کوبیدن سر در کودکان یکی از رفتارهایی است که می‌تواند والدین را نگران و مضطرب کند. این رفتار معمولاً در سنین ۶ ماهگی تا ۳ سالگی دیده می‌شود و گاهی به صورت ریتمیک و تکراری هنگام خواب، عصبانیت یا حتی بی‌حوصلگی رخ می‌دهد. بسیاری از والدین در مواجهه با این رفتار نگران آسیب جسمی یا وجود مشکلات عصبی و رفتاری در فرزندشان می‌شوند؛ اما علت این رفتار همیشه خطرناک یا نگران‌کننده نیست.
اگرچه در بسیاری از موارد کوبیدن سر در کودکان یک رفتار عادی و گذراست؛ اما گاهی نیازمند ارزیابی تخصصی برای پیشگیری از آسیب‌های احتمالی یا بررسی مشکلات زمینه‌ای است. شما می‌توانید با دریافت مشاوره تخصصی و راهکارهای کاربردی از پزشکان و متخصصان پزشکت راه صحیح مدیریت این رفتار را بیاموزید و خیال خود را از سلامت فرزندتان آسوده کنید.
علائم اختلال کوبیدن سر در کودکان چیست؟
اگر کودک شما مکرراً سر خود را به بالش، دیوار یا گهواره می‌کوبد، در حالی که به جلو یا عقب تکان می‌خورد، ممکن است در حال کوبیدن سر خودش باشد. نوزادان معمولاً این کار را در حوالی زمان خواب انجام می دهند؛ زیرا تکان دادن سر به آنها کمک می کند به خواب بروند. فرزند شما ممکن است هنگام نشستن در وضعیت عمودی یا دراز کشیدن در رختخواب، سرش را بکوبد.
در اینجا علائم رایج ضربه زدن به سر در نوزادان آورده شده است:
- کوبیدن مکرر سر خود به تخت خواب یا تشک
- نشستن فقط برای کوبیدن سر به دیوار یا گهواره
- تکان دادن به جلو و عقب و کوبیدن سرشان در حالی که به جلو تکان می‌خورند.
- دراز کشیدن به پشت و غلتیدن سر از این طرف به پهلو به اندازه کافی برای ضربه زدن به سرشان
اختلال کوبیدن سر به زمین در کودکان چقدر طول می کشد؟
مدت زمان کوبیدن سر در کودکان کوتاه بوده و اغلب حدود 15 دقیقه طول می کشد. این رفتار معمولا بین شش تا نه ماهگی شروع شده و در سن سه سالگی متوقف می شود. چند کودک سالم ممکن است که این رفتار را تا سن پنج سالگی نشان دهند. اگر این عادت بیش از سه سال ادامه داشت، با پزشک اطفال مشورت کنید.
دلیل کوبیدن سر کودک به زمین
کوبیدن سر در نوزادان سالم ممکن است به دلایل زیر رخ دهد:
- یک تکنیک خود آرام بخش برای خواب: رفتار کوبیدن سر اغلب قبل از خواب نوزاد مشاهده می شود. این تئوری وجود دارد که این حرکت موزون شبیه حرکت گهواره ای است که کودک را برای خوابیدن آرام می کند. هنگامی که کودک خوب بخوابد، دیگر این رفتار را نشان نمی دهد.
- پاسخی به کسالت، ناامیدی یا اضطراب: برخی از نوزادان ممکن است به عنوان پاسخی به ناامیدی یا زمانی که احساس اضطراب می کنند به سر خود ضربه بزنند. کودکی که حوصله اش سر می رود، ممکن است بداخلاق و پر سر و صدا شود. این می‌تواند علت کوبیدن سر کودک به زمین باشد تا خود را آرام کنند.
- نوعی تکنیک خودتحریکی: برخی از نوزادان ممکن است سر خود را بکوبند تا سیستم دهلیزی خود را تحریک کند که بخشی از گوش داخلی است و به بدن کمک می کند تا تعادل را حفظ کند. حرکات موزون، تاب خوردن، چرخیدن و غلتیدن از جمله حرکاتی هستند که کودکان به طور طبیعی برای تحریک سیستم دهلیزی خود و بهبود تعادل بدن انجام می دهند. این حرکت همچنین ممکن است به بهبود شبکه های عصبی مغز و عملکرد آنها کمک کند.
اکثر نوزادان به دلایل عادی به سر خود ضربه می زنند. با این حال والدین و مراقبان اغلب تعجب می کنند که آیا ممکن است نشان دهنده یک مشکل باشد یا خیر.
آیا کوبیدن سر در کودکان نشانه دهنده بیماری است؟
کوبیدن سر در نوزادان یک واکنش طبیعی و به ندرت نشانه ای از بیماری زمینه ای است. این یک رفتار موقتی و بعید بوده که به یک مشکل شناختی، عاطفی یا فیزیکی تبدیل شود. ممکن است ضربه زدن به سر را یک رفتار خودآرام بخش، مانند مکیدن شست در نظر بگیرید.
علیرغم ماهیت خوش خیم این رفتار، گاهی اوقات ممکن است نشان دهنده یک اختلال جسمی یا روانی باشد، به خصوص اگر کوبیدن سر بیش از سه سالگی ادامه یابد. در برخی موارد، کوبیدن سر ممکن است نشاندهنده هر کدام از موارد زیر باشد.
1. اوتیسم
یک علت زدن سر کودک به زمین می‌تواند اوتیسم باشد. کودکان مبتلا به اختلال طیف اوتیسم (ASD) تمایل دارند که رفتار کوبیدن سر خود را نشان دهند. با این حال هر نوزادی که سرش را می‌کوبد، اوتیسم ندارد یا به اوتیسم مبتلا نمی‌شود.
اگر کودک شما برای برقراری ارتباط به اشیاء اشاره می کند، این راه ارتباطی او با مراقبان اصلی خود است و در بازی ها و فعالیت ها شرکت می کند، در این صورت علائم اتیسم بعید است. این بیماری تا سن 24 ماهگی قابل تشخیص است.
2. اختلال حرکتی کلیشه ای
اختلالی است که باعث می شود کودک حرکات پراکنده و تکراری انجام دهد. کوبیدن سر در کودکان یکی از علائم متعدد آن بوده که شامل تکان دادن دست، جویدن ناخن و تکان دادن سر است. اختلال حرکتی کلیشه ای اغلب توسط شرایط دیگری مانند اوتیسم و سندرم تورت ایجاد می شود.
3. اختلالات عصبی
برخی از مشکلات عصبی مانند رومبنسفالوسیناپسیس، ممکن است که باعث اختلال در عملکرد سیستم دهلیزی شده که منجر به حرکات مکرر بدن، مانند ضربه زدن به سر می شود. این اختلالات ژنتیکی و عمدتاً نادر هستند و می‌تواند علت کوبیدن سر بچه به زمین باشد.
اگر نوزاد فقط قبل از خواب و زمانی که سرش شلوغ است، سر خود را بکوبد، احتمالاً این یک رفتار طبیعی است و با مشکلی مرتبط نیست.
چه زمانی از مشاهده کوبیدن سر در کودکان به پزشک مراجعه کنیم؟
در مورد رفتار کوبیدن سر نوزاد در شرایط زیر با پزشک مشورت کنید:
- کودک دارای تاخیر در رشد است.
- کوبیدن سر در طول روز زیاد اتفاق می افتد.
- کوبیدن سر حتی پس از آسیب نیز ادامه دارد.
- به نظر می رسد که نوزاد حتی پس از ضربه زدن به سرش نمی خوابد.
- نوزاد در به خواب رفتن مشکل دارد یا حتی پس از کوبیدن سرش نمی خوابد.
- به نظر می رسد کودک در حفظ تعادل بدن و هماهنگی حرکات بدن مشکل دارد.
- کوبیدن سر منجر به هر نوع آسیبی شده یا به نظر می رسد که باعث استفراغ نوزاد شود.
- کوبیدن سر پس از سه سالگی ادامه می یابد، حتی اگر نوزاد هیچ یک از شرایط ذکر شده در بالا را نشان ندهد.
پزشک معاینه فیزیکی انجام می‌دهد، سابقه پزشکی نوزاد را بررسی می‌کند و آزمایش‌هایی را برای تعیین هر گونه علت زمینه‌ای برای ضربه زدن سر در نوزاد انجام می‌دهد. درمان کوبیدن سر در کودکان به دلیل ضربه زدن سر بستگی دارد.
چگونه از کوبیدن سر کودک به زمین پیشگیری کنیم؟
اگر کوبیدن سر در کودکان به دلیل یک مشکل اساسی نیست و یک رفتار طبیعی است، می توانید راه های زیر را برای پاسخ به آن در نظر بگیرید.
1. رفتار نوزاد را بررسی کنید
بررسی کنید که آیا کوبیدن سر به این دلیل است که کودک به دلایلی مانند تخت ناراحت کننده یا دمای محیط گرم نمی تواند بخوابد. به احتمال زیاد، اگر مشکل برطرف شود، احتمالاً نوزاد از ضربه زدن به سر خود دست می کشد و به خواب می رود.
2. حواس کودک را پرت کنید
بسیاری از نوزادان اغلب هنگامی که حواسشان پرت می شود، رفتار کوبیدن سر در کودکان را متوقف می کنند. هر بار که نوزاد را در حال ضربه زدن به سر خود مشاهده می کنید، با صدا زدن یا گفتن حرف های خنده دار حواس او را پرت کنید.
3. کودک را آرام کنید
قبل از اینکه نوزاد را در گهواره قرار دهید، او را قنداق کنید، او را در آغوش تکان دهید یا به آرامی در آغوش بگیرید. شما همچنین می توانید یک برنامه روتین قبل از خواب را رعایت کنید که شامل حمام آب گرم و خواندن کتاب برای آرام کردن کودک است تا بدون ضربه سر به خواب رود.
4. بازی ها و فعالیت ها را امتحان کنید
اگر کودک به دلیل بی حوصلگی سرش را به زمین می کوبد، اسباب بازی ها یا فعالیت های بازی برای او فراهم کنید که به آرام شدن او کمک می کند.
5. به کودک بیاموزید که خودش را آرام کند
شما می توانید روش های جایگزین خود آرام بخشی را به کودک آموزش دهید. به عنوان مثال می‌توانید قبل از خوابیدن به کودک پستانک بدهید. عمل مکیدن پستانک می تواند کودک را آرام کند.
6. با کودک نوپا صحبت کنید
با کودک نوپا صحبت کنید و بفهمید که چه چیزی باعث کوبیدن سر در کودکان می شود. کودکان نوپا می توانند احساسات خود را از طریق کلمات و جملات ساده بیان کنند، که می تواند به شما در درک دلیل زدن سر به زمین کمک کند.
7. خطر آسیب به کودک را به حداقل برسانید
گهواره هایی با نرده های محافظ یا دیوارهای بالشتکی انتخاب کنید تا خطر آسیب به سر ناشی از ضربه سر را به حداقل برسانید. این می تواند به کاهش خطر آسیب کمک کند، در حالی که هنوز در حال کشف راه هایی برای مقابله با آن هستید.
شما ممکن است روش‌های متعددی را امتحان کنید و ببینید چه چیزی برای آرام کردن کودک شما و تسلیم کردن رفتار کوبیدن سر به بهترین وجه کار می‌کند.
کوبیدن سر در کودکان چه ارتباطی با تکان دادن بدن و چرخاندن سر دارد؟
کوبیدن سر، تکان دادن بدن و چرخاندن سر همگی حرکات موزون هستند که توسط نوزادان برای آرام کردن خود انجام می شود. در زیر روش‌های مختلف دیگر خودآرامش‌بخشی، از جمله تکان دادن بدن و چرخاندن سر آورده شده است:
- چرخاندن سر: حرکت سر به پهلو در حالی که کودک به پشت است وجود دارد.
- چرخاندن بدن یا پا: کودک ممکن است بدن خود را بچرخاند یا پاهای خود را از این طرف به سمت دیگر حرکت دهد.
- کوبیدن دست یا پا: معمولاً زمانی اتفاق می‌افتد که کودک به پشت می‌خوابد. آنها دائماً پاهای خود را بلند می کنند و دوباره به تخت می کوبند.
- تکان دادن بدن: کودک در حالت خزیدن تمام بدن را به این طرف و آن طرف حرکت می دهد. همچنین ممکن است در حالی که نشسته است، نیم تنه خود را به پهلو حرکت دهند.
این حرکات معمولا از شش تا نه ماهگی شروع می شوند. نوزادان ممکن است چند مورد از این حرکات موزون را به طور همزمان از خود نشان دهند. کوبیدن سر در کودکان و نوزادان بیشتر یک تکنیک آرامش است که با بزرگتر شدن کودک به تدریج محو می شود.
سعی کنید یک برنامه روتین قبل از خواب و فعالیت‌های مختلفی داشته باشید که می‌تواند به کودک کمک کند تا بدون نیاز به کوبیدن سر، احساس راحتی کند. اگر هر گونه تاخیر رشدی را مشاهده کردید یا در مورد رفتار کوبیدن سر کودک خود نگرانی دارید، با پزشک مشورت کنید.
دریافت مشاوره فوری روانشناسی کودکان از متخصصان آنلاین پزشکت
اگر کودکتان رفتار کوبیدن سر را نشان می‌دهد و نگران دلایل یا پیامدهای آن هستید، همین حالا با متخصصان ما در پزشکت مشاوره دریافت کنید. با ارزیابی دقیق، تشخیص صحیح و ارائه راهکارهای علمی و عملی، به شما کمک میکنیم تا با آرامش کامل این رفتار کودک را مدیریت کنید.
نتیجه‌گیری
علت سر کوبیدن بچه به زمین چیست؟ کوبیدن سر در کودکان رفتاری است که در نگاه اول نگران‌کننده به نظر می‌رسد؛ اما در بسیاری از موارد بخشی از روند طبیعی رشد کودک محسوب می‌شود. این رفتار می‌تواند راهی برای ابراز احساسات، جلب توجه یا کاهش تنش در کودک باشد و معمولاً با بزرگتر شدن کودک کاهش می‌یابد.
با این حال بی‌توجهی به علائم هشدار یا مدیریت اشتباه این رفتار ممکن است منجر به مشکلات جسمی یا رفتاری شود. آگاهی درست، برخورد مناسب والدین و در صورت نیاز دریافت راهنمایی از متخصص می‌تواند بهترین مسیر را برای حفظ سلامت جسم و روان کودک فراهم کند.
