با کسب اطلاع و شناخت علائم اولیه آسیب کبدی، می توانید در صورت بروز هرگونه علائم اولیه آسیب های کبدی، سریعا به دنبال درمان و پیشگیری از بروز عوارض جانبی آن باشید. همیشه به یاد داشته باشید که اگر مراقب کبد خود باشید، مطمئناً از سلامتی خود مراقبت خواهید کرد.
کبد بزرگترین اندام غده ای بدن است و صدها عملکرد مهم دارد. سه عملکرد اساسی تولید صفرا برای کمک به هضم غذا، پاکسازی سموم مضر از خون و ذخیره گلوکز برای تأمین انرژی مورد نیاز بدن است. با توجه به نقشی حیاتی که کبد در بدن شما بازی می کند، توجه به سلامتی آن بسیار مهم است. رژیم غذایی، ورزش و خواب کافی سه کلید برای داشتن کبد سالم است.
با اجتناب از مصرف بیش از حد مواد غذایی و نوشیدنی های سمی، مانند الکل، قهوه و غلات تصفیه شده، می توانید از هر گونه آسیب به کبد خود جلوگیری کنید.
هرگاه مشکلی در کبد رخ دهد، اثرات آن در عملکردها و قسمت های مختلف بدن قابل مشاهده است. انواع مختلفی از مشکلات کبدی وجود دارد. شایعترین آنها سیروز، بیماری کیستیک، بیماری کبد چرب، سنگ صفرا و هپاتیت است.
برخی از شایع ترین علائم اولیه آسیب های کبدی، عبارتند از:
حالت تهوع و استفراغ
بسیاری از افراد حالت تهوع و استفراغ را نادیده می گیرند زیرا معمولا یک مشکل جدی پزشکی محسوب نمی شود. اگر حالت تهوع و استفراغ به طور جداگانه یا بدون هیچ دلیل مشخصی مانند بیماری حرکت، سرگیجه، میگرن، مسمومیت غذایی، بارداری زودرس، اضطراب و افسردگی رخ دهد، می تواند به دلیل مشکل کلیه یا کبد باشد.
افرادی که از آسیب کبدی رنج می برند اغلب احساس تهوع مداوم دارند. این امر به دلیل کاهش توانایی کبد در پردازش و دفع سموم بوجود می آید. تغییر در متابولیسم و هضم غذا نیز باعث حالت تهوع و استفراغ می شود.
احساس مداوم حالت تهوع یا استفراغ می تواند سلامتی شما را مختل کند و باید توسط پزشک به طور کامل بررسی شود.
علائم گوارشی
کبد از طریق تولید صفرا در پروسه هضم غذا نقش فعالی دارد. صفرا به پردازش مواد مغذی جذب شده از روده کوچک کمک می کند و نقش مهمی در هضم چربی دارد.
بنابراین، اگر کبد شروع به سوء عملکرد کند، می تواند منجر به مشکلات گوارشی مانند اسهال و سوء هاضمه شود.
ناهنجاری در تولید صفرا همچنین می تواند منجر به سنگ کیسه صفرا، نفخ شکم، یبوست، سندرم روده تحریک پذیر و عدم تحمل غذاهای چرب و الکل شود. وقتی آسیب شدید باشد، می تواند باعث درد شدید شکم شود که اغلب افراد را وادار به مراجعه به پزشک می کند.
دردهای ناحیه شکم
یکی دیگر از علائم اولیه مشکل آسیب کبدی، دردهای ناحیه شکم است. تغییر در ناحیه شکم یکی دیگر از علائم احتمالی سوء عملکرد کبد است. در این شرایط احتمال دارد درد یا گرفتگی در ناحیه تحتانی شکم و همچنین التهاب را تجربه کنید. این وضعیت می تواند به سرعت منجر به احساس نفخ شود. از نظر پزشکی، این علائم مربوط به مشکلی است که به عنوان آسیت شناخته می شود.
آسیت تجمع مایعات در حفره شکم است که به دلیل بیماری پیشرفته کبدی یا سیروز رخ می دهد. این علائم معمولاً با علائم دیگری مانند فشارخون پورتال (افزایش فشار خون در سیستم ورید پورتال کبد) همراه است.
آسیت همچنین می تواند ناشی از اختلالات غیر کبدی باشد. از این رو، بهتر است برای تشخیص صحیح با پزشک مشورت کنید.
احتباس مایعات
آسیب زودرس کبدی همچنین می تواند منجر به احتباس مایعات شود که باعث تورم پا و مچ پا می شود. این امر همچنین به آسیت و فشار خون بالا مربوط می شود. همچنین، آسیب کبدی بر عملکرد کبد تأثیر می گذارد و باعث تغییر در ترشح مواد شیمیایی تنظیم کننده مایعات می شود.
سایر دلایل احتمالی احتباس مایعات عدم تعادل هورمونی در بدن، مشکلات مربوط به کلیه، بیماری قلبی و مشکل در سیستم لنفاوی است. از این رو، مهم است که برای تشخیص صحیح با پزشک مشورت کنید.
تغییر در رنگ ادرار
اگر به اندازه کافی مایعات می نوشید و رنگ ادرار شما همچنان تیره تر است، این وضعیت می تواند نشانه وجود مشکل کبدی باشد. ادرار تیره رنگ می تواند نارنجی، کهربا یا قهوه ای به نظر برسد.
تغییر در رنگ ادرار به دلیل افزایش سطح بیلی روبین در جریان خون اتفاق میفتد. این شرایط باعث می شود که کبد نتواند بیلی روبین را از طریق دفع از طریق کلیه از بین ببرد.
ادرار تیره همچنین می تواند در اثر کم آبی بدن، مصرف مکمل های ویتامین B، عوارض جانبی آنتی بیوتیک ها، کمبود آنزیم ها، عفونت ادراری و مشکلات کلیوی ایجاد شود.
اگر ادرار شما به طور مداوم تیره است، باید برای تشخیص به پزشک خود مراجعه کنید.
ضعف و خستگی عمومی
احساس مداوم خستگی و ضعف همچنین می تواند نشانه ای از عملکرد نادرست کبد باشد. کبد غذا را تجزیه می کند تا انرژی مورد نیاز برای انجام کارهای روزمره را آزاد کند. هنگامی که کبد در شرایط خوبی نیست، بدن برای زنده ماندن باید بیشتر کار کند و بنابراین به استراحت بیشتری نیاز دارد.
به علاوه، خستگی و ضعف به دلیل افزایش محصولات سمی در خون، که کبد آسیب دیده قادر به از بین بردن آنها به درستی نیست، بدتر می شود.
اگر احساس ضعف و خستگی همراه با علائم دیگر ذکر شده دارید، بهتر است برای تشخیص با پزشک خود مشورت کنید.
از دست دادن اشتها
از دست دادن اشتها نیز یکی از علائم اولیه است که نشان می دهد کبد شما به درستی کار نمی کند. اگر از دست دادن اشتها را همراه با علائم دیگری که در اینجا ذکر شده احساس می کنید، بلافاصله با پزشک خود تماس بگیرید زیرا می تواند نشانه ای از بیماری مزمن کبد، هپاتیت یا نارسایی کلیه باشد.
صفرا به تجزیه چربی ها کمک می کند تا هضم شوند. وقتی غذا به درستی هضم نشود، غالباً منجر به کاهش اشتها و حتی کاهش شدید وزن می شود. تغییرات قابل توجه اشتها همچنین می تواند فرد را ضعیف و خسته کند که این امر می تواند مانع بهبودی بیشتر شود.
زرد شدن پوست و چشم
یكی از علائم اولیه آسیب كبدی، زردی است كه در آن زردی پوست، چشم، زبان و ناخن انگشتان یا نوك انگشتان دیده می شود. زردی در اثر تجمع بیلی روبین در خون و بافت بدن رخ می دهد که کبد به همراه سلول های قرمز خون از شر آن خلاص می شود. بیلی روبین یک رنگدانه زرد است که در اثر تجزیه سلول های قرمز خون مرده در کبد اتفاق میفتد. وقتی بیلی روبین در جریان خون و سپس روی پوست تجمع پیدا کرده و رنگ مایل به زرد پیدا می کند.
از آنجا که زردی نیز ممکن است نشان دهنده وجود یک مشکل جدی در کیسه صفرا یا لوزالمعده شما باشد، آن را نادیده نگیرید و به توصیه های پزشک خود عمل کنید.
تغییر در رنگ مدفوع
تغییر در رنگ مدفوع نیز ممکن است نشان دهنده ناراحتی کبدی باشد. کبد با عملکرد خوب صفرا را در مدفوع آزاد می کند و به آن رنگ قهوه ای طبیعی می بخشد.
التهاب یا زخم در کبد بر تولید صفرا تأثیر می گذارد، که باعث می شود مدفوع خاکستری، رنگ پریده، زرد یا به رنگ خاک رس خواهد شد.
داشتن مدفوع کم رنگ یا به رنگ خاک رس به طور موقت طبیعی است. در صورت بروز مکرر، با پزشک مشورت کنید تا احتمال آسیب کبدی یا هر بیماری دیگر را رد کند.
افزایش حساسیت پوست
یکی دیگر از علائم اولیه مشکل آسیب کبدی، افزایش حساسیت به پوست است. در این وضعیت پوست شما ممکن است دچار خارش، پوسته پوسته شدن یا حساسیت بیش از حد به لمس شود. حتی احتمال دار به راحتی کبود شود. در برخی موارد، مردم همچنین به ظاهر رگها از طریق پوست پی می برند. این مشکلات پوستی به دلیل تحریک کننده هایی روی پوست رخ می دهد که کبد به طور معمول از آنها مراقبت می کند.
مرطوب نگه داشتن پوست تا حدودی به تسکین علائم کمک می کند، اما حساسیت پوست احتمالا بدتر می شود تا زمانی که مشکل اصلی کبد شناسایی و رفع شود.
چگونه کبد خود را تقویت کنیم؟
برای تقویت کبد خود می توانید راهکارهای زیر را در نظر بگیرید:
- در اسرع وقت سیگار را ترک کنید.
- مصرف الکل را به طور کامل متوقف کنید.
- اگر دیابت دارید، سطح قند خون خود را کنترل کنید.
- مصرف پروتئین حیوانی و نمک خود را محدود کنید.
- نوشیدن چای سبز را روزانه 2 تا 3 فنجان شروع کنید.
- سعی کنید کلسترول و تری گلیسیرید را در سطح سالم نگه دارید.
- اگر اضافه وزن دارید، به دنبال کاهش تدریجی و مداوم وزن باشید.
- ورزش روزانه مانند پیاده روی، یوگا، شنا، دویدن یا دویدن ضروری است.
- برای کمک به دفع سموم از بدن، پروبیوتیک های با کیفیت بالا را در رژیم غذایی خود بگنجانید.
- غذاهای غنی از ویتامین C بخورید، که دارای اثرات محافظتی در برابر آسیب اکسیداتیو کبد است.
- تمام اقدامات ممکن را برای جلوگیری از یبوست انجام دهید، زیرا ممکن است وضعیت را بدتر کند.
- از غذاهای پاک کننده کبد مانند سیر، زردچوبه، گردو، گریپ فروت، ریشه چغندر، سیب، کلم بروکلی، آووکادو و لیمو استفاده کنید.
- از مصرف غذاهای فرآوری شده و بی ارزش خودداری کنید، زیرا برای سلامت کبد مفید نیستند. همچنین از مصرف لبنیات و محصولات تصفیه شده شکر خودداری کنید.
