آناتومی دستگاه تناسلی زنان

اندام‌های تناسلی زنان شامل چندین ساختار کلیدی مانند تخمدان‌ها، رحم، واژن و فرج است. این اندام‌ها در باروری، بارداری و زایمان نقش دارند. علاوه براین، اندام‌های تناسلی تأثیر قابل توجهی بر سایر جنبه‌های سلامتی در زنان دارند. به عنوان مثال، تخمدان‌ها هورمون‌هایی را تولید می‌کنند که بر تراکم استخوان، سطح کلسترول، سلامت قلب و خلق و خوی تأثیر می‌گذارند.

در این مقاله از پزشکت، آناتومی اندام‌های تناسلی زنانه را به طور مفصل بررسی خواهیم کرد، از جمله به این مطالب خواهیم پرداخت که چه کاری انجام می‌دهند و روش فعالیت آنها چگونه است.

دستگاه تناسلی زنانه، مجموعه‌ای از اندام‌هاست که با همکاری یکدیگر فعالیت می‌کنند تا تولید مثل، بارداری و زایمان را امکان‌پذیر کنند. همچنین این اندام‌ها، هورمون‌های جنسی زنانه از جمله استروژن و پروژسترون را تولید می‌کنند. این سیستم متشکل از اندام‌ها و بافت‌های داخل بدن و برخی اعضای دیگر است که در خارج از بدن قابل مشاهده هستند.

اندام‌های داخلی سیستم تناسلی زنانه، عبار‌ت‌اند از:

• رحم
• واژن
• تخمدان‌ها
• دهانه رحم
• لوله‌های فالوپ

عضو دیگر اندام تناسلی زنانه، کلیتوریس نام دارد که هم به داخل و هم به خارج از بدن گسترش یافته است. ناحیه خارجی اطراف واژن، فرج نام دارد. همه نوزادان دختر، همه این اندام‌ها را ندارند. گاهی اوقات افراد بدون برخی از اجزاء یا با ترکیبی از ویژگی های زنانه و مردانه به دنیا می‌آیند.

برخی از افراد نیز برای برداشتن برخی از قسمت‌های دستگاه تناسلی تحت عمل‌هایی قرار می‌گیرند. به طور کلی، برخی از این اقدامات به علل پزشکی انجام می‌شود، در حالی که برخی دیگر نتیجه اقدامات فرهنگی مضر مانند ختنه زنان است.

آناتومی داخلی دستگاه تناسلی زنانه

آناتومی داخلی دستگاه تناسلی زنانه از واژن شروع می‌شود. واژن کانالی است که از فرج به رحم منتهی می‌شود. دهانه رحم، واژن را از رحم جدا می‌کند و لوله‌های فالوپ تخمدان‌ها را به رحم متصل می‌کنند. از جمله اعضای مهم این بخش از دستگاه تناسلی زنانه، عبارت‌اند از:

تخمدان‌ها

زنان دارای دو تخمدان هستند، که در هر طرف رحم یک عدد از آنها قرار دارد. تخمدان‌ها به شکل و اندازه یک بادام هستند و دو وظیفه کلیدی دارند:

• تولید هورمون
• آزادسازی تخمک

در بدو تولد، دو تخمدان تقریباً حاوی 700000 تخمک نابالغ است. هنگامی که فرد به بلوغ می‌رسد‌، این تخمک‌ها در داخل فولیکول‌های تخمدان شروع به رشد و بلوغ می‌کنند. تقریباً یک بار در ماه، تخمدان‌ها یک تخمک بالغ آزاد می‌کنند. این فرآیند به نام تخمک گذاری شناخته می‌شود و بخشی از چرخه قاعدگی است. همچنین این فرآیند، بارداری را ممکن می‌کند.

هورمون‌های تخمدان‌ها چرخه قاعدگی را تنظیم می‌کنند. علاوه براین، هورمون‌ها وظایف زیر را برعهده دارند:

• بر رشد صفات جنسی زنان تأثیر می‌گذارد.
• بر خلق و خو، خواب و میل جنسی تأثیر می‌گذارد.
• بارداری، زایمان و تولید شیر مادر را تسهیل می‌کند.
• به سلامت استخوان‌ها، قلب، کبد، مغز و سایر بافت‌ها کمک می‌کند.

اگر درباره این موارد سوالی دارید، با پزشکت تماس بگیرید و با او مشورت کنید.

لوله‌های فالوپ

لوله‌های فالوپ، گذرگاه‌هایی هستند که تخمک‌ها را به سمت رحم حمل می‌کنند. این لوله‌ها از چندین بخش تشکیل شده‌اند که عبارت‌اند از:

• مژه‌ها که ساختارهای مو مانندی در داخل لوله‌های فالوپ هستند.
• infundibulum که یک دهانه قیفی شکل در نزدیکی تخمدان‌ها است.
• فیمبریاها که برآمدگی های انگشت مانندی هستند که دهانه را احاطه کرده‌اند.

هنگامی که تخمدان یک تخمک را آزاد می‌کند، مایع و فیمبریا، آن را به سمت دهانه لوله فالوپ می‌راند. پس از داخل شدن، مژک ها تخمک را به سمت رحم حرکت می‌دهند. این انتقال ۷ روز طول می‌کشد. در این مدت، در صورت برقراری رابطه جنسی، اسپرم ممکن است تخمک را بارور کند. بیشتر لقاح‌ها در لوله‌های فالوپ اتفاق می‌افتد.

رحم

رحم، عضوی است که به شکل و اندازه گلابی است. این عضو شامل دیواره‌های عضلانی و پوششی (آندومتر) است که با هر سیکل قاعدگی رشد می‌کند و سپس کاهش می‌یابد. پس از تخمک گذاری، آندومتر برای آماده شدن برای تخمک بارور ضخیم‌تر می‌شود.

اگر تخمک بارور نشود، می‌میرد و پوشش داخلی رحم پس از آن می‌ریزد. پوشش داخلی به صورت خون جاری و سپس از طریق واژن از بدن خارج می‌شود. این فرآیند، همان قاعدگی است که به آن پریود نیز می‌گویند. اگر تخمک توسط اسپرم بارور شود، در لایه داخلی رحم کاشته می‌شود و شروع به رشد می‌کند.

سلول‌ها تقسیم می‌شوند و رشد می‌کنند و به یک جنین تبدیل می‌شوند. با گذشت زمان، تخمک لقاح یافته به جنین تبدیل می‌شود که از طریق بند ناف، اکسیژن و مواد مغذی را از جفت دریافت می‌کند. وقتی زمان تولد جنین فرا می‌رسد، رحم شروع به انقباضات ماهیچه‌ای قوی می‌کند، که دهانه رحم را گشاد کرده و جنین را بیرون می‌راند.

دهانه رحم

دهانه رحم یک ساختار باریک در انتهای رحم است. این بخش از دستگاه تناسلی زنانه، چندین عملکرد دارد:

تولید موکوس. دهانه رحم، مخاط دهانه رحم را تولید می‌کند که در زمانی که فرد بارور نیست یا باردار است، از ورود اسپرم به رحم جلوگیری می‌کند.

محافظت در برابر باکتری‌ها. علاوه براین، مخاط از ورود باکتری‌ها به رحم جلوگیری می‌کند و واژن را سالم نگه می‌دارد.

امکان تخلیه مایعات. در پایین دهانه رحم یک دهانه کوچک وجود دارد که به مایعاتی مانند خون قاعدگی اجازه عبور می‌دهد.

واژن

در زیر دهانه رحم، واژن قرار دارد که یک ساختار لوله‌ای انعطاف پذیر است که اندام‌های تولید مثل داخلی و خارجی را به هم متصل می‌کند. این عضو پشت مثانه و جلوی دستگاه گوارش قرار دارد. واژن اجازه می دهد تا مایعاتی مانند خون قاعدگی و ترشحات از بدن خارج شوند. همچنین، وجود این بخش اجازه می‌دهد که منی حاوی اسپرم وارد بدن شود.

این مسئله می‌تواند به روش‌های مختلفی مانند هنگام برقراری رابطه جنسی یا دخول یا در هنگام لقاح مصنوعی اتفاق بیفتد. لقاح مصنوعی، روشی است که در آن پزشک مایع منی را وارد رحم می‌کند تا به باردار فرد کمک شود.

کلیتوریس

درست در داخل بدن، در اطراف ورودی واژن، کلیتوریس قرار دارد. این اندام بیشتر به عنوان گلن کلیتورال شناخته شده است، که یک بافت کوچک اما بسیار حساس است که بالای دهانه واژن قرار دارد. بیشتر بخش‌های کلیتوریس در واقع به صورت عضوی داخلی است.

غده کلیتورال در بالای کلیتوریس قرار دارد. از آنجا، کلیتوریس به دو قسمت تقسیم می‌شود که از دو طرف واژن امتداد می‌یابد. طول آن حدود 5 اینچ (12.7 سانتی متر) است و از بافت اسفنجی تشکیل شده است که حاوی هزاران پایانه یا انتهای عصبی است.

گلانس کلیتوریس در بالای فرج قرار دارد، یعنی در جایی که لب‌های داخلی به هم می‌رسند. این قسمت از دستگاه تناسلی زنانه، معمولاً به اندازه یک نخود است، اگرچه اندازه آن از فردی به فرد دیگر متفاوت است. به طور کلی، فقط نوک کلیتوریس قابل مشاهده است، اما دارای دو محور است که به اندازه 5 اینچ یا ۱۲.۵ سانتی‌‌متر به داخل بدن کشیده می‌شوند.

کلیتوریس حاوی پایانه‌های عصبی بسیاری است که بسیار حساس هستند، این مسئله به ویژه در هنگام تحریک جنسی صادق است. کلیتوریس به تحریک جنسی پاسخ می‌دهد. وقتی فرد برانگیختگی را تجربه می‌کند، این بخش متورم می‌شود. این بخش از دستگاه تناسلی، عضو اصلی مسئول ارگاسم زنان است.

کلاه کلیتورال

کلاه کلیتورال چین پوستی است که سر کلیتوریس را احاطه کرده است. این بخش از دستگاه تناسلی زنانه، از کلیتوریس در برابر اصطکاک محافظت می‌کند.

فرج

فرج بخش خارجی دستگاه تناسلی زنانه است. این قسمت شامل موارد زیر است:

دهلیز

ورودی واژن است. در اطراف دهلیز غدد دهلیزی بزرگتر قرار دارند که مایع تولید می‌کنند تا از خشک شدن ناحیه جلوگیری شود. در طول برانگیختگی جنسی، این غدد مایع بیشتری تولید می‌کنند تا به روانکاری کمک کنند.

پرده بکارت

برخی از افراد دارای فرج، پرده بکارت نیز دارند. این عضو، یک بافت نازک و ظریف است که تا حدی ورودی واژن را می‌پوشاند. هنگامی که شخصی برای اولین بار رابطه جنسی برقرار می‌کند، پرده بکارت ممکن است کشیده یا پاره شود. اما همه افراد پرده بکارت ندارند و پرده بکارت به علل دیگری نیز می‌تواند کشش پیدا کند.

مجرای ادرار

محل خروج ادرار از بدن است. مجرای ادرار بخشی از سیستم ادراری است و درست بالای دهانه واژن قرار دارد.

لبه‌های کوچک

لبه‌های کوچکی هستند که ورودی واژن را احاطه کرده‌اند.

کلاهک و گلان کلیتورال

کلاهک کلیتورال یک تکه بافت کوچک است که از قسمت خارجی کلیتوریس محافظت می‌کند. این عضو دستگاه تناسلی، در بالای لابیا مینور قرار دارد.

لبه‌های بزرگ

این بخش‌ها، شامل لبه‌های بزرگتری هستند که فرج را احاطه کرده‌اند. بعد از بلوغ، معمولا موهای ناحیه تناسلی در این ناحیه رشد می‌کند. در بالای فرج، مونس پوبیس قرار دارد که یک پد چربی گرد است که روی استخوان شرمگاهی قرار دارد.

لبه بیرونی واژن

این قسمت از دستگاه تناسلی زنانه، شامل لبه‌های بیرونی گوشتی در دو طرف دهانه واژن هستند. کلمه “لبیا” در زبان لاتین به معنای “لب” است. این لب‌های بیرونی معمولاً موهای ناحیه تناسلی را شامل می‌شوند.

لب کوچک

این قسمت از دستگاه تناسلی زنانه، شامل لبهای درونی است. این بخش‌ها در داخل لب‌های بیرونی قرار می‌گیرند اما می‌توانند اندازه‌های مختلفی داشته باشند. به عنوان مثال، در برخی از زنان، لب‌های داخلی فراتر از لب‌های خارجی است.

اندام‌های تناسلی زنانه شامل مجموعه‌ای از بخش‌هایی است که بر سلامتی زنان در طول زندگی فرد تأثیر می‌گذارند. سیستم تولید مثل در طول چرخه قاعدگی، که در دوران بلوغ شروع می‌شود و با یائسگی پایان می‌یابد، دستخوش تغییرات قابل توجهی می‌شود. اگر فردی باردار شود، دستگاه تناسلی تغییر بیشتری پیدا می‌کند تا جنین در حال رشد را در خود جای دهد.

علاوه براین، آناتومی تناسلی زنان، بر سلامت جنسی تأثیر می‌گذارد و هورمون‌هایی را ترشح می‌کند که طیف گسترده‌ای از عملکردهای بدن را تنظیم می‌کنند. آناتومی زنان شامل اندام تناسلی خارجی یا فرج و اندام‌های تناسلی داخلی است که شامل تخمدان‌ها و رحم می‌شود.

یکی از تفاوت‌های عمده بین موجودات نر و ماده در اندام‌های تناسلی آنهاست. آناتومی مخصوص زنان به طور کلی به عملکرد جنسی، تولید مثل و کنترل هورمون مربوط می‌شود. آناتومی جنسی مردان و زنان از نظر فیزیکی متفاوت است، اما همه اندام‌های جنسی از یک دسته سلولی در طول رشد جنین به وجود می‌آیند. جنسیت بیولوژیکی نوزاد در لحظه برخورد اسپرم پدر با تخمک مادر مشخص می‌شود.

آناتومی خارجی دستگاه تناسلی زنانه

آناتومی خارجی زنانه شامل شرمگاه و فرج است. هر کدام از این دو بخش، دارای اعضای دیگری نیز هستند که با همدیگر بخش خارجی دستگاه تناسلی زنانه را تشکیل می‌دهند.

مونس پوبیس

قسمت مونس پوبیس، ناحیه گوشتی روی استخوان لگن است که در این ناحیه از دستگاه تناسلی زنانه، معمولاً موهای ناحیه تناسلی رشد می‌کنند.

ولووا یا فرج

به طور کلی، اندام‌های تناسلی زنانه با مردان بسیار متفاوت است. در واقع، اصطلاح فرج به قسمت‌های خارجی اندام تناسلی زن اطلاق می‌شود. این قسمت از دستگاه تناسلی زنانه، از چندین بخش از جمله لابیا بزرگ، لابیا مینور و گلانس کلیتوریس تشکیل شده است. این بخش از دستگاه تناسلی زنانه، از بخش‌های دیگری نیز تشکیل شده است.

بخش‌های مختلف فرج در همکاری با یکدیگر، عملکرد طبیعی خود را به انجام می‌رسانند. علاوه براین، مجرای ادرار نیز از این بخش به سمت بیرون راه پیدا می‌کند.