سال هاست که متخصصان پزشکی بر این باور بودند که زخم های گوارشی در اثر استرس یا غذاهای خاصی ایجاد می شوند. با این حال، پس از کشف عفونت اچ پیلوری، این نظریه به طور گسترده مورد بحث قرار گرفت. مطالعه ای در مورد بیماری هضم و کبد نشان می دهد که 60 تا تقریبا 100 درصد زخم های گوارشی با H. پیلوری همراه هستند. زخم ها تنها مشکلات مرتبط با H. پیلوری نیستند.
Helicobacter pylori، که معمولاً به آن H. پیلوری گفته می شود، نوعی باکتری است که معده و روده کوچک را آلوده می کند و باعث ایجاد بیماری زخم معده می شود و خطر ابتلا به سرطان معده و گاستریت را افزایش می دهد. با این حال، انجمن سرطان آمریکا اظهار داشت که بیشتر مبتلایان به H. پیلوری در معده خود هرگز به سرطان معده مبتلا نمی شوند. در حقیقت، طبق اعلام مرکز کنترل و پیشگیری از بیماری ها (CDC)، دو سوم از جمعیت جهان دارای اچ پیلوری هستند. اما به دلایلی که هنوز درک نشده است، برخی از افراد از عفونت اچ پیلوری زخم، گاستریت یا سرطان معده می گیرند.
معده دارای لایه ای از مخاط است که برای محافظت از آن در برابر اسید معده طراحی شده است. اچ پیلوری به این پوشش مخاط حمله می کند و بخشی از معده را در معرض اسید قرار می دهد. باکتری ها و اسید با هم دیگر می توانند معده را تحریک کرده و باعث ایجاد زخم، گاستریت یا سرطان معده شوند.
علت عفونت Hپیلوری
علت دقیق ابتلا افراد به اچ پیلوری هنوز مشخص نیست. در برخی موارد، ممکن است غذا یا آب آلوده علت عفونت باشد. البته این بیماری در بزاق انسان یافت شده و بر همین اساس محققان معتقدند که این بیماری ممکن است از یک فرد به فرد دیگر انتشار یابد. عفونت هلیکوباکتر پیلوری (H.پیلوری) هنگامی رخ می دهد که باکتری های اچ پیلوری معده شما را آلوده می کنند. این عفونت به طور معمول در دوران کودکی رخ می دهد. باکتری H.پیلوری ممکن است از طریق تماس مستقیم با بزاق، استفراغ یا مدفوع از شخص به فرد دیگر منتقل شود. هلیکوباکتر پیلوری ممکن است از طریق غذای آلوده یا آب نیز پخش شود.
هیچ روش شناخته شده ای برای جلوگیری از عفونت H.پیلوری وجود ندارد، اما متخصصان روش های زیر را توصیه می کنند:
- پرهیز از مصرف غذاهای آلوده
- نوشیدن آب آشامیدنی تمیز و بی خطر
- شستن دستها قبل از غذا و بعد از دستشویی
عفونت های هلیکوباکتر پیلوری در کشورهای در حال توسعه که در آن افراد ممکن است به غذای تمیز، بی خطر و آب دسترسی نداشته باشند شایع است.
عوامل خطر عفونت H.پیلوری
عفونت اچ پیلوری اغلب در دوران کودکی به وجود می آید و برخی عوامل خطر ابتلا به آن را افزایش می دهند، از جمله:
- زندگی در شرایط شلوغ
- زندگی در مناطقی با آب آلوده
- زندگی در یک کشور در حال توسعه. خطر ابتلا به هلیکوباکتر پیلوری در کشورهای در حال توسعه به علت شلوغی و وجود شرایطی غیر بهداشتی شایع تر است.
- زندگی با شخصی که دارای عفونت اچ پیلوری است. اگر شخصی که با او زندگی می کنید مبتلا به عفونت هلیکوباکتر پیلوری باشد، به احتمال زیاد شما هم به عفونت اچ پیلوری مبتلا خواهید شد.
علائم عفونت H.پیلوری
علائم عفونت H.pylori ممکن است شامل درد معده و التهاب، حالت تهوع و سرگیجه باشد. بسیاری از افراد مبتلا به هلیکوباکتر پیلوری هیچ علامت مشخصی ندارند. اما علائم زخم معده ممکن است شامل درد شدید یا سوزش در ناحیه فوقانی شکم باشد. گاهی اوقات درد در شب یا هنگامی که معده خالی است، بدتر می شود و با مصرف یک آنتی اسید به طور موقت تسکین می یابد اما ممکن است علائم دوباره عود کنند و برگردند.
علائم گاستریت اغلب شامل درد در ناحیه فوقانی شکم، تهوع و استفراغ است. از آنجایی که احتمالاً مبتلایان به عفونت اچ پیلوری شش برابر بیشتر از سایر افراد به سرطان معده مبتلا می شوند درمان سریع هلیکوباکتر پیلوری می تواند به کاهش بروز عوارض ناشی از اچ پیلوری و خطر ابتلا به سرطان معده و سایر مشکلات گوارشی کمک کند.
عوارض عفونت H.پیلوری
عوارض مرتبط با عفونت اچ پیلوری عبارتند از:
- سرطان معده. عفونت هلیکوباکتر پیلوری یک عامل خطرناک برای انواع خاصی از سرطان معده است.
- التهاب آستر معده. عفونت اچ پیلوری می تواند معده را تحریک کرده و باعث التهاب (گاستریت) شود.
- زخم ها اچ پیلوری می تواند به پوشش محافظ معده و روده آسیب برساند. این امر به اسید معده امکان ایجاد درد (زخم) باز را می دهد. حدود 10٪ از افراد مبتلا به هلیکوباکتر پیلوری به زخم مبتلا می شوند.
این عوارض نیاز به درمان فوری پزشکی دارد. علائم احتمالی آن شامل موارد زیر است:
- لرز یا تب
- درد شدید معده
- مدفوع تیره یا خونی
- احساس سرگیجه یا ضعف
- احساس ضعف یا تنگی نفس
- استفراغ خونی یا قهوه ای رنگ
تشخیص عفونت H.پیلوری
آندوسکوپی ممکن است برای کمک به تشخیص مشکلات معده ناشی از اچ پیلوری، مانند زخم معده مناسب باشد. افرادی که علائم زخم، گاستریت یا ناراحتی های دیگر معده دارند بهتر است از نظر هلیکوباکتر پیلوری یا سایر مشکلات آزمایش شوند. اچ پیلوری با آزمایش خون، نفس یا مدفوع قابل تشخیص است.
زخم های معده، گاستریت ها و سرطان معده معمولاً با ترکیبی از آزمایش های زیر تشخیص داده می شوند:
- آندوسکوپی
- معاینه بدنی و شکمی
- اشعه ایکس ویژه از قسمت های داخلی معده
- تاریخچه پزشکی و بررسی مشکلات و علائم بیمار
آزمایشات و روش های مورد استفاده برای تعیین اینکه آیا شما به عفونت اچ پیلوری مبتلا هستید عبارتند از:
آزمایش خون
تجزیه و تحلیل یک نمونه خون ممکن است شواهدی از عفونت فعال یا قبلی اچ پیلوری در بدن را نشان دهد. با این حال، آزمایش های تنفسی و مدفوع در تشخیص عفونت های فعال اچ پیلوری بهتر از آزمایش خون عمل می کنند.
تست تنفس
در حین آزمایش نفس بیمار باید قرص، مایع یا پودینگ حاوی مولکول های کربن برچسب خورده را ببلعد. در صورت ابتلا بیمار به عفونت اچ پیلوری در اثر تجزیه محلول در معده کربن آزاد می شود. بدن کربن را جذب و هنگام بازدم آن را به بیرون دفع می کند. در این شرایط پزشک از دستگاه مخصوصی برای تشخیص مولکول های کربن استفاده می کند. داروهای سرکوب کننده اسید که به عنوان مهار کننده های پمپ پروتون (PPIs)، بیسموت سوبالیسیلات (پپتو-بیسمول) و آنتی بیوتیک ها شناخته می شوند می توانند در صحت این آزمایش اختلال ایجاد کنند. بر همین اساس پزشک ممکن است به بیمار توصیه کند یک و یا دو هفته قبل از انجام آزمایش مصرف این داروها جلوگیری کنید. این تست برای بزرگسالان و کودکان در دسترس است.
آزمایش مدفوع
آزمایش آزمایشگاهی به نام تست آنتی ژن مدفوع به دنبال پروتئین های خارجی (آنتی ژن ها) مرتبط با عفونت اچ پیلوری در مدفوع بیماران است. همانند تست تنفس، PPI و بیسموت سوبلیسیلات می توانند نتایج این آزمایش را تحت تأثیر قرار دهند.
آندوسکوپی فوقانی
این آزمایش به طور کلی صرفا برای تشخیص عفونت اچ پیلوری توصیه نمی شود زیرا این عمل تهاجمی تر از آزمایش تنفس یا مدفوع است، اما ممکن است برای تشخیص زخم های اچ پیلوری یا در صورت نیاز به رد شرایط مشابه دیگر مورد استفاده قرار گیرد.
درمان عفونت Hپیلوری
در صورت یافتن زخم، ممکن است بیماران با داروهای مختلفی از جمله برخی یا همه موارد زیر درمان شوند:
- آنتی بیوتیک ها برای از بین بردن اچ پیلوری
- داروهایی که زخم را درمان و به بهبودی آن کمک می کنند.
- داروهایی که اسید معده را به نام مهارکننده های پمپ پروتون (PPIs) یا مسدود کننده های گیرنده هیستامین را کاهش می دهند.
خوشبختانه، اچ پیلوری با چندین آنتی بیوتیک مختلف قابل درمان است و درمان سریع در پیشگیری از آسیب به معده و مشکلات احتمالی زخم ها، معده و سرطان معده موثر است. عفونت های اچ پیلوری معمولاً حداقل با دو آنتی بیوتیک مختلف به طور همزمان درمان می شوند تا از ایجاد مقاومت در برابر یک آنتی بیوتیک خاص جلوگیری کنند. پزشک همچنین یک داروی سرکوب کننده اسید را برای کمک به بهبود وضعیت معده بیمار تجویز یا توصیه می کند.
داروهایی که می توانند اسید را مهار کنند، عبارتند از:
- بیسموت. بیسموت بیشتر با نام تجاری Pepto-Bismol شناخته می شود و با پوشاندن زخم و محافظت از آن از اسید معده کار می کند.
- مهارکننده های پمپ پروتون (PPI). این داروها تولید اسید در معده را متوقف می کنند. برخی از نمونه های PPI عبارتند از: امپرازول (Prilosec)، استروژنول (Nexium)، لانسوپرازول (Prevacid) و پنتوپرازول (پروتونیکس).
- مسدود کننده های هیستامین (H-2). این داروها ماده ای به نام هیستامین را که باعث تولید اسید می شود را مسدود می کنند. یک نمونه آن سایمتیدین (Tagamet HB) است.
پزشک ممکن است به بیمار توصیه کند حداقل چهار هفته پس از درمان، آزمایش هلیکوباکتر پیلوری را دوباره تکرار کنند و در صورتی که درمان ناموفق بوده باشد ترکیبی دیگر از داروهای آنتی بیوتیکی را تجویز خواهد کرد. گاهی اوقات، یک زخم معده پس از درمان می تواند مجدداً عود کند و دوباره برگردد. برای جلوگیری از عود مجدد زخم معده، متخصصان روندهای زیر را توصیه می کنند:
- از مصرف الکل و کشیدن سیگار جدا پرهیز کنید.
- مصرف قرص های ضد التهابی استروئیدی NSAID ها را متوقف و یا دوز مصرف آن ها را کاهش دهید.
مقاومت آنتی بیوتیکی
بیشتر عفونت های اچ پیلوری هنوز هم می توانند با آنتی بیوتیک درمان شوند. با این حال، تحقیقات نشان می دهد که برخی از عفونت های اچ پیلوری در برابر برخی آنتی بیوتیک ها مقاوم می شوند و در این شرایط ممکن است بیمار برای از بین بردن باکتری ها به داروی دیگری احتیاج داشته باشد. مقاومت آنتی بیوتیکی یک مشکل رو به رشد در سراسر جهان است. CDC توصیه می کند که مردم برای مبارزه با مقاومت باکتری ها در برابر آنتی بیوتیک راهکارهای زیر را رعایت کنند:
- هرگز آنتی بیوتیک ها را با دیگران به اشتراک نگذارید.
- از آنتی بیوتیک ها فقط در صورت تجویز پزشک استفاده کنید.
- هرگز از آنتی بیوتیک های قدیمی یا تاریخ گذشته استفاده نکنید.
- در صورت تجویز کل دوره درمان خود را آنتی بیوتیک ها طی کنید.
- هرگز از آنتی بیوتیک ها برای سرماخوردگی و آنفالونزا استفاده نکنید چون آن ها عفونت های ویروسی هستند و آنتی بیوتیک ها در برابر این بیماری ها تاثیری ندارند.
آمادگی برای مراجعه به پزشک
در صورت بروز علائمی که نشان دهنده عارضه عفونت اچ پیلوری است، به پزشک مراجعه کنید. پزشک ممکن است شما را برای عفونت هلیکوباکتر پیلوری آزمایش و معالجه کند، یا به متخصص بیماری های دستگاه گوارش ارجاع دهد. برای آمادگی بهتر قبل از مراجعه به پزشک می توانید تمام علائم، اطلاعات کلیدی شخصی، از جمله تاريخ و نتيجه هرگونه آزمایش قبلي، لیستی از تمام داروها، ویتامین ها، گیاهان و مکمل های مصرفی خود را یادداشت کنید و همراه خود داشته باشید.
در مورد عفونت هلیکوباکتر پیلوری، برخی از سؤالات اساسی که باید از پزشک خود بپرسید عبارتند از:
- به چه نوع تست هایی نیاز دارم؟
- آیا اچ پیلوری می تواند عوارض دیگری ایجاد کند؟
- چه درمانی را برای عفونت من پیشنهاد می کنید؟
- آیا این آزمایشات تشخیصی به آمادگی خاصی نیاز دارد؟
پزشک ممکن است برای تشخیص بهتر سوالات زیادی را بپرسد از جمله:
- علائم شما چقدر شدید است؟
- چه زمانی علائم شما شروع شده اند؟
- آیا علائم شما مداوم بوده یا گاه به گاه بروز پیدا می کنند؟
- چه عاملی باعث بهتر و یا بدتر شدن علائم شما می شوند؟
- به طور مرتب چه داروهای و یا مکمل هایی مصرف می کنید؟
- آیا والدین یا خواهر و برادران شما تا به حال مشکلات مشابهی را تجربه کرده اند؟
- آیا داروهای مسکن بدون نسخه مانند آسپرین، ایبوپروفن یا ناپروکسن سدیم مصرف می کنید؟
آخرین دیدگاه‌ها