صحبت کنید.

بدون قضاوت یا اتهام زدن، آنها را تشویق کنید تا با گوش دادن به شما با دید باز به مشکل نگاه کنند. استفاده از صفات و برچسب های منفی باعث ایجاد خشم و نفرت در فرد بیمار شده و شرایط درمان را وخیم تر می کند. بنابراین با منطق و استدلال به او نشان دهید که خوددرمانی چه عواقب و مضراتی به دنبال دارد.

درمورد مشکل بهداشت روان که باعث خود درمانی در بیمار شما شده است، هر چه می توانید بیاموزید. هرچه بیشتر بفهمید بیمار شما چه مشکلاتی را پشت سر می گذارد، بهتر قادر به بهبودی او هستید.

بیمار را تشویق کنید کمک بگیرد.

کمک کنید تا برای رفتن به پزشک راضی شود و در اولین مراجعه با او همراه شوید. صحبت در مورد دلایل خود درمانی با یک پزشک متخصص به بیمار کمک می کند تا مشکلات خود را با وضوح بیشتری ببیند.

در هنگامی که بیمار به الکل یا مواد دسترسی ندارد با او بحث کرده و ذهن او را از مواد منحرف کنید. زمان را برای بیمار خود با فعالیت های سرگرم کننده و سالم پر کنید.

وسوسه نقش مهمی در ادامه خوددرمانی دارد.

بنابراین تمام چیزهایی که باعث ایجاد وسوسه در بیمار می شوند را از او دور کنید. با بیمار خود دوستانه صحبت کنید. تلاش کنید که به او انگیزه بدهید. بالا رفتن انگیزه باعث می شود بیمار به راحتی بتواند در مقابل وسوسه مقاومت کند.

هنگامی که فردی افسرده و مضطرب است یا مشکل روانی دیگری را تجربه می کند، به طور ناخودآگاه دچار انزوا می شود. بیمار را به تعاملات اجتماعی تشویق کنید. حمایت اجتماعی دوستان و بستگان برای بهبودی بیمار حیاتی است.

حد و مرز تعیین کنید.

درمورد میزان مراقبت و زمانی که می توانید به بیمار خود بدهید بدون اینکه خودتان را خسته کنید واقع بین باشید. برای رفتارهای مخرب بیمار محدودیت هایی قائل شده و به آنها پایبند باشید. هرگز احساسی عمل نکنید. اجازه ندهید دوست یا عزیز بیمارتان آرامش زندگی شما را مختل کند. اقتدار خود را از دست ندهید. به یاد داشته باشید که نظم و قانون در همه حال اهمیت زیادی دارد.

از خودتان مراقبت کنید.

کمک به یک فرد بیمار چالش بزرگی است که ممکن است شما را به لحاظ احساسی، ذهنی، جسمی و روحی درگیر کند. این مساله باعث خستگی شما می شود. صبور باشید. بهبودی از افسردگی، اضطراب یا هر بیماری دیگری که باعث خود درمانی بیمار شده، یک شبه اتفاق نمیفتد. بهبودی از بیماری زمان می برد. در همه حال صبور، حامی و مشوق بیمار خود باشید.

 مشکلات بیمار ممکن است شما را خسته کند. با شخصی که به او اعتماد دارید در مورد مشکلاتی که تجربه می کنید صحبت کنید. حتی بهتر است با افرادی که با مشکلات مشابه روبرو هستند، برای همدردی و حمایت مشورت کنید.

منبع: https://www.helpguide.org/articles/addictions/self-medicating.htm

[advisers limit=3 online =true skill=”11 10″]