دو نوع ویتامین K وجود دارد. ویتامین K1 (فیلوکینون) از گیاهان به ویژه سبزیجات سبز رنگ مانند اسفناج و کلم پیچ می آید. ویتامین K2 (مناکینون) به طور طبیعی در دستگاه گوارش ایجاد می شود و مشابه K1 عمل می کند. ویتامین K نقش مهمی در انعقاد خون دارد که بیشتر به عنوان لخته شدن خون شناخته می شود. کمبود ویتامین K باعث اختلالات خونی می گردد.
لخته شدن فرآیندی است که به جلوگیری از خونریزی بیش از حد در داخل و خارج بدن کمک می کند. بدن شما برای تولید پروتئین هایی که در طول روند انعقاد کار می کنند، به ویتامین K نیاز دارد. اگر کمبود ویتامین K دارید، بدن شما به اندازه کافی از این پروتئین ها برخوردار نیست. نشانه بارز کمبود ویتامین K خونریزی بیش از حد است. دانشمندان همچنین معتقدند که ویتامین K به رشد و سلامت استخوان ها کمک می کند.
کمبود ویتامین K در بزرگسالان نادر است زیرا بسیاری از غذاهایی که می خوریم حاوی مقادیر کافی K1 هستند و بدن K2 را به تنهایی تولید می کند. به علاوه، بدن در بازیافت منابع موجود ویتامین K خوب عمل می کند. با این حال، شرایط خاصی و برخی داروها می توانند با جذب و ایجاد ویتامین K تداخل داشته باشند و باعث کمبود آن شوند. کمبود ویتامین K در نوزادان بسیار شایع است. در نوزادان، این وضعیت برای خونریزی ناشی از کمبود ویتامین K VKDB نامیده می شود.
علائم کمبود ویتامین K
علائم اصلی کمبود ویتامین K خونریزی بیش از حد است. به خاطر داشته باشید که خونریزی ممکن است در مناطقی غیر از محل بریدگی یا زخم اتفاق بیفتد. خونریزی همچنین ممکن است در موارد زیر ظاهر شود:
- کبودی پوست
- لخته های خونی کوچک زیر ناخن
- خونریزی در غشای مخاطی در نواحی داخل بدن
- مدفوع به رنگ سیاه تیره (تقریباً مانند قیر) و حاوی مقداری خون
در نوزادان، پزشکان ممکن است کمبود ویتامین K را در موارد زیر مشاهده کنند:
- خونریزی از ناحیه ای که بند ناف برداشته شده است
- خونریزی در پوست، بینی، دستگاه گوارش یا مناطق دیگر
- در صورت ختنه شدن نوزاد، خونریزی در آلت تناسلی وجود دارد
- خونریزی ناگهانی در مغز، که بسیار خطرناک و تهدید کننده زندگی است
علل و عوامل خطر کمبود ویتامین K
اگرچه کمبود کمبود ویتامین Kدر بزرگسالان غیر معمول است، اما برخی از افراد در معرض خطر بیشتری هستند اگر:
- آنتی بیوتیک مصرف می کنید.
- دوزهای بسیار بالای ویتامین A یا E مصرف کنید.
- رژیم غذایی داشته باشید که به شدت فاقد ویتامین K باشد.
- از داروهای ضد انعقاد کومارین مانند وارفارین که خون را رقیق می کند، استفاده کنید.
- شرایطی وجود دارد که باعث می شود بدن چربی را به درستی جذب نکند (سوء جذب چربی)
داروهای ضد انعقاد کومارین با تولید پروتئین های دخیل در لخته شدن خون تداخل دارند.
برخی از آنتی بیوتیک ها باعث می شوند ویتامین K بدن کمتر تولید شود، سایر آنتی بیوتیک ها ممکن است باعث شوند که ویتامین K در بدن کم اثر شود. سوء جذب چربی منجر به کمبود ویتامین K ممکن است در افرادی با موارد زیر رخ دهد:
- بیماری سلیاک
- فیبروز سیستیک
- اختلال در روده ها یا مجاری صفراوی (کبد، کیسه صفرا و مجاری صفراوی)
- داشتن قسمتی از روده مانند جراحی چاقی برداشته شده است
ویتامین K و نوزادان
ویتامین K که در بدو تولد تجویز می شود، معمولاً به صورت واکسن، می تواند از کمبود نوزادان تازه متولد شده جلوگیری کند. آکادمی اطفال آمریکا توصیه می کند که نوزادان تازه یک بار 0.5 تا 1 میلی گرم ویتامین K1 هنگام تولد تزریق کنند. تزریق ویتامین K به ویژه برای نوزادان تحت شرایط خاص اهمیت دارد. عوامل خطر برای خونریزی ناشی از کمبود ویتامین K عبارتند از:
- زایمان زودرس
- استفاده مادر از داروهای ضد تشنج، ضد انعقاد یا داروهای سل
- نوزادانی که به دلیل بیماری گوارشی یا کبدی دچار سوء جذب چربی می شوند
- نوزادانی که در بدو تولد تزریق ویتامین K دریافت نمی کنند
این بر عهده والدین است که تصمیم بگیرند آیا نوزادشان تزریق ویتامین K انجام می دهد یا خیر. کارشناسان تزریق را توصیه می کنند زیرا می تواند در برابر مشکلاتی مانند خونریزی داخل جمجمه، آسیب مغزی و مرگ نوزاد محافظت کند. نوزادان تازه متولد شده به دلایل مختلف در معرض خطر کمبود ویتامین K هستند:
- شیر مادر دارای ویتامین K بسیار کمی است
- ویتامین K به خوبی از جفت مادر به نوزاد منتقل نمی شود
- کبد نوزاد تازه متولد شده از این ویتامین به طور موثر استفاده نمی کند
- نوزادان تازه متولد شده در چند روز اول زندگی خود به تنهایی ویتامین K2 تولید نمی کنند
تشخیص کمبود ویتامین K
ابتدا، پزشک شما باید سابقه پزشکی شما را بداند تا بفهمد آیا در معرض کمبود ویتامین K هستید یا خیر. افراد در معرض خطر عموماً کسانی هستند که:
- داروهای ضد انعقاد مصرف کنید
- آنتی بیوتیک مصرف کنید
- شرایطی وجود دارد که جذب چربی مشکل ساز است
به احتمال زیاد پزشک آزمایش انعقادی به نام آزمایش زمان پروترومبین (PT) را انجام می دهد تا ببیند آیا کمبود ویتامین K باعث ایجاد علائم شما می شود یا خیر. این آزمایش خون است که مدت زمان لخته شدن خون شما را اندازه گیری می کند. یک پرستار، تکنسین آزمایشگاه یا دیگر متخصصان مراقبت های بهداشتی که در زمینه خون گیری آموزش دیده اند با استفاده از یک سوزن کوچک نمونه برداری می کنند.
سپس مواد شیمیایی را به نمونه اضافه می کنند تا ببینند چگونه واکنش نشان می دهد. خون معمولاً حدود 11 تا 13.5 ثانیه طول می کشد تا لخته شود. اگر لخته شدن خون بیشتر طول بکشد، پزشک ممکن است کمبود ویتامین K را در شما تشخیص دهد. آزمایشگاه همچنین ممکن است به روش دیگری به نتایج نگاه کند و نسبت نرمال شده بین المللی (INR) را اندازه گیری کند INR. بر اساس مقیاسی است که نتایج آزمایشگاه های مختلف در سراسر جهان را مقایسه می کند. INR معمولی حدود 0.9 تا 1.1 است. برای کسی که داروی رقیق کننده خون مصرف می کند، ممکن است حدود 2 تا 3.5 باشد. پزشک شما به دنبال این است که ببیند آیا این تعداد بسیار زیاد است یا خیر.
درمان کمبود ویتامین K
درمان ویتامین K داروی فیتونادیون است که ویتامین K1 است. فرد معمولاً مکمل را به صورت خوراکی مصرف می کند، هرچند اگر بدن فرد قادر به جذب مکمل از طریق دهان نباشد، تزریق نیز در دسترس است. بیشتر اوقات پزشکان آن را به عنوان داروی خوراکی تجویز می کنند. پزشک یا پرستار نیز ممکن است آن را به زیر پوست تزریق کند (برخلاف ورید یا ماهیچه). دوز مصرفی برای بزرگسالان بین 1 تا 25 میلی گرم است.
پزشکان برای افرادی که از داروهای ضد انعقاد خون استفاده می کنند، دوز فیتونادیون کوچکتر تجویز می کنند. به طور معمول این دوز حدود 1 تا 10 میلی گرم است. این به منظور جلوگیری از عارضه ای است که به دلیل تداخل داروهای ضد انعقاد در تولید ویتامین K بدن ایجاد می شود. در نوزادان، آکادمی اطفال آمریکا توصیه می کند که نوزادان در بدو تولد یکبار تزریق 0.5 تا 1 میلی گرم ویتامین K1 دریافت کنند. اگر مادر از داروهای ضد انعقاد یا داروهای ضد تشنج استفاده می کند، ممکن است دوز بیشتری لازم باشد.
نیازهای روزانه و منابع ویتامین K
ODSبه بزرگسالان توصیه می شود روزانه مقدار زیر ویتامین K دریافت کنند:
- 120 میکروگرم برای مردان
- 90 میکروگرم برای زنان
غذاهایی که سرشار از ویتامین K هستند عبارتند از:
- سبزیجات برگ سبز شامل اسفناج، کلم پیچ، کاهو و کلم بروکلی
- روغن های گیاهی
- برخی میوه ها مانند زغال اخته و انجیر
- گوشت از جمله جگر
- پنیر
- تخم مرغ
- نخود
- سویا
- چای سبز
افراد همچنین می توانند از مکمل های ویتامین K استفاده کنند. بهتر است قبل از مصرف این داروها با پزشک مشورت کنید زیرا ممکن است با داروهای موجود تداخل داشته باشد.
پیش آگهی کمبود ویتامین K
در صورت عدم درمان در بزرگسالان، کمبود ویتامین K می تواند منجر به خونریزی بیش از حد و خطرناک شود. اما تقریباً در همه موارد، کمبود ویتامین K قابل درمان است. در نوزادانی که VKDB شناسایی و به سرعت درمان می شود، چشم انداز خوبی است. با این حال، اگر خونریزی، معروف به خونریزی داخل جمجمه، بیش از حد طول بکشد یا درمان نشود، ممکن است آسیب مغزی یا مرگ رخ دهد.
پیشگیری از کمبود ویتامین K
مقدار مشخصی از ویتامین K که باید هر روز مصرف کنید وجود ندارد. اما به طور متوسط، متخصصان تغذیه 120 میکروگرم برای مردان و 90 میکروگرم برای زنان کافی می دانند. برخی از غذاها، از جمله سبزیجات سبز برگ، سرشار از ویتامین K هستند و تمام نیاز شما را در یک وعده تامین می کنند. یک وعده ویتامین K در هنگام تولد می تواند از بروز مشکل در نوزادان جلوگیری کند. افراد مبتلا به سوء جذب چربی باید با پزشک خود در مورد مصرف مکمل ویتامین K و نظارت بر سطح آنها صحبت کنند. همین امر در مورد افرادی که وارفارین و داروهای ضد انعقاد مشابه مصرف می کنند صادق است.
سخن آخر
کمبود ویتامین K در بزرگسالان بسیار نادر است، زیرا اکثر مردم ویتامین K کافی را از رژیم غذایی خود دریافت می کنند. اگر کمبودی ایجاد شود و درمان نشود، ممکن است منجر به خونریزی بیش از حد شود. در نوزادان، تجویز ویتامین K در هنگام تولد می تواند از بروز برخی مشکلات، از جمله خونریزی زیاد جلوگیری کند. رژیم غذایی سرشار از غذاهای حاوی ویتامین K می تواند از کمبود ویتامین K جلوگیری کند.
آخرین دیدگاه‌ها