آهن یک ماده معدنی مهم رژیم غذایی است که در عملکردهای مختلف بدن از جمله انتقال اکسیژن در خون نقش دارد. این امر در تأمین انرژی برای زندگی روزمره ضروری است. آهن همچنین برای رشد مغز حیاتی است.
نوزادان، کودکان نوپا، کودکان پیش دبستانی و نوجوانان عمدتا به دلیل افزایش نیاز آهن در دوره های رشد سریع در معرض خطر کمبود آهن هستند.
نوزادانی که از شیر مادر تغذیه می کنند معمولاً آهن کافی را از شیر مادر دریافت می کنند، در حالی که نوزادانی که با شیر خشک تغذیه می شوند باید شیر خشک غنی شده از آهن دریافت کنند.
مواد غذایی آهن دار برای کودکان
تغذیه کودک با غذاهای غنی از آهن در کنار غذاهای سرشار از ویتامین C می تواند به کاهش خطر ابتلا به کمبود آهن در کودکان کمک کند. برخی از مواد غذایی آهن‌دار برای کودکان عبارتند از:
گوشت قرمز: محصولات گوشتی مانند گوشت گاو، گوشت گوسفند، گوشت بوقلمون و گوشت بره، منابع خوبی از آهن هستند. اطمینان حاصل کنید که قسمت چرب گوشت را حذف کنید زیرا آهن بسیار کمی در قسمت های چرب وجود دارد. اسپاگتی با گوشت و سس گوجه فرنگی یکی دیگر از گزینه های دوست داشتنی آهن است.
ماهی: ماهی منبع خوبی از آهن است. ماهی‌هایی مانند ماهی قزل‌آلا، ماهی تن، ماهی سالمون و ماهی ماکرل همگی منابع خوبی از آهن هستند.
لوبیا: لوبیا سیاه، لوبیا چیتی، لوبیا چشم بلبلی و لوبیای ادویه‌ای همگی منابع خوبی از آهن هستند.سعی کنید مقداری برنج غنی شده را با حبوبات خود مخلوط کنید تا پروتئین کامل و غذای سرشار از آهن داشته باشید.
تخم مرغ: تخم مرغ منبع خوبی از آهن و پروتئین هستند. بهتر است کودکان روزانه یک تخم مرغ بخورند. در صورت امکان، از تخم مرغ های تازه، طبیعی و محلی تهیه کنید.
توفو: توفو یک غذای گیاهی ملایم و همه کاره است که پروتئین کامل، کلسیم، آهن و سایر مواد مغذی را تأمین می کند. توفو به اشکال مختلف تولید می شود. توفو سفت می توانید خرد کنید و به سالاد اضافه کنید یا همراه سیب زمینی سرخ کرده یا ناگت استفاده کنید. توفو ابریشمی بافت نرم تری دارد. می توانید آن را با سس سالاد مخلوط کنید، آن را به اسموتی اضافه کنید یا برای یک دسر میوه از توفو استفاده کنید.
غلات: غلاتی مانند جو، گندم، برنج و آرد سبوس‌دار نیز منابع خوبی از آهن هستند.برای افزودن ویتامین C می توانید از غلات صبحانه یا بلغور جو دوسر غنی شده با آهن همراه با بلوط یا توت فرنگی استفاده کنید. توجه داشته باشید که در حالی که غلات و آب میوه های غنی شده می توانند آهن اضافی را تأمین کنند، اغلب غنی از قند نیز هستند.
سبزیجات: سبزیجات مانند اسفناج، کلم، بروکلی و هویج و میوه‌هایی مانند انگور، هلو، توت فرنگی و خرما همگی حاوی مقداری آهن هستند.
کشمش و سایر میوه های خشک شده: بچه ها عاشق خوردن کشمش هستند. خبر خوب این است که میوه خشک علاوه بر تامین آهن، از یبوست نیز جلوگیری می کند. یک چهارم فنجان کشمش حدود 1 میلی گرم آهن دارد.
کدوتنبل: تخمه کدو منبع خوبی از پروتئین، فیبر، چربی های مناسب و مواد معدنی از جمله آهن است. سعی کنید با کشمش، آلو، زردآلو خشک، تخمه کدو و تخمه آفتابگردان مخلوط کنید. به خاطر داشته باشید که کشمش و دانه ها ممکن است باعث خفگی کودکان خردسال شوند.
مکمل های آهن: مقدار دقیق مکمل آهن برای کودکان باید با توجه به سن، وزن و نیازهای آنها تعیین شود. مصرف مقدار زیاد آهن می‌تواند به کودکان آسیب بزند. برای انتخاب مکمل آهن مناسب برای کودکان، بهتر است با متخصص کودکان تلفنی مشورت کنید.
نخود سبز: نخود سبز حاوی پروتئین، فیبر، آهن و سایر مواد مغذی است. نخود سبز را با سبزیجات مخصوص نوزادان له کنید، یا آنها را به سوپ، خورشت و برنج خوش طعم اضافه کنید. توجه داشته باشید که برخی از افراد به نخود حساسیت دارند. اگر از دادن نخود به فرزند خود مطمئن نیستید، ابتدا از پزشک خود سوال کنید.
بیشتر بدانیم: آلرژی به نخود در کودکان
برای اطمینان از این که کودک شما به میزان کافی آهن دریافت می‌کند، همین الان با متخصص اطفال آنلاین در پزشکت مشورت کنید.
میوه های آهن دار برای کودکان
میوه‌ها نیز می‌توانند منبع خوبی از آهن برای کودکان باشند. برخی از میوه‌های آهن‌دار برای کودکان عبارتند از:
- زردآلو: زردآلو یک میوه آهن‌دار است که می‌تواند به عنوان یک منبع خوبی از آهن برای کودکان استفاده شود. همچنین زردآلو حاوی ویتامین C نیز می‌باشد.
- هلو: هلو منبع خوبی از آهن، ویتامین C، پتاسیم و فیبر برای کودکان است.
- خرما: خرما یک منبع خوبی از آهن است و می‌تواند به شکل خوراکی یا تازه مصرف شود. همچنین خرما حاوی فیبر، پتاسیم و ویتامین B6 است.
- توت فرنگی: توت فرنگی به عنوان یک میوه خوشمزه سرشار از آهن، ویتامین C و فیبر برای کودکان است.
- آناناس: آناناس یک منبع خوبی از آهن است که می‌تواند به شکل تازه مصرف شود. همچنین آناناس حاوی ویتامین C و بتاکاروتن نیز هست.
- انگور: انگور منبع خوبی از آهن ، ویتامین C و فیبر است.
-
آلبالو: آلبالو منبع غذایی سالم برای کودکان است که حاوی آهن، ویتامین C و پتاسیم می باشد.
بیشتر بدانیم: بهترین مکمل برای کودکان
علائم کم خونی در کودکان
علائم و نشانه های کم خونی فقر آهن در کودکان ممکن است شامل موارد زیر باشد:
- مشکلات رفتاری
- تکرار عفونت ها
- از دست دادن اشتها
- بی حالی
- تنگی نفس
- افزایش تعریق
- هوس های عجیب “غذا” (pica) مانند خوردن خاک
- عدم رشد با نرخ مورد انتظار
دلایل کمبود آهن در کودکان
عوامل خطرساز اصلی برای ایجاد کمبود آهن در کودکان، عبارتند از:
- نارس بودن و وزن کم هنگام تولد
- شیردهی انحصاری بیش از شش ماه (عدم استفاده از مواد جامد)
- مصرف زیاد شیر گاو در کودکان زیر دو سال
- مصرف کم یا عدم مصرف گوشت
- خوردن گیاهخواری
- رژیم غذایی نامناسب در سال دوم زندگی
- بیماری های احتمالی دستگاه گوارش
- مسمومیت از سرب
کودک نوپای من به چه مقدار آهن نیاز دارد؟
نیازهای روزانه توصیه شده برای آهن با توجه به سن کودک متفاوت می باشد.
- سن 0 تا 6 ماه: 0.27 میلی گرم در روز
- سن 6-12 ماه: 11 میلی گرم در روز
- سنین 1 تا 3 سال: 7 میلی گرم در روز
- سنین 4 تا 8 سال: 10 میلی گرم در روز
عوارض مکمل های آهن در کودکان
متأسفانه، یکی از عوارض جانبی رایج مکمل، لکه شدن دندان ها است. مصرف آب میوه ها، داروها، ویتامین ها نیز می توانند باعث ایجاد لکه در دندان ها و خط لثه شوند. خوشبختانه اگر تغییر رنگ دندان مربوط به مکمل آهن باشد، در نهایت دندان های کودک نوپا با دندان های دائمی جایگزین می شود. در آن زمان، دیگر نیازی به مکمل نیست و رنگ دندان دیگر مسئله مهمی نخواهد بود.
برخی از عوارض مکمل‌های آهن در کودکان می تواند باعث تغییر رنگ مدفوع، تهوع و استفراغ، یبوست، تغییر در طعم دهان و خارش و قرمزی پوست کودک شود.
