اختلال شخصیت وابسته را چگونه شناسایی کنیم؟

اختلال شخصیت وابسته و یا dependent-personality-disorder یکی از شایع ترین اختلالات شخصیت است. این بیماری در مردان و زنان به طور یکسان رخ می دهد. به طور کلی dependent-personality-disorder معمولاً در بزرگسالی و همزمان با شکل گیری روابط مهم با سایر بزرگسالان آشکار می شود.

علائم اختلال شخصیت وابسته یا DPD کدام اند؟

افراد مبتلا به dependent-personality-disorder، وابستگی عاطفی زیادی به افراد دیگر دارند و تلاش زیادی را صرف جلب رضایت دیگران می کنند. افراد مبتلا به DPD تمایل دارند رفتارهای نیازمندانه، منفعلانه و وابسته به سایرین از خود نشان دهند و از جدایی می ترسند. این افراد به صورت افراطی خود را نیازمند سایر افراد می دانند.

سایر ویژگی های مشترک افراد مبتلا به این اختلال شخصیت عبارت اند از:

ناتوانی در تصمیم گیری

فرد مبتلا حتی در تصمیمات روزمره خود، مانند نوع لباس پوشیدن، بدون توصیه و دریافت اطمینان خاطر از سوی دیگران، اقدامی انجام نمی دهد.‌ این افراد نمی توانند درباره مسائل مهم و یا پیش پا افتاده زندگی شان، تصمیم بگیرند.

انفعال، درماندگی و عدم مسئولیت پذیری

افراد مبتلا به dependent-personality-disorder، حتی درباره انتخاب محل کار و زندگی خود، به سایرین وابسته هستند. افراد مبتلا همچنین ممکن است به جای مسئولیت پذیری و انجام وظایف خود، از همسرشان انتظار داشته باشند تا وظایف آن ها را انجام دهند.

ترس شدید از رها شدن و احساس درماندگی در هنگام پایان روابط

فرد مبتلا به dependent-personality-disorder غالباً پس از پایان یک رابطه، سریعا و به طور مستقیم وارد رابطه دیگری می شود. چنین فرد می ترسد تا برای مدتی به صورت انفرادی زندگی کند. برای گریز از درماندگی سعی می کند سریعا با فرد دیگری وارد رابطه شود.

حساسیت بیش از حد به انتقاد

افراد مبتلا به dependent-personality-disorder، نسبت به انتقاداتی که از آن ها می شود، بسیار حساس هستند. در واقع به نظرات سایرین بسیار اهمیت می دهند.

بدبینی و عدم اعتماد به نفس

این افراد بسیار بدبین بوده و اعتماد به نفس کافی ندارند. مثلا یک فرد مبتلا به dependent-personality-disorder ممکن است به این موضوع اعتقاد داشته باشد که به تنهایی قادر به مراقبت از خود نیست. آنها به افراد دیگری برای گذران زندگی نیاز دارد.

اجتناب از مخالفت با دیگران به خاطر ترس از دست دادن حمایت

افراد مبتلا به dependent-personality-disorder ممکن است در برابر برخی از افراد بسیار منفعلانه رفتار کنند. در واقع آنها برای حفظ حمایت فرد مورد نظر، نسبت به اعمال و رفتارهای او منفعل هستند.

این افراد به دلیل عدم اعتماد به نفس، حتی ممکن است از شروع یک کار صرف نظر کنند. در حالی که در واقع توانایی انجام‌ آن را دارند.

عدم تحمل و ترس از تنهایی

از آنجا که افراد مبتلا به این‌ اختلال، شخصیتی وابسته دارند. به همین دلیل تنهایی را اتفاقی ترسناک قلمداد می کنند. آنها می کوشند با حفظ رضایت اطرافیان، خود را از تنهایی نجات دهند.

تحمل بدرفتاری دیگران

به دلیل شخصیت وابسته شان، در برابر سایر افراد منفعلانه رفتار می کنند. همچنین ممکن است نیازهای افرادی را که به ظاهر‌ به آن ها نیاز دارند، بر نیازهای خود مقدم قرار بدهند.

تظاهر‌ به ساده لوح بودن و خیال پردازی

افراد مبتلا به DPD، تمایل دارند خود را افرادی ساده لوح و یا گاها خیال پرداز جلوه بدهند.

علت بروز اختلال شخصیت وابسته یا DPD

اگرچه علت دقیق بروز DPD مشخص نیست، اما به احتمال زیاد علل ایجاد کننده آن شامل ترکیبی از عوامل بیولوژیکی، رشدی، مزاجی و روانی است. برخی از محققان معتقدند که شیوه فرزند پروری مستبدانه یا بیش از حد محافظتی می تواند منجر به ایجاد ویژگی های شخصیتی وابسته در افرادی شود که مستعد ابتلا به این اختلال هستند.

DPD یا اختلال شخصیت وابسته چگونه تشخیص داده می شود؟

به عنوان یک نکته مهم، dependent-personality-disorder باید از اختلال شخصیت مرزی متمایز شود. یعنی به صورت افتراقی تشخیص داده شود. زیرا این دو اختلال روانی علائم مشترکی دارند.

در اختلال شخصیت مرزی، فرد به ترس از رها شدن با احساس خشم و پوچی پاسخ می دهد. اما در dependent-personality-disorder، فرد با تسلیم شدن در برابر افراد و شرایط به ترس پاسخ می دهد. به دنبال ایجاد رابطه دیگری برای حفظ وابستگی خود است.

در صورت وجود اکثر یا همه علائم (فوق)، که نشان دهنده وجود dependent-personality-disorder هستند، پزشک با گرفتن شرح حال کامل پزشکی و روانپزشکی و احتمالاً معاینه اولیه فیزیکی، ارزیابی را آغاز می کند. هیچ تست و روش آزمایشگاهی برای تشخیص اختلالات شخصیتی وجود ندارد. اما پزشک ممکن است از تست های مختلف تشخیصی برای رد بیماری های جسمی مرتبط، به عنوان علت بروز علائم، استفاده کند.

اگر پزشک هیچ دلیل فیزیکی برای بروز این علائم پیدا نکند. ممکن است فرد را به روانپزشک، روانشناس یا سایر متخصصان مرتبط با اختلالات روانی برای تشخیص و درمان بیماری روانی احتمالی ارجاع دهد. روانپزشکان و روانشناسان از روش های مصاحبه و تست های مخصوص طراحی شده برای ارزیابی فرد، برای تصمیم گیری در مورد اختلال شخصیت وابسته استفاده می کنند.

DPD یا اختلال شخصیت وابسته چگونه درمان می شود؟

همانطور که در مورد بسیاری از اختلالات شخصیتی اتفاق می افتد، افراد مبتلا به اختلال شخصیت وابسته یا DPD به طور کلی به دنبال درمان این اختلال نیستند. در عوض، افراد مبتلا به این ‌اختلال ممکن است زمانی که مشکلی در زندگی آن ها (که اغلب ناشی از تفکر یا رفتار مربوط به این اختلال است) ایجاد شده و بسیار شدید شود، به دنبال درمان باشند و دیگر قادر به کنار آمدن با آن نباشند.

به طور کلی، افراد مبتلا به اختلال شخصیت وابسته یا DPD مستعد ابتلا به افسردگی یا اضطراب هستند. در واقع علائم مرتبط با افسردگی و اضطراب هستند که ممکن است فرد را وادار به مراجعه به روانپزشک کنند.

روان درمانی

روان درمانی (نوعی مشاوره) روش اصلی درمان اختلال شخصیت وابسته یا DPD است. هدف از درمان اختلال شخصیت وابسته این است که به فرد مبتلا به اختلال شخصیت وابسته یا DPD کمک کند تا فعال تر و مستقل تر شده و روش ایجاد روابط سالم را بیاموزد.

هنگامی که تمرکز درمان بر مدیریت رفتارهایی است که عملکرد فرد مبتلا را مختل می کنند. انجام درمان کوتاه مدت با اهداف خاص ترجیح داده می شود.

اغلب برای درمانگر و بیمار مفید است که به نقش درمانگر توجه کنند تا راههایی را تشخیص داده و به آنها بپردازند. تا از طریق آن ها بیمار بتواند همان نوع وابستگی شخصیتی در دنیای واقعی را، در طول درمان ایجاد کند. این کار کمک زیادی به درمان اختلال شخصیت وابسته خواهد کرد.

برخی از استراتژی های خاص درمانی ممکن است شامل آموزش قاطعیت برای کمک به فرد مبتلا به DPD برای ایجاد اعتماد به نفس و درمان شناختی رفتاری (CBT) باشد. این روش ها به افراد در ایجاد نگرش ها و دیدگاه های جدید نسبت به خود و نسبت به سایر افراد کمک می کند.

تغییر جدی و معنا دار در ساختار شخصیتی افراد معمولاً از طریق روان درمانی طولانی مدت روانکاوانه یا روان پویا دنبال می شود. به کمک درمان طولانی مدت، شخص مبتلا به اختلال شخصیت وابسته می تواند الگوهای رفتاری و ضعف های شخصیتی خود را به مرور زمان ترمیم و اصلاح کند. این نوع درمان می تواند بسیار موفقیت‌ آمیز باشد.

دارودرمانی

دارودرمانی ممکن است برای درمان علائم افراد مبتلا به اختلال شخصیت وابسته یا DPD که از مشکلات مرتبط مانند افسردگی یا اضطراب رنج می برند، استفاده شود. با این حال، درمان با دارو به خودی خود معمولاً مشکلات اصلی ناشی از اختلالات شخصیتی را درمان نمی کند.

علاوه بر این، دوز این‌ داروها باید با دقت کنترل شوند، زیرا افراد مبتلا به اختلال شخصیت وابسته یا DPD می توانند از آنها به طور نامناسب استفاده کنند. همچنین ممکن است از داروهای تجویزی خاصی سوء استفاده کنند.

عوارض اختلال شخصیت وابسته چیست؟

اختلال شخصیت وابسته می تواند عوارض متعددی را برای فرد مبتلا به همراه داشته باشد. افراد مبتلا به DPD در معرض افسردگی، اختلالات اضطرابی و فوبیا و همچنین سوء مصرف مواد هستند. همچنین ان افراد در معرض سوء استفاده قرار می گیرند. زیرا ممکن است خود را عملاً مایل به انجام هر کاری برای حفظ رابطه با شریک غالب یا شخص قدرتمند بدانند.

اختلال شخصیت وابسته، قابل درمان است. به طور معمول، با روان درمانی (مشاوره)، بسیاری از افراد مبتلا به اختلال شخصیت وابسته یا DPD می توانند بیاموزند چگونه در زندگی خود انتخاب های مستقل تری انجام دهند. نکته مهم در درمان این‌ اختلال، همکاری بیماری با روانپزشک و تکمیل دوره درمان است.

آیا می توان از اختلال شخصیت وابسته یا DPD پیشگیری کرد؟

اگرچه به دلیل دخالت عوامل ژنتیکی در بروز اختلال شخصیت وابسته، ممکن است پیشگیری از این اختلال ممکن نباشد. اما درمان زودهنگام اختلال شخصیت وابسته یا DPD گاهی اوقات به فردی که مستعد ابتلا به این اختلال است، این امکان را می دهد تا راه های سازنده تری برای مقابله با موقعیت ها و چالش های روزمره خود بیاموزد.

اگر فردی به صورت پیشگیرانه روش هایی‌ را برای برخورد صحیح با عوارض اختلال شخصیت وابسته بیاموزد. خواهد توانست در سریع ترین زمان ممکن این اختلال شخصیتی را شکست دهد. با کمک روان درمانی می توان‌ به افراد مستعد ابتلا به این‌ اختلال کمک شایان توجهی کرد.

به طور کلی، توسعه ساختار شخصیت انسان ها یک فرایند پیچیده است که از سنین کودکی و حتی سال های ابتدایی زندگی شروع می شود. روان درمانی با هدف تغییر شخصیت ممکن است زمانی موفقیت آمیز باشد که به صورت زودهنگام شروع شود.

هنگامی که بیمار انگیزه بالایی برای تغییر داشته و هنگامی که بین کار درمانگر و بیمار رابطه کاری قوی وجود دارد. روش های درمانی به بهترین شکل ممکن به افراد برای رفع مشکلات روانی شان کمک خواهد کرد. نباید به گمان برطرف شدن خود به خودی اختلالات روانی، از مراجعه به روانپزشک امتناع کرد.

سخن آخر

در صورتی که فرد مبتلا به اختلال شخصیت وابسته، اراده درمان از خود بروز دهد. پیش آگهی این‌ اختلال روانی مثبت و روشن خواهد بود. شخصیت افراد مبتلا، با روش های استاندارد و درمان طولانی مدت، قابل تغییر است.