دیاموکس (استازولامید) یک دیورتیک (مدر) است که برای درمان گلوکوم و بیماری حاد کوهستانی (AMS) تجویز می شود. البته از دیاموکس خارج از برچسب برای درمان سایر بیماری های زمینه ای استفاده می شود. یک فرم کپسول این دارو برای بزرگسالان بالای 18 سال تایید شده است و به صورت خوراکی مصرف می شود. نسخه عمومی، استازولامید، به صورت قرص و برای استفاده داخل وریدی (IV) در دسترس است.
دیاموکس یک مهارکننده کربنیک انیدراز است. این دارو به روش‌های مختلفی مانند غلظت هیدروژن، مایع و بی‌کربنات کلیه‌ها برای تقویت ادرار اثر می کند. از طرفی هم تولید مایع مغزی نخاعی (CSF) و در نهایت فشار مایع اضافی را در اطراف مغز و نخاع کاهش می دهد.
طریقه مصرف قرص استازولامید
استازولامید را می توان با یا بدون غذا مصرف کرد. اما در هر شرایطی توصیه می شود برای جلوگیری از کم آبی بدن، مایعات زیادی در طول روز بنوشید. دارو را در دمای اتاق ( 20 تا 25 درجه سانتیگراد) نگهداری کنید.
استازولامید برای چه مواردی استفاده می شود؟
استازولامید مایعات را در نواحی خاصی از بدن کاهش می دهد. می توان از آن برای درمان برخی از بیماری های زمینه ای ناشی از تجمع و یا تولید بیش از حد مایعات در بدن استفاده کرد.
استازولامید برای درمان گلوکوم و برای درمان بیماری حاد کوهستان (AMS) تایید شده است. گلوکوم دومین عامل نابینایی در سراسر جهان است. بر اساس گزارش مرکز کنترل و پیشگیری از بیماری (CDC)، حدود 3 میلیون آمریکایی مبتلا به گلوکوم هستند.
بسیاری از مردم نمی دانند که به آن مبتلا هستند زیرا ممکن است علائم اولیه بیماری را نداشته باشند. گروه های خاصی از جمله افراد سیاه پوست بالای 40 سال، افراد بالای 60 سال، افراد با سابقه خانوادگی ابتلا به گلوکوم و افراد دیابتی در معرض خطر بیشتری برای ابتلا به گلوکوم هستند.
قرص استازولامید برای AMS
بر اساس CDC، AMS شایع ترین شکل بیماری ارتفاع است. این بیماری در حدود 25٪ از تمام کوهنوردانی که از ارتفاعات بالای 8000 فوت (2500 متر) می خوابند، تحت تاثیر قرار می گیرد. همچنین می تواند در افرادی که در حوالی فعالیت در ارتفاع بالا (مانند پیاده روی، اسکی) قرار می گیرند، اتفاق بیفتد.
علائم AMS شامل سردرد، خستگی، کاهش اشتها، حالت تهوع و گاهی اوقات استفراغ است. کودکان خردسالی که هنوز نمی توانند صحبت کنند ممکن است دچار کم اشتهایی، تحریک پذیری و رنگ پریدگی پوست شوند. در حالی که AMS معمولاً در عرض 12 تا 48 ساعت پس از سازگاری بهبود می یابد، در برخی شرایط بیمار ممکن است نیاز به مصرف دارو باشد.
استازولامید برای گلوکوم
گلوکوم یک بیماری چشمی است که معمولاً در مراحل اولیه علائمی ایجاد نمی کند، اما در صورت عدم درمان می تواند باعث کاهش بینایی شود. در گلوکوم، مایع اضافی در اطراف عصب بینایی چشم به عصب فشار وارد می کند (فشار داخل چشم).
استازولامید با کاهش مقدار مایع اطراف عصب بینایی، فشار داخل چشم را کاهش می دهد. این دارو همراه با سایر درمان های گلوکوم استفاده می شود. همچنین مصرف Diamox می تواند قبل از عمل جراحی گلوکوم مفید باشد.
سایر کاربرد های استازولامید که خارج از برچسب تجویز می شود، ممکن است شامل موارد زیر شود:
- درد عصبی
- روماتیسم مفصلی
- مایع در ریه ها (ادم ریوی)
- بیماری انسدادی مزمن ریه (COPD)
- تورم در داخل و اطراف مغز به دلیل سکته مغزی
- تومور کاذب مغزی (نوعی تجمع مایع در مغز)
- انواع خاصی از صرع که در آن برخی از تشنج ها با زمان چرخه قاعدگی مرتبط است.
Diamox ظرف چند ساعت شروع به کار می کند. علائم پس از چهار تا هشت ساعت شروع به از بین رفتن می کند.
شایع ترین عوارض مصرف استازولامید چیست؟
مصرف استازولامید همانند اکثر دارو ها می تواند عوارض زیادی را به همراه داشته باشد. حتی مصرف بیش از حد آن می تواند عوارض خطرناکی را ایجاد کند. پس بهتر است آن را طبق دستور پزشک خود مصرف کنید. شایع ترین عوارض جانبی استازولامید شامل موارد زیر است:
- تب
- اسهال
- سردرد
- خستگی
- حالت تهوع
- استفراغ
- کاهش اشتها
- تغییر در طعم
- خستگی
- گرگرفتگی
- تغییرات خلق و خوی
- حساسیت به خورشید
- راش یا خارش
- صدای زنگ در گوش
- احساس سوزن سوزن شدن
عوارض جانبی استازولامید معمولاً خفیف است اما برخی افراد عوارض جانبی شدیدتری را تجربه می کند. در برخی موارد، این عوارض می تواند نشانه های اولیه واکنش های شدیدتر باشد. حتی اگر هنگام مصرف استازولامید فقط عوارض جانبی خفیفی دارید، به پزشک خود اطلاع دهید.
عوارض جدی استازولامید زیاد شایع نیستند و به ندرت رخ می دهند اما در هر شرایط نیاز به درمان فوری دارند. در صورت بروز علائم واکنش شدید در حین مصرف استازولامید، فوراً با پزشک خود تماس بگیرید.
عوارض جانبی جدی Diamox و علائم آن عبارتند از:
- گیجی
- تشنج
- تغییر بینایی
- آسیب کبدی
- خون در ادرار
- اختلالات خونی
- کاهش شنوایی
- آنافیلاکسی
- ضعف شدید عضلانی
- سرگیجه و مشکلات تعادلی
- سندرم استیونز-جانسون یا نکرولیز اپیدرمی سمی
- تغییرات در غلظت مایع، الکترولیت یا گلوکز (قند) در بدن
این عوارض جانبی می توانند در دراز مدت مضر باشند. در صورت مشاهده علائم این عوارض شدید Diamox فوراً به پزشک مراجعه کنید.
عوارض بلند مدت ناشی از مصرف Acetazolamide
Acetazolamide می تواند عوارض طولانی مدتی را ایجاد کند، به خصوص اگر عوارض ناشی از مصرف آن به درستی کنترل نشود. عوارض جانبی طولانی مدت استازولامید می تواند شامل موارد زیر باشد:
- آسیب کبدی
- آسیب کلیه
- تاخیر در رشد یا رشد ناکافی در کودکان
- مرگ
عوارض مصرف بیش از حد دایموکس
مصرف بیش از حد استازولامید می تواند برای سلامتی مضر باشد و خطر بروز عوارض احتمالی را افزایش دهد.
مصرف بیش از حد Diamox می تواند باعث تغییراتی در غلظت الکترولیت خون و pH خون شود که به طور بالقوه می تواند منجر به آسیب کلیه و سایر اندام ها شود. این وضعیت حتی می تواند باعث سرگیجه، گیجی، از دست دادن هوشیاری، تشنج و کاهش ادرار شود.
درمان مصرف بیش از حد استازولامید شامل نظارت دقیق سطح مایعات و الکترولیت ها و تجویز مایعات IV برای اصلاح عدم تعادل است. در برخی شرایط، ممکن است بیمار برای حذف استازولامید از جریان خون به دیالیز نیاز پیدا کند.
این دارو ممکن است باعث واکنش های شدید پوستی شود (به عنوان مثال، سندرم استیونز-جانسون و نکرولیز اپیدرمی سمی). اگر علائمی مانند تاول یا شل شدن پوست، لرز، سرفه، اسهال، خارش، درد مفاصل یا عضلانی، قرمزی، چشم های تحریک شده، ضایعات پوستی قرمز، اغلب با مرکز ارغوانی، گلودرد، زخم تجربه کردید بهتر است با پزشک خود مشورت کنید.
اگر درد یا حساسیت در قسمت فوقانی معده، مدفوع کم رنگ، ادرار تیره، از دست دادن اشتها، حالت تهوع، استفراغ، یا زردی چشم یا پوست دارید، فوراً با پزشک خود مشورت کنید. اینها می توانند علائم یک مشکل شدید کبدی باشند.
استازولامید ممکن است باعث واکنش های آلرژیک شدید از جمله آنافیلاکسی شود که می تواند خطرناک باشد و نیاز به مراقبت فوری پزشکی دارد.
اگر خون در ادرار، حالت تهوع و استفراغ، درد در کشاله ران یا اندام تناسلی یا کمردرد تیز درست زیر دنده های خود دارید، فوراً به پزشک خود اطلاع دهید. اینها می توانند علائم سنگ کلیه باشند.
اگر درد یا گرفتگی قفسه سینه، لرز، سرفه یا گرفتگی صدا، تب همراه با یا بدون لرز، احساس خستگی یا ضعف عمومی، سردرد، درد در ناحیه کمر یا پهلو، ادرار دردناک یا مشکل، گلودرد، زخم، سریعاً به پزشک خود اطلاع دهید. اینها می توانند علائم مشکلات خونی شدید (مانند آگرانولوسیتوز، کم خونی آپلاستیک) باشند.
چه مقدار استازولامید باید مصرف کنم؟
مقدار دوز مصرف استازولامید دارو برای بیماران مختلف متفاوت خواهد بود. برای همین بهتر است آن را طبق تجویز پزشک خود مصرف کنید اطلاعات زیر فقط شامل دوزهای متوسط این دارو است. اگر دوز شما متفاوت است، آن را تغییر ندهید مگر اینکه ارائه دهنده مراقبت های بهداشتی به شما بگوید.
مقدار دارویی که مصرف می کنید به قدرت دارو، تعداد دوزهای روزانه، زمان مجاز بین دوزها، و مدت زمانی که دارو مصرف می‌کنید و وضعیت شما بستگی دارد. اگر به طور تصادفی فراموش کردید که دوز Diamox خود را مصرف کنید، به محض یادآوری آن را مصرف کنید. اگر در حال حاضر به دوز برنامه ریزی شده بعدی شما نزدیک شده است، دوز فراموش شده را نادیده بگیرید.
تداخل دارویی استازولامید
از مصرف داروهای دیگر همزمان استازولامید خودداری کنید مگر اینکه با ارائه دهنده خود در مورد آنها صحبت کرده باشید. این شامل داروهای تجویزی یا بدون نسخه نسخه و مکمل های گیاهی (مثلاً مخمر سنت جان) یا مکمل های ویتامین می شود. اگر آب گریپ فروت می نوشید به ارائه دهنده خود بگویید.
به طور کلی، استازولامید نباید با سایر مهار کننده های کربنیک انیدراز استفاده شود. مصرف استازولامید همراه با داروهای سولفا، مانند آسپرین، می تواند خطر واکنش های شدید، از جمله واکنش های پوستی و خونی را افزایش دهد.
سایر داروهایی که می توانند با استازولامید تداخل داشته باشند عبارتند از:
فنی توئین: مصرف همزمان این داروها باعث افزایش سطح فنی توئین در خون می شود و مصرف طولانی مدت هر دو دارو با هم خطر ابتلا به پوکی استخوان را افزایش می دهد.
پریمیدون: مصرف این داروها با هم، سطح پریمیدون را کاهش داده و می تواند اثر ضد تشنج پریمیدون را کاهش دهد.
استازولامید می تواند اثرات داروهای زیر را افزایش دهد:
- آمفتامین ها
- کینیدین
- سیکلوسپورین
- آنتاگونیست های اسید فولیک
بسته به وضعیت شما، پزشک ممکن است در صورت تجویز ترکیبی از استازولامید با یک یا چند مورد از این داروها، دارو را تنظیم کند و یا شما را از نزدیک تحت نظر داشته باشد. حتی مصرف این دارو همراه با آسپرین ممکن است باعث تغییر یا از دست دادن هوشیاری، از دست دادن اشتها، تنفس سریع سطحی، مشکل در تنفس یا کاهش وزن شود.
بدون مشورت با ارائه دهنده خود، به طور ناگهانی استفاده از این دارو را قطع نکنید. قطع ناگهانی دارو ممکن است باعث بازگشت تشنج یا بروز بیشتر تشنج شود. بهتر است با مشورت پزشک مقدار مصرفی آن را قبل از قطع کامل آن به تدریج کاهش دهید.
در مورد داروهای دیگری که مصرف می‌کنید یا قصد مصرف آنها را دارید، از جمله داروهای بدون نسخه (OTC)، محصولات بدون نسخه، ویتامین‌ها، گیاهان دارویی، یا داروهای گیاهی یا مکمل‌ها، با پزشک خود مشورت کنید.
قرص استازولامید در بارداری
استازولامید یک مهارکننده بی آب کربنیک است. با اثر بر روی لوله های کلیوی و دفع بی کربنات، سدیم و پتاسیم را افزایش می دهد. آژانس تنظیم مقررات ملی داروسازی (NPRA) در مورد منع مصرف جدید استازولامید در طول سه ماهه اول بارداری اطلاعیه ای صادر کرده است که در سه ماهه دوم و سوم بارداری، استفاده از آن به شرایط ضروری (مثلاً در درمان اورژانسی گلوکوم و عدم وجود جایگزین‌های مطمئن‌تر) محدود می‌شود و نیاز به نظارت ویژه دارد .
در صورت قرار گرفتن در معرض در دوران بارداری، ANSM از متخصصان مراقبت های بهداشتی می خواهد که برای ناهنجاری ها، از جمله نظارت بر حجم مایع آمنیوتیک و ارزیابی هیدروالکترولیتیک در نوزاد، پیگیری تخصصی قبل از تولد انجام دهند .
اگرچه در حال حاضر شواهدی مبنی بر اثرات تراتوژنیک یا جنینی در انسان وجود ندارد، و هیچ مطالعه کافی و به خوبی کنترل شده بر روی زنان باردار انجام نشده است، اما استازولامید نباید در بارداری، به ویژه در سه ماه اول بارداری استفاده شود.
استازولامید تنها در صورتی ممکن است در بارداری استفاده شود که فواید بالقوه خطر احتمالی را توجیه کند. قبل از استفاده از استازولامید در بارداری، سایر جایگزین های موجود را در نظر بگیرید.
چه داروهایی مشابه دیاموکس هستند؟
چندین مهارکننده کربنیک انیدراز برای درمان شرایط مشابه دیاموکس استفاده می شود، که عبارتند از:
- استازولامید نسخه عمومی است. این دارو همان اثرات درمانی و عوارض جانبی دیاموکس را دارد.
- متازولامید یک مهارکننده کربنیک انیدراز است که برای درمان گلوکوم تجویز می شود.
- توپاماکس (توپیرامات) و زونگران (زونیسامید) مهارکننده های کربنیک انیدراز هستند که برای جلوگیری از تشنج در صرع تجویز می شوند.
آخرین دیدگاه‌ها