بارداری در زنان می تواند باعث بروز برخی علائم جدید مانند سرگیجه، حالت تهوع، سوزش سر دل و یا اختلال در تنفس شود. اما برخی از زنان ممکن است در دوران بارداری خود، خارش داشته باشند. تعیین محل خارش در دوران بارداری برای تشخیص علت آن مهم است. در اکثر حاملگی ها، زنان دچار خارش در ناحیه پستان و شکم خود می شوند، زیرا در این مناطق پوست دچار تغییرات زیادی می شود.
خارش در اطراف قسمت های که پوست کشیده می شود ممکن است از PUPPP ناشی شده باشد، در حالی که مناطق خارش روی بازو و پا احتمالاً ناشی از مواد شیمیایی عطر و پارچه می باشد. گاهی احساس خارش جزئی، طبیعی است، اما خارش شدید شکم، بازوها و پاها می تواند غیر معمول باشد که نیاز به درمان دارد. خارش به طور کلی یک علامت زودرس بارداری محسوب نمی شود. در حقیقت، بسیاری از انواع بثورات معمولاً فقط در اواخر دوران بارداری ظاهر می شوند و بعضی از آن ها تا زمان تولد نوزاد برطرف نمی شوند. زنان باردار در صورت خارش شدید یا طولانی مدت در طول دوره بارداری، باید به پزشک مراجعه کنند.
دلایل زیادی می تواند باعث خارش زنان در طی بارداری شود. برخی از این عوامل شامل موارد زیر است:
کشیده شدن پوست بدن
حاملگی های اول و بارداری های چند قلویی باعث کشیده شدن پوست زنان و خارش می شود.
خشکی پوست
تغییرات هورمونی در دوران بارداری ممکن است باعث خشکی پوست و پوسته پوسته آن و خارش شود.
عطرها یا پارچه ها
مواد شیمیایی مختلف به کار گرفته در برخی عطرها و پارچه ها می تواند باعث تحریک پوست و خارش در دوران بارداری شود.
پاپول های خارشی و پلاک های حاملگی
PUPPP یک بثورات پوستی خارش دار هستند که در اواخر بارداری ایجاد می شوند. این پاپول ها می توانند باعث بروز علائم زیر شوند:
- تاول های اطراف ضایعات پوستی
- احساس خارش بیش از حد در شب
- ضایعات پوستی كوچك در قسمت های که پوست کشیده می شود.
به طور معمول، پزشک از طریق معاینه پوستی می تواند PUPPP را تشخیص دهد و در موارد نادر ممکن است نمونه برداری از پوست (بیوپسی) و آزمایش خون را برای رد و یا تایید عفونت آن ها تجویز کند. استفاده از مرطوب کننده ها، کرم های استروئیدی و آنتی هیستامین ها که توسط پزشک تجویز شده است، و حمام های تسکین دهنده خارش، می توانند به رفع موقت خارش تا زمان زایمان کمک کنند. اما درمان نهایی PUPPP زایمان است و بثورات معمولاً طی چند هفته پس از زایمان برطرف می شوند.
پریگو
پریگو برجستگی های خارش دار پوستی روی بازوها، پاها یا شکم هستند که ممکن است در طول دوران بارداری هر سه ماه یکبار ظاهر شوند. درمان پریگو معمولاً شامل استروئیدهای موضعی و آنتی هیستامین های خوراکی است. در زنانی که طی یک بارداری دچار پریگو شده اند، احتمال افزایش و ابتلا به پریگو در بارداری های بعدی را دارند. علائم پریگو متاسفانه ممکن است هفته ها یا حتی ماه ها پس از زایمان ادامه پیدا کند.
کلستاز
کلستاز داخل رحمی بارداری، که معمولاً به عنوان کلستاز بارداری شناخته می شود، یک بیماری کبدی است که منجر به ایجاد اسید های صفراوی در خون و خارش شدید اما بدون ضایعات پوستی در اواخر بارداری رخ می دهد. خارش معمولاً در دست و پا رخ می دهد اما می تواند بر سایر قسمت های بدن نیز تأثیر بگذارد. کلستاز بارداری می تواند بسیار ناراحت کننده و حتی نگران کننده برای مادر و کودک باشد. به دلیل خطر بروز برخی عوارض، پزشک ممکن است زایمان زودرس را توصیه کند.
علائم کلستاز بارداری
خارش شدید، علامت اصلی کلستاز بارداری است اما باعث ضایعات پوستی نمی شود. اکثر زنان در کف دست یا کف پای خود احساس خارش می کنند، اما برخی از خانم ها در تمام قسمت بدن خود احساس خارش دارند. خارش اغلب در شب بدتر است و ممکن است به قدری آزار دهنده باشد که زن نتواند بخوابد.
خارش ناشی از کلستاز بارداری بیشتر در سه ماهه سوم بارداری شایع است اما بعضی اوقات زودتر شروع می شود. ممکن است با نزدیک شدن به موعد زایمان، بدتر شود. با این حال، بعد از زایمان، خارش معمولاً طی چند روز از بین می رود.
سایر علائم و نشانه های کمتر شایع کلستاز بارداری شامل موارد زیر است:
- حالت تهوع
- از دست دادن اشتها
- زرد شدن پوست و سفیدی چشم (زردی)
زنان باردار در صورتی که احساس خارش مداوم یا شدید دارند، بلافاصله باید با پزشک خود تماس بگیرند.
علت کلستاز در بارداری
علت کلستاز بارداری مشخص نیست. ژن های زن و سابقه خانوادگی بیمار می تواند تاثیر گذار باشد. علاوه بر آن، هورمون های بارداری نیز ممکن است در بروز کلستاز نقش داشته باشند. هر چه یک زن به تاریخ زایمان نزدیک تر می شود میزان هورمون های حاملگی در او افزایش می یابد. پزشکان معتقدن تغییرات هورمونی می توانند جریان طبیعی صفرا را کاهش دهد و صفرا به جای ترک کبد، در اندام های بدن جمع شود. در نتیجه، نمک های صفراوی وارد جریان خون می شده و باعث احساس خارش در بدن می شوند.
عوامل خطر کلستاز بارداری
برخی از عواملی که ممکن است خطر ابتلا به کلستاز بارداری را افزایش دهند شامل موارد زیر است:
- باردارداری دوقلوها یا بیشتر
- تاریخچه آسیب یا بیماری کبد
- سابقه شخصی یا خانوادگی کلستاز بارداری
احتمال ابتلا زنانی که در یک بارداری قبلی سابقه کلستاز داشته اند در طی یک بارداری آینده آن ها بسیار زیاد است. احتمال بازگشت بیماری در بارداری های بعدی یک زن حدود 60 تا 75 درصد می باشد.
عوارض کلستاز بارداری
عوارض ناشی از کلستاز بارداری می تواند در مادر یا کودک در حال رشد بروز کنند. در مادران، این وضعیت ممکن است به طور موقت بر نحوه جذب چربی بدن تأثیر بگذارد. جذب ضعیف چربی می تواند منجر به کاهش میزان عوامل وابسته به ویتامین K شود. اما این عارضه و بروز مشکلات کبدی در آینده به ندرت دیده می شود.
اما در نوزادان، عوارض کلستاز حاملگی بسیار شدید و شامل موارد زیر است:
- تولد زودرس
- اختلالات تنفسی
- مرگ نوزاد در اواخر بارداری قبل از زایمان و یا سقط جنین
پیشگیری کلستاز بارداری
هیچ روش شناخته شده ای برای جلوگیری از کلستاز بارداری وجود ندارند.
تشخیص کلستاز بارداری
پزشک با آزمایش خون کلستاز را تشخیص می دهد و تاریخچه پزشکی زن را بررسی می کند، زیرا کلستاز می تواند یک بیماری ارثی باشد و در صورتی که مادر یا خواهر بیمار سابقه ابتلا به کلستاز را داشته است، احتمال شیوع این بیماری در زن باردار بیشتر می شود. علاوه بر آن پزشک ممکن است آزمایش خون را برای بررسی کبد و میزان نمک صفرا تجویز کند.
درمان کلستاز بارداری
اگر کلستاز عامل خارش زن باردار باشد، بسیاری از داروهای بدون نسخه ضد خارش برای درمان مؤثر نیستند، اما ممکن است پزشک بتواند داروهای دیگری را تجویز کند که به کاهش برخی از خارش ها کمک کرده و مقدار اسید صفراوی را کاهش دهد. معمولاً طی چند روز پس از زایمان کلستاز از بین می رود و خارش برطرف می شود. از آنجایی که کلستاز بارداری به طور بالقوه می تواند عوارضی در بارداری و کودک ایجاد کند. پزشک می تواند نظارت دقیق بر کودک را توصیه کند.
نظارت و درمان روی جنین شامل موارد زیر است:
تست غیر استرس
در طی تست استرس، پزشک ضربان قلب کودک با افزایش فعالیت مادر اندازه گیری و بررسی می کند.
مشخصات بیوفیزیکی جنین BPP
BPP سلسله آزمایشات برای نظارت و کنترل کودک می باشد.این آزمایش ها، اطلاعاتی را در مورد تحرک، قدرت عضلانی، تنفس و میزان مایع آمنیوتیک کودک به پزشک ارائه می دهد. در حالی که نتایج تست استرس یا BPP می تواند مطمئن باشند، اما آن ها نمی توانند خطر زایمان زودرس یا سایر عوارض مرتبط با کلستاز بارداری را پیش بینی کنند.
القای زودرس زایمان
در برخی از موارد حتی اگر آزمایش های قبل از تولد طبیعی باشند، برای پیشگیری از بروز عوارض، پزشک ممکن است القای زایمان را قبل از موعد مقرر توصیه کند.
درمان خانگی کلستاز بارداری
ممکن است درمان های خانگی برای تسکین خارش ناشی از کلستاز بارداری تاثیر چندانی نداشته باشند. اما امتحان کردن این نکات تسکین دهنده برای زنان ضرری ندارد:
- عطرها یا مواد شوینده خود را تغییر دهند. مواد شیمیایی موجود در محصولات تجاری می توانند پوست زنان را تحریک کنند، زنان برای کاهش خارش در دوران بارداری حتی ممکن است صابون، عطر و مواد شوینده خود را تعویض کنند.
- لباس های گشاد از پارچه های طبیعی بپوشند. زنان در دوران بارداری با پوشیدن لباس های گشاد از جنس پارچه های طبیعی می توانند با خنک نگه داشتن دمای بدن خود از بروز بثورات مربوط به گرما و تحریکات پوستی جلوگیری کنند.
- برای کمک به خشکی پوست از مرطوب کننده استفاده کنند. روغن زیتون و روغن نارگیل مرطوب کننده های مناسبی برای دوران بارداری هستند. علاوه برآن، آب زیادی بنوشند.
- محیط خانه را مطبوع و مرطوب نگه دارند. مرطوب نگه داشتن هوا و خنک شدن پوست از خشکی پوست و خارش های ناشی از گرما جلوگیری می کند.
طب جایگزین
تحقیقات نشان داده است روش های درمانی جایگزین موثر برای درمان کلستاز بارداری وجود ندارد، بنابراین پزشکان به طور کلی آن ها را برای این بیماری توصیه نمی کنند.
آمادگی برای مراجعه به پزشک
زنان که در دوران بارداری خود از خارش بیش از حد رنج می برند بهتر است برای آمادگی بیشتر قبل از ملاقات با پزشک خود:
- علائمی را که تجربه می کنند را بنویسند.
- لیستی از داروها، ویتامین ها و سایر مکمل های مصرفی خود تهیه کنند.
در مورد کلستاز بارداری، برخی از سؤالات اساسی که باید از پزشک پرسیده شوند، عبارتند از:
- به چه نوع تست هایی نیاز دارم؟
- آیا خطر زایمان زودرس وجود دارد ؟
- آیا وضعیت من خفیف یا شدید است؟
- بهترین راهکار درمان من کدام است؟
- چه عاملی باعث ایجاد علائم من می شود؟
- وضعیت من چگونه روی کودک تأثیر می گذارد؟
- آیا محدودیتی وجود دارد که باید آن ها را رعایت کنم؟
برای تشخیص و درمان بهتر بیماری پزشک ممکن است سوالاتی را از بیمار بپرسد، از جمله:
- علائم شما چقدر شدید است؟
- آیا کودک شما حرکت می کند؟
- آیا در بارداری قبلی به کلستاز مبتلا شده اید؟
- چه علائمی دارید و چه مدت است که آن ها را تجربه می کنید؟
- فکر می کنید چه عاملی باعث بهتر و یا بدتر شدن علائم شما می شوند؟
کلستاز بارداری می تواند یک تشخیص نگران کننده باشد. زنان در طول دوران بارداری در صورتی که احساس خارش طولانی مدت و یا شدید می کنند، بهتر است با پزشک خود تماس بگیرند.
آخرین دیدگاه‌ها