سندرم مرگ ناگهانی نوزاد

سندرم مرگ ناگهانی نوزادی (SUDI) اصطلاحی است که برای توصیف مرگ ناگهانی و غیر منتظره یک نوزاد به کار می رود. SUDI ممکن است نتیجه یک بیماری جدی یا مشکل مادرزادی باشد، اما بیشتر مرگ و میر های SUDI در نتیجه یک اتفاق کشنده در خواب رخ می دهند. علاوه بر آن، اکثر مرگ و میر ها در 3 ماه اول زندگی کودک اتفاق میفتند اما احتمال بروز این بیماری بسیار کم است و به ندرت رخ می  دهد. هنگامی که هیچ علتی برای مرگ کودک تشخیص داده نشود، به آن “SIDS” گفته می شود.

سندرم مرگ ناگهانی نوزاد (SIDS) مرگ غیر قابل توضیح، معمولاً در هنگام خواب، یک کودک به ظاهر سالم کمتر از یک سال است. SIDS گاهی اوقات به عنوان مرگ گهواره هم شناخته می شود زیرا در این شرایط نوزادان اغلب در گهواره های خود می میرند. اگرچه علت آن ناشناخته است، اما به نظر می رسد که SIDS ممکن است با نقص در بخشی از مغز نوزاد که مسئول کنترل تنفس و برانگیختگی از خواب کودک است همراه باشد. محققان معتقدند که برخی از عوامل می توانند نوزادان را در معرض خطر این سندرم بیشتری قرار دهند. آن ها همچنین اقداماتی که والدین می توانند برای محافظت از فرزند خود در برابر SIDS انجام دهند، شناسایی کرده اند. شاید مهمترین نکته و توصیه محققان به والدین این باشد که کودک خود را روی پشت بخوابانند.

علت سندرم مرگ ناگهانی نوزاد

تحقیقات نشان می دهد که SIDS زمانی رخ می دهد که بدن یک کودک به دلیل تأخیر در رشد یا مشکلی در بخش هایی از مغز که  فعالیت های مانند تنفس، عملکردهای قلبی عروقی و یا دمای بدن را کنترل می کنند، دچار مشکل شده باشد. به عنوان مثال، برخی از نوزادانی که به بیماری SIDS می میرند با ناهنجاری در مناطقی از مغز متولد می شوند که تنفس را کنترل می کنند. نوزادانی که با نقایص مغزی دیگر متولد شده اند، احتمالاً به دلیل ژنتیک، قرار گرفتن در معرض ماده سمی یا عدم وجود اکسیژن به جنین ممکن است بیشتر مستعد ابتلا به SIDS باشند.

فرضیه سه گانه خطر برای SIDS 

برای کمک به توضیح فرایندهای پیچیده ای که ممکن است منجر به این بیماری شود، انستیتوی ملی بهداشت کودکان و توسعه انسانی (NICHD) “فرضیه سه گانه خطر” را برای توضیح این بیماری منتشر کرده است:

• اختلال در مرحله ای از پیشرفت سیستم ایمنی، قلبی و عروقی و تنفسی کودک ایجاد می شود.
• اختلال در این مرحله منجر به ضعف عضلانی یا نقص عصبی در کودک شده و او را در معرض خطر قرار می دهد.
• کودک با این عوارض تحت تأثیر علت محیطی مانند خوابیدن بر روی شکم یا بستر نرم و یا عوامل دیگر قرار می گیرد.

یکی از نظریه ها، فصل مشخصی را برای  SIDS مشخص کرده است، زیرا تمایل به مرگ در SIDS بیشتر در ماه های زمستان رخ می دهد که ممکن است به استفاده بیش از حد از لباس و ملافه در تلاش برای گرم نگه داشتن نوزادان و افزایش عفونت های تنفسی که در طول زمستان رخ می دهد، مرتبط باشد. کارشناسان معتقدند این بیماری در مرحله خاصی از رشد کودک اتفاق می افتد و کودکانی که در برابر فشارهای محیطی خاص آسیب پذیر هستند را تحت تأثیر قرار می دهد. این آسیب پذیری ممکن است ناشی از زایمان زودرس یا کم وزن هنگام تولد باشد، یا دلایل دیگری که هنوز مشخص نشده اند.

فشارهای محیطی دیگر می تواند شامل دود تنباکو، نامرتب بودن رختخواب، بیماری جزئی و یا انسداد تنفسی باشد. تصور می شود نوزادانی که از بیماری SIDS می میرند در نحوه پاسخگویی به این فشارها و نحوه تنظیم ضربان قلب، تنفس و درجه حرارت با مشکل روبرو می شوند.

عوامل جسمی

عوامل جسمی مرتبط با SIDS عبارتند از:

• عفونت تنفسی. اخیراً بسیاری از نوزادانی که در اثر بیماری SIDS درگذشتند دچار سرماخوردگی شده اند که این امر می تواند منجر به مشکلات تنفسی شود.
• وزن کم هنگام تولد. تولد زودرس یا چندقلوزایی احتمال بلوغ کامل مغز کودک را کاهش می دهد، بنابراین مغز کنترل کمتری در فرآیندهای خودکار مانند تنفس و ضربان قلب دارد.
• نقایص مغزی. برخی از نوزادان با مشکلاتی به دنیا می آیند که احتمال ابتلا به آنها را افزایش می دهد. در بسیاری از این نوزادان، بخشی از مغز که تنفس و بیدار شدن از خواب را کنترل می کند به اندازه کافی بالغ نشده است که بتواند درست کار کند.

عوامل محیطی خواب

موارد موجود در گهواره کودک و وضعیت خواب او می تواند با مشکلات جسمی کودک ترکیب شود و خطر ابتلا به این بیماری را افزایش دهد.

برخی از عوامل محیطی خواب، عبارتند از:

• گرمای بیش از حد. گرمای بیش از حد در هنگام خواب می تواند خطر ابتلا به این بیماری در کودک را افزایش دهد.
• خوابیدن بر روی یک سطح نرم. قرار گرفتن صورت بر روی یک سطح نرم یا یک تشک نرم می تواند راه های تنفسی کودک را مسدود کند.
• خوابیدن روی شکم یا پهلو. کودکانی که در این موقعیت ها برای خواب قرار می گیرند ممکن است در تنفس خود در حین خواب دچار مشکل شوند.
• به اشتراک گذاشتن یک تخت. در حالی که خوابیدن کودک در اتاق والدین می تواند خطر ابتلا به سندرم مرگ ناگهانی نوزاد را کاهش دهد.
• خوابیدن کودک در همان رختخواب کنار والدین، خواهر و برادر یا حیوانات خانگی می تواند احتمال بروز خطر را افزایش دهد.

عوامل خطر سندرم مرگ ناگهانی نوزاد

• سندرم مرگ ناگهانی نوزاد می تواند هر شیرخوار را مبتلا کند.
• محققان عواملی را شناسایی کرده اند که ممکن است این خطر را در کودک افزایش دهند.

برخی از این عوامل عبارتند از:

• سن. نوزادان بین ماه های دوم و چهارم زندگی آسیب پذیر هستند.
• جنسیت. به نظر می رسد پسران بیشتر در اثر ابتلا به بیماری SIDS می میرند.
• دود دست دوم. نوزادانی که با والدین سیگاری زندگی می کنند بیشتر در معرض ابتلا به SIDS  قرار دارند.
• نژاد. به دلایلی که به خوبی درک نشده اند، نوزادان غیر سفید پوست احتمالاً بیشتر به بیماری SIDS مبتلا می شوند.
• تولد زودرس والدین. در شرایطی مانند تولد زودرس هر دو والدین در بدو تولد یا وزن کم هنگام تولد، احتمال ابتلا کودک به این بیماری افزایش می یابد.
• سابقه خانوادگی. کودکانی که خواهر و برادر یا پسرعموی خود را بر اثر SIDS از دست داده اند بیشتر در معرض ابتلا به این بیماری قرار دارند.

عوامل خطر در مادر

برخی از عوامل خطر مادران در دوران بارداری، عبارتند از:

• سیگاری بودن مادر
• سن کمتر از 20 سال
• سوء مصرف الکل
• استفاده از از مواد مخدر
• مراقبت ناکافی در دوران بارداری

پیشگیری سندرم مرگ ناگهانی نوزاد

مرگ ناگهانی و غیر منتظره در نوزادان در اثر یک مشکل پزشکی احتمالاً قابل پیشگیری نیست. با این حال، دانشمندان معتقدند عوامل خطر مشابهی در SIDS، SUDI و تصادفات کشنده خواب وجود دارند که با از بین بردن عوامل خطر شناخته شده و فراهم کردن یک محیط خواب ایمن، بیشتر این مرگ و میر ها قابل پیشگیری هستند.

والدین می توانند با رعایت نکات زیر به کودک خود کمک کنند تا راحت تر بخوابد:

کودک خود را ایمن کنید.

برخی شواهد نشان می دهد که ایمن سازی می تواند به جلوگیری از این بیماری کمک کند.

کودک را به پشت بخوابانید.

بهتر است کودکان کمتر از یک سال را به پشت بخوابانید تا کودک راحت تر به اطراف بچرخد.

کودک خود را بیش از حد گرم نکنید.

• سر کودک خود را نپوشانید.
• برای گرم نگه داشتن کودک، لباس خواب مناسب انتخاب کنید.
• بهتر است که کودک نیازی به لباس اضافی و زیادی نداشته باشد.

اجازه ندهید که کسی در اتاق کودک سیگار بکشد.

قرار گرفتن در معرض دود سیگار می تواند خطر مرگ کودک را به طور ناگهانی و غیرمنتظره افزایش دهد. این امر در مورد مادرانی است که در دوران بارداری و بعد از تولد سیگار می کشند و همچنین در مورد سیگار کشیدن در اطراف کودک بیشتر صدق می کند.

به کودک شیر مادر بدهید.

• تغذیه با شیر مادر تا حداقل شش ماه خطر ابتلا به این سندرم را کاهش می دهد.
• با شروع دوران بارداری، مادران می توانند از طریق معاینات مکرر پزشکی، تغذیه مناسب و جلوگیری از مصرف دخانیات، الکل و مواد مخدر، خطر ابتلا به بیماری ایدز در کودکان را کاهش دهند.

مراقب تبلیغات تجاری باشید.

از مانیتورهای کودک و سایر وسایل تجاری که ادعا می کنند خطر ابتلا به SIDS را کاهش می دهند استفاده نکنید. آکادمی اطفال آمریکا (AAP) به والدین توصیه می کنند به دلیل ناکارآمدی و مشکلات ایمنی از استفاده مانیتورها و سایر وسایل کنترل کننده در اتاق خواب کودک خودداری کنند.

گهواره را تا حد ممکن خالی نگه دارید.

از خواباندن کودک خود روی مبل یا صندلی خودداری کنید. از تشک محکم استفاده کنید و از قرار دادن کودک خود بر روی بالشتک ضخیم، کرکی مانند پشم بره یا یک لحاف ضخیم خودداری کنید. بالش، اسباب بازی های پرزدار یا عروسک های پشمی را در گهواره کودک قرار ندهید. ممکن است صورت کودک روی آن ها فشار بیاورد و در تنفس او اختلال ایجاد شود.

پستانک را پیشنهاد دهید.

• مکیدن پستانک بدون تسمه هنگام خواب می تواند خطر ابتلا به SID را کاهش دهد.
• اگر کودک شما به پستانک علاقه ای ندارد، آن را مجبور به استفاده از پستانک نکنید.
• بهتر است در یک زمان مناسب تر دوباره استفاده از پستانک را برای کودک امتحان کنید.
• اگر پستانک هنگام خواب از دهان کودک شما خارج می شود، دوباره آن را به او ندهید.

کودک خود را در اتاق خود بخوابید.

در حالت ایده آل، کودک باید حداقل در مدت شش ماه و در صورت امکان تا یک سال در اتاق والدین بخوابد، اما بهتر است او را تنها در یک تختخواب جداگانه بخوابانید. تختخواب بزرگسالان برای نوزادان مکان مناسب و بی خطری نیست، چون ممکن است کودک بین فضای تشک و قاب تختخواب یا فضای بین تشک و دیوار به دام بیفتد و خفه شود و یا والدین در هنگام خواب به طور تصادفی بینی و دهان کودک را بپوشانند و باعث خفگی او شوند.

مقابله با سندرم مرگ ناگهانی نوزاد

هیچ درمانی برای سندرم مرگ ناگهانی نوزاد یا SIDS وجود ندارد.

از دست دادن فرزند در برابر بیماری سندرم مرگ ناگهانی نوزاد، فاجعه ای است که می تواند باعث واکنش شدید کفر، انکار، سردرگمی، گناه، عصبانیت و افسردگی در بین والدین و سایر اعضای خانواده شود. این افسردگی اغلب در خواب، غذا خوردن، توانایی تمرکز و سطح انرژی کلی والدین تأثیر می گذارد. بسیاری از والدین ترس های غیر منطقی را از اینکه دیگر اعضای خانواده نیز ممکن است در معرض خطر باشند، تجربه می کنند و ممکن است بیش از حد از سایر فرزندان خود محافظت کنند یا از ترس دیگر نخواهند بچه دار شوند.

علاوه بر آن، سایر خواهر و برادرهای نیز ممکن است از این نگران باشند که شاید آن ها هم به طور ناگهانی جان خود را از دست بدهند، یا ممکن است در مورد مرگ خواهر و برادر احساس گناه کنند. علایمی که  نشان می دهد کودکان رنج می برند شامل چسبیدن به والدین، مشکلات در مدرسه، بد رفتاری و اختلال در خواب است.

اما والدین باید با کودکان خود در مورد مرگ نوزاد صحبت کنند و توضیح دهند که کودک به دلیل یک مشکل پزشکی که فقط در نوزادان رخ داده در گذشته است. حمایت عاطفی از والدین بعد از مرگ احتمالی کودک بر اثر SIDS بسیار مهم است، چون در این شرایط والدین احساس گناه و همچنین اندوه زیادی دارند و حتی ممکن است مرگ ناگهانی کودک با تحقیقات اجباری پلیس در رابطه با علت مرگ همراه باشد. والدین می توانند در این شرایط با یک مشاور و یا روان شناس و یا دوست قابل اعتماد صحبت کنند.

علاوه بر آن والدین بهتر است راهکارهای زیر را در نظر بگیرند:

احساسات خود را بروز دهید.

• اگر شرایط آن را دارید به دوستان و خانواده بگویید که چه احساسی دارید.
• مردم می خواهند به شما کمک کنند، اما ممکن است راه آن را بلد نباشند.

از دست دادن فرزند می تواند یک فشار وحشتناکی را در رابطه والدین کودک ایجاد کند، بنابراین تا حد ممکن با همسر خود راحت باشید. مشاوره با یک روان شناس به شما کمک خواهد کرد تا بتوانید احساسات خود را درک و بیان کنید.

برای بهبودی زمان بگذارید.

• به خودتان فرصت دهید تا دوره غم و اندوه شما بگذرد.
• گریه کردن  و احساس خستگی شدید کاملا در این شرایط طبیعی است.
• شما با یک ضرر ویرانگر و غیر منتظره روبرو شده اید و درمان طول می کشد.