هیپرو هیدروز که به آن پلی هیدروزیس نیز گفته می شود بیماری است که نشانه آن تعریق بیش از حد فرد است. این تعریق بیش از حد ممکن است فقط در یک ناحیه خاص از بدن اتفاق افتاده یا کل بدن را درگیر کند. اگرچه که این بیماری پوستی زندگی فرد را به خطر نمی اندازد، اما ممکن است باعث ناراحتی، خجالت یا حتی آسیب های روانی جدی در فرد شود. هیپر هیدروز تعریق بیش از حد و غیر طبیعی است که لزوماً به خاطر گرما یا ورزش کردن اتفاق نمی افتد. گاهی اوقات در نتیجه این اختلال ممکن است آنقدر عرق کنید که تمام لباس های تان خیس شده یا از دستان تان آب بچکد. این اختلال تعریق علاوه بر مختل کردن فعالیت های روزمره فرد، می تواند باعث اضطراب و انزوای اجتماعی فرد شود.
در این مقاله از سایت پزشکت به بررسی علل، علائم، تشخیص و درمان هیپر هیدروز خواهیم پرداخت.
علت بروز هیپر هیدروز
عرق کردن مکانیسم بدن برای خنک کردن خود است. سیستم عصبی شما با افزایش دمای بدن به طور خودکار شروع به تحریک غدد تعریق می کنند. تعریق یکی از فرآیندهای طبیعی بدن است که به طور طبیعی به خصوص در کف دست ها و در هنگام عصبی بودن اتفاق میفتد.
شرایط و بیماری های که ممکن است به تعریق زیاد منجر شود شامل موارد زیر می شود:
- دیابت
- عفونت ها
- حمله قلبی
- قند خون پایین
- مشکلات تیروئید
- گرگرفتگی یائسگی
- برخی از انواع سرطان
- اختلالات سیستم عصبی
مصرف برخی از داروهای خاص نیز می توانند منجر به تعریق بیش از حد شود.
علائم و نشانه های هیپر هیدروز
بیشتر افراد وقتی ورزش یا فعالیت بدنی شدید انجام داده،در محیط گرم قرار گرفته یا مضطرب و تحت فشار هستند، عرق می کنند. تفاوت تعریق با هیپر هیدروز تعریق بیش از حد طبیعی است که ممکن است پیش زمینه های مثل گرما، ورزش یا دیگر فعالیت های بدنی باعث آن نشده باشد.
هیپر هیدروز معمولاً در ساعات بیدار شدن فرد دست ها، پاها، زیر بغل یا صورت را تحت تأثیر قرار داده و حداقل یک بار در هفته برای فرد اتفاق خواهد افتاد. این تعریق معمولاً هر دو طرف بدن را درگیر خواهد کرد.
زمان مراجعه به پزشک
گاهی اوقات تعریق بیش از حد نشانه یک بیماری یا مشکل جدی خواهد بود.
اگر تعریق شدید شما با سرگیجه، درد در قفسه سینه یا حالت تهوع همراه بود، بهتر است سریعاً به پزشک مراجعه کرده و تحت درمان قرار گیرید.
به طور کلی در صورت بروز موارد زیر به پزشک مراجعه کنید:
- عرق کردن کارهای روزمره شما را مختل می کند.
- بدون هیچ دلیل مشخصی در طول شبانه روز عرق می کنید.
- ناگهان بدنتان بیش از حد معمول شروع به عرق کردن می کند.
- عرق کردن باعث اضطراب، مشکلات عاطفی یا انزوای شما شده است.
انواع هیپر هییدروز
هیپر هیدروز اولیه
شایع ترین شکل هیپر هییدروز، هیپر هیدروز اولیه (ضروری) نام دارد. با این نوع، اعصاب مسئول پیام دهی به غدد عرق بیش از حد فعال شده و نیازی به محرک هایی مثل دما و فعالیت بدنی برای عرق نخواهند داشت. نکته اینجاست که با بروز استرس یا عصبی شدن فرد، مشکل تعریق به مراتب بدتر از قبل خواهد شد. این نوع از هیپر هیدروز معمولاً کف دست، کف پا و گاهی صورت فرد را تحت تأثیر خود قرار خواهد داد.
هیچ دلیل پزشکی برای این نوع هیپر هییدروز وجود ندارد. عارضه تعریق بیش از حد ممکن است پیش زمینه ارثی داشته باشد، زیرا گاهی اوقات چندین نفر از اعضای خانواده به طور همزمان به این بیماری مبتلا هستند.
هیپر هیدروز ثانویه
هیپر هیدروز ثانویه نیز هنگامی رخ می دهد که تعریق بیش از حد به دلیل یک بیماری یا وضعیت پزشکی خاص اتفاق بیفتد. این نوع نسبت به هیپر هیدروز اولیه شیوع کمتری داشته و افراد کمتری را درگیر خواهد کرد. اما تفاوت این نوع از هیپر هیدروز درگیر کردن غدد تعریق در کل بدن بوده و فقط کف دست، پا یا صورت فرد را درگیر نخواهد کرد.
عوارض جانبی تعریق
عوارض جانبی ناشی از ابتلا به هیپر هیدروز شامل موارد زیر می شود:
عفونت ها، افرادی که بیش از حد عرق می کنند بیش از دیگران مستعد ابتلا به عفونت های پوستی هستند.
تأثیرات اجتماعی و عاطفی، داشتن دست و پای عرق کرده یا چکه کردن عرق و لباس های خیس ناشی از تعریق می تواند شرم آور باشد. شرایط شما ممکن است روی دستیابی به اهداف کاری و اهداف آموزشی و تحصیلی تان تأثیر قابل توجهی داشته باشد.
تشخیص هیپر هیدروز
در حین ملاقات، پزشک در مورد تاریخچه و علائم پزشکی شما سؤالاتی خواهد پرسید. البته علاوه بر سؤالات پرسیده شده ممکن است برای ارزیابی بیشتر و یافتن علت بروز این وضعیت به معاینه یا آزمایش فیزیکی نیاز داشته باشید.
آزمایش
پزشک ممکن است آزمایش خون، ادرار یا آزمایشهای دیگری را برای تشخیص هیپر هیدروز تجویز کند. این آزمایشات به تشخیص علت اصلی تعریق کمک می کند تا ببینید تعریق شما به دلیل شرایط پزشکی دیگری مانند تیروئید بیش فعال (پرکاری تیروئید) یا قند خون پایین (هیپوگلیسمی) ایجاد شده یا خیر.
آزمایش تعریق
آزمایش های مختلفی برای مشخص کردن نقاط تعریق و تخمین شدت تعریق وجود دارد. این آزمایشات شامل آزمایش ید، نشانه و تست تعریق ترموگولاتوری (Thermoregulatory) می شود.
درمان هیپر هیدروز
درمان هایپرهیدروز معمولاً با شروع ضد تجویز کننده مقاومت به دارو کمک می کند. اگر داروهای ضد عرق کمک نمی کنند ، ممکن است لازم باشد داروهای مختلف و روش های درمانی را امتحان کنید. در موارد شدید ، پزشک ممکن است برای از بین بردن غدد عرق یا جدا کردن اعصاب مسئول تولید بیش از حد عرق ، جراحی را پیشنهاد کند. درمان هیپر هیدروز که با تجویز ضد تعریق ها و دئودورانت های قوی آغاز می شود معمولاً به کاهش علائم و درمان آن کمک خواهد کرد. اما در صورتی که داروهای ضد عرق تأثیری نداشته و کمکی نکرد ،ممکن است نیاز باشد تا داروهای مختلف و روش های درمانی دیگری را برای گرفتن بهترین نتیجه امتحان کنید. در موارد شدید ، پزشک ممکن است برای از بین بردن غدد عرق یا برداشتن عصب مسئول ترشح عرق، انجام عمل جراحی را پیشنهاد کند.
گاهی اوقات این تعریق ممکن است به علت مشکل یا بیماری دیگری باشد که در صورت یافتن آن می توان به کلی این بیماری را درمان کرد. اگر یک بیماری یا وضعیت پزشکی خاصی باعث بروز این مشکل شده باشد، ابتدا باید به سراغ درمان این بیماری زمینه ای رفت. اما در صورتی که علت مشخصی برای تعریق بیش از حد پیدا نشود، درمان بر کنترل عرق بیش از حد متمرکز خواهد بود. گاهی اوقات ممکن است فرد نیاز به ترکیب درمان ها داشته باشد. حتی در بعضی از موارد بعد از درمان کامل تعریق، احتمال بازگشت مجدد آن وجود خواهد داشت.
داروها
داروهایی که برای درمان هیپر هیدروز مورد استفاده قرار می گیرد، عبارتند از:
تجویز ضد تعریق و دئودورانت، پزشک ممکن است داروی ضد تعریق حاوی کلرید آلومینیوم (Drysol ،Xerac Ac) تجویز کند. البته باید این محصول را با احتیاط مصرف کرد زیرا می تواند باعث تحریک پوست و چشم فرد مصرف کننده شود. ضد تعریق معمولاً قبل از خوابیدن روی پوست آسیب دیده اعمال خواهد شد. سپس فرد بعد از بیدار شدن از خواب، باید داروی ضد تعریق را به خوبی شسته و از سطح پوست پاک کند. البته مواظب باشید که هیچ چیزی وارد چشم های تان نشود. اگر پوست فرد نسبت به این شیوه درمانی واکنش نشان داد، استفاده از کرم های هیدرو کورتیزون می تواند گزینه مناسبی برای کاهش تعریق باشد.
کرم های تجویزی، تجویز کرم های حاوی گلیکوپیرولات می تواند به کاهش تعریق هیپر هیدروز دست ها و سر فرد کمک کند.
تزریق سم بوتولینوم
درمان با سم بوتولینوم
(بوتاکس ، میوبلوک و دیگر موارد) به طور موقت عصب های ایجاد کننده عرق را مسدود کرده و مانع از پیام رسانی آنها خواهد شد. در ابتدا بعد از تزریق بوتاکس ممکن است پوست تان حالت یخ زده داشته یا کاملاً بی حس شود. در بعضی موارد هر قسمت از بدن به چندین تزریق نیاز خواهد داشت. اثرات این تزریق شش تا 12 ماه بوده و پس از آن نیاز به تکرار درمان و تزریق مجدد بوتاکس خواهید داشت. این شیوه درمانی ممکن است در بعضی دردناک و آزار دهنده باشد. علاوه بر آن در بعضی از موارد فرد در ناحیه تزریق شده، دچار ضعف موقت عضلات خواهد شد.
داروهای مسدود کننده اعصاب
برخی از داروهای خوراکی، جلوی ترشح مواد شیمیایی که باعث ارتباط اعصاب خاص با یکدیگر می شود را گرفته و در نتیجه میزان تعریق فرد در طول روز کمتر خواهد شد. البته این شیوه درمانی ممکن است با عوارض جانبی مثل خشکی دهان، تاری دید و مشکلات مثانه همراه باشد.
داروهای ضد افسردگی
مصرف برخی از داروهای مورد استفاده برای بهبود افسردگی نیز می تواند تا حد زیادی میزان تعریق در فرد مصرف کننده را کاهش دهد. علاوه بر این مصرف چنین داروهایی به کاهش اضطراب کمک کرده و مانع از شدت گرفتن هیپر هیدروز خواهد شد.
جراحی و دیگر شیوه های درمانی
شیوه های دیگر درمانی هیپر هیدروز شامل موارد زیر خواهد شد:
مایکروویو تراپی (Microwave therapy)
در این روش درمانی، از دستگاهی که انرژی مایکروویو را فراهم می کند، برای از بین بردن غدد عرق استفاده خواهد شد. درمان شامل دو جلسه 20 تا 30 دقیقه ای است که هر جلسه درمانی باید با فواصل سه ماه انجام شود. عوارض جانبی احتمالی مایکرویو تراپی شامل تغییر میزان حساسیت پوستی یا بروز ناراحتی های پوستی می شود. این روش درمانی ممکن است گران بوده و در دسترس نباشد.
برداشتن غده تعریق
اگر تعریق بیش از حد در زیر بغل فرد اتفاق بیفتد، از بین بردن غدد تعریق در ناحیه زیر بغل می تواند به کاهش تعریق کمک کند. اگر شیوه های درمانی دیگر مؤثر نبود، تکنیک نیمه تهاجمی کورتاژ ساکشن نیز می تواند گزینه درمان مناسبی برای فرد مبتلا باشد.
جراحی عصب (سمپاتکتومی)
در طی این روش ، جراح، اعصاب نخاعی را که کنترل تعریق در دستان شما را به عهده دارند، بریده، سوزانده یا برای همیشه مسیر آن را مسدود خواهد کرد. در بعضی موارد، این روش باعث تعریق بیش از حد در مناطق دیگر بدن فرد (تعریق جبرانی) خواهد شد.
برای تعریق بیش از حد سر و گردن گزینه جراحی توصیه نمی شود.
سبک زندگی و درمان های خانگی
پیشنهادات زیر می تواند تا حد زیادی به مقابله با تعریق بیش از حد و کاهش بوی بدن کمک کند:
از ضد عرق استفاده کنید.
ضد عرق های بدون نسخه حاوی ترکیبات آلومینیومی هستند که بطور موقت منافذ عرق را مسدود کرده و مانع از تعریق بیش از حد فرد مبتلا خواهند شد. این شیوه، مقدار عرقی که به سطح پوست می رسد را کاهش داده و در نتیجه در طول روز عرق کمتری خواهید کرد. این محصول به هیپرهیدروز جزئی کمک کرده و برای درمان تعریق بسیار شدید کارساز نخواهد بود.
از قابض ها (astringents) استفاده کنید.
از محصولات بدون نسخه حاوی اسید تاننیک (Zilactin) در ناحیه تعریق استفاده کنید.
روزانه حمام کنید.
- استحمام منظم به کاهش باکتری های موجود روی پوست کمک خواهد کرد.
- بعد از حمام به خوبی پوست به خصوص بین انگشتان پا و زیر بغل خود را خشک کنید.
از کفش و جوراب مناسب استفاده کنید.
از کفش و جوراب های ساخته شده از مواد طبیعی استفاده کنید. کفش های ساخته شده از مواد طبیعی، مانند چرم، جلوی تنفس پا را نگرفته و در نتیجه از بو گرفتن پا و تعریق بیش از حد آن جلوگیری خواهد کرد. برای ورزش و فعالیت های بدنی نیز بهتر است از جوراب های ورزشی مخصوصی که مانع از تعریق بیش از حد پا می شوند، استفاده کنید.
جوراب خود را عوض کنید.
- جوراب خود را یک یا دو بار در طول روز عوض کنید.
- با هر بار تعویض جوراب، پاها را به خوبی شسته و کاملا خشک کنید.
برای کمک به جذب بیشتر عرق می توانید از پودرهای جاذب بدون نسخه موجود در داروخانه ها برای کف کفش یا داخل جوراب خود استفاده کنید.
پاهای خود را در معرض هوا قرار دهید.
وقتی می توانید پابرهنه راه بروید حتماً این کار را انجام داده یا حداقل پاهای خود را از داخل کفش بیرون بیاورید.
لباس مناسب با فعالیت خودتان را انتخاب کنید.
معمولاً از پارچه های طبیعی مانند پنبه، پشم و ابریشم استفاده کنید تا پوست شما بتواند نفس بکشد. هنگام ورزش نیز برای کاهش تعریق می توانید از لباس های مخصوص ورزشی استفاده کنید.
تکنیک های آرامش را امتحان کنید.
در طول روز ازتکنیک های آرامش بخش برای کاهش استرس و اضطراب خود استفاده کنید. با استفاده از این تکنیک ها محرک های تعریق را کاهش داده و می توانید به طور طبیعی مانع از تعریق بیش از خود در طول روز شوید.
برخی از آن ها عبارتند از:
- یوگا
- تاچی
- مدیتیشن
- بیو فیدبک
- تنفس عمیق
حمایت و پشتیبانی
هیپر هیدروز می تواند باعث ناراحتی و خجالت فرد شود. زیرا فرد ممکن است در حین کار کردن یا تفریحات متوجه لکه های عرق روی لباس شده یا آب از دست و پاهای اش چکه کند. گاهی اوقات فرد در نتیجه بروز علائم و عکس العمل اطرافیان ممکن است دچار افسردگی یا احساس سرخوردگی شود. علاوه بر صحبت با پزشک، ممکن است نیاز به صحبت با یک مشاور یا یک مددکار اجتماعی داشته باشید. همچنین صحبت با دیگر افراد مبتلا به هیپر هیدروز می تواند به فرد مبتلا کمک کند.
آمادگی برای ملاقات با پزشک
ممکن است بعد از بروز علائم برای تشخیص و درمان عارضه به پزشک عمومی مراجعه کنید. و پزشک بعد از تشخیص شما را به یک متخصص بیماری های پوستی (متخصص پوست) ارجاع دهد. اگر شرایط شما به درمان های اولیه موجود پاسخ نداد، ممکن است نیاز به مراجعه به یک متخصص مغز و اعصاب یا جراح داشته باشید. از آن جایی که مدت زمان ملاقات با پزشک کوتاه است، پیشنهاد می کنیم تا با آمادگی کامل در مطب پزشک آماده شوید تا بتوانید نهایت استفاده را از این زمان کوتاه ببرید. در نتیجه بهتر است قبل از حضور در مطب لیستی از موارد زیر را آماده کرده و همراه داشته باشید:
- آیا تعریق در زمان خواب متوقف می شود؟
- چه داروها و مکمل های را به صورت منظم مصرف می کنید؟
- آیا شخصی در اعضای خانواده شما علائم مشابهی داشته است؟
توقع و انتظارات از پزشک معالج
پزشک ممکن است سؤالات زیر را از فرد مراجعه کننده بپرسد:
- آیا چیزی باعث بهبود علائم شما می شود؟
- تعریق کدام قسمت های بدنتان را درگیر می کند؟
- آیا علائم و تعریق شما مداوم بوده یا گهگاهی اتفاق میفتد؟
- آیا چیزی باعث بدتر شدن و شدت گرفتن علائم شما می شود؟
- چه زمانی برای اولین بار دچار تعریق بیش از حد و غیر طبیعی شدید؟
نتیجه گیری
هیپر هیدروز تعریق بیش از حد و غیر طبیعی است که لزوماً به خاطر گرما یا ورزش کردن اتفاق نمی افتد. گاهی اوقات در نتیجه این اختلال ممکن است آنقدر عرق کنید که تمام لباس هایتان خیس شده یا از دستان تان آب بچکد. این اختلال تعریق علاوه بر مختل کردن فعالیت های روزمره فرد، می تواند باعث اضطراب و انزوای اجتماعی فرد شود.
خوشبختانه درمان های متعددی برای بهبود و کاهش تعریق وجود دارد که فرد مبتلا می تواند از آن ها استفاده کند. این شیوه های درمانی شامل داروهای ضد تعریق، عمل جراحی و استفاده از داروها می شود.
آخرین دیدگاه‌ها