رابطه جنسی پس از یائسگی

یائسگی می تواند عوارض جانبی جسمی و عاطفی زیادی ایجاد کند و زندگی و رابطه جنسی پس از یائسگی را در زنان تحت تاثیر قرار دهد. یائسگی با متوقف شدن دوره های قاعدگی در زنان همراه است و با گرگرفتگی و علائم دیگر مشخص می شود. در حالی که رابطه جنسی پس از یائسگی در زنان مختلف می تواند متفاوت باشد، تقریباً 17 تا 45 درصد از زنان یائسه می گویند در دوران یائسگی خود رابطه جنسی دردناک داشته اند. خوشبختانه گزینه هایی برای کمک به درمان و پیشگیری از بروز شایع ترین عوارض یائسگی و بهبود روابط جنسی پس از یائسگی وجود دارد.

اثرات جسمی یائسگی

تغییرات بدنی در دوران یائسگی از یک زن به زن دیگر متفاوت است و ممکن است باعث بروز عوارض جانبی زیادی شود. در طول یائسگی، میزان هورمون ها در زنان از جمله هورمون استروژن کاهش می یابد. برهم خوردن تعادل هورمونی باعث ایجاد تغییراتی در رگ های خونی و بافت واژن و ولووا زنان می شود و و آن ها را در معرض آسیب قرار می دهد. بیشتر عوارض جنسی یائسگی ناشی از تحلیل رفتن ولوواژینال است. آتروفی واژینال باعث از بین رفتن خاصیت ارتجاعی، رطوبت و ضخامت بافت های مقعد و واژن می شود. کاهش میزان استروژن در بافت واژن و ولووا در طول دوران یائسگی باعث خشکی و تحریک پذیری واژن و درد در حین مقاربت می شود.

سایر علائم جسمی یائسگی عبارتند از:

• کاهش میل جنسی
• عفونت های ادراری
• احساس درد در حین مقاربت
• کاهش و یا از بین رفتن کشش در دیواره واژن
• درد، خونریزی یا سوزش در هنگام رابطه جنسی

برخی از خانم ها همچنین در طول دوران یائسگی خود واژینیت آتروفیک را تجربه می کنند که این امر باعث التهاب بافت های واژن می شود. واژینیت آتروفیک از کاهش سطح استروژن ناشی می شود و می تواند باعث درد، تورم، خارش و سوزش شود. همه زنان در دوران یائسگی علائم جسمی یکسانی را تجربه نمی کنند و شدت علائم در زنان می تواند متفاوت باشد. در صورتی که بروز و شدت علائم باعث اختلال در زندگی جنسی زنان می شود، آن ها بهتر است به پزشک مراجعه کنند.

اثرات عاطفی یائسگی

علائم جسمی یائسگی می تواند عوارض جانبی عاطفی نیز ایجاد کند. تغییر سطح هورمون می تواند در خواب و خلق خوی زنان تداخل ایجاد کند و باعث خستگی، اضطراب، تحریک پذیری و افسردگی شود.کاهش میل جنسی یا عدم توانایی در لذت بردن از رابطه جنسی نیز می تواند منجر به از بین رفتن عزت نفس و صمیمیت بین زوجین شود. بروز عوارض عاطفی به ویژه در مورد رابطه جنسی می تواند به اندازه اثرات جسمی نگران کننده و جدی باشد. درد و ناراحتی می تواند لذت بردن از رابطه جنسی را دشوار کند.

بسیاری از تغییرات جسمی مربوط به افزایش سن و کهن سالی می تواند علائم عاطفی یائسگی را نیز تشدید کند. در صورت تشدید برانگیختگی یا حساسیت جنسی برخی از خانم ها ترجیح می دهند به طور کلی از فعالیت جنسی دست بکشند و این موضوع می تواند علائم عاطفی را هم در زن و هم شریک او بدتر کند. رایج ترین عوارض جانبی عاطفی که می توانند در برقراری رابطه جنسی تداخل ایجاد کنند، عبارتند از:

• خستگی
• پشیمانی
• تحریک پذیری
• افسردگی یا غم
• عدم تمرکز و انگیزه
• از دست دادن صمیمیت
• از دست دادن اعتماد به نفس
• احساس بی ارزشی یا ناتوانی
• از دست دادن میل جنسی یا علاقه
• اضطراب، عصبی بودن یا عدم اطمینان

در یک نظرسنجی مشخص شد که 70 درصد از زنان یائسه که در طول رابطه جنسی خود درد و مشکل داشته اند، اعتراف کرده اند که این مشکل باعث ایجاد تنش جدی بین آن ها و شریک زندگی شان شده است. با این حال، همه زنان علائم عاطفی منفی مرتبط با یائسگی را تجربه نمی کنند.

کاهش فعالیت های جنسی

عوارض جسمی و عاطفی یائسگی باعث می شود که بسیاری از خانم ها فعالیت های جنسی خود را در این دوران کاهش دهند و یا از آن خودداری کنند. با این حال، واژن برای سالم ماندن، به خصوص پس از یائسگی، نیاز به استفاده مداوم دارد. فعال بودن از نظر جنسی یکی از ساده ترین راه ها برای کاهش عوارض جنسی یائسگی است. تحریک منظم جنسی به تقویت جریان خون در واژن، حفظ خاصیت ارتجاعی، عمق و شکل کلی واژن کمک می کند.

تغییرات رفتاری و استفاده از دارو های بدون نسخه اغلب اولین توصیه های درمانی در این شرایط هستند. در موارد شدیدتر، پزشک روش های درمانی هورمونی را برای کمک به کاهش خشکی واژن یا کرم های هورمونی برای اعمال روی بافت آن تجویز می کنند.

نکات و روش های درمانی ساده برای پیشگیری از بروز عوارض جانبی یائسگی، عبارتند از:

• نوشیدن آب فراوان
• صحبت با یک درمانگر یا مشاور
• انجام فعالیت های جنسی منظم
• درمان سوزش، عفونت و التهاب واژن
• کاهش یا یادگیری راه های مدیریت استرس
• استفاده از روان کننده های واژن قبل از مقاربت
• امتحان کردن فعالیت های جنسی جدید یا متنوع
• استفاده از آب ولرم به جای آب گرم برای پاکسازی واژن
• اجتناب از مواد شوینده، صابون ها، روغن ها یا مواد شستشو محرک خشکی واژن
• افزایش مراحل پیشنوازی یا فعالیت هایی که موجب برانگیختگی جنسی می شوند، قبل از مقاربت

درمان اختلالات جنسی دوران یائسگی

اگرچه بیشتر عوارض جانبی ناشی از دوران یائسگی به مرور زمان کاهش می یابد و در نهایت از بین می رود. با این حال، برخی از خانم ها علائم یائسگی شدید و پایداری دارند، بنابراین توصیه می شود زنان در صورت بروز عوارض به دنبال درمان باشند. پزشکان ممکن است داروها یا پمادهای را که از استروژن، پروژسترون یا هر دو تشکیل شده اند را تجویز کنند. روند های درمانی به عوامل مختلفی از جمله وضعیت بهداشتی فرد بستگی دارد. به عنوان مثال، خانم هایی که رحم خود را جراحی کرده اند و برداشته اند، به پروژسترون اضافی احتیاج ندارند.

گزینه های درمانی پزشکی برای مدیریت عوارض یائسگی عبارتند از:

• داروهای ضد بارداری با دوز پایین
• داروها برای معالجه سایر شرایط مانند اضطراب، صرع و فشار خون بالا
• هورمون درمانی، برای کاهش خشکی واژن، ناراحتی و مقاربت دردناک و کاهش گرگرفتگی و درمان نوسانات خلقی و علائم افسردگی خفیف
• داروهای موضعی استروژن یا پروژسترون، حلقه ها، قرص ها، پماد ها یا شیاف های تجویز شده مستقیماً روی بافت های واژن قرار برای کاهش خشکی واژن

تشخیص میل جنسی یا غریزه جنسی و برانگیختگی

غریزه جنسی اصطلاح کلی برای میل جنسی است و بیشتر به آنچه که در ذهن فرد اتفاق میفتد و علاقه فرد اشاره دارد. برانگیختگی فرآیندی جسمی و مربوط به تحریک به بدن است. در این صورت ضربان قلب افزایش می یابد، کلیتوریس و رگ های خونی کوچک در دیواره های واژینال با خون پر می شود و گاهی با سفت شدن نوک سینه، گشاد شدن چشم و گاهی ترشحات صورت همراه می باشد.

• بسیاری از زنان در یائسگی به این فکر می کنند که من می خواهم رابطه جنسی داشته باشم، اما در برانگیخته شدن و رسیدن به ارگاسم مشکل دارند، برای همین از برقراری رابطه جنسی منصرف می شوند.

گزینه های جایگزین درمانی رابطه جنسی پس از یائسگی

اگرچه بسیاری از گیاهان و ادویه جات ترشی جات برای علائم یائسگی مورد استفاده قرار می گیرند، اما تحقیقات کمی در مورد مزایای آن ها تأیید شده است. اما به طور کلی به نظر می رسد برخی، مکمل های گیاهی ممکن است به افزایش میل جنسی زنان کمک کند، از جمله:

• سویا
• سیاه گوش
• شبدر قرمز

زنان باید این نکته را در نظر بگیرند که سازمان غذا و دارو گیاهان دارویی و مکمل ها را تایید نمی کند.. برخی از مکمل ها در دوران یائسگی با مصرف مداوم حتی مضر بوده اند برای همین مصرف هر نوع مكمل بايد با مشورت پزشک صورت گیرد. هیچ غذایی برای افزایش میل جنسی اثبات نشده است. اما یک رژیم غذایی سرشار از آنتی اکسیدان به افزایش گردش خون، باز شدن رگ های خونی و تقویت و انعطاف پذیری واژن کمک می کند.

این مواد غذایی عبارتند از:

• گردو
• ماهی
• بلوبری
• چای سبز
• شکلات تیره
• گوشت بدون چربی

از آنجایی که یائسگی فقط شامل تغییرات جسمی نیست و می تواند باعث بروز علائم روانشناختی مانند اضطراب، استرس و افسردگی شود انجام برخی فعالیت های ذهنی مانند ذهن آگاهی، مدیتیشن، طب سوزنی و یوگا بدن می تواند به تسکین علائم و حتی ایجاد صمیمیت، بهبود میل جنسی و حتی کیفیت خواب زنان در دوران یائسگی کمک کند. تکنیک های مدیریت استرس می توانند صمیمیت جنسی، تحریک و فعالیت جنسی بعد از یائسگی را بهبود ببخشند.

ورزش

حداقل 30 دقیقه ورزش در روز نه تنها می تواند به حفظ وزن سالم کمک کند بلکه می تواند روحیه زن را بهبود بخشد. چون ورزش باعث آزادسازی اندورفین و در پی آن کاهش استرس و تحریک احساسات مثبت می شود.

برقراری ارتباط با شریک زندگی

میل جنسی یک جنبه پیچیده از تمایلات جنسی است. بسیاری از افراد از صحبت کردن درباره آن خجالت می کشند و بسیاری اوقات افراد به دنبال راهکار و درمان مشکلات جنسی خود نیستند.

یافتن راه های جدید برای تحریک و برانگیختگی و لحظه های هیجان مانند تمرینات کف لگن یا جوان سازی واژن با روان کننده ها باعث افزایش صمیمیت در روابط جنسی افراد می شود. ترکیب تغییرات شیوه زندگی، فناوری و داروها می توانند به حفظ برانگیختگی و تغییرات بافت واژن کمک کنند. از دست دادن میل جنسی در دوران یائسگی اغلب به دلیل علائم جسمی است، اما برقراری ارتباط بیشتر با شریک زندگی به زنان کمک می کند که برای رابطه جنسی روحیه بگیرند.

تمرکز روی صمیمیت

رابطه جنسی تنها راه احساس نزدیکی با شریک زندگی نیست. بوسیدن، نوازش و سایر اعمال صمیمی غیرجنسی می تواند در ایجاد پیوند و تقویت جنسی زنان موثر باشد.

تمرینات کگل

تمرینات کگل می توانند به سفت شدن عضلات لگن و تقویت واژن در هنگام رابطه جنسی کمک کنند. برای انجام این تمرین ابتدا زنان باید عضلات کف لگن خود را شناسایی کنند. عضلات کف لگن همان عضلاتی هستند که برای ادرار و تخلیه مثانه فعال می شوند. زنان برای انجام تمرینات کگل می توانند:

• عضلات کف لگن خود را منقبض کرده و انقباض را به مدت پنج ثانیه نگه دارند. سپس به آرامی به مدت ده ثانیه آن ها را شل کنند
• بهتر است این حرکات 3 الی 10 بار در روز تکرار شوند.

نوسازی واژن

برخی از منابع مراحل سه گانه نوسازی واژن را برای بهبود روابط جنسی بعد از یائسگی توصیه می کنند. زنان می توانند از روان کننده برای مرطوب کردن واژن خود استفاده کنند. برای این کار بهتر است آن ها در طول روز هر زمان که احساس خشکی واژن می کنند روان کننده را در محل واژن خود بکار ببرند. همچنین می توانند در هنگام خواب روان کننده را با یک قطره چکان در داخل واژن وارد کرده تا در طول شب بافت های واژن مرطوب باقی بمانند. علاوه بر مصرف روزانه مرطوب کننده ها، زنان بهتر است ولووا خود را به صورت دستی و با لرزش ماساژ دهند. این امر باعث انعطاف پذیری و افزایش جریان خون بیشتر در واژن می شود.

در صورتی که زنان تشخیص دهند روان کننده ها به اندازه کافی در طول رابطه جنسی نفوذ نمی کنند، می توانند از یک روان کننده سیلیکونی استفاده کنند. روان کننده سیلیکون سطح پوست را مرطوب و آن را لغزنده می کند، در حالی که روان کننده آبکی فقط پوست واژن را مرطوب نگه می دارد. برخی زنان یک نوع روان کننده برای رابطه جنسی و دیگری برای مرطوب کردن روزانه استفاده می کنند.

منابع:

https://www.medicalnewstoday.com/articles/317542.php

https://www.healthline.com/health/menopause/sex-after-menopause#5

https://www.healthline.com/health/menopause/menopause-libido#outlook

https://www.everydayhealth.com/womens-health/menopause/low-libido-heres-how-have-great-sex-after-menopause/