توهم شنوایی زمانی رخ می دهد که فردی صدا، موسیقی یا اصوات دیگری را که جود خارجی نداشته و دیگران آن را نمی شنوند، بشنوند. گاهی اوقات شخص می داند که صدایی در واقعیت وجود ندارد و دچار توهم شده است. با این حال، برخی از افراد نمی توانند تفاوت واقعیت و توهم را تشخیص بدهند و معتقدند که صدایی در واقعیت وجود دارد و آنها این صدا را می شنوند.
با وجود اینکه ممکن است افراد، از صحبت کردن با دیگران و به خصوص با پزشک، درباره توهمات شنوایی و به طور کلی مشکلات روانی خود، احساس شرم داشته باشند، با این حال شما باید تلاش کنید به بهترین شکل ممکن با روانپزشک معالج تان همکاری کنید.
روانپزشک می خواهد حال شما خوبتر شود و به شما کمک می کند تا مراحل بعدی درمان خود را با موفقیت انجام دهید. به هیچ وجه نباید به حرف کسانی که افراد مبتلا به مشکلات روانی را دیوانه خطاب می کنند، توجه کنید. مشکلات روانی، مانند سایر بیماری ها، فقط “بیماری” هستند، نه چیز دیگر.
توهم فرمان، نگران کننده ترین نوع توهم شنوایی
“توهم فرمان” نگران کننده ترین نوع توهمات شنوایی به حساب می آید. افراد دچار این توهم، صداهایی را می شنوند که به آن ها می گوید باید کاری را انجام دهند. با وجود اینکه گاهی اوقات ممکن است این دستورات به ظاهر بی ضرر باشند، اما بعضی وقت ها این صداها به افراد مبتلا به این توهمات دستور می دهند که به خودشان و یا دیگران آسیب برسانند. در نتیجه این شرایط بسیار خطرناک خواهد بود.
اگر کسی دچار توهمات شنوایی خطرناک یا افکار خودزنی یا خودکشی شود، باید فوراً با یک روانپزشک یا با اورژانس تماس بگیرید.
هذیان در مقابل توهم شنوایی
گاهی اوقات هذیان با توهم اشتباه گرفته می شود. هذیان گویی شامل یک مجموعه از باورهایی است که با واقعیت مطابقت ندارند. حتی در صورت اثبات نادرست بودن این باورها، نمی توان عقیده فرد مبتلا به هذیان را تغییر داد. در مقابل، توهمات شنوایی، شنیدن اصواتی است که در واقعیت وجود ندارد.
علل بروز توهمات شنوایی
توهمات شنوایی به طور معمول در اثر ابتلا فرد به بیماری های روانی ایجاد می شود. یکی از مهم ترین علل ایجاد توهمات شنوایی، بیماری اسکیزوفرنی است. همچنین، توهمات شنوایی می توانند در اثر ابتلا فرد به اختلال دوقطبی، اختلال استرس پس از سانحه و زوال عقل رخ دهند. تشخیص صحیح بیماری زمینه ای، درمان توهمات شنوایی را بسیار راحت تر خواهد کرد.
اختلال اسکیزوفرنی
تغییرات عمیق در روحیات و رفتار فرد، علامت بارز اسکیزوفرنی است. اما بروز توهم (شنیداری، بینایی) مهم ترین و اصلی ترین علامت بیماری اسکیزوفرنی است. سوء مصرف مواد از جمله مواردی است که افراد را مستعد این بیماری می کند. پارانویا و افکار خودکشی از دیگر نشانه های ابتلا یک فرد به این بیماری است.
اسکیزوفرنی شایع ترین علت بروز توهمات شنوایی و بینایی در افراد است. افراد مبتلا به اسکیزوفرنی، همچنین ممکن است دچار توهم و افکار و رفتارهای نامنظم شوند. بروز اضطراب، تغییرات خلقی و افکار خودآزاری نیز در افراد مبتلا به اسکیزوفرنی شایع هستند.
اسکیزوفرنی، اکثرا در طی بلوغ و آغاز جوانی در افراد ایجاد می شود. به همین دلیل به آن جنون جوانی نیز گفته می شود. راه درمان بیماری اسکیزوفرنی شامل مصرف داروهای ضد روان پریشی مانند ریسپریدون است. بهتر است فرد مبتلا به اسکیزوفرنی بهتر است دوره درمان خود را در یک کلینیک تخصصی و تحت نظر یک تیم با تجربه بگذراند.
اختلال دوقطبی
بروز رفتار شیدایی و افسردگی به صورت متناوب، علامت اصلی این اختلال به حساب می آید. توهم (شنیداری، بینایی) از جمله علائم مهم این اختلال است. سوء مصرف مواد می تواند باعث بروز این اختلال شود. افکار خودکشی از دیگر عوارض اختلال دوقطبی است.
افراد مبتلا به اختلال دوقطبی هم رفتار های شیدایی (خلق و خوی بسیار مثبت و انرژی شدید) و هم افسردگی (احساس غم و ضعیف، کاهش شدید انگیزه) دارند. توهم می تواند در طول هر دو بخش رفتاری این اختلال اتفاق بیفتد. بروز توهم در حالت مانیک شایع تر است. انواع مختلفی از اختلالات دوقطبی وجود دارد. مدت زمان و شدت رفتار های خلقی شیدایی و افسردگی در بیماران مختلف، متفاوت هستند.
استفاده از داروهای تثبیت کننده خلق و خو، خواب سالم، کافی و منظم و مشاوره روانپزشکی، از جمله راه های درمان اختلال دوقطبی در افراد مختلف می باشند.
اختلال استرس پس از سانحه (PTSD)
اضطراب و ترس، مهم ترین علائم این اختلال روانی به حساب می آیند. در این اختلال، فرد به طور متناوب احساس می کند که در شرایط نامطلوب حادثه ای که قبلا رخ داده، قرار گرفته است. این اختلال نیز می تواند باعث ایجاد توهم (شنیداری، بینایی) شود. تحریک پذیری و پرخاشگری، اختلالات خواب و افکار خودکشی از دیگر عوارض این اختلال هستند.
اختلال استرس پس از سانحه (PTSD) باعث ایجاد طیف وسیعی از علائم می شود. حتی پس از رخ دادن یک حادثه نیز ممکن است فرد برای مدت ها درگیر اضطراب ناشی از آن باشد. سوانح می توانند به صورت منفرد و ناگهانی، و یا به صورت مداوم و مزمن بر روی فرد تاثیر بگذارند.
برخی از علل رایج PTSD عبارت اند از: تجاوز جنسی، مبارزه فیزیکی و بیماری جسمی.
علائم این اختلال ممکن است شامل اضطراب، بی خوابی، تحریک پذیری، پرخاشگری و روان پریشی، از جمله توهم و فلاش بک به روز حادثه، باشد.
افراد مبتلا به PTSD ممکن است سابقه ابتلا به اختلالات روانی دیگری مانند افسردگی، اضطراب یا مصرف مواد مخدر نیز داشته باشند.
درمان اختلال PTSD شامل مصرف داروهایی مانند داروهای ضد افسردگی و داروهای ضد روان پریشی، همراه با مشاوره روانپزشکی است. یکی دیگر از روش های موثر درمان اختلال اضطراب پس از سانحه، قرار گرفتن مجدد در شرایط اضطراب زا تا زمان برطرف شدن اضطراب است.
شرایط ایجاد استرس می تواند واقعی یا ذهنی باشد. مثلا ممکن است فرد هنگامی که به یک موضوع خاص می اندیشد، دچار استرس شود.
بیماری آلزایمر
بیماری آلزایمر بر مغز تأثیر می گذارد و باعث ایجاد اختلال در حافظه، عملکرد و اختلال در قضاوت فرد مبتلا می شود. بیماری آلزایمر باعث ایجاد پلاک های غیر طبیعی و تجمع پروتئین های خاصی می شود که پیام رسانی بین سلول های مغزی (نورون ها) را مسدود می کنند.
این پلاک های غیرطبیعی، نهایتا با مختل کردن عملکرد نورون ها و نیز تبادلات سلولی آن ها، منجر به مرگ آن ها می شوند. بیماری آلزایمر شایع ترین علت ایجاد کننده زوال عقل است. خطر ابتلا به آلزایمر با افزایش سن و داشتن سابقه خانوادگی ابتلا به این بیماری افزایش می یابد. با پیشرفت آلزایمر، توهم نیز می تواند رخ دهد.
بیماری آلزایمر با ترکیبی از تست های شناختی، معاینه فیزیکی و آزمایش خون تشخیص داده می شود. همچنین ممکن است آزمایشات تصویربرداری مغز مانند سی تی اسکن یا MRI نیز انجام شود. بیماری آلزایمر قابل درمان نیست. اما برخی داروها می توانند از پیشرفت این بیماری پیشگیری کنند.
بیماری پارکینسون
بیماری پارکینسون می تواند باعث بروز مشکلات حرکتی از جمله رعشه یا لرزش دست ها، سفتی و کندی حرکات و مشکلات تعادلی شود. این عوارض می توانند منجر به زمین خوردن فرد مبتلا به پارکینسون شود. این عوارض، در اثر ایجاد اختلال در یکی از میانجی های شیمیایی مغز، یعنی دوپامین اتفاق می افتند.
علائم روانشناختی پارکینسون شامل زوال عقل، افسردگی، روان پریشی و توهم است.
پارکینسون به کمک یک معاینه دقیق عصبی تشخیص داده می شود. ممکن است آزمایش خون و تصویر برداری مغزی مانند MRI نیز مورد نیاز باشد.
درمان پارکینسون به کمک داروهایی انجام می شود که میزان دوپامین را در مغز افزایش می دهند. برای تقویت عضلات و حرکات فرد، انجام فیزیوتراپی نیز توصیه می شود. همچنین از داروهای دیگر برای درمان علائم و عوارضی مانند افسردگی استفاده می شود.
در برخی موارد، از جراحی (مانند تحریک عمیق مغز) برای بهبود علائم جسمانی ناشی از پارکینسون استفاده می شود.
بیماری هانتینگتون
حرکات غیر طبیعی، مشکلات حرکتی چشم، اختلال در حفظ تعادل، اختلالات خلقی مانند افسردگی و نهایتا توهم (شنیداری، بینایی)، از جمله علائم بیماری پارکینسون به حساب می آیند.
بیماری هانتینگتون یک بیماری ژنتیکی است که باعث ایجاد مشکلات حرکتی پیشرونده به نام کره می شود. Chorea (نشات گرفته از یک کلمه یونانی به معنی “رقص”) شامل حرکات غیر ارادی و نامنظم اندام یا تنه است. این عارضه ناشی از اسپاسم عضلات ایجاد می شود. در اکثر موارد، سایر افراد قبل از این که فرد مبتلا تحت تاثیر این عارضه قرار گیرد، متوجه این حرکات می شوند.
بیماری هانتینگتون همچنین باعث بروز افسردگی و روان پریشی، از جمله توهم، می شود.
این بیماری با داروهایی مانند تترابنازین و داروهای ضد روان پریشی برای کمک به رفع علائم روانی، درمان می شود. گفتاردرمانی و فیزیوتراپی نیز ممکن است برای فرد مبتلا به هانتینگتون مفید باشد.
تومور مغزی
سردرد، سرگیجه، ضعف و توهم (شنیداری، بینایی)، از جمله علائم این بیماری است.
تومورهای مغزی (سرطانی و خوش خیم) می توانند باعث بروز توهم شنوایی شوند. تومور ها، به ویژه اگر بر قسمت های خاصی از مغز تأثیر بگذارند، که مسئول حس شنوایی هستند، می توانند باعث ایجاد توهم شنیداری شوند. اگر تومور بر عصبی که سیگنال های صوتی را از گوش به مغز می فرستد، تاثیر بگذارد، توهم ایجاد می شود.
اگر تومور در محل پردازش اطلاعات شنوایی نیز ایجاد شود، ممکن است باعث بروز توهمات شنیداری شود.
در صورتی که پزشک احتمال دهد، شما به تومور مغزی مبتلا هستید، از تصویربرداری مغزی یا MRI برای تایید تشخیص خود استفاده خواهد کرد.
درمان مورد نیاز، بستگی به نوع تومور دارد. برای درمان یک تومور، ممکن است پرتودرمانی، شیمی درمانی یا جراحی یا ترکیبی از هر سه مورد نیاز باشد.
مصرف داروهای خاص
برخی از داروهای تجویزی، مانند آمفتامین هایی که برای درمان اختلال بیش فعالی و نقص توجه استفاده می شوند، برخی آنتی بیوتیک ها و استروئیدها می توانند باعث ایجاد توهم شوند. داروهای روانگردان مانند کوکائین، مت آمفتامین، قارچ روانگردان یا LSD می توانند باعث ایجاد توهم و سایر علائم در فرد مصرف کننده شوند.
در صورت بروز توهمات شدید، باید مصرف داروی روانگردان عامل ایجاد کننده عوارض را سریعا متوقف کنید. در مورد توقف داروهای تجویزی، فوراً با پزشک خود مشورت کنید. پزشک به شما خواهد گفت که آیا باید مصرف دارو را متوقف کنید یا آن را با داروی دیگری جایگزین کنید. قبل از صحبت با پزشک خود هیچ تغییری در روند درمانی خودتان ایجاد نکنید.
علل احتمالی دیگر بروز توهم شنیداری
اختلالات دیگری نیز ممکن است باعث بروز توهم شنوایی شوند.
- سکته
- میگرن
- ناشنوایی
- زوال عقل
- عفونت مغزی (انسفالیت)
- کمبود ویتامین B12 یا ویتامین D
بروز هرگونه توهم جدید را باید با روانپزشک خود در میان بگذارید. اگر در گذشته دچار توهم شده اید و یا در حال حاضر توهمات شما تشدید پیدا کرده است، باید سریعا با یک روانپزشک تماس بگیرید.
آیا در صورت بروز توهمات شنوایی باید به اورژانس مراجعه کرد؟
اگر علائم زیر را دارید به اورژانس مراجعه کنید:
در صورت بروز هرگونه “توهم فرمان” شامل آسیب به خود یا دیگران باید فورا به پزشک مراجعه کنید. توهمات شنوایی که با انجام سایر رفتارهای مضر مانند افزایش مصرف مواد مخدر یا الکل، رفتار بدنی ناایمن یا تحریک ایجاد می شوند، می توانند باعث ایجاد مشکلات جدی شوند.
آخرین دیدگاه‌ها