متاستاز مغز چیست؟ چگونه درمان می شود؟

متاستاز مغز زمانی اتفاق میفتد که سلول های سرطانی از محل اصلی خود به مغز منتقل شوند. هر سرطانی می تواند به مغز متاستاز شود، اما احتمال متاستاز مغزی در ریه، پستان، روده بزرگ، کلیه و ملانوم بیشتر است.

متاستازهای مغزی ممکن است یک تومور یا تعداد زیادی از تومورها را در مغز تشکیل دهند. رشد تومورهای متاستاتیک مغز باعث ایجاد فشار بر عملکرد مغز اطراف و تغییر آنها و بروز علائم و نشانه هایی مانند سردرد، تغییر شخصیت، از دست دادن حافظه و تشنج می شود.

درمان برای افرادی که سرطان آنها به مغز انتشار یافته ممکن است شامل جراحی، پرتودرمانی، شیمی درمانی، ایمنی درمانی یا ترکیبی از درمان ها باشد. سایر روش های درمانی هم احتمال دارد در شرایط خاص توصیه شود. درمان اغلب بر کاهش درد و علائم ناشی از سرطان تمرکز دارد.

علائم متاستاز مغز

علائم و نشانه های ناشی از متاستازهای مغزی می تواند براساس محل، اندازه و سرعت رشد تومورهای متاستاتیک متفاوت باشد.

علائم و نشانه های متاستاز مغز، عبارتند از:

• تشنج
• ضعف یا بی حسی یک طرف بدن
• سردرد، گاهی اوقات با استفراغ یا حالت تهوع
• تغییرات ذهنی، مانند افزایش مشکلات حافظه

اگر علائم و نشانه های مداوم، شما را نگران می کند با پزشک خود مشورت کنید. اگر در گذشته به دلیل سرطان تحت درمان بوده اید، سابقه پزشکی خود را به پزشک بگویید.

علل متاستاز مغز

متاستاز مغز زمانی اتفاق می افتد که سلولهای سرطانی از محل اصلی خود جدا شوند. سلول ها ممکن است از طریق جریان خون یا سیستم لنفاوی عبور کرده و به مغز متاستاز شند. سرطان متاستاتیک که از محل اصلی خود انتشار می یابد با نام سرطان اولیه شناخته می شود. به عنوان مثال، سرطانی که از پستان به مغز گسترش یافته است، سرطان پستان متاستاتیک نامیده می شود، نه سرطان مغز.

عوامل خطر متاستاز مغز

هر نوع سرطانی می تواند به مغز متاستاز شود، اما برخی از انواع سرطان بیشتر از بقیه باعث متاستاز مغز می شوند، از جمله:

• ملانوم
• سرطان ریه
• سرطان کلیه
• سرطان پستان
• سرطان روده بزرگ

اگر مشکوک به متاستاز مغزی باشید، ممکن است پزشک تعدادی آزمایش و روش را برای شما توصیه کند، از جمله:

• معاینه عصبی. یک معاینه عصبی ممکن است شامل مواردی مانند، بررسی بینایی، شنوایی، تعادل، هماهنگی، قدرت و رفلکس شما باشد. مشکل در یک یا چند منطقه ممکن است سرنخی در مورد بخشی از مغز شما ایجاد کند که می تواند تحت تأثیر تومور مغزی قرار بگیرد.
• آزمایشات تصویربرداری. از تصویربرداری تشدید مغناطیسی (MRI) معمولاً برای کمک به تشخیص متاستاز مغز استفاده می شود. در طول مطالعه MRI ممکن است یک ماده رنگی از طریق ورید بازو به بیمار تزریق شود.

این آزمایشات تصویربرداری ممکن است شامل توموگرافی کامپیوتری (CT) و توموگرافی انتشار پوزیترون (PET) باشد. به عنوان مثال، اگر تومور اصلی ایجاد کننده متاستاز مغزی ناشناخته باشد، ممکن است برای بررسی سرطان ریه سی تی اسکن قفسه سینه انجام دهید.

• جمع آوری و آزمایش نمونه ای از بافت غیرطبیعی (نمونه برداری). می توان بیوپسی را به عنوان بخشی از عمل برداشتن تومور مغزی انجام داد، یا آن را با استفاده از سوزن انجام داد.

سپس نمونه بیوپسی زیر میکروسکوپ مورد بررسی قرار می گیرد تا مشخص شود تومور سرطانی (بدخیم) است یا غیر سرطانی (خوش خیم) و سلول ها سرطان متاستاز یا از تومور اولیه هستند. این اطلاعات برای تعیین گزینه های درمانی مهم است.

درمان متاستاز مغز

درمان متاستاز مغز می تواند به کاهش علائم، رشد کند تومور و افزایش عمر بیمار کمک کند. حتی با درمان موفقیت آمیز، متاستازهای مغزی اغلب عود می کنند، بنابراین پزشک پیگیری دقیق را بعد از درمان توصیه می کند.

گزینه های درمانی برای افراد مبتلا به متاستاز مغزی اغلب شامل دارو، جراحی، جراحی رادیو استاتیک، پرتودرمانی کل مغز یا ترکیبی از این موارد است. در شرایط خاص، تیم درمانی ممکن است درمان های دارویی متاستاز مغزی را در نظر بگیرد.

انتخاب نوع روند درمانی به نوع، اندازه، تعداد و محل تومورها و همچنین علائم و نشانه های شما، سلامت کلی و ترجیحات شما بستگی دارد. با پزشکتان در مورد اهداف خود برای درمان مشورت کنید.

داروها می توانند به کنترل علائم و نشانه های متاستاز مغز کمک کرده و باعث راحتی بیشتر شما شوند. گزینه های دارویی برای متاستاز مغز ممکن است شامل موارد زیر باشد:

• داروهای استروئیدی. برای کاهش علائم و نشانه ها ممکن است از کورتیکواستروئیدهای با دوز بالا برای کاهش تورم در اطراف متاستازهای مغزی استفاده شود.
• داروهای ضد تشنج. در صورت بروز تشنج، پزشک ممکن است دارویی را برای جلوگیری از تشنج شما توصیه کند.

عمل جراحی

اگر جراحی برای شما گزینه مناسبی باشد و متاستازهای مغزی در جاهایی قرار داشته باشد که آنها را برای یک عمل جراحی در دسترس قرار دهد، جراح تلاش می کند تا حد ممکن سرطان را از بین ببرد. حتی برداشتن بخشی از تومور ممکن است به کاهش علائم و نشانه های شما کمک کند.

جراحی برای از بین بردن متاستازهای مغزی خطراتی مانند نقص عصبی، عفونت و خونریزی را به همراه دارد. سایر خطرات ممکن است به قسمتی از مغز شما بستگی داشته باشد که تومورها در آن قرار دارند.

پرتو درمانی

در پرتودرمانی از پرتوهای پرانرژی مانند اشعه ایکس و پروتون برای از بین بردن سلولهای تومور استفاده می شود. درمان متاستازهای مغزی، ممکن است شامل یک یا هر دو روش پرتودرمانی زیر باشد:

• پرتوی کل مغز. این روش تابش را به کل مغز وارد می کند تا سلولهای تومور را از بین ببرد. افرادی که تحت تابش کامل مغز قرار می گیرند معمولاً طی دو تا سه هفته به 10 تا 15 درمان نیاز دارند. عوارض جانبی آن ممکن است شامل خستگی، حالت تهوع و ریزش مو باشد. تابش طولانی مدت و کل مغز با کاهش شناختی همراه است.
• رادیو جراحی استریوتاکتیک. با جراحی رادیو استاتیک (SRS)، هر پرتو از تابش به خصوص قدرتمند نیست، اما نقطه ای که همه پرتوها در آن قرار می گیرند – در تومور مغز – دوز بسیار زیادی از اشعه را برای از بین بردن سلول های تومور دریافت می کند. SRS به طور معمول در یک جلسه درمان انجام می شود و پزشکان می توانند تومورهای مختلف را در یک جلسه درمان کنند. عوارض جانبی ممکن است شامل حالت تهوع، سردرد، تشنج و سرگیجه یا سرگیجه باشد. تصور می شود که خطر کاهش شناختی طولانی مدت پس از SRS کمتر از تابش کل مغز است.

در سال های اخیر، پزشکان و محققان در درک خود از پرتوی کل مغز، جراحی رادیو استاتیک و نحوه تأثیر این دو روش بر بقا، توانایی شناختی و کیفیت زندگی افراد پیشرفت چشمگیری داشته اند. در تصمیم گیری در مورد انتخاب نوع پرتودرمانی، شما و پزشک بسیاری از فاکتورها را در نظر می گیرید، از جمله سایر روشهای درمانی که تحت آن هستید و احتمال اینکه پس از درمان عود سرطان داشته باشید.

سایر روش ها

در شرایط خاص تیم درمانی ممکن است داروهایی را برای کنترل متاستازهای مغزی شما توصیه کند. میزان تاثیر دارو ها به محل سرطان و شرایط فردی شما بستگی دارد. گزینه ها ممکن است شامل موارد زیر باشد:

• شیمی درمانی. در شیمی درمانی از داروهایی برای از بین بردن سلولهای در حال رشد سریع بدن، از جمله سلولهای سرطانی استفاده می شود.
• داروهای درمانی هدفمند. درمان های دارویی هدفمند روی ناهنجاری های خاص موجود در سلول های سرطانی متمرکز هستند. با مسدود کردن این ناهنجاری ها، درمان های دارویی هدفمند می توانند سلول های سرطانی را از بین ببرند.
• ایمونوتراپی. ایمنی درمانی از سیستم ایمنی بدن شما برای مقابله با سرطان استفاده می کند. سیستم ایمنی بدن شما که علیه بیماری مبارزه می کند ممکن است به سرطان شما حمله نکند.

توانبخشی پس از درمان متاستاز مغز

از آنجا که تومورهای مغزی می توانند در قسمت هایی از مغز ایجاد شوند که مهارت های حرکتی، گفتاری، بینایی و تفکر را کنترل می کنند، توان بخشی ممکن است بخشی ضروری از دوران بهبودی شما باشد. پزشک ممکن است شما را به مراکزی ارجاع دهد، از جمله:

• فیزیوتراپی می تواند به شما کمک کند مهارت های حرکتی یا قدرت عضلانی خود را به دست آورید.
• کاردرمانی می تواند به شما کمک کند پس از تومور مغزی یا بیماری دیگر به فعالیت های عادی روزمره خود از جمله کار برگردید.
• گفتار درمانی (آسیب شناسان گفتاری) در صورت مشكل در گفتار می تواند به بهبود وضعیت شما كمك كند.

مراقبت های حمایتی (تسکینی)

مراقبت تسکینی، یک مراقبت پزشکی ویژه است که بر روی تسکین درد و سایر علائم یک بیماری جدی متمرکز است. متخصصان مراقبت تسکینی با شما، خانواده و پزشکان شما همکاری می کنند تا یک لایه بهتری از پشتیبانی را ارائه دهند که مکمل سایر روشهای درمانی شما باشد.

مراقبت تسکینی توسط تیمی از متخصصان پزشکی، روانشناسی و مددکاران اجتماعی ارائه می شود. این تیم برای کمک به بهبود کیفیت زندگی افراد مبتلا به سرطان و خانواده های آنها تلاش می کند.

هیچ روش پزشکی جایگزینی برای بهبود متاستاز مغز ثابت نشده است. اما درمان های مکمل و دارویی جایگزین ممکن است به شما کمک کنند تا در صورت همراهی با مراقبت از پزشک، با عوارض جانبی درمان کنار بیایید. با پزشک خود در مورد گزینه های خود صحبت کنید.

نمونه هایی از رویکردهای پزشکی مکمل عبارتند از:

• ورزش ملایم. در صورت تایید پزشک، چند بار در هفته با ورزش ملایم شروع کنید و در صورت احساس رضایت، آن را بیشتر کنید. پیاده روی، یوگا یا تای چی را در نظر بگیرید.
• مدیریت استرس. کنترل استرس در زندگی روزمره خود را در دست بگیرید. تکنیک های کاهش استرس مانند شل شدن عضلات، تجسم و مراقبه را امتحان کنید.

آمادگی برای مراجعه به پزشک

اگر علائم و نشانه هایی دارید که شما را نگران می کند به پزشک مراجعه کنید.. اگر در گذشته تحت درمان سرطان بوده اید، حتی اگر سالها پیش تحت درمان سرطان قرار گرفته اید، به پزشک خود بگویید. در صورت تشخیص متاستاز مغزی، به پزشکی که در متاستاز مغز یا اختلالات سیستم عصبی (متخصص مغز و اعصاب) متخصص است ارجاع داده می شوید. بسته به شدت علائم، ممکن است لازم باشد به یک انکولوژیست پرتوی یا جراح مغز (جراح مغز و اعصاب) مراجعه کنید. برای آمادگی بیشتر در هنگام مراجعه به پزشک بهتر است:

• علائمی را که تجربه می کنید از جمله علائمی که به نظر می رسد ارتباطی با دلیل قرار ملاقات ندارند را یادداشت کنید. توجه داشته باشید که چه مدت علائم خود را تجربه کرده اید و چه چیزی علائم شما را بدتر یا بهتر می کند.
• اطلاعات شخصی اصلی را ذکر کنید، از جمله استرس های عمده یا تغییرات اخیر زندگی.
• تمام داروها، ویتامین ها یا مکمل هایی که مصرف می کنید، از جمله دوزها را بنویسید.

در مورد متاستاز مغز، برخی از سوالات اساسی که باید از پزشک بپرسید شامل موارد زیر است:

• پیش آگهی من چیست؟
• به چه نوع آزمایشاتی نیاز دارم؟
• به احتمال زیاد علت علائم من چیست؟
• آیا علل احتمالی دیگری برای علائم من وجود دارد؟
• آیا دارویی که برای من تجویز می کنید جایگزین عمومی دارد؟
• چه روش های درمانی موجود است و کدام یک را توصیه می کنید؟
• آیا بروشور یا مطالب چاپ شده دیگری دارید که بتوانم با خود ببرم؟ چه وب سایت هایی را پیشنهاد می کنید؟

پزشک شما احتمالاً چندین سوال از شما می پرسد، از جمله:

• علائم شما چقدر شدید است؟
• چه چیزی علائم شما را بهتر و یا بدتر می کنند؟
• اولین بار از چه زمانی علائم خود را تجربه کردید؟
• آیا علائم شما مداوم بوده است یا اینکه گاه به گاه بروز می کنند؟

منبع:

https://www.mayoclinic.org/diseases-conditions/brain-metastases/symptoms-causes/syc-20350136

[advisers limit=3 skill=”25″]