بهداشت دندان و بیماری های قلبی

بیماری لثه (بیماری پریودنتال)، التهاب لثه است که می تواند منجر به آسیب لثه ها، دندان ها و بافت های استخوانی شود. بیماری قلبی به مجموعه وسیعی از بیماری ها مانند حمله قلبی و سکته مغزی گفته می شود. که در اثر تنگ یا انسداد رگ های خونی مهم ایجاد می شود. برخی تحقیقات اخیر ارتباط بین بهداشت دندان و بیماری های قلبی را نشان می دهد.

در یک مطالعه از سال 2014 محققان، افرادی را که هم بیماری لثه و هم بیماری قلبی داشتند را بررسی کردند. آن ها دریافتند، افرادی که  لثه خود به اندازه کافی مراقبت کرده اند، نسبت به افرادی که بهداشت دهان و دندان را رعایت نکرده اند 10 تا 40 درصد هزینه های کمتری برای مراقبت از قلب و عروق خود پرادخت کرده اند. این یافته ها این نظریه را تأیید می کنند که سلامت لثه بر سلامت قلب تأثیر می گذارد.

بیماری لثه خطر ابتلا به بیماری های قلبی را در حدود 20 درصد افزایش می دهد.

با توجه به این شواهد، انجمن دندان پزشکی آمریکا و انجمن قلب آمریکا رابطه بین بیماری لثه و بیماری های قلبی را تایید کرده اند. بیماری لثه ممکن است خطر ابتلا به بیماری های قلبی را افزایش دهد. زیرا التهاب در لثه ها و باکتری ها در نهایت می تواند منجر به تنگ شدن شریان های مهم قلب شود. محققان و سازمان های دولتی به بررسی رابطه احتمالی بیماری پریودنتال و بیماری های قلبی عروقی پرداختند. برخی از مطالعات نشان داده که باکتری های موجود در دهان که در ایجاد بیماری پریودنتال نقش دارند می توانند وارد جریان خون شده و باعث افزایش پروتئین واکنشی C، (نشان دهنده التهاب در رگ های خونی) شوند. این تغییرات به نوبه خود می تواند خطر ابتلا به بیماری های قلبی و سکته را افزایش دهد.

فواید مراقبت از دندان

با مراقبت خوب از دندان و لثه می توانید احتمال بروز پوسیدگی دندان، التهاب لثه و عفونت های دهانی مانند تشکیل آبسه را کاهش دهید.

مراقبت بهینه دندان شامل موارد زیر می باشد:

• روزانه حداقل دو بار مسواک
• استفاده مناسب از نخ دندان
• مراجعه هر شش ماه یکبار به دندان پزشکی

در صورت ابتلا به بیماری های قلبی و در هنگام مراجعه به دندان پزشکی، ابتدا سعی کنید که خلاصه ای از تاریخچه پزشکی خود و لیستی از اسامی و دوزهای تمام دارویی که برای وضعیت قلبی و عروقی خود مصرف می کنید را به دندان پزشک ارائه دهید. این اطلاعات به دندان پزشک کمک می کند تا بهترین روش درمانی و دوز دارویی را برای اقدامات دندان پزشکی شما تعیین کند. در صورت نیاز می توانید نام و شماره تلفن پزشک بیماری خود را به دندان پزشک بدهید. در صورت بروز استرس، نگرانی و ترس از دندان پزشکی که می تواند وضعیت قلبی و عروقی شما را بدتر کند. بهتر است قبل از اقدامات دندان پزشکی با پزشک خود مشورت کنید. حتی مشورت با دندان پزشک می تواند در زمینه راهکارهای کنترل درد دندان و سهولت ترس های ناشی از اقدامات دندان پزشکی برای شما مفید باشند.

• حفظ بهداشت دهان و دندان بخش مهمی از سلامت کلی هر فرد است.
• هر فرد باید حداقل دو بار در روز مسواک بزند و مرتبا از نخ استفاده شود.

در صورتی که فرد مبتلا به شرایط قلبی و عروقی خاصی باشد، هنگام مراجعه به دندان پزشک باید در مورد داروهای مصرفی خود به داندانپزشک اطلاعات لازم را بدهد.

اقدامات احتیاطی مناسب دندان پزشکی برای بیماران قلبی

در صورت ابتلا به بیماری های قلبی و عروقی و نیاز به عمل جراحی دهان و دندان، باید در مورد اقدامات احتیاطی و کنترل درد در حین و بعد از عمل به خصوص استفاده از بی حسی و آرام بخش با دندان پزشک یا جراح خود صحبت کنید.

برخی اقدامات مناسب برای بیماران قلبی، در هنگام مراجعه به دندان پزشکی، عبارتند از:

اندوکاردیت

برخی از افراد در معرض خطر ابتلا به عفونت لایه داخلی قلب، اندوکاردیت باکتریایی قرار دارند.

این بیماران باید هر روز مراقبت های بهداشت دهان و دندان خود را به خوبی انجام دهند. به طور کلی به بیماران قلبی توصیه می شد قبل از انجام هر اقدام دندان پزشکی، آنتی بیوتیک مصرف کنند. اما در حال حاضر، انجمن قلب آمریکا اعلام کرده تنها افرادی كه بیشترین خطر ابتلا به اندوكاردیت باكتریایی را دارند، می توانند از مصرف آنتی بیوتیك های پیشگیرانه قبل از اقدامات دندان پزشکی بهره بگیرند. تمام بیمارانی که مجبور به جراحی دریچه قلب هستند، باید از بهداشت دهان و دندان بسیار خوبی برخوردار باشند. حتی قبل از جراحی دریچه قلب به دندان پزشک مراجعه کنند. زیرا دندان های ناسالم یکی از منابع باکتری هایی هستند که می توانند باعث آندوکاردیت شوند.

حمله قلبی (انفارکتوس میوکارد)

در افرادی که دچار حمله قلبی شده اند بهتر است قبل از انجام هرگونه اقدام دندان پزشکی، حداقل شش ماه پس از حمله قلبی دست نگه دراند. اما برای تمیز کردن دندان و مسواک زدن نیازی به صبر نیست. در صورت بروز موارد فوری دندان پزشکی که فرد مجبور است اقدامات دندان پزشکی انجام دهد بهتر است دندان پزشک را از بیماری خود آگاه کنند و از وی بخواهد که اکسیژن و نیتروگلیسیرین را در دسترس داشته باشد.

مصرف داروهای ضد انعقاد و ضد پلاکت ها

دارو های ضد انعقاد خون (داروهای رقیق کننده خون) مانند وارفارین (کومدین) می توانند در برخی از اقدامات جراحی منجر به خونریزی بیش از حد شوند. بسیاری از بیماران مبتلا به بیماری قلبی و عروقی بخصوص بیمارانی که استنت گذاشته اند داروی ضد پلاکت به نام کلوپیدوگل (Plavix) مصرف می کنند. در صورت مصرف دارو های ضد انعقاد خون حتماً فرد باید قبل از اقدامات دندان پزشکی به دندان پزشک خود اطلاع دهد.

فشار خون بالا

• برخی از داروهای ضد فشار خون می توانند باعث خشکی دهان شوند یا ذائقه فرد را تغییر دهند.
• مسدود کننده های کانال کلسیم، ممکن است باعث التهاب و لخته شدن بافت لثه و ایجاد مشکل در جویدن شود.

در صورت رشد لثه، دندان پزشک می تواند دستورالعمل های مربوط به بهداشت دهان و دندان را به فرد آموزش دهد و از بیمار بخواهد برای تمیز کردن دندان ها و مراقبت از آن ها، ویزیت های مکرر دندان پزشکی را انجام دهد.

آنژین

مبتلایان آنژین که با مسدود کننده های کانال کلسیم درمان می شوند ممکن است بیماری لثه را تجربه کنند.

در برخی موارد، ممکن است این بیماران نیاز به جراحی لثه داشته باشند. بیماران مبتلا به آنژین در مواردی که مجبور هستند اقدامات دندان پزشکی خاصی را انجام دهند. باید قبل از آن از در دسترس بودن اکسیژن و نیتروگلیسیرین در مطب دندان پزشک خود مطمئن شوند. بیماران مبتلا به آنژین پایدار به طور معمول می توانند بسیاری از اقدامات دندان پزشکی را انجام دهند. اما بیماران دارای آنژین شتاب دهنده یا ناپایدار نباید تحت عمل جراحی دندان قرار بگیرند. این بیماران قبل از انجام چنین روش هایی باید قلب خود را توسط متخصص قلب ارزیابی کنند. بیماران مبتلا به آنژین ناپایدار باید مراقبت های اضطراری دندان پزشکی را در بیمارستان و تحت دستگاه های کنترل کننده قلب انجام دهند.

سکته مغزی

در بیمارانی که دچار سکته مغزی شده اند و در تولید میزان کافی بزاق مشکل دارند دندان پزشک می تواند از بزاق مصنوعی در حین اقدامات دندان پزشکی استفاده کند. اگر سکته مغزی روی صورت، زبان یا دست و بازوی فرد تأثیر گذاشته باشد، دندان پزشک می تواند برای حفظ بهداشت دهان و دندان بیمار استفاده از ژل های فلوراید را توصیه کند. حتی روش های مناسب مسواک یا نخ دندان را آموزش دهد.

پیشگیری از بیماری قلبی با بهداشت دندان

بسیاری از عادات سالم در زندگی می توانند در حفظ بهداشت دهان و دندان و کاهش خطر ابتلا به بیماری های قلبی تاثیر به سزایی داشته باشند.

برخی از این راهکارها عبارتند از:

• به طور مرتب از دهانشویه استفاده کنید.
• از سیگار کشیدن یا جویدن دخانیات خودداری کنید.
• حداقل یک بار در روز بین دندان و لثه خود نخ بکشید.
• سطح سالم قند خون به خصوص اگر مبتلا به دیابت هستید را حفظ کنید.
• حداقل دو بار در روز دندان و زبان خود را با خمیردندان فلوراید مسواک بزنید.
• برای تمیز کردن و معاینات منظم دو بار در سال به دندان پزشک مراجعه کنید.
• مراقب علائم اولیه بیماری لثه مانند خونریزی لثه و بوی بد دهان مداوم باشید.
• از دندان پزشک خود بخواهید که روش صحیح مسواک زدن را به شما آموزش دهد.
• فقط از محصولات تمیز کننده دندان استفاده کنید که مهر تأیید انجمن دندان پزشکان را دارند.
• یک رژیم غذایی پر از سبزیجات، غذاهای پر فیبر، میوه های کم قند و پروتئین های حاوی سبزیجات میل کنید.

پیش آگهی بیماری های قلبی همراه با بیماری های دندان

• تحقیقات نشان می دهد بین بیمارهای لثه و بیماری های قلبی ارتباط وجود دارد.
• ایجاد باکتری ها و التهاب در حفره دهان سرانجام منجر به تنگ شدن و انسداد رگ های خونی می شود. با این وجود، تحقیقات بیشتری برای درک بهتر ارتباط مورد نیاز است.

تئوری های ارتباط بهداشت دندان با بیماری های قلبی

برخی تئوری در ارتباط با تاثیر بهداشت ضعیف دهان و دندان و بیماری های قلبی، عبارتند از:

نظریه اول

باکتری هایی که لثه ها را آلوده می کنند و باعث التهاب آن می شوند، به سایر نقاط بدن می روند. حتی در آنجا باعث التهاب و آسیب عروق خونی می شوند. در صورت تشکیل لخته های خون احتمال بروز، حمله قلبی و سکته مغزی افزایش می یابد. مشاهده بقایای باکتری های دهانی در رگ های خونی گرفته شده این نظریه را تا حدودی تایید می کند.

نظریه دوم

ممکن است التهاب ناشی از پاسخ سیستم ایمنی بدن در مقابله بیماری لثه باعث ایجاد آسیب عروقی در بدن، از جمله قلب و مغز شود.

نظریه سوم

ممکن است ارتباط مستقیمی بین بیماری لثه و بیماری قلبی عروقی وجود نداشته باشد. دلیل اینکه این دو در کنار هم اتفاق میفتند این است که یک عامل سوم مانند سیگار کشیدن در این میان وجود دارد که یک عامل خطر برای هر دو بیماری محسوب می شود. سایر عوامل می تواند شامل دسترسی ضعیف افراد به مراقبت های بهداشتی و عدم ورزش کردن باشد. افرادی که از بیمه درمانی برخوردار نیستند یا از سلامت عمومی خود مراقبت نمی کنند از سلامت دهان و دندان ضعیف و سلامتی کلی نامناسبی برخوردار باشند.

اما تحقیقات اخیر با بررسی بیش از 65000 بیمار قلبی عروقی نشان داد که:

• با افزایش سن افراد بین ریزش دندان و بیماری عروق کرونر قلب رابطه ای متوسطی وجود دارد.
• در صورت بروز یک عامل خطر دیگر مانند سیگار کشیدن، تاثیر بین ریزش دندان و بیماری قلبی عروقی تا حد زیادی کمرنگ تر دیده می شود.
• ارتباط بین بهداشت دهان و دندان ضعیف و بیماری پریودنتال به ویژه در اثر عفونت با باکتری بنام porphyromonas gingivalis ممکن است محدود به بیماری های قلبی عروقی نباشد. حتی می تواند منجر به و آرتریت روماتوئید شود. علاوه بر این، یک مطالعه در سال 2016 ارتباط بین همین باکتری و خطر ابتلا به سرطان لوزالمعده را نشان داد.