افسردگی سالمندان بیماری شایعی است، اما امری کاملا طبیعی نیست. افسردگی در کهن سالی، حدود 6 میلیون آمریکایی در سن 65 سال و بالاتر را مبتلا کرده است. اما تنها 10٪ این افراد بیماری خود را درمان افسردگی می کنند. چون اغلب افسردگی در سالمندان نسبت به بقیه علائم متفاوتی را نشان می دهد. افسردگی در سالمندان نیز اغلب با بیماری های دیگر و عوارض داروهای مورد استفاده اشتباه گرفته می شود.
علت افسردگی سالمندان
با افزایش سن افراد اغلب با تغییرات اساسی در زندگی روبرو می شوند که این تغییرات می تواند خطر افسردگی را افزایش دهد. این موارد می تواند شامل موارد زیر باشد:
مشکلات سلامتی
بیماری و ناتوانی، درد مزمن یا شدید، آسیب دیدن بدن به دلیل جراحی یا بیماری، همگی می توانند در افسردگی نقش داشته باشند.
تنهایی و انزوا
عواملی مانند تنها زندگی کردن، کاهش روابط اجتماعی، کاهش تحرک به دلیل بیماری یا از دست دادن توانایی رانندگی کردن می تواند باعث افسردگی شود.
بازنشستگی
بازنشستگی می تواند مشکلات مربوط به هویت، وضعیت، اعتماد به نفس و امنیت مالی را با خود به همراه داشته و خطر افسردگی را افزایش دهد.
ترس
ترس از مرگ و یا نگرانی از مشکلات مالی یا بهداشتی می تواند در بروز افسردگی در سالمندان تاثیر داشته باشد.
سوگواری
فوت همسر، دوستان، اعضای خانواده و حیوانات خانگی از علت های شایع افسردگی سالمندان است.
مشکلات پزشکی
مشکلات پزشکی به ویژه اگر دردناک، ناتوان کننده یا جدی باشند می توانند باعث افسردگی سالمندان شوند و یا علائم افسردگی آن ها را بدتر کنند. این شرایط عبارتند از:
- دیابت
- سرطان
- لوپوس
- بیماری قلبی
- سکته مغزی
- اختلالات تیروئید
- کمبود ویتامین B12
- عوارض جانبی داروها
- بیماری پارکینسون
- دمانس و بیماری آلزایمر
- مولتیپل اسکلروزیس (MS)
علائم افسردگی می تواند به عنوان یک عارضه جانبی بسیاری از داروها بروز کند . اگر فرد داروهای مصرف می کند، در معرض خطر بیشتری قرار دارد. افراد مسن نسبت به عوارض داروها حساس تر هستند زیرا با افزایش سن، بدن در متابولیسم و پردازش داروها کندتر و کمتر عمل می کنند. سالمندان اگر بعد از شروع داروی جدید احساس افسردگی کنند، باید به پزشک خود بگویند. ممکن است پزشک دوز دارو را کاهش داده یا داروی دیگری را جایگزین کنند که بر روحیه فرد تأثیر نگذارد.
داروهایی که می توانند افسردگی را ایجاد کرده یا بدتر کنند، عبارتند از:
- قرص خواب
- داروهای زخم
- داروهای مسکن و آرتروز
- داروهای قلب حاوی رزرپین
- دارو برای بیماری پارکینسون
- استروژن ها
- داروی فشار خون
- کورتیکو استروئیدها
- مسدود کننده های کانال کلسیم
- مسدود کننده های بتا
- داروهای کاهش کلسترول بالا
- داروهای آنتی کولینرژیک برای درمان اختلالات دستگاه گوارش
عوامل خطر افسردگی در سالمندان
عواملی که خطر افسردگی در افراد مسن را افزایش می دهند، عبارتند از:
- وقایع استرس زا در زندگی
- وضعیت تاهل و یا طلاق و بیوه بودن
- عدم وجود روابط اجتماعی و حامی مناسب
- جنسیت (خطر افسردگی در زنان سالمند بیشتر از مردان است).
علائم افسردگی سالمندان
علائم افسردگی سالمندان می تواند بر هر جنبه ای از زندگی آن ها مانند انرژی، اشتها، خواب و علاقه به کار، سرگرمی و روابط اجتماعی تأثیر بگذارد. متأسفانه، بسیاری از افراد مسن نمی توانند علائم افسردگی خودشان را بشناسند، یا برای دریافت کمک های لازم اقدام نمی کنند.
عوامل زیادی وجود دارد که باعث می شود افسردگی سالمندان اغلب نادیده گرفته شود، بر خی از این عوامل عبارتند از:
- سالمند تنها زندگی کند و کسی متوجه افسردگی او نمی شود.
- تصور اینکه افسردگی بخشی از پیری است و نیازی به درمان ندارد.
- فرد سالمند تمایلی به صحبت در مورد احساسات خود یا کمک گرفتن از دیگران ندارد.
شناخت افسردگی در سالمندان با شناخت علائم شروع می شود.
پرچم های قرمز وعلائم هشداردهنده افسردگی در سالمندان، عبارتند از:
- ناتوانی
- نا امیدی
- احساس گناه
- اختلال در تکلم
- اختلالات خواب
- افکار خودکشی
- مشکلات حافظه
- احساس بی ارزشی
- کاهش وزن یا اشتها
- کمبود انگیزه و انرژی
- از دست دادن اعتماد به نفس
- درد بدون علت یا تشدید شده
- افزایش مصرف الکل یا داروهای دیگر
- عدم علاقه به انجام فعالیت های روزمره
- تحریک پذیری و حساس بودن بیش از حد
- غم و اندوه یا احساس نا امیدی و ناتوانی
- از دست دادن علاقه به برقراری ارتباط با دیگران و یا تفریح
- غفلت از مراقبت شخصی (حذف وعده های غذایی، فراموش کردن دوز داروها، بی توجهی به بهداشت شخصی)
سالمندان افسرده ممکن است “غمگین” نباشند.
در حالی که به نظر می رسد افسردگی و غم و اندوه همیشه با هم هستند، بسیاری از سالمندان افسرده ادعا می کنند که اصلاً احساس ناراحتی نمی کنند. در عوض آن ها ممکن است از انگیزه کم، کمبود انرژی یا مشکلات جسمی شکایت داشته باشند. در حقیقت، شکایات جسمی مانند درد ورم مفاصل یا بدتر شدن سردردها، اغلب نشانه غالب افسردگی در سالمندان است.
تشخیص افسردگی سالمندان
افراد سالمند با افزایش سن، ضررهای زیادی را متحمل می شوند. از دست دادن خواه از دست دادن استقلال، تحرک، سلامتی، حرفه طولانی مدت یا شخصی خاص می تواند برای آن ها دردناک باشد احساس ناراحتی از این ضررها امری کاملا طبیعی و سالم است، حتی اگر در طولانی مدت ادامه یابد.
اندوه و افسردگی علائم شبیه به هم دارند. با این حال، روش هایی برای بیان تفاوت این دو وجود دارد.
- غم و اندوه نوعی شامل طیف وسیعی از احساسات و ترکیبی از روزهای خوب و بد است. حتی وقتی فرد اندوهگین می شود، بازهم لحظاتی لذت و خوشبختی را احساس می کند. اما در افسردگی لحظات خوب و بدی وجود ندارد. از طرف دیگر افسردگی با احساس پوچی و ناامیدی همراه است.
- هیچ برنامه زمانی مشخص برای غم و اندوه وجود ندارد، اما اگر به مرور زمان از بین نرود و در طولانی مدت ادامه یابد می تواند به افسردگی تبدیل شود.
بی خوابی و افسردگی در سالمندان
بی خوابی معمولاً نشانه افسردگی است. مطالعات جدید نشان می دهد که بی خوابی می تواند یک عامل خطر برای شروع افسردگی و بازگشت آن در افراد مسن باشد. برای درمان بی خوابی، متخصصان داروهای جدید خواب آور را برای سالمندان توصیه می کنند که در افراد مسن بی خطر و مؤثر است. در صورت عدم بهبود اختلال خواب و یا افسردگی، روان شناس یا روان پزشک ممکن است داروهای دیگر و یا روان درمانی را تجویز کند.
عوارض افسردگی سالمندان
در سالمندان، افسردگی اغلب همراه با سایر بیماری و ناتوانی های پزشکی رخ می دهد و مدت زمان بیشتری طول می کشد. افسردگی در افراد مسن اغلب خطر ابتلا به بیماری های قلبی را افزایش می دهد. وجود افسردگی در سالمندان احتمال مرگ در اثر این بیماری ها را به میزان قابل توجهی افزایش می دهد. در عین حال، افسردگی توانایی سالمندان را کاهش می دهد. به همین دلیل، تشخیص افسردگی در سالمندان و درمان آن مهم است، حتی اگر افسردگی خیلی خفیف باشد.
افسردگی همچنین خطر خودکشی را به ویژه در مردان سالخورده افزایش می دهد. میزان خودکشی در افراد 80 تا 84 ساله بیش از دو برابر جمعیت عمومی است. انستیتوی ملی بهداشت روانی، افسردگی در افراد 65 سال و بالاتر را یک مشکل اساسی بهداشت عمومی می داند.
علاوه بر این، افزایش سن و سالمندی با تغییرات زیادی مانند از دست دادن حمایت کننده های اجتماعی مانند همسر یا خواهر و برادر، بازنشستگی یا جابجایی محل سکونت همراه است. به دلیل تغییر شرایط زندگی در یک فرد سال خورده ممکن است پزشک و افراد خانواده علائم افسردگی را تشخیص ندهند. در نتیجه، درمان اغلب به تأخیر می افتد، و فرد سالخورده مجبور است با افسردگی مبارزه کند.
تشخیص زوال عقل از افسردگی
افسردگی و زوال عقل علائم بسیار مشابهی، از جمله مشکلات حافظه، اختلال در گفتار و حرکات و انگیزه پایین دارند، بنابراین تشخیص این دو از هم دشوار است. اما برخی علائم افسردگی در سالمندان و زوال عقل در پیری عبارتند از:
| علائم افسردگی | علائم دمانس |
| اختلال در تمرکز | اختلال در حافظه کوتاه مدت |
| اختلال ذهنی نسبتاً سریع است | اختلال ذهنی به تدریج رخ می دهد |
| فرد زمان، تاریخ و مکان صحیح خودش را می داند. | فرد گیج و گمراه است و در مکان های آشنا گم می شود. |
| مهارت های زبان و حرکات کند، اما طبیعی است | نوشتن، صحبت کردن و مهارت های حرکتی مختل شده است |
| فرد متوجه مشکلات حافظه خودش می شود | فرد متوجه مشکلات حافظه نمی شود. |
اگر علائم ناشی از افسردگی باشند، حافظه، تمرکز و انرژی با درمان بیماری دوباره برمی گردند. اما درمان زوال عقل فقط کیفیت زندگی فرد را بهبود می بخشد و ممکن است علائم را متوقف و یا خفیف کند.
درمان افسردگی سالمندان
چندین گزینه درمانی برای افسردگی وجود دارد. این درمان ها شامل دارو، روان درمانی یا مشاوره و یا درمان با شوک الکتریکی می باشد. بعضی اوقات ممکن است ترکیبی از این درمان ها استفاده شود.
داروهای ضد افسردگی
بسیاری از داروهای ضد افسردگی برای بزرگسالان مؤثر هستند. اما خطر عوارض جانبی یا تداخل آن ها با داروهای دیگر باید در نظر گرفته شود. به عنوان مثال، برخی از داروهای ضد افسردگی که در درمان افسردگی سالمندان تجویز می شوند می توانند باعث افت ناگهانی فشار خون شوند و خطر سقوط و شکستگی را افزایش دهند.
از آنجا که افراد مسن نسبت به دارو حساس تر هستند، پزشکان در ابتدا ممکن است دوزهای کمتری را برای بیمار تجویز کنند. به طور کلی، مدت زمان درمان افسردگی در افراد مسن طولانی تر از بیماران دیگر است.
روان درمانی
بیشتر افراد افسرده می دانند که حمایت خانواده و دوستان، برقراری روابط اجتماعی و روان درمانی مفید هستند. روان درمانی به ویژه برای کسانی که ترجیح می دهند دارو مصرف نکنند و علائم خفیف تا متوسط دارند، می تواند موثر باشد. همچنین روان درمانی برای افرادی که به دلیل عوارض جانبی، و احتمال تداخل با داروهای دیگر یا سایر بیماری های پزشکی نمی توانند دارو مصرف کنند، بسیار مفید است.
روان درمانی در سالمندان می تواند طیف وسیعی از مشکلات و عواض اجتماعی افسردگی را برطرف کند. بسیاری از پزشکان استفاده از روان درمانی را در کنار داروهای ضد افسردگی توصیه می کنند.
الکترو شوک درمانی (ECT)
ECT یا شوک الکتریکی می تواند نقش مهمی در درمان افسردگی سالمندانی داشته باشد که قادر به مصرف داروهای ضد افسردگی نیستند، یا افسردگی بسیار شدیدی دارند که زندگی روزمره (مانند خوردن، حمام کردن و نظافت) آن ها را مختل کرده است. ECT اغلب یک درمان بی خطر و مؤثر است.
افراد سال خورده و خانواده های آن ها ممکن است بعضاً علائم افسردگی را اشتباه تشخیص دهند و آن ها را به واکنش های عادی در برابر فشارهای زندگی یا روند پیری بدانند. علاوه بر این، افراد مسن احتمال دارد افسردگی خود را جدی نگیرند و به دنبال درمان نباشند زیرا معتقدند امیدی به درمان آن ها نیست.
اغلب افراد سالخورده به دلیل عوارض جانبی داروها و یا هزینه، تمایلی به مصرف داروهای خود ندارند . علاوه بر این، داشتن برخی بیماری های دیگر همزمان با افسردگی می تواند در تأثیر داروهای ضد افسردگی اختلال ایجاد کند. مصرف الکل و سوء مصرف مواد مخدر ممکن است باعث بدتر شدن افسردگی شود.
خود مراقبتی در افسردگی سالمندان
برداشتن قدم های کوچک تدریجی می تواند علائم افسردگی سالمندان را کاهش داده و احساس انرژی و توانایی بیشتری را در آن ها ایجاد کند. برخی از این راهکارها عبارتند از:
برقراری ارتباط اجتماعی با دیگران
سالمندان افسرده، ممکن است دوست نداشته باشند که کاری انجام دهند و یا کسی را ببینید. اما انزوا و گوشه نشیتی فقط افسردگی را بدتر می کند. اما درمان افسردگی به تنهایی هم می توان تا حدودی برای سالمندان دشوار باشد. به همین دلیل است که آن ها باید از دیگران کمک بگیرند و مدت زمان تنهایی خودشان را محدود کنند. اگر شما به عنوان یک سالمند نمی توانید برای معاشرت از خانه بیرون بروید، دوستان خودتان را دعوت کنید، یا از طریق تلفن یا ایمیل با دیگران در تماس باشید.
اما برقراری ارتباط دیجیتال جایگزین مناسبی برای تماس مستقیم و برقراری روابط چهره به چهره نیست. فرد باید تمام تلاش خود را بکند تا روزانه برخی از دوستان خودش را به صورت حضوری ببیند. سالمندان نباید تمام روز را در خانه بمانند .
کمک به دیگران یکی از بهترین راه ها برای کسب احساس ارزشمند بودن و گسترش روابط اجتماعی می باشد.
حفظ انگیزه و داشتن هدف
برای غلبه بر افسردگی و جلوگیری از بازگشت آن، مهم است که فرد احساس اشتیاق و انگیزه را در زندگی خود حفظ کند. بازنشستگی، از دست دادن دوستان یا عزیزان نزدیک و تغییر در امور مالی، وضعیت و یا سلامت جسمی همگی می توانند بر روحیه، اعتماد به نفس و احساس ارزشمندی فرد تأثیر بگذارند. اما هنوز روش های زیادی وجود دارد که می توانند به زندگی فرد معنای جدیدی بدهند و به آن ها هدف و انگیزه بدهند. افراد سالمند باید سعی کنند روی کارهایی که هنوز می توانند انجام دهد متمرکز شوند. به جای تمرکز روی کاری که قبلاً انجام داده اند، بهتر است روی کارهایی که می توانند انجام دهد متمرکز شوند.
آموختن مهارت های جدید
افراد سالمند بهتر است چیزی را انتخاب کنند که همیشه دوست داشته اند آن را بیاموزند . یادگیری فعالیت های جدید نه تنها انگیزه و شادی را در زندگی می افزاید بلکه می تواند به حفظ سلامت مغز و جلوگیری از افت فشار روانی کمک کند. بهتر است آن ها فعالیت هایی را پیدا کنند که برای فرد معنا دار و لذت بخش باشند. سالمندان هرچه روحیه خود را بیشتر تقویت کنند، احساس بهتری خواهید داشت.
هنگام افسردگی، پیدا کردن انگیزه از هر چیزی سخت تر و دشوار تر است اما روش ها و عادات درست سلامتی در کاهش علائم افسردگی تأثیر دارد. هرچه بهتر از خود مراقبت کنید، بیشتر احساس آرامش خواهید کرد.
ورزش
ورزش یک روش درمانی قدرتمند برای افسردگی است. در حقیقت، تحقیقات نشان می دهد ورزش می تواند به همان اندازه داروهای ضد افسردگی مؤثر باشد.
رژیم غذایی مناسب
تنظیم رژیم غذایی مناسب می تواند به فرد در برابر علائم افسردگی کمک کند. سالمندان بهتر است با کاهش میزان قند و کربوهیدرات تصفیه شده شروع کنند. درعوض، بر روی پروتئین با کیفیت، کربوهیدرات های پیچیده و چربی های سالم تمرکز کنند. غذا نخوردن و حذف وعده های غذایی می تواند روحیه فرد را بدتر، خسته تر و تحریک پذیر تر کند، بنابراین حداقل هر 3-4 ساعت یکبار چیزی بخورند.
داشتن خواب با کیفیت
بسیاری از افراد مسن با مشکلات خواب به خصوص بی خوابی دست و پنجه نرم می کنند. اما کمبود خواب افسردگی را بدتر می کند. هر شب بین 7 تا 9 ساعت خواب داشته باشید.
استفاده از نور خورشید
- نور خورشید می تواند به افزایش سطح سروتونین، بهبود روحیه و مقابله با اختلال عاطفی فصلی (SAD) کمک کند.
- افراد سالمند بهتر است در هر زمانی که می توانند، در ساعات روز به بیرون بروند و حداقل 15 دقیقه خود شان را در معرض آفتاب قرار دهند.
الکل و افسردگی در افراد سالمندان
- استفاده از الکل برای مقابله با درد جسمی و عاطفی می تواند وسوسه‌انگیز باشد.
- اما الکل باعث می شود علائم افسردگی و اضطراب در طولانی مدت، بدتر شود.
- همچنین عملکرد مغز را مختل می کند و با داروهای زیادی از جمله داروهای ضد افسردگی تداخل دارد.
کمک به سالمند افسرده
افسردگی یک بیماری واقعی است، و سالمند شاید از ترس و یا خجالت از کسی کمک نگیرد. کمک به سالمند افسرده وظیفه اصلی خانواده ها می باشد.
- اگر فرد سالخورده ای در خانواده شما وجود دارد که افسرده است، می توانید با حمایت عاطفی در او تغییراتی ایجاد کنید. با صبر و دلسوزی به حرف های او گوش دهید. فقط گوش دادن به حرف های فرد برای او کافی است. حرف های را که سالمند می زند را مورد انتقاد قرار ندهید به آن ها کمک کنید پزشک خوبی را برای خودشان پیدا کنند. آن ها را در مراجعه به پزشک همراهی کرده و از آن ها حمایت اخلاقی کنید.
- افراد سالمند را به بیرون از خانه دعوت کنید. در صورت فعال ماندن بدن و ذهن افسردگی کمتر می شود.
- فعالیت هایی را انجام دهید که فرد در گذشته از آن ها لذت می برده است. افراد افسرده معمولاً وقتی در اطراف دیگران هستند حس بهتری دارند.
- رژیم غذایی نامناسب می تواند افسردگی را بدتر کند، بنابراین مطمئن شوید که سالمند رژیم غذایی مناسبی دارد.
- مراقب علائم هشدار دهنده خودکشی باشید. اگر گمان می کنید که سالمند در حال فکر کردن به خودکشی است، فرد را تشویق کنید که افسردگی خودش را درمان کنند.
- معمولاً افسردگی خیلی زود برطرف می شود، بنابراین به عزیزان خود کمک کنید تا برنامه درمانی خود را دنبال کنند.
آخرین دیدگاه‌ها