فواید سماق برای سلامتی بدن

این مقاله همه چیزهایی را که باید در مورد فواید سماق بدانید، از جمله فواید بالقوه آن برای سلامتی و نحوه استفاده از آن را بررسی می کند. بهتر است بدانید که چگونه این ادویه را به رژیم غذایی خود اضافه کنید. سماق یک ماده محبوب در غذاهای مدیترانه ای و خاورمیانه است. علاوه بر این، مردم از آن برای درمان در گیاهان دارویی استفاده می کنند. سماق گونه ای از درختچه های گلدار است که متعلق به خانواده ای از گیاهان به نام Anacardiaceae است. نام علمی آن Rhus coriaria است. سماق در آب و هوای نیمه گرمسیری و معتدل رشد می کند و در سرتاسر جهان از جمله مناطق مختلف مدیترانه، آسیا و آفریقا رشد می کند.

بیش از 200 گونه مختلف سماق وجود دارد که همگی از جنس Rhus هستند. با این حال، Rhus coriaria – یا سماق سوریه – گونه‌ای است که مردم اغلب برای استفاده در آشپزی و داروهای گیاهی کشت می‌کنند. سماق با خوشه های بزرگ و متراکم از میوه های قرمز روشن و به اندازه نخودی که تولید می کند مشخص می شود. مردم می توانند میوه های تازه را برای تهیه چای دم کنند، اما اغلب آنها را خشک و پودر می کنند تا به عنوان مکمل گیاهی یا چاشنی آشپزی استفاده شود.

ادویه سماق را نباید با سماق سمی اشتباه گرفت. اگرچه سماق سمی به طور مشخص متفاوت است. سماق سمی میوه‌ای سفید رنگ تولید می‌کند و می‌تواند واکنش‌های آلرژیک مشابه واکنش‌های آلرژیک پیچک سمی یا بلوط سمی ایجاد کند.

مزایای سماق برای سلامتی

سماق بیشتر به عنوان یک ادویه آشپزی شناخته می شود. قرن‌هاست که مردم از آن در طب سنتی گیاهی استفاده می‌کنند. شواهد علمی در مورد اثرات سماق در افراد وجود ندارد. با این حال، تحقیقات اولیه نشان می دهد که ممکن است مزایای سلامتی زیادی داشته باشد.

فواید سماق: تقویت قلب

غلظت اسیدهای چرب امگا 3 و اسید دوکوزاهگزانوئیک در بافت سلولی قلب، کلیه و مغز با مصرف مکمل آویشن افزایش یافت. مطالعات دیگری که به بررسی اثرات آویشن بر سلول‌های مغزی می‌پردازند، نشان می‌دهند که تغییرات قابل توجهی در رشد مغز موش‌های مورد مطالعه دارد. با این حال، تحقیقات هنوز در حال انجام است تا مشخص شود آیا سماق اثرات مثبتی بر مغز دارد یا خیر.

کمک به هضم غذا

گیاه سماق در درمان اختلالات گوارشی رایج از جمله ناراحتی معده، رفلاکس اسید، یبوست، علائم تب و حرکات نامنظم روده مفید است. قرار است حاوی اثرات ضد میکروبی و آنتی اکسیدانی باشد.

برخی مطالعات نشان داده اند که گیاه سماق دارای خواص ضد سرطانی است. اگر سیگاری هستید، ممکن است بتوانید با استفاده از ترکیبی از شیمی درمانی و پرتودرمانی، خطر ابتلا به سرطان ریه را کاهش دهید. فرض بر این است که سرطان سینه در طول درمان از سلول های سالم محافظت می کند. در نتیجه، سماق به عنوان یک عامل شیمی درمانی امیدوارکننده برای شیمی درمانی سرطان در نظر گرفته شده است.

سماق حاوی مواد مغذی مهم است!

مشخصات کامل مواد مغذی سماق تا حد زیادی ناشناخته باقی مانده است، اما برخی تحقیقات نشان می دهد که حاوی مقدار زیادی از مواد مغذی مفید است. اینها شامل فیبر، چربی های سالم و برخی ویتامین های ضروری است. یک تجزیه و تحلیل در سال 2014 نشان داد که سماق خشک شده از نظر تغذیه ای تقریباً از 71٪ کربوهیدرات، 19٪ چربی و 5٪ پروتئین تشکیل شده است.

اکثر چربی سماق از دو نوع چربی خاص به نام اسید اولئیک و اسید لینولئیک بدست می آید. اسید اولئیک نوعی چربی تک غیراشباع است که معمولاً با سلامت قلب مرتبط است. همچنین چربی اولیه موجود در سایر غذاهای گیاهی رایج از جمله زیتون و آووکادو است. اسید لینولئیک نوعی چربی غیراشباع چندگانه ضروری است که در حفظ سلامت پوست و غشای سلولی نقش دارد.

تجزیه و تحلیل شیمیایی میوه سماق تازه در سال 2004 نشان داد که بیش از 14 درصد از آن از فیبر تشکیل شده است، یک ماده مغذی که از سلامت گوارش حمایت می کند. اطلاعات بسیار کمی در مورد محتوای دقیق ریز مغذی سماق وجود دارد، اما برخی تحقیقات نشان می دهد که حاوی حداقل مقادیر کمی از چندین ماده مغذی ضروری، از جمله ویتامین های C، B6، B1 و B2 است.

فواید سماق: سرشار از آنتی اکسیدان

سماق سرشار از ترکیبات آنتی اکسیدانی متعدد است. کارشناسان معتقدند که این ممکن است دلیل اصلی پتانسیل درمانی وسیع سماق باشد. سماق حاوی مجموعه وسیعی از ترکیبات شیمیایی با فعالیت آنتی اکسیدانی قوی از جمله تانن ها، آنتوسیانین ها و فلاونوئیدها است. آنتی اکسیدان ها از سلول های شما در برابر آسیب محافظت می کنند و استرس اکسیداتیو را در بدن کاهش می دهند. همچنین شواهدی وجود دارد که آنتی اکسیدان های موجود در غذاهایی مانند سماق ممکن است در کاهش التهاب نقش داشته باشد. آنها ممکن است از بیماری های التهابی، مانند بیماری قلبی و سرطان پیشگیری کنند.

سماق دارای آنتی اکسیدان های قوی است که با سلول های بدی که به سلول های سالم آسیب می رسانند مبارزه می کند. طبق یک مطالعه علمی، آنتی اکسیدان ها با سلول های بد مسئول بیماری های قلبی، پیری زودرس، اختلالات معده و بسیاری از عوارض جانبی دیگر مبارزه می کنند.

برای سلامت زنان مفید است.

آب سماق، چای سماق، پوست سماق به طور سنتی برای درمان بیماری های زنان استفاده می شود. سماق در ترشحات شدید واژن نیز به صورت خارجی استفاده می شود. همچنین شیر مادر نیز افزایش می یابد. با عمل کردن مانند استروژن به درمان اختلالات قاعدگی، گرفتگی عضلات، سوختگی های قاعدگی و درد کمک می کند.

برای دیابت مفید است.

تحقیقات نشان داده است که گیاه سماق در درمان دیابت و چاقی موثر است. بر اساس نتایج آزمایشگاهی، سماق، یک آنتی اکسیدان بسیار قوی، به کاهش کلسترول و قند خون کمک می کند.

خاصیت ضد میکروبی

سماق دارای ترکیبات طبیعی با فعالیت ضد میکروبی است. تحقیقات نشان داده است که بر علیه تعدادی از پاتوژن ها از جمله باکتری سالمونلا کار می کند. تانن های غنی محلول در آب موجود در آن به دلیل خواص ضد میکروبی خود به خوبی مستند شده است و از زمان های اولیه برای این فواید استفاده می شده است.

پیشگیری از تحلیل رفتن استخوان

از دست دادن استخوان یا پوکی استخوان یک بیماری شایع است که توسط استخوان‌های ضعیف و افزایش خطر شکستگی ناشی از از دست دادن توده استخوانی در نظر گرفته می‌شود. خطر تحلیل استخوان با افزایش سن به تدریج افزایش می یابد و مراکز کنترل و پیشگیری از بیماری تخمین می زند که نزدیک به 25 درصد از زنان بالای 65 سال از این پدیده در ناحیه گردن و ستون فقرات کمری رنج می برند. اگرچه تحقیقات در مورد اثرات احتمالی سماق بر سلامت استخوان بسیار محدود است، یک مطالعه نتایج امیدوارکننده و دلگرم کننده ای را نشان داد.

رفع مشکلات شایع تنفسی و گوارشی

گیاه سماق  به طور گسترده ای برای درمان مشکلات قفسه سینه و تنفسی استفاده می شود. اینها شامل سرفه، احتقان قفسه سینه و برونشیت برای مدت طولانی است. این به دلیل روغن های فرار قوی آن (تیمول، کارواکرول، بورنئو و ژرانیول) است که از نظر علمی کارایی آنها ثابت شده است.

توت های گیاهی محبوب نیز می توانند تب را کاهش دهند. مخلوط این داروی گیاهی قوی با عسل یک شربت سرفه فوق العاده موثر و در عین حال طبیعی ایجاد می کند. سماق می تواند مشکلات مختلف گوارشی را درمان کند. اینها شامل یبوست، حرکات نامنظم روده، رفلاکس اسید و ناراحتی معده است. این سبزی قوی را نیز می توان با پیاز مخلوط کرد تا یک پیش غذای خوشمزه تشکیل شود.

فواید سماق: حفظ تعادل قند خون

برخی تحقیقات نشان می دهد که سماق ممکن است ابزاری موثر برای مدیریت قند خون در افراد مبتلا به دیابت نوع 2 باشد . یک مطالعه در سال 2014 روی 41 فرد مبتلا به دیابت، تأثیر دوز روزانه 3 گرم سماق را بر قند خون و سطوح آنتی اکسیدانی ارزیابی کرد. در پایان مطالعه 3 ماهه، گروهی که مکمل سماق را دریافت کردند، میانگین قند خون و سطح آنتی اکسیدان را در مقایسه با گروهی که دارونما مصرف کردند به طور قابل توجهی بهبود یافت.

مطالعه مشابه دیگری از یک گروه 41 نفره از افراد دیابتی خواسته شد تا به مدت 3 ماه هر روز 3 گرم پودر سماق مصرف کنند. گروه سماق 25 درصد کاهش انسولین در گردش را تجربه کردند، که نشان می دهد حساسیت آنها به انسولین ممکن است در نتیجه مصرف مکمل سماق افزایش یافته باشد. در این مرحله، دانشمندان باید تحقیقات بیشتری را برای تعیین اینکه چگونه سماق به بهترین وجه در برنامه مراقبتی برای مدیریت دیابت قرار می گیرد، انجام دهند.

فواید سماق: تسکین و کاهش درد عضلانی

در یک بررسی در سال 2016 به 40 فرد سالم یک نوشیدنی سماق یا دارونما دادند تا پتانسیل سماق را برای تسکین درد عضلانی بررسی کنند. در پایان مطالعه 4 هفته ای، گروهی که نوشیدنی سماق دریافت کردند، درد عضلانی ناشی از ورزش را به میزان قابل توجهی در مقایسه با گروهی که نوشیدنی دارونما دریافت کردند، گزارش کردند. گروه سماق نیز افزایش قابل توجهی در سطح آنتی اکسیدان در گردش داشتند. نویسندگان پیشنهاد کردند که این ممکن است باعث کاهش درد شود.

اگرچه این نتایج امیدوارکننده هستند، تحقیقات بیشتری برای درک اینکه چگونه مردم می توانند از سماق برای کاهش درد عضلانی یا حمایت از عملکرد ورزشی در جمعیت های بزرگتر استفاده کنند، مورد نیاز است. اما به طور کلی، سماق حاوی انواع مواد مغذی و آنتی اکسیدان هایی است که ممکن است در کاهش قند خون و کاهش درد عضلانی نقش داشته باشد.

فواید سماق: پیشگیری از سرطان

محتوای فلاونوئید سماق به دلیل اثرات ضد التهابی آن برای سلامت مغز نویدبخش است. محققان دریافتند سماق التهاب مغز و سیستم عصبی را کاهش می دهد. آنها به این نتیجه رسیدند که سماق ممکن است به مبارزه با بیماری دژنراتیو سیستم عصبی کمک کند.

همین فواید ضد التهابی می تواند اثر محافظتی روی اندام های داخلی داشته باشد. هنگامی که محققان سماق را از نظر آسیب و نارسایی روده بررسی کردند، دریافتند که سماق درمانی امیدوارکننده برای جلوگیری از این صدمات است. سماق دارای آنتی اکسیدان، پشتیبانی سیستم ایمنی است و به جلوگیری از مرگ سلولی کمک می کند. مطالعه دیگری در سال 2009 به این نتیجه رسید که فواید سماق به محافظت در برابر آسیب اندام ها و DNA کمک می کند.

سماق همچنین اثر محافظتی روی پوست دارد. به طور سنتی برای مراقبت از زخم استفاده می شد. تحقیقات مدرن تایید کرد که سماق نقش جالبی در سلامت پوست دارد. سماق به مهار رشد سلول های بد یا کشتن سلول های آسیب دیده پوست کمک کرد. این کار در برابر التهاب و آسیب خورشید محافظت می کند.

چندین مطالعه نشان داده اند که سماق به جلوگیری از رشد و گسترش تومورها کمک می کند. یک مطالعه اخیر در سال 2021 در Bioscience Reports به بررسی تأثیر سماق بر سرطان پرداخت. محققان دریافتند سماق به طور قابل توجهی از رشد و سلامت سلول های سرطانی جلوگیری می کند.

فواید سماق و کلسترول

چندین مطالعه به فواید سماق برای کلسترول پرداخته اند. یک مطالعه در سال 2018 در پزشکی یکپارچه نشان داد که سماق کلسترول خوب را افزایش می دهد و مطالعه دیگری در سال 2018 روی حیوانات به این نتیجه رسید که سماق ممکن است به محافظت از قلب کمک کند.

در حالی که سماق نویدبخش کلسترول است، تصور می شود سماق به سطح انسولین و دیابت نیز کمک می کند. ترکیه سال‌هاست که از سماق به عنوان یک درمان طبیعی دیابت استفاده می‌کند، یکی دیگر از داروهای طبیعی که توسط تحقیقات تایید شده است.

سماق همچنین به سطح انسولین و آنزیم های کبدی در بیماران مبتلا به بیماری کبد چرب کمک می کند. یک مطالعه در سال 2020 نشان داد زنانی که سماق مصرف می‌کردند، چربی بیشتری نسبت به رژیم غذایی خود از دست دادند.

آیا سماق می تواند در درمان کرونا موثر باشد؟

سماق یک محصول گیاهی است که معمولاً به عنوان ادویه مصرف می شود و قرن ها برای درمان پزشکی استفاده می شد. ساختار فیتوشیمیایی سماق به طور گسترده مورد مطالعه قرار گرفت و مشخص شد که این گیاه حاوی تانن، پلی فنل، فلاونوئید، اسیدهای آلی و اسانس است.

بررسی های علمی مختلف نشان داد که سماق دارای اثر مهار رادیکال های اکسیژن آزاد، اثر محافظتی در برابر آسیب کبدی، اثرات ضد همولیتیک، لکوپنی و ضد فیبروژنیک، همراه با خواص ضد ویروسی، ضد میکروبی، ضد التهابی و آنتی اکسیدانی آن است.

اخیراً چندین مطالعه علمی پاتوفیزیولوژی، دوره بالینی و درمان عفونت COVID-19 را تشریح کرده است. بررسی ویژگی‌های عفونت COVID-19 که از طریق مطالعات بالینی آشکار شد، نشان می‌دهد که عصاره سماق می‌تواند در درمان COVID-19 مفید باشد.

بنابراین، مطالعه حاضر بر اساس این ایده است که اثرات بیان شده می تواند در درمان عفونت COVID-19 مفید باشد، از این رو، موضوع مهمی است که باید به آن پرداخته شود.

ویروس SARS-CoV2 که باعث عفونت COVID-19 می شود، یک ویروس RNA بسیار عفونی است. هیچ مطالعه علمی در مورد موثر بودن سماق در برابر ویروس SARS-CoV2 وجود ندارد.

خاصیت ضد ویروسی سماق

بررسی بر روی ویروس‌هایی که سماق روی آن‌ها مؤثر است، مانند آنفولانزا، HSV-1، HSV-2، VZV و HIV-1 نشان داد که نقطه مشترک بین این ویروس‌ها این واقعیت است که همه آنها ویروس‌های پوششی و حاوی مواد متراکم هستند. لیپیدها در پوشش خود دارند و به اتر حساس هستند.

کروناویروس ها ویژگی های مشترک یکسانی دارند. سماق احتمالاً بر لایه لیپیدی در پوشش ویروس تأثیر می گذارد، جذب سلول میزبان را مختل می کند و از نفوذ ویروس به سلول میزبان جلوگیری می کند و به طور مثبت به عفونت کمک می کند. طبیعتاً این فرضیه باید در مطالعات آتی اثبات شود. با این حال، اثربخشی آن بر روی کروناویروس جدید (SARS-CoV2) ابتدا باید از طریق آزمایش حیوانی مشخص شود و متعاقباً باید از طریق افراد انسانی آزمایش شود.

عوارض مصرف بیش از حد سماق

سماق سابقه خوبی از نظر تقویت سیستم ایمنی بدن دارد و هیچ گونه واکنش نامطلوبی در تحقیقات بالینی موجود گزارش نشده است. گفتنی است، از آنجایی که سماق از خانواده به بادام هندی و انبه است، افرادی که به آن غذاها حساسیت دارند، ممکن است بخواهند از سماق اجتناب کنند تا از هرگونه واکنش آلرژیک احتمالی جلوگیری کنند. از آنجا که سماق ممکن است قند خون را کاهش دهد، در صورت مصرف داروهای کاهش دهنده قند خون نیز توصیه نمی شود.

علاوه بر این، بسیار مهم است که سماق را با سماق سمی اشتباه نگیرید. سماق سمی یا Toxicodendron vernix برخلاف میوه قرمز رنگی که توسط گیاه سماق خوراکی تولید می شود، میوه های سفید رنگ تولید می کند. سماق سمی می تواند کهیر ملتهب و خارش دار روی پوست ایجاد کند. مردم هرگز نباید آن را بخورند. از آنجایی که ممکن است تشخیص سماق و سماق سمی برای افراد آموزش ندیده دشوار باشد، برای سماق خودتان علوفه نخرید.

مطالعات زیادی از طریق مطالعات حیوانی و انسانی نشان داد که استفاده از سماق بی خطر بوده و عوارض جانبی را نشان نمی دهد. مطالعه ای گزارش داد که مصرف 30 روزه عصاره سماق با غلظت های خوراکی 312 و 625 میلی گرم بر کیلوگرم در روز، هیچ گونه سمیتی نداشته است.

مطالعه دیگری پس از تجویز 3 گرم کپسول سماق سه بار در روز به مدت 3 ماه، هیچ عارضه جانبی مشاهده نکرد. مصرف طولانی مدت خوراکی عصاره آب گرم سماق بی خطر تلقی می شد و می توان از آن به صورت روزانه استفاده کرد.

سماق به طور کلی بی خطر است اما ممکن است برای افراد خاصی باعث واکنش های آلرژیک شود. آن را با سماق سمی اشتباه نگیرید.

نحوه استفاده سماق در رژیم غذایی

سماق ادویه ای متمایز است که می توانید از آن در غذا یا به عنوان داروی گیاهی استفاده کنید. مردم بیشتر از سماق به عنوان ادویه استفاده می کنند. سماق مانند بسیاری از ادویه های آشپزی دیگر می تواند طعم و رنگ انواع غذاها را افزایش دهد. به ویژه در غذاهای خاورمیانه و مدیترانه محبوب است.

سماق دارای رنگ قرمز غنی، رایحه ای مرکبات مانند و طعم ترش متمایز مشابه آبلیمو است. گاهی اوقات مردم از آن برای تهیه نوشیدنی شیرین و ترش معروف به لیموناد سماق استفاده می کنند. وقتی سماق خشک و آسیاب می شود، بافتی درشت و شن دار دارد. سماق آسیاب شده برای افزودن اسیدیته، درخشندگی و رنگ به بسیاری از غذاها از جمله گوشت و سبزیجات کبابی، غلات، محصولات پخته شده و دسرها عالی است. مردم اغلب از آن برای افزایش طعم ادویه‌ها، سس‌ها و سس‌ها استفاده می‌کنند. این یک عنصر کلیدی در ترکیب ادویه های مدیترانه ای کلاسیک به نام زعتر است.

مکمل های گیاهی

سماق به عنوان یک مکمل گیاهی به صورت تجاری در دسترس است. مردم معمولاً آن را به شکل کپسول مصرف می کنند، اما می توانید آن را به صورت چای یا تنتور نیز مصرف کنید. به دلیل کمبود اطلاعات، دوز مشخصی برای استفاده دارویی سماق وجود ندارد. با این حال، تحقیقات بالینی نشان داده است که دوزهای تا 3 گرم در روز بی خطر هستند.

هنگام خرید هر مکمل غذایی یا گیاهی ، باید مکمل هایی را انتخاب کنید که از نظر خلوص و قدرت توسط سازمان های شخص ثالث آزمایش شده اند. همیشه قبل از افزودن مکمل های سماق به رژیم سلامتی خود با ارائه دهنده مراقبت های بهداشتی خود مشورت کنید تا مطمئن شوید که آنها برای شما ایمن و مناسب هستند.

می توانید از سماق برای خوش طعم کردن غذاهای مورد علاقه خود استفاده کنید یا به عنوان مکمل مصرف کنید.

چگونه سماق بیشتری دریافت کنیم؟

سماق در بسیاری از نقاط به صورت وحشی رشد می کند و به اندازه کافی به راحتی علوفه می شود. شما همچنین می توانید توت های خشک را در فروشگاه های خاصی به عنوان ادویه پیدا کنید.

در اینجا چند روش برای استفاده از سماق وجود دارد:

چای سماق. توت ها را جدا کرده و یک شب در آب خنک در یخچال قرار دهید. برای هر سر سماق حدود 2 فنجان آب صاف شده استفاده کنید. آن را صاف کرده و با عسل خام، شربت افرا یا استویا شیرین کنید.

تنتور سماق. هنگامی که به یک قابض نیاز دارید یا می خواهید از آن به عنوان مکمل استفاده کنید، تنتور سماق گزینه خوبی است. این نیز یک راه خوب برای حفظ آن در ماه های تابستان است.

سماق آسیاب شده یک افزودنی آسان (و خوشمزه!) به بسیاری از غذاهای رایج است:

• با برنج یا کینوآ مخلوط کنید.
• روی سبزیجات سرخ شده استفاده کنید.
• مرغ، ماهی، اردک یا بره را مزه دار کنید.
• مقداری روی خربزه طالبی یا عسلک بپاشید.
• کدو، کلم بروکسل یا سیب زمینی شیرین را مزه دار کنید.
• به عنوان مالش خشک برای گوشت کبابی و برشته استفاده کنید.
• روی سالادها بپاشید. از آن در سس های سالاد و دسرها استفاده کنید.
• با سالادهای ترشی مانند خیار و گوجه فرنگی خرد شده با سرکه و روغن مخلوط کنید.

سخن آخر

سماق گیاهی است که در سراسر جهان می روید. مشخصه آن خوشه های بزرگ توت های قرمز است. سماق سرشار از انواع مواد مغذی و ترکیبات آنتی اکسیدانی است. تحقیقات اولیه نشان می دهد که ممکن است برای کنترل قند خون و تسکین درد عضلانی ناشی از ورزش مفید باشد. با این حال، تحقیقات بیشتری مورد نیاز است. احتمالاً سماق را در ادویه یا مکمل خواربارفروشی محلی خود پیدا خواهید کرد. از آن در آشپزخانه برای افزایش اسیدیته گوشت، غلات و سبزیجات استفاده کنید. اگر قصد استفاده دارویی از آن را دارید، با ارائه دهنده مراقبت های بهداشتی خود مشورت کنید تا مطمئن شوید که برای شما مناسب است.

اگر از درد مزمن عضلانی رنج می برید، سماق موجود در کابینت ادویه جات می تواند به درمان این مشکل کمک کند. در واقع، مطالعه‌ای که در دانشگاه منصوره در مصر انجام شد، نشان داد که آب سماق، که می‌توان از سماق دباغ دم کرد، می‌تواند به کاهش درد عضلانی در حین ورزش هوازی در بزرگسالان سالم کمک کند. به لطف محتوای آنتی اکسیدانی غنی سماق، می تواند به کاهش خطر التهاب و در نتیجه تسکین بیشتر درد کمک کند. مطالعات انجام شده در سال 2009 نشان می دهد که التهاب نه تنها به ایجاد بیماری های مختلف کمک می کند، بلکه نقش مهمی در ایجاد بیماری خودایمنی – مرگ سلولی و تخریب بافت های بدن در نواحی مختلف دارد، بلکه به احساس قوی بودن نیز کمک می کند.