تا حدودی ممکن است خستگی بعد از غذا خوردن عجیب باشد اما برخی افراد آن را تجربه می کنند. این وضعیت به عنوان کمای غذایی یا خواب آلودگی بعد از غذا خوردن شناخته می شود. علت این وضعیت هنوز به طور کامل مشخص نیست. اما از آنجایی که بسیاری از مطالعات در مورد این پدیده مربوط به اوایل دهه 2000 هستند، تحقیقات بیشتری باید در این زمینه صورت بگیرد.
کما غذایی چیست؟
خواب‌آلودگی پس از غذا یا کمای غذایی، احساس خستگی بعد از غذا خوردن است. این حالت معمولاً به عنوان “خواب بعد از ناهار” نیز شناخته می شود، زیرا بسیاری از افراد در اوایل بعد از ظهر بعد از ناهار متوجه اثرات آن می شوند. در صورت بروز کما بعد از غذا ممکن است علائم زیر را تجربه کنید:
- بی حالی
- تمرکز ضعیف
- خواب آلودگی
- فرسودگی فیزیکی
- کاهش سطوح انرژی
علاوه بر این، اگرچه این اصطلاح حاوی کلمه “کما” است، اما منجر به از دست دادن هوشیاری نمی شود. کمای غذایی نباید با این وضعیت پزشکی جدی اشتباه گرفته شود.
چرا بعد از غذا خوردن احساس خستگی می کنیم؟
کمای غذایی به خوبی مورد مطالعه قرار نگرفته است. در حالی که بروز آن زیاد رایج است. چندین نظریه در مورد علل کماهای غذایی به چالش کشیده شده اند یا رد شده اند، در حالی که برخی نظریه ها ممکن است از نظر علمی قابل قبول باشند. برخی از علل احتمالی کما غذایی، عبارتند از:
تغییرات در گردش خون
برای مدت طولانی تصور می شد که کمای غذایی با افزایش جریان خون به روده ایجاد می شود. این شرایط ممکن است باعت کاهش جریان خون به مغز می شود.
با این حال، این نظریه پر چالشی است. چون بدن قادر است در بسیاری از موقعیت های استرس زا، مانند حین ورزش، زمانی که عضلات شما به خون بیشتری نیاز دارند، جریان خون را به مغزتان حفظ کند. در واقع، یک مطالعه قدیمی نشان می دهد که جریان خون به مغز شما ممکن است بعد از وعده های غذایی افزایش یابد.
در حالی که یک مطالعه جدیدتر و کوچکتر کاهش جریان خون به مغز را پس از ناهار نشان داد. این تأثیر فقط در افرادی که صبحانه را حذف کردند مشاهده شد. این مطالعه همچنین کاهش جریان خون را با احساس خستگی را تایید نکرده است.
خوردن یک وعده غذایی بزرگ
مردم اغلب پس از مصرف وعده های غذایی حجیم یا سنگین از کماهای غذایی شکایت دارند. این در حالی است که بررسی ها بر روی مگس‌های میوه نشان می دهد که وعده‌های غذایی بزرگتر (به ویژه آنهایی که سرشار از پروتئین و نمک هستند) منجر به خواب طولانی‌تر بعد از غذا می‌شوند.
بررسی صورت گرفته بر روی مردانی که پیتزا می‌خوردند، نشان می دهد که آنها انرژی کمتر و خستگی جسمی، خواب‌آلودگی و بی‌حالی بیشتری را در 4 ساعت پس از صرف غذا گزارش کردند.
یک مطالعه قدیمی و کوچک دیگر اثرات یک ناهار سبک را با یک ناهار سنگین که 3 برابر کالری داشت بر رانندگی و خواب آلودگی مقایسه کرد. ناهار سنگین تعداد دفعات انحراف رانندگی را افزایش داد. همه این مطالعات نشان می دهد که وعده های غذایی بزرگ ممکن است محرکی برای خواب آلودگی بعد از غذا باشد.
مصرف کربوهیدرات، چربی یا پروتئین
مصرف وعده های غذایی سرشار از کربوهیدرات، چربی و پروتئین همگی با کماهای غذایی مرتبط هستند. حتی مصرف درشت مغذی ها ممکن است به طور مستقل از طریق مکانیسم های مختلف باعث افزایش خواب آلودگی شوند. آنها همچنین ممکن است بر یکدیگر تأثیر بگذارند.
به عنوان مثال، وعده های غذایی پر کربوهیدرات می تواند منجر به افزایش سطح اسید آمینه تریپتوفان در خون شود. در نهایت ممکن است باعث افزایش میزان سروتونین در مغز هم گردد.
علاوه بر این، وعده های غذایی سرشار از پروتئین در صورتی که حاوی غذاهایی با مقادیر بالای تریپتوفان باشند، ممکن است باعث خواب آلودگی شوند. این غذاها شامل مرغ، تخم مرغ، پنیر، ماهی، بوقلمون، شیر و توفو هستند.
در ترکیب، وعده های غذایی پر کالری، پرچرب و کربوهیدرات بالا باعث آزاد شدن پروتئین های کوچکی به نام سیتوکین ها می شود. افزایش سطح سیتوکین ها با خستگی مرتبط هستند.
علاوه بر این، وعده های غذایی سرشار از چربی یا پروتئین ممکن است سطح پپتید YY و هورمون کوله سیستوکینین را افزایش دهد. هر دو ممکن است احساس خواب آلودگی را افزایش دهند.
تاثیر غذا بر روی مغز و هورمون های خواب
نظریه دیگری خواب آلودگی را با فعال شدن مراکز خواب در مغز شما پس از صرف غذا مرتبط می داند. غذا خوردن هورمون ها و انتقال دهنده های عصبی مختلفی را آزاد می کند.
چگونه خستگی بعد از غذا را کاهش دهیم؟
خستگی بعد از غذا یک اتفاق رایج است و معمولاً جای نگرانی نیست. اما این وضعیت پس از ناهار می تواند تأثیر منفی بر روز شما داشته باشد و فعالیت روزمره شما را مختل کند. از آنجایی که خستگی بعد از صرف غذا طبیعی محسوب می شود، اما تا حدودی ناخوشایند است و بیشتر مردم ترجیح می دهند مستقیماً بعد از غذا نخوابند. برخی راهکار های برای پیشگیری از بروز خستگی بعد از غذا وجود دارند که می توانید آنها را امتحان کنید، از جمله:
پیاده روی کنید.
ورزش های سبک مانند پیاده روی کوتاه بعد از غذا می تواند به تثبیت قند خون و پیشگیری از بروز خواب آلودگی کمک کند. حتی پیاده روی های کوتاه که فقط چند دقیقه طول می کشد می تواند کمک کننده و موثر باشد.
غذای کمتر در تعداد دفعات بیشتر
از آنجایی که بدن شما برای هضم وعده های غذایی حجیم نیاز به تلاش زیادی دارد، بهتر است سعی کنید غذای کمتری و دفعات بیشتری بخورید. به نوبه خود، این کار برای سیستم گوارش شما تاثیر بهتری خواهد داشت. با خوردن وعده‌های غذایی زیاد احساس سنگینی نمی‌کنید و ممکن است در کل انرژی بیشتری داشته باشید، علاوه بر این که بعد از غذا خوردن کمتر احساس خستگی می‌کنید.
از مصرف همزمان الکل و غذا خودداری کنید.
الکل یک عامل خطر برای افسردگی است. به همین دلیل می تواند منجر به بروز خواب آلودگی شود. حتی ترکیب آن با غذا می تواند تاثیر خواب آلودگی را افزایش دهد. بنابراین، سعی کنید از مصرف الکل به کل خودداری کنید تا از بروز عوارض آن پیشگیری شود.
نور درمانی
نور درمانی برای کسانی که بعد از ناهار احساس خستگی می‌کنند، می‌تواند از خستگی بعد از غذا جلوگیری کند. در یک مطالعه، نیم ساعت نور درمانی بعد از ناهار به اندازه یک چرت سی دقیقه ای موثر بوده است.
فیبر بیشتری بخورید.
مصرف یک رژیم غذایی متعادل پر از غذاهای پر فیبر می تواند به کاهش خستگی بعد از صرف غذا کمک کند. مصرف مواد غذایی موثر و تامین مغذی های مورد نیاز بدن می تواند انرژی شما را در طول روز افزایش دهد. از طرفی هم فیبر جذب قند را در جریان خون کاهش می دهد و از افت قند خون پیشگیری می کند.
وعده های غذایی خود را به درستی تنظیم کنید.
یک مطالعه در مجله Nature And Science Of Sleep نشان داد که خوردن شام دیرهنگام (که یک ساعت قبل از خواب تعریف می شود) ممکن است به شما کمک کند حداقل در ابتدای شب بهتر بخوابید. فقط مراقب باشید که خوردن در شب معایب خود را دارد. مطالعه دیگری نشان می دهد که شام دیرهنگام می تواند شما را در معرض خطر بیماری هایی مانند فشار خون بالا و چاقی قرار دهد.
بیماری های زمینه ای
بسیاری از بیماری های زمینه ای وجود دارد که می تواند منجر به احساس خستگی فرد بعد از غذا شوند، از جمله:
- بیماری سلیاک: بیماری سلیاک، که در آن بدن نمی تواند گلوتن را به درستی پردازش کند، می تواند باعث شود که فرد بلافاصله پس از مصرف گلوتن احساس خواب آلودگی کند
- دیابت: افراد مبتلا به دیابت ممکن است نوسانات بیشتری در قند خون خود داشته باشند و بعد از غذا احساس خستگی مفرط کنند.
- شرایط تیروئید: افراد مبتلا به مشکلات تیروئید ممکن است به غذاهایی که تیروئید را کند می کنند، مانند سبزیجات چلیپایی، واکنش منفی نشان دهند. در نتیجه، این احتمال وجود دارد پس از مصرف این غذاها دچار خواب آلودگی شوند.
- کم خونی: مبتلایان به کم خونی ممکن است در هر زمانی احساس خستگی مفرط را تجربه کند، که این وضعیت بعد از غذا رایج است.
سخن آخر
کما غذایی یک اصطلاح عامیانه برای حالت احساس خستگی شدید یا بی حالی بعد از خوردن یک وعده غذایی بزرگ است. برخی از افراد از این اصطلاح برای اشاره به خواب رفتن بعد از یک وعده غذایی بزرگ استفاده می کنند، در حالی که برخی دیگر آن را صرفاً برای اشاره به حالت احساس خواب آلودگی و تنبلی استفاده می کنند. این احساس پس از مصرف غذای زیاد رایج است و به عوامل متعددی از جمله تغییرات قند خون و هورمون های هضم مربوط است.
اگر به طور منظم بعد از صرف غذا احساس خستگی می کنید، ممکن است به یک بیماری زمینه ای مبتلا باشید. بررسی رژیم غذایی و آنچه که می خورید تا حدودی می تواند در تشخیص کمای غذایی موثر باشد. اما بهتر است برای ارزیابی بیشتر و درمان بیماری زمینه ای خود به متخصص پزشکی و یا متخصص تغذیه مراجعه کنید.
آخرین دیدگاه‌ها