تا دیر نشده علائمتو بگو، پزشکتو بگم:
وقتی متوجه سبز شدن سیب زمینی ها می‌‌‌‌‌‌‌‌‌‌‌‌‌‌‌‌‌‌‌‌‌‌‌‌‌‌‌‌‌‌‌‌‌‌‌‌‌‌‌‌‌‌‌‌‌‌‌‌‌‌شوید شاید برایتان سوال باشد که آیا سیب زمینی سبز سرطان زا است و باید آنها را دور بریزید یا نه؟ این در حالی است که بعضی افراد سیب زمینی سبز را سرطان زا می‌‌‌‌‌‌‌‌‌‌‌‌‌‌‌‌‌‌‌‌‌‌‌‌‌‌‌‌‌‌‌‌‌‌‌‌‌‌‌‌‌‌‌‌‌‌‌‌‌‌دانند و آن را دور می‌اندازند و برخی فقط قسمت سبز شده آن را جدا می‌‌‌‌‌‌‌‌‌‌‌‌‌‌‌‌‌‌‌‌‌‌‌‌‌‌‌‌‌‌‌‌‌‌‌‌‌‌‌‌‌‌‌‌‌‌‌‌‌‌کنند. با این حال، سبز شدن این گیاه می‌‌‌‌‌‌‌‌‌‌‌‌‌‌‌‌‌‌‌‌‌‌‌‌‌‌‌‌‌‌‌‌‌‌‌‌‌‌‌‌‌‌‌‌‌‌‌‌‌‌تواند خطرناک باشد. در واقع رنگ سبز و طعم تلخی که گهگاه در آن ایجاد می‌‌‌‌‌‌‌‌‌‌‌‌‌‌‌‌‌‌‌‌‌‌‌‌‌‌‌‌‌‌‌‌‌‌‌‌‌‌‌‌‌‌‌‌‌‌‌‌‌‌شود می‌‌‌‌‌‌‌‌‌‌‌‌‌‌‌‌‌‌‌‌‌‌‌‌‌‌‌‌‌‌‌‌‌‌‌‌‌‌‌‌‌‌‌‌‌‌‌‌‌‌تواند نشان دهنده وجود یک سم باشد. ما در این مقاله از پزشکت سعی کرده ایم هر آنچه که در مورد سیب زمینی سبز باید بدانید را مورد بررسی قرار دهیم.
چرا سیب زمینی سبز می‌‌‌‌‌‌‌‌‌‌‌‌‌‌‌‌‌‌‌‌‌‌‌‌‌‌‌‌‌‌‌‌‌‌‌‌‌‌‌‌‌‌‌‌‌‌‌‌‌‌شود؟
هنگامی‌‌‌‌‌‌‌‌‌‌‌‌‌‌‌‌‌‌‌‌‌‌‌‌‌‌‌‌‌‌‌‌‌‌‌‌‌‌‌‌‌‌‌‌‌‌‌‌‌‌که این گیاه در معرض نور قرار می‌‌‌‌‌‌‌‌‌‌‌‌‌‌‌‌‌‌‌‌‌‌‌‌‌‌‌‌‌‌‌‌‌‌‌‌‌‌‌‌‌‌‌‌‌‌‌‌‌‌گیرد، شروع به تولید کلروفیل میکند. کلروفیل، رنگدانه ای است که به بسیاری از گیاهان و جلبک ها رنگ سبز میدهد. کلروفیل باعث می‌‌‌‌‌‌‌‌‌‌‌‌‌‌‌‌‌‌‌‌‌‌‌‌‌‌‌‌‌‌‌‌‌‌‌‌‌‌‌‌‌‌‌‌‌‌‌‌‌‌شود که سیب زمینی های با پوست روشن از زرد یا قهوه ای روشن به سبز تبدیل شوند. این فرآیند در سیب‌زمینی‌های با پوست تیره‌تر هم رخ میدهد.
کلروفیلی که باعث تولید رنگ سبز می شود کاملا بی ضرر است و در بسیاری از غذاهای گیاهی که هر روز می‌‌‌‌‌‌‌‌‌‌‌‌‌‌‌‌‌‌‌‌‌‌‌‌‌‌‌‌‌‌‌‌‌‌‌‌‌‌‌‌‌‌‌‌‌‌‌‌‌‌خورید وجود دارد. با این وجود، سبز شدن در سیب زمینی می‌‌‌‌‌‌‌‌‌‌‌‌‌‌‌‌‌‌‌‌‌‌‌‌‌‌‌‌‌‌‌‌‌‌‌‌‌‌‌‌‌‌‌‌‌‌‌‌‌‌تواند نشان دهنده تولید موادی سمی و بالقوه مضر و یک ترکیب گیاهی سمی به نام سولانین باشد.
آیا سیب زمینی سبز می‌‌‌‌‌‌‌‌‌‌‌‌‌‌‌‌‌‌‌‌‌‌‌‌‌‌‌‌‌‌‌‌‌‌‌‌‌‌‌‌‌‌‌‌‌‌‌‌‌‌تواند سمی باشد؟
نور آفتاب باعث تولید کلروفیل در سیب زمینی می‌‌‌‌‌‌‌‌‌‌‌‌‌‌‌‌‌‌‌‌‌‌‌‌‌‌‌‌‌‌‌‌‌‌‌‌‌‌‌‌‌‌‌‌‌‌‌‌‌‌شود. اما از طرفی هم نور ممکن است تولید برخی ترکیبات خاص را افزایش دهد تا این گیاه را از آسیب حشرات، باکتری ها، قارچ ها یا حیوانات گرسنه محافظت کند. متأسفانه این ترکیبات می‌‌‌‌‌‌‌‌‌‌‌‌‌‌‌‌‌‌‌‌‌‌‌‌‌‌‌‌‌‌‌‌‌‌‌‌‌‌‌‌‌‌‌‌‌‌‌‌‌‌توانند برای انسان سمی باشند. سولانین، سم اصلی است که سیب زمینی تولید میکند. این سم با مهار آنزیمی که در تجزیه برخی انتقال دهنده های عصبی نقش دارد، عمل میکند.
همچنین ممکن است به غشای سلولی هم آسیب بزند و بر نفوذپذیری روده شما تأثیر منفی بگذارد. سولانین به طور معمول در میزان کم در پوست، گوشت و همچنین با میزان بالاتر در قسمت هایی از گیاه وجود دارد و وقتی در معرض نور خورشید قرار می‌‌‌‌‌‌‌‌‌‌‌‌‌‌‌‌‌‌‌‌‌‌‌‌‌‌‌‌‌‌‌‌‌‌‌‌‌‌‌‌‌‌‌‌‌‌‌‌‌‌گیرد یا آسیب می‌‌‌‌‌‌‌‌‌‌‌‌‌‌‌‌‌‌‌‌‌‌‌‌‌‌‌‌‌‌‌‌‌‌‌‌‌‌‌‌‌‌‌‌‌‌‌‌‌‌بیند، مقدار بیشتری از سم تولید می‌‌‌‌‌‌‌‌‌‌‌‌‌‌‌‌‌‌‌‌‌‌‌‌‌‌‌‌‌‌‌‌‌‌‌‌‌‌‌‌‌‌‌‌‌‌‌‌‌‌شود.
در واقع، یک سیب زمینی ممکن است خیلی سریع سبز شود، اما حاوی مقدار کمی سولانین باشد. از طرفی هم احتمال دارد به کندی سبز شود، اما حاوی سطوح بالایی از این سم باشد. با این وجود، سبز شدن آن ممکن است شروع به تولید سولانین بیشتری کند.
چه مقدار سولانین منجر به بیماری می‌‌‌‌‌‌‌‌‌‌‌‌‌‌‌‌‌‌‌‌‌‌‌‌‌‌‌‌‌‌‌‌‌‌‌‌‌‌‌‌‌‌‌‌‌‌‌‌‌‌شود؟
گفتن اینکه دقیقاً چه مقدار سولانین باعث بروز و احساس بیماری در شما می‌‌‌‌‌‌‌‌‌‌‌‌‌‌‌‌‌‌‌‌‌‌‌‌‌‌‌‌‌‌‌‌‌‌‌‌‌‌‌‌‌‌‌‌‌‌‌‌‌‌شود دشوار است. زیرا میزان مسمومیت ناشی از آن به سطح تحمل افراد بستگی دارد. به نظر می‌‌‌‌‌‌‌‌‌‌‌‌‌‌‌‌‌‌‌‌‌‌‌‌‌‌‌‌‌‌‌‌‌‌‌‌‌‌‌‌‌‌‌‌‌‌‌‌‌‌رسد که مصرف 0.9 میلی گرم در پوند (2 میلی گرم بر کیلوگرم) از وزن بدن می‌‌‌‌‌‌‌‌‌‌‌‌‌‌‌‌‌‌‌‌‌‌‌‌‌‌‌‌‌‌‌‌‌‌‌‌‌‌‌‌‌‌‌‌‌‌‌‌‌‌تواند منجر به بروز علائم شود ، اگرچه 0.6 میلی گرم در پوند (1.25 میلی گرم بر کیلوگرم) می‌‌‌‌‌‌‌‌‌‌‌‌‌‌‌‌‌‌‌‌‌‌‌‌‌‌‌‌‌‌‌‌‌‌‌‌‌‌‌‌‌‌‌‌‌‌‌‌‌‌تواند برای بیمار کردن برخی افراد کافی باشد.
این بدان معناست که خوردن یک سیب زمینی 16 اونس (450 گرم) که از سطح قابل قبول 20 میلی گرم سولانین در هر 3.5 اونس (100 گرم) فراتر رفته است برای بیمار کردن یک فرد 110 پوندی (50 کیلوگرمی) کافی است.
با این حال، اگر یک سیب زمینی سطح سولانین بسیار بالایی داشته باشد یا مصرف آن در کودکان می‌‌‌‌‌‌‌‌‌‌‌‌‌‌‌‌‌‌‌‌‌‌‌‌‌‌‌‌‌‌‌‌‌‌‌‌‌‌‌‌‌‌‌‌‌‌‌‌‌‌تواند منجر به بروز بیماری شود. علائم بارز مسمومیت با سولانین تهوع، استفراغ، اسهال، تعریق، سردرد و درد معده است. علائم نسبتاً خفیفی مانند اینها باید در عرض 24 ساعت برطرف شوند. در موارد شدید، عوارض شدیدی مانند فلج، تشنج، مشکلات تنفسی، کما و حتی مرگ گزارش شده است.
آیا پوست کندن یا آب پز کردن سیب زمینی سبز موثر است؟
سطح سولانین در پوست این گیاه بسیار زیاد است. به همین دلیل، پوست کندن قسمت سبز می‌‌‌‌‌‌‌‌‌‌‌‌‌‌‌‌‌‌‌‌‌‌‌‌‌‌‌‌‌‌‌‌‌‌‌‌‌‌‌‌‌‌‌‌‌‌‌‌‌‌تواند میزان این سم را تا حد زیادی کاهش دهد.
کندن پوست سیب زمینی در خانه حداقل 30 درصد از ترکیبات سمی گیاهی آن را از بین می‌‌‌‌‌‌‌‌‌‌‌‌‌‌‌‌‌‌‌‌‌‌‌‌‌‌‌‌‌‌‌‌‌‌‌‌‌‌‌‌‌‌‌‌‌‌‌‌‌‌برد. با این حال، هنوز تا 70٪ از ترکیبات موجود در گوشت باقی می‌‌‌‌‌‌‌‌‌‌‌‌‌‌‌‌‌‌‌‌‌‌‌‌‌‌‌‌‌‌‌‌‌‌‌‌‌‌‌‌‌‌‌‌‌‌‌‌‌‌ماند.
این بدان معناست که در سیب‌زمینی‌هایی با غلظت سولانین بسیار بالا، با وجود پوست کندن همچنان ممکن است خطر بیمار شدن وجود داشته باشد. متأسفانه، جوشاندن و سایر روش های پخت، از جمله پخت، مایکروویو یا سرخ کردن، سطح سولانین را به میزان قابل توجهی کاهش نمی‌‌‌‌‌‌‌‌‌‌‌‌‌‌‌‌‌‌‌‌‌‌‌‌‌‌‌‌‌‌‌‌‌‌‌‌‌‌‌‌‌‌‌‌‌‌‌‌‌‌دهند.
اگر یک سیب زمینی فقط چند لکه سبز کوچک دارد، می‌‌‌‌‌‌‌‌‌‌‌‌‌‌‌‌‌‌‌‌‌‌‌‌‌‌‌‌‌‌‌‌‌‌‌‌‌‌‌‌‌‌‌‌‌‌‌‌‌‌توانید آنها را برش دهید یا پوست آن را بگیرید. از آنجا که سولانین نیز در غلظت های بالاتر در اطراف چشم یا جوانه ها تولید می‌‌‌‌‌‌‌‌‌‌‌‌‌‌‌‌‌‌‌‌‌‌‌‌‌‌‌‌‌‌‌‌‌‌‌‌‌‌‌‌‌‌‌‌‌‌‌‌‌‌شود، باید آنها را نیز حذف کرد. با این حال، اگر سیب زمینی خیلی سبز است یا طعم آن تلخ است (نشانه سولانین)، بهتر است آن را دور بیندازید.
چگونه از سبز شدن سیب زمینی جلوگیری کنیم؟
خوشبختانه گزارش مسمومیت با سولانین نادر است. با این حال، ممکن است علائم آن به ندرت تشخیص داده شود. سیب‌زمینی‌هایی که حاوی سطوح غیرقابل قبول سولانین هستند، معمولاً در فروشگاه مواد غذایی فروخته نمی‌‌‌‌‌‌‌‌‌‌‌‌‌‌‌‌‌‌‌‌‌‌‌‌‌‌‌‌‌‌‌‌‌‌‌‌‌‌‌‌‌‌‌‌‌‌‌‌‌‌شوند. با این وجود، اگر به درستی از آن استفاده نشود، این گیاه می‌‌‌‌‌‌‌‌‌‌‌‌‌‌‌‌‌‌‌‌‌‌‌‌‌‌‌‌‌‌‌‌‌‌‌‌‌‌‌‌‌‌‌‌‌‌‌‌‌‌تواند پس از تحویل به سوپرمارکت یا در حین نگهداری در آشپزخانه، سولانین تولید کند.
بنابراین، نگهداری مناسب آن برای جلوگیری از ایجاد سطوح بالاتر سولانین مهم است. آسیب فیزیکی، قرار گرفتن در معرض نور و دمای بالا یا پایین از عوامل اصلی تحریک سیب زمینی برای تولید سولانین هستند. حتما قبل از خرید، سیب زمینی ها را بررسی کنید تا مطمئن شوید که آسیب ندیده اند یا سبز نباشند.
در خانه، آنها را در یک مکان خنک و تاریک، مانند زیرزمین نگهداری کنید. آنها باید در یک کیسه مات یا کیسه پلاستیکی نگهداری شوند تا از نور محافظت کنند. برخی مطالعات حتی افزایش سطح سولانین را به دلیل نگهداری در دمای یخچال مرتبط می‌‌‌‌‌‌‌‌‌‌‌‌‌‌‌‌‌‌‌‌‌‌‌‌‌‌‌‌‌‌‌‌‌‌‌‌‌‌‌‌‌‌‌‌‌‌‌‌‌‌دانند. علاوه بر این، دمای متوسط آشپزخانه یا انباری، برای نگهداری طولانی مدت آن خیلی گرم است.
اگر جای کافی برای نگهداری سیب زمینی ندارید، فقط به اندازه مورد نیاز خودتان خریداری کنید. آنها را در یک کیسه مات در پشت کابینت یا کشو نگهداری کنید، جایی که به بهترین وجه از نور و گرما محافظت شود.
آیا مصرف سیب زمینی جوانه زده خطرناک است؟
هنگامی‌‌‌‌‌‌‌‌‌‌‌‌‌‌‌‌‌‌‌‌‌‌‌‌‌‌‌‌‌‌‌‌‌‌‌‌‌‌‌‌‌‌‌‌‌‌‌‌‌‌که این گیاه برای مدت طولانی در انبار بماند، ممکن است شروع به جوانه زدن کند. از سوی دیگر، بسیاری هشدار می‌‌‌‌‌‌‌‌‌‌‌‌‌‌‌‌‌‌‌‌‌‌‌‌‌‌‌‌‌‌‌‌‌‌‌‌‌‌‌‌‌‌‌‌‌‌‌‌‌‌دهند که قسمت های جوانه زده آن سمی هستند و باعث مسمومیت غذایی و حتی مرگ می‌‌‌‌‌‌‌‌‌‌‌‌‌‌‌‌‌‌‌‌‌‌‌‌‌‌‌‌‌‌‌‌‌‌‌‌‌‌‌‌‌‌‌‌‌‌‌‌‌‌شوند. همانطور که گفتیم، سیب زمینی منبع طبیعی سولانین و چاکونین است. این دو ترکیب در غذاهای مختلف دیگر از جمله بادمجان و گوجه فرنگی یافت می‌‌‌‌‌‌‌‌‌‌‌‌‌‌‌‌‌‌‌‌‌‌‌‌‌‌‌‌‌‌‌‌‌‌‌‌‌‌‌‌‌‌‌‌‌‌‌‌‌‌شود.
گلیکوآلکالوئیدها، در مقادیر کم، ممکن است فوایدی برای سلامتی بدن از جمله خواص آنتی بیوتیکی و اثرات کاهش قند خون و کلسترول داشته باشند. با این حال، در صورت مصرف بیش از حد ممکن است تا حدودی سمی باشند.
با جوانه زدن سیب زمینی، محتوای گلیکوآلکالوئید آن شروع به افزایش میکند. بنابراین، خوردن قسمت هایی که جوانه زده اند می‌‌‌‌‌‌‌‌‌‌‌‌‌‌‌‌‌‌‌‌‌‌‌‌‌‌‌‌‌‌‌‌‌‌‌‌‌‌‌‌‌‌‌‌‌‌‌‌‌‌تواند باعث مصرف بیش از حد این ترکیبات شود. علائم معمولاً در عرض چند ساعت تا 1 روز پس از خوردن این گیاه جوانه زده ظاهر می‌‌‌‌‌‌‌‌‌‌‌‌‌‌‌‌‌‌‌‌‌‌‌‌‌‌‌‌‌‌‌‌‌‌‌‌‌‌‌‌‌‌‌‌‌‌‌‌‌‌شود.
مصرف بیش از حد گلیکوآلکالوئید معمولاً منجر به استفراغ، اسهال و درد شکمی می‌‌‌‌‌‌‌‌‌‌‌‌‌‌‌‌‌‌‌‌‌‌‌‌‌‌‌‌‌‌‌‌‌‌‌‌‌‌‌‌‌‌‌‌‌‌‌‌‌‌شود. اما مصرف بیش از حد آن می‌‌‌‌‌‌‌‌‌‌‌‌‌‌‌‌‌‌‌‌‌‌‌‌‌‌‌‌‌‌‌‌‌‌‌‌‌‌‌‌‌‌‌‌‌‌‌‌‌‌توانند باعث فشار خون پایین، نبض سریع، تب، سردرد، گیجی و در برخی موارد حتی مرگ شوند.
علاوه بر این، خوردن سیب زمینی جوانه زده در دوران بارداری ممکن است خطر نقایص مادرزادی را افزایش دهد و باید از خوردن آن خودداری شود.
آیا می‌‌‌‌‌‌‌‌‌‌‌‌‌‌‌‌‌‌‌‌‌‌‌‌‌‌‌‌‌‌‌‌‌‌‌‌‌‌‌‌‌‌‌‌‌‌‌‌‌‌توان ترکیبات سمی را از سیب زمینی های جوانه زده حذف کرد؟
گلیکوآلکالوئیدها به ویژه در برگ ها، گل ها، چشم ها و جوانه های گیاه جمع می‌‌‌‌‌‌‌‌‌‌‌‌‌‌‌‌‌‌‌‌‌‌‌‌‌‌‌‌‌‌‌‌‌‌‌‌‌‌‌‌‌‌‌‌‌‌‌‌‌‌شوند. از این رو، دور انداختن جوانه ها، چشم ها، پوست سبز رنگ و قسمت های کبود شده ممکن است خطر سمیت در سیب زمینی را تا حد زیادی کاهش دهد. علاوه بر این، پوست کندن و سرخ کردن ممکن است به کاهش سطوح گلیکولوکالوئید کمک کند.
به همین دلیل، مرکز ملی کنترل سم پیشنهاد میکند که بهتر است سیب‌زمینی‌هایی را که جوانه زده یا سبز شده‌اند را دور بیاندازید.
سخن آخر
سبز شدن سیب زمینی را جدی بگیرید. چون ممکن است نشان دهنده وجود سمی به نام سولانین باشد. پوست کندن سیب زمینی سبز می‌‌‌‌‌‌‌‌‌‌‌‌‌‌‌‌‌‌‌‌‌‌‌‌‌‌‌‌‌‌‌‌‌‌‌‌‌‌‌‌‌‌‌‌‌‌‌‌‌‌تواند سطح سولانین را کاهش دهد، اما زمانی که این گیاه سبز شد، بهتر است آن را دور بریزید. قبل از خرید سیب زمینی ها را از نظر سبز شدن و آسیب دیدگی بررسی کنید و آنها را در مکانی خنک و تاریک نگهداری کنید تا قبل از استفاده از سبز شدن آنها جلوگیری شود.
سیب زمینی های جوانه زده و سبز شده حاوی سطوح بالاتری از گلیکول آلکالوئیدها هستند که در صورت مصرف بیش از حد می‌‌‌‌‌‌‌‌‌‌‌‌‌‌‌‌‌‌‌‌‌‌‌‌‌‌‌‌‌‌‌‌‌‌‌‌‌‌‌‌‌‌‌‌‌‌‌‌‌‌توانند برای انسان سمی باشند و عوارضی همچون از ناراحتی معده گرفته تا مشکلات قلبی و سیستم عصبی را ایجاد کنند.
آخرین دیدگاه‌ها