رژیم غذایی کبد

در رابطه با رژیم غذایی کبد باید بدانیم که بیماری کبد چرب غیر الکلی (NAFLD) یکی از شایع ترین علل انواع بیماری کبد است که طی آن چربی اضافی در کبد ذخیره می شود و در صورت عدم درمان می‌‌‌‌‌‌‌‌‌‌‌‌تواند منجر به سیروز و نارسایی کبد شود. NAFLD بیشتر در افرادی که با شرایط خاصی مانند چاقی و دیابت نوع 2 زندگی می‌‌‌‌‌‌‌‌‌‌‌‌کنند دیده می‌‌‌‌‌‌‌‌‌‌‌‌شود و برخلاف بیماری کبدی مرتبط با الکل، NAFLD ناشی از مصرف زیاد الکل نیست.

در یک بدن سالم، کبد سموم را دفع و صفرا تولید می‌‌‌‌‌‌‌‌‌‌‌‌کند. صفرا، پروتئینی است که چربی ها را به اسیدهای چرب تجزیه می‌‌‌‌‌‌‌‌‌‌‌‌کند تا هضم شوند. بیماری کبد چرب به کبد آسیب می‌‌‌‌‌‌‌‌‌‌‌‌رساند و از عملکرد آن جلوگیری می‌‌‌‌‌‌‌‌‌‌‌‌کند. اما تغییر سبک زندگی تا حدودی می‌‌‌‌‌‌‌‌‌‌‌‌تواند از بدتر شدن آن جلوگیری کند.

اولین خط درمان برای NAFLD کاهش وزن از طریق روش های ترکیبی از کاهش مصرف کالری، ورزش و تغذیه مناسب است. به طور کلی، رژیم غذایی برای بیماری کبد چرب شامل موارد زیر است:

• میوه ها و سبزیجات
• گیاهان پر فیبر مانند حبوبات و غلات کامل
• کاهش مصرف غذاها و نوشیدنی هایی که حاوی شکر افزوده، نمک، کربوهیدرات های تصفیه شده و چربی اشباع شده هستند.

مقدار وزنی که برای درمان NAFLD باید کم کنید به میزان چربی اضافی بدن شما بستگی دارد.

مهمترین مواد مغذی برای سلامت کبد

به طور کلی برای مبتلایان به NAFLD یک رژیم غذایی غنی از مواد مغذی و مبتنی بر غذای کامل و سرشار از فیبر، پروتئین و چربی های غیر اشباع توصیه می‌‌‌‌‌‌‌‌‌‌‌‌شود. ما در این مقاله از پزشکت سعی کرده ایم هر آنچه که مربوط به تغذیه مناسب برای سلامت و تقویت عملکرد کبد است را مورد بررسی قرار دهیم. مهمترین مواد مغذی که برای سلامت کبد خود باید آنها را در نظر بگیرید، عبارتند از:

قهوه برای کمک به کاهش آنزیم های غیرطبیعی کبد

یک فنجان قهوه در طول روز می‌‌‌‌‌‌‌‌‌‌‌‌تواند از کبد شما در برابر NAFLD محافظت کند. بررسی ها نشان می‌‌‌‌‌‌‌‌‌‌‌‌دهد، مصرف منظم قهوه می‌‌‌‌‌‌‌‌‌‌‌‌تواند خطر ابتلا به NAFLD را تا حدودی کاهش دهد و حتی از خطر پیشرفت فیبروز کبد در افرادی که قبلاً مبتلا به NAFLD تشخیص داده شده اند، پیشگیری کند. به نظر می‌‌‌‌‌‌‌‌‌‌‌‌رسد مصرف کافئین تعداد آنزیم های غیر طبیعی کبدی را کاهش می‌‌‌‌‌‌‌‌‌‌‌‌دهد.

قهوه باعث کاهش تجمع چربی در کبد می‌‌‌‌‌‌‌‌‌‌‌‌‌شود. همچنین آنتی اکسیدان های محافظ در کبد را افزایش می‌‌‌‌‌‌‌‌‌‌‌‌‌دهد. ترکیبات موجود در قهوه به آنزیم های کبدی کمک می‌‌‌‌‌‌‌‌‌‌‌‌‌کند تا بدن را از شر مواد سرطان زا خلاص کند.

سبزی برای جلوگیری از تجمع چربی

ترکیبات موجود در اسفناج و سایر سبزیجات برگدار ممکن است به مبارزه با بیماری کبد چرب کمک کند. مصرف اسفناج به طور خاص خطر ابتلا به NAFLD را کاهش می‌‌‌‌‌‌‌‌‌‌‌‌دهد. این اثر اسفناج احتمالاً به نیترات و پلی فنول های متمایز موجود در برگ سبز آن مرتبط است. به نظر می‌‌‌‌‌‌‌‌‌‌‌‌رسد که پختن اسفناج (و سایر سبزیجات برگدار) ممکن است باعث کاهش محتوای پلی فنولیک و فعالیت آنتی اکسیدانی آنها شود.

لوبیا و سویا برای کاهش خطر ابتلا به NAFLD

در بررسی های صورت گرفته مصرف لوبیا و سویا در کاهش خطر ابتلا به NAFLD نویدبخش بوده اند. حبوبات مانند عدس، نخود، سویا و نخودفرنگی نه تنها از نظر تغذیه ای کاملا مغذی هستند، بلکه حاوی نشاسته های مقاوم هستند که به بهبود سلامت روده کمک می‌‌‌‌‌‌‌‌‌‌‌‌کنند. مصرف حبوبات حتی ممکن است گلوکز و تری گلیسیرید خون در افراد مبتلا به چاقی را کاهش دهد.

همچنین سویا حاوی محتوای بالایی از پروتئین بتا-کنگلیسینین است که مصرف آن ممکن است از در برابر برخی بیماری ها محافظت کند. علاوه بر این، توفو یک غذای کم‌چرب است که به عنوان منبع خوبی از پروتئین عمل می‌کند و اگر می‌خواهید مصرف چربی خود را محدود کنید، مصرف آن می‌‌‌‌‌‌‌‌‌‌‌‌تواند تا حدودی موثر باشد.

ماهی برای کاهش التهاب و سطح چربی

ماهی های چرب مانند سالمون،ساردین، ماهی تن و قزل آلا سرشار از اسیدهای چرب امگا 3 هستند. پژوهش ها نشان می‌‌‌‌‌‌‌‌‌‌‌‌دهد، مصرف مکمل امگا 3 با کاهش چربی کبد، افزایش کلسترول محافظتی HDL و کاهش سطح تری گلیسیرید، برای افراد مبتلا به NAFLD مفید است.

بلغور جو دوسر برای فیبر

غلات کامل و غذاهای غنی از فیبر مانند بلغور جو دوسر می‌‌‌‌‌‌‌‌‌‌‌‌توانند خطر ابتلا به بیماری های مرتبط با NAFLD را تا حدودی کاهش دهند. رژیم غذایی مغذی غنی از غذاهای با فیبر بالا مانند جو برای مبتلایان به NAFLD موثر است و ممکن است سطح تری گلیسیرید را کاهش دهد.

مصرف بلغور جو دوسر راهی آسان برای افزودن فیبر به رژیم غذایی است. فیبر ابزار مهمی‌‌‌‌‌‌‌‌‌‌‌‌‌ برای هضم است و فیبرهای خاص موجود در جو دوسر ممکن است برای کبد مفید باشد. جو و بلغور جو دوسر سرشار از ترکیباتی به نام بتا گلوکان هستند. بررسی ها نشان می‌‌‌‌‌‌‌‌‌‌‌‌‌دهد که بتاگلوکان ها از نظر بیولوژیکی در بدن بسیار فعال هستند. آنها به تعدیل سیستم ایمنی و مبارزه با التهاب کمک می‌‌‌‌‌‌‌‌‌‌‌‌‌کنند و ممکن است به ویژه در مبارزه با دیابت و چاقی مفید باشند.

آجیل برای کمک به کاهش التهاب

رژیم غذایی سرشار از آجیل با التهاب، مقاومت به انسولین و استرس اکسیداتیو و شیوع NAFLD را کاهش می‌‌‌‌‌‌‌‌‌‌‌‌دهد.

بررسی ها نشان داده است، افزایش مصرف آجیل به طور قابل توجهی خطر ابتلا به NAFLD را کاهش می‌‌‌‌‌‌‌‌‌‌‌‌دهد. حتی افراد مبتلا به بیماری کبد چرب که گردو می‌‌‌‌‌‌‌‌‌‌‌‌خورند، تست های عملکرد کبد بهتری داشته اند.

 زردچوبه برای کاهش نشانگرهای آسیب کبدی

دوزهای بالای کورکومین (ماده فعال موجود در زردچوبه) نشانگرهای آسیب کبدی را در افراد مبتلا به NAFLD کاهش می دهد. ریشه نارنجی روشن سطوح سرمی‌‌‌‌‌‌‌‌‌‌‌‌آلانین آمینوترانسفراز (ALT) و آسپارتات آمینوترانسفراز (AST) را کاهش می دهد. ALT و AST دو آنزیمی‌‌‌‌‌‌‌‌‌‌‌‌ هستند که سطح آنها در افراد مبتلا به بیماری کبد چرب به طور غیر طبیعی افزایش پیدا می‌‌‌‌‌‌‌‌‌‌‌‌کند.

تخمه آفتابگردان برای آنتی اکسیدان

دانه های آفتابگردان سرشار از ویتامین E است که اغلب به عنوان مکمل در درمان NAFLD استفاده می‌‌‌‌‌‌‌‌‌‌‌‌شود.

در حالی که بیشتر تحقیقات در مورد NAFLD و ویتامین E بر مکمل ها متمرکز است، یک وعده 100 گرمی‌‌‌‌‌‌‌‌‌‌‌‌ تخمه آفتابگردان حدود20 میلی گرم ویتامین E دارد. پس اگر به دنبال افزایش مصرف ویتامین E به طور طبیعی هستید، تخمه آفتابگردان و مصرف آن شروع خوبی است.

افزایش مصرف چربی های اشباع نشده

تعویض منابع چربی اشباع شده (مانند کره، تکه های چرب گوشت، سوسیس و گوشت های پخته شده) با منابع چربی غیراشباع مانند آووکادو، روغن زیتون، کره آجیل و ماهی چرب ممکن است برای مبتلایان به بیماری کبد چرب غیر الکلی مفید باشد.

به همین دلیل است که رعایت رژیم غذایی مدیترانه ای برای برای افرادی که مبتلا به NAFLD هستند توصیه می‌‌‌‌‌‌‌‌‌‌‌‌شود.

توت ها

بسیاری از انواع توت های تیره از جمله زغال اخته، تمشک و کرن بری حاوی آنتی اکسیدان هایی به نام پلی فنول هستند که به محافظت از کبد در برابر آسیب کمک می کند. بررسی ها نشان می‌دهد که مکمل‌های آب زغال اخته می‌توانند قابلیت آنتی‌اکسیدانی را در کبد افزایش دهند. حتی آب زغال اخته می‌‌‌‌‌‌‌‌‌‌‌‌‌تواند به کاهش فیبروز کبد کمک کند. با این حال، برای تایید این مزیت توت ها در انسان به مطالعات و بررسی های بیشتری نیاز است.

همچنین دانه های انگور و همچنین پوست و پالپ حاوی مقدار قابل توجهی آنتی اکسیدان هستند. به نظر می‌‌‌‌‌‌‌‌‌‌‌‌‌رسد این آنتی اکسیدان ها با محافظت در برابر برخی از علل آسیب کبدی مرتبط هستند. انگور کامل و دانه دار یک راه ساده برای افزودن این ترکیبات به رژیم غذایی است.

سیر برای بهبود سلامت کلی

مکمل های پودر سیر به کاهش وزن و چربی بدن در افراد مبتلا به بیماری کبد چرب کمک می کند.

در یک بررسی صورت گرفته بیماران مبتلا به بیماری کبد چرب غیر الکلی که 800 میلی گرم پودر سیر در روز به مدت 15 هفته مصرف کردند، شاهد کاهش چربی کبد و بهبود سطح آنزیم بودند.

روغن زیتون

چربی بیش از حد برای کبد مفید نیست، اما برخی چربی ها ممکن است تا حدودی موثر باشند. جایگزینی چربی های غیر مفید با روغن زیتون، استرس اکسیداتیو را کاهش می دهد و عملکرد کبد را بهبود می بخشد. این به دلیل محتوای بالای اسیدهای چرب غیر اشباع در روغن است. با این حال، در حال حاضر اطلاعات بالینی در مورد مزایای روغن زیتون برای افراد مبتلا به NAFLD وجود ندارد.

مواد غذایی غیرمجاز در بیماری کبد چرب

در صورت ابتلا به بیماری کبد چرب، پزشک ممکن است مصرف برخی غذاها را برای شما ممنوع کند و یا از شما خواسته شود تا مصرف آن را کاهش دهید. به طور کلی این غذاها، وزن شما را افزایش داده و منجر به افزایش قند خون شما می شوند، آنها عبارتند از:

الکل. الکل می‌‌‌‌‌‌‌‌‌‌‌‌تواند محرک اصلی بیماری کبد چرب و همچنین سایر بیماری های کبدی باشد.

شکر اضافه شده. از مصرف غذاهای شیرین مانند آب نبات، کلوچه، نوشابه و آب میوه دوری کنید. قند خون بالا باعث افزایش میزان تجمع چربی در کبد می‌‌‌‌‌‌‌‌‌‌‌‌شود.

غذاهای سرخ شده. اینها چربی و کالری بالایی دارند.

نمک اضافه شده. مصرف بیش از حد نمک می‌‌‌‌‌‌‌‌‌‌‌‌تواند خطر ابتلا به NAFLD را افزایش دهد.

نان سفید، برنج و ماکارونی. آرد سفید معمولاً بسیار فرآوری شده است و اقلام ساخته شده از آن می‌‌‌‌‌‌‌‌‌‌‌‌توانند قند خون شما را بیش از غلات کامل به دلیل کمبود فیبر افزایش دهند.

گوشت قرمز. گوشت گاو سرشار از چربی های اشباع شده هستند.

سخن آخر

اگر NAFLD دارید یا در معرض خطر ابتلا به این بیماری هستید، برخی تغییرات در سبک زندگی و رژیم غذایی می‌‌‌‌‌‌‌‌‌‌‌‌تواند به بهبود سلامت کبد شما و کاهش خطر ابتلا به NAFLD کمک کند. مطالعات نشان می‌‌‌‌‌‌‌‌‌‌‌‌دهد که پیروی از یک رژیم غذایی کامل و مغذی غنی از فیبر، پروتئین و چربی های مفید بهترین راه برای بهبود سلامت کبد، کاهش خطر بیماری و کاهش وزن مناسب است. اگر مبتلا به NAFLD هستید یا نگران هستید که ممکن است در معرض خطر باشید، با یک متخصص تغذیه مشورت تا یک برنامه درمانی شامل تغییرات رژیم غذایی و همچنین اصلاح شیوه زندگی مانند افزایش فعالیت بدنی، بهبود خواب و کاهش استرس را برای شما تعیین کند.