فشار خون بالا

فشار خون بالا به عنوان “قاتل خاموش” شناخته می شود. زیرا در مراحل اولیه هیچ علامتی ندارد، اما می تواند منجر به بیماری و عوارض طولانی مدت شود. بسیاری از افرادی که فشار خون بالا دارند ، اطلاعی از آن ندارند. فشار خون بالا علت اصلی مرگ و ناتوانی در ایالات متحده آمریکا است. به هر دلیلی، مصرف دخانیات به عنوان یک عامل قابل پیشگیری از مرگ، در رتبه دوم قرار می گیرد. اما فشار خون بالا، رتبه یک علت مرگ قابل پیشگیری با عوارض سکته قلبی و سکته مغزی می باشد. فشار خون، می تواند به عنوان فشار بر روی دیواره شریان ها تعریف شود زیرا خون در بدن گردش می کند.

میزان فشار خون، در ابتدای سیستم گردش خون زیاد است. زیرا از درون شریان آئورت قلب خارج می شود و با ورود به رگ های خونی کوچک و کوچکتر (شریان ها و مویرگ های شریانی) به تدریج کاهش می یابد.

اندازه گیری فشار خون

فشار خون با  فشار سنج اندازه گیری می شود و با دو عدد ثبت می شود. به عنوان مثال، 80/20 میلی متر جیوه نمایش داده می شود. اندازه گیری فشار خون معمولاً در قسمت بالای شریان بازویی upper arm over the brachial artery و در یک سوم تحتانی بازو انجام می شود.

عدد بالا که بزرگتر می باشد، فشار سیستولیک نامیده می شود و مربوط به زمان انقباض قلب است. این نشان دهنده فشار خون بر روی دیواره های شریانی می باشد.

عدد پایین که کوچکتر می باشد، فشار دیاستولیک نامیده می شود. این نشان دهنده فشار در عروق است و مربوط به زمانی است که قلب بین ضربان ها پر می شود و استراحت می کند.

انجمن قلب آمریکا و کالج قلب و عروق آمریکا دستورالعمل هایی را برای تعریف فشار خون طبیعی و بالا توصیه کرده است (کلیه مقادیر آن به میلی متر جیوه است.)

فشار خون طبیعی: سیستولیک کمتر از 120 و دیاستولیک کمتر از 80

فشار خون بالا: سیستولیک 129-120 و دیاستولیک کمتر از 80

فشارخون مرحله 1: سیستولیک 139-130 و دیاستولیک 80-89

فشارخون مرحله 2: سیستولیک بیشتر از 139 و دیاستولیک بیشتر از 89

بیماری فشار خون و کنترل نشده مسئول بسیاری از موارد مرگ و ناتوانی ناشی از حمله قلبی ، سکته مغزی و نارسایی کلیه می باشد.

طبق مطالعات تحقیقاتی، خطر مرگ بر اثر سکته قلبی رابطه مستقیمی با فشار خون بالا، به ویژه فشار خون سیستولیک دارد. هرچه فشار خون شما بیشتر باشد، خطر سکته قبلی بیشتر است. كنترل مادام العمر فشار خون بالا خطر ابتلا به عوارضي مانند حمله قلبي و سكته مغزي را كاهش مي دهد.

علائم فشار خون بالا

 افرادی که این بیماری را دارند به طور معمول تا زمانی که فشار خونشان اندازه گیری نشود، از آن آگاهی پیدا نمی کنند. بعضی اوقات در افراد مبتلا به فشار خون ممکن است به طور واضح و خطرناکی عوارض ایجاد شود. زیرا برخی از اعضای بدن هنگام قرار گرفتن در معرض این بیماری دچار مشکلات خطرناکی می شوند.

علائم مغزی فشار خون بالا

• سردرد
• سرگیجه
• سنکوپ
• تاری دید
• تنگی نفس
• تهوع و استفراغ
• درد قفسه سینه

افراد معمولاً تا زمانی که علائم ناشی از آسیب اعضای بدن براثر فشار خون بالا مزمن (مداوم، طولانی مدت) را نداشته باشند، به دنبال درمان پزشکی نیستند.

این نوع آسیب های اعضا معمولاً در فشار خون بالا مزمن دیده می شود:

• حمله قلبی
• نارسایی قلبی
• نارسایی کلیه
• آسیب دیدگی چشم با از دست دادن دید
• بیماری شریانی محیطی که باعث درد پاها می شود.
• فشار خون بالا بسیار شدید، وضعیتی است که تحت عنوان فشار خون بدخیم شناخته می شود.
• حمله ایسکمیک (کم خونی) مغزی یا گذرا (TIA، مینی سکته مغزی) ناشی از رگ های خونی تنگ یا به دلیل آنوریسم (گشادی و از بین رفتن قدرت عضلانی عروق)

در فشار خون بالا، فشار خون دیاستولیک (عدد پایین) اغلب از 120 میلی متر جیوه تجاوز می کند.

فشارخون بدخیم ممکن است با علائم سردرد، سرگیجه، حالت تهوع، استفراغ و سکته مغزی همراه باشد.

برای جلوگیری از خونریزی مغزی یا سکته مغزی فشارخون بدخیم نیاز به درمان و کاهش فشار خون دارد.

این موضوع مهم است که درک کنیم فشار خون بالا برای سال ها قابل تشخیص نیست و هیچ علامتی ایجاد نمی کند بلکه بدون سر و صدا باعث ایجاد صدمات پیش رونده در قلب، اندام ها و رگ های خونی می شود.

علت فشار خون بالا

در 90٪ از افراد مبتلا به فشار خون بالا، علت مشخص نیست و از آن به عنوان فشار خون اساسی یاد می شود. در حالی که علت آن ناشناخته است. عوامل خطرناکی وجود دارند که می توانند در ایجاد فشار خون بالا نقش داشته باشند.

عوامل خطر فشار خون بالا

عوامل دسته اول، عواملی هستند که قابل تغییر و قابل کنترل نمی باشند.

سن

هرچه فرد مسن تر باشد، احتمال ابتلا به فشار خون بالا، به ویژه سیستولیک بالا، بیشتر می شود که عمدتاً ناشی از تصلب شرایین یا “سخت شدن شریان ها” است.

وضعیت اقتصادی

فشار خون بالا در بین گروه های اقتصادی کمتر تحصیل کرده و طبقات پایین جامعه متداول تر است.

سابقه خانوادگی (وراثت)

به نظر می رسد احتمال ابتلا به این بیماری در خانواده هایی که سابقه فشار خون دارند بیشتر است.

جنس

عموماً مردان نسبت به زنان بیشتر به این بیماری مبتلا هستند. این احتمال با توجه به سن و در بین اقوام مختلف متفاوت است.

دسته دوم عوامل قابل تغییر و قابل کنترل

چاقی

با افزایش وزن بدن، این بیماری افزایش می یابد.

چاقی به عنوان داشتن شاخص توده بدنی (BMI) بیشتر از 30 کیلوگرم در متر تعریف شده است. متخصصان تغذیه توصیه می کنند افراد چاق که این بیماری را دارند، باید تا 15 درصد از وزن بدن  خود را از کاهش بدهند تا فشار خون آن ها کنترل شود.

افراد چاق دو تا شش برابر بیشتر از افرادی که وزن آن ها در محدوده سالم است به فشار خون بالا مبتلا می شوند.

نه تنها میزان چاقی مهم است، بلکه نحوه تجمع  چربی اضافی در بدن نیز اهمیت دارد. برخی از افراد در اطراف شکم خود چربی اضافی دارند (چاقی مرکزی یا افراد شبیه “سیب”)، در حالی که برخی دیگر چربی را در اطراف باسن و ران خود (افراد شبیه “گلابی”) ذخیره می کنند. افراد “سیب” به احتمال زیاد خطرات ابتلای بیشتری برای فشار خون بالا نسبت به افراد “گلابی” دارند.

حساسیت سدیم (نمک)

برخی از افراد نسبت به سدیم (نمک) حساسیت بالایی دارند و در صورت استفاده از نمک فشار خون آن ها افزایش می یابد. کاهش میزان سدیم باعث کاهش فشار خون آن ها می شود. آمریکایی ها 10-15 برابر بیشتر از میزان نیازشان سدیم مصرف می کنند. غذاهای آماده و غذاهای فرآوری شده حاوی مقادیر بالایی نمک هستند. بسیاری از داروهای بدون نسخه نیز حاوی مقادیر زیادی سدیم هستند. برچسب های مواد غذایی را بخوانید و مواد غذایی با محتوای نمک کم را به عنوان اولین قدم سالم برای کاهش مصرف نمک انتخاب کنید.

مصرف الکل

نوشیدن بیش از یک تا دو گیلاس الکل در روز باعث افزایش فشار خون در افرادی که به الکل حساس هستند، می شود.

قرص های ضد بارداری

برخی از خانم هایی که قرص های ضد بارداری مصرف می کنند دچار فشار خون بالا می شوند.

عدم ورزش 

یک سبک زندگی بی تحرک به رشد چاقی و این بیماری کمک می کند.

داروها

مصرف برخی داروهای خاص، مانند محرک ها، قرص های رژیم غذایی و برخی از داروهای مورد استفاده برای علائم سرماخوردگی و حساسیت مانند pseudoephedrine، باعث ر در فرد می شوند. بسیاری از علائم پس از سالها کنترل فشار خون به تدریج بروز می کنند. اغلب، اولین نشانه در مورد این بیماری وقتی رخ می دهد که بیمار از درد قفسه سینه شکایت دارد یا علائم سکته مغزی دارد. علائم غیر اختصاصی در ارتباط با فشار خون بالا وجود دارد که ممکن است فرد را به دنبال درمان سرگیجه، سردرد با یا بدون حالت تهوع، تغییر در بینایی یا بی حالی و خستگی به پزشک مراجعه کند. دلایل بسیار دیگری برای ایجاد این علائم به غیر از فشار خون بالا وجود دارد.

انجمن قلب آمریکا اقدامات خاص برای اندازه گیری فشار خون را در یک مرکز پزشکی توصیه می کنند. بطور مثال:

• بیمار نباید برای مدت 5 دقیقه صحبت کند.
• بیمار باید حداقل 5 دقیقه در یک صندلی استراحت کند.
• cuff (دستبند) مورد استفاده باید اندازه مناسب بیمار باشد.
• بازوی مورد آزمایش باید روی میز به حالت صاف و استراحت قرار گیرد.
• کاف فشار خون نباید روی لباس قرار گیرد. بلکه باید در تماس مستقیم با پوست فرد باشد.
• بیمار باید حداقل 30 دقیقه قبل از بررسی فشار خون، کافئین یا سیگار مصرف نکند یا هر نوع تمرینی انجام نداده باشد.
• فشار خون باید حداقل دو بار با فاصله زمانی 1-2 دقیقه از هم بررسی شود و  میانگین آن برای تخمین فشار خون فرد اعمال شود.
• برای اولین بررسی فشار خون، فشار خون در هر دو بازوی اندازه گیری می شود و بالاترین رقم به دست آمده باید برای تصمیم گیری در مورد درمان استفاده می شود.

هنگام بحث در مورد مسائل مربوط به فشار خون، ممکن است سؤالاتی در مورد تاریخچه پزشکی، سابقه خانوادگی و استفاده از دارو از جمله داروهای بدون نسخه، داروهای گیاهی و مکمل های غذایی پرسیده شود. معاینه جسمی ممکن است شامل گوش دادن به قلب و ریه ها، احساس نبض در مچ دست و مچ پا و لمس شکم و گوش دادن به شکم باشد که ممکن است به دنبال اختلال دریچه آئورت بزرگ شده باشند. فشار خون بالا ممکن است لزوماً وضعیت واقعی افراد را منعکس نکند. “فشارخون کت سفید” بیماری را توصیف می کند که فشار خون وی به دلیل استرس افزایش یافته است.

عوارض فشار خون بالا

این عوارض ناشی از آسیب های مزمنی است که به اعضای مختلف بدن وارد می شود و ممکن است حمله قلبی، نارسایی احتقانی قلب، سکته مغزی، نارسایی کلیه، بیماری شریان محیطی و آنوریسم (تضعیف دیواره های یک شریان، منجر به تشکیل کیسه یا بالونی شدن دیواره شریان). آنوریسم در مغز، آنوریسم در طول مسیر آئورت (شریان بزرگی که وظیفه خون رسانی از قلب به همه نقاط بدن را دارد) و سایر شریان ها در شکم و اندام ها ایجاد می شود.

درمان فشار خون بالا

کنترل فشار بالا یک چالش مادام العمر است.

فشارخون می تواند در طی سال ها پیشرفت کند و ممکن است درمان هایی که در مراحل اولیه زندگی انجام شده اند، با گذشت زمان تغییر یابند. کنترل فشار خون ممکن است شامل ایجاد تغییر تدریجی در سبک زندگی مانند رژیم، کاهش وزن، ورزش و احتمالاً در صورت لزوم مصرف دارو باشد. در برخی شرایط، داروها ممکن است بلافاصله تجویز شود. مانند بسیاری از بیماری ها، شما و پزشکتان باید برای یافتن برنامه درمانی که برایتان مؤثر است، با هم کار کنید. اگر شما دارای فشار خون طبیعی هستید، توصیه می شود عادت های مثبت در شیوه زندگی را ترویج داده و هر سال فشار خون خود را بررسی کنید.

اگر فشار خون بالا وجود داشته باشد، باید اصلاحاتی در شیوه زندگی انجام شود و فشار خون پس از 3-6 ماه مجددا بررسی شود.

در حدود نیمی از افراد مبتلا به فشار خون بالا، محدود کردن میزان نمک یا از بین بردن آن در غذا می توان فشار خون را به میزان 5 میلی متر جیوه کاهش داد. کاهش وزن و شرکت در فعالیت بدنی منظم می تواند فشار خون را کاهش دهد. اگر این تغییرات سبک زندگی و انتخاب ها مؤثر نباشد، باید داروها اضافه شود. ثابت شده است که این داروها خطر سکته مغزی، بیماری قلبی و مشکلات کلیوی را کاهش می دهد. حتی مقدار کمی از کاهش وزن می تواند باعث کاهش عمده یا جلوگیری از فشار خون بالا شود. برای کاهش وزن باید بیش از آنچه کالری مصرف می کنید کالری بسوزانید. برخی از داروهای کاهش وزن نیز خطرات عمده ای را به همراه دارند و حتی ممکن است فشار خون را بالا ببرند و در استفاده از این داروها احتیاط زیادی توصیه می شود.

هر دو انجمن قلب آمریکا (AHA) و جراح عمومی ایالات متحده 30 دقیقه فعالیت بدنی را در بیشتر روزهای هفته توصیه می کنند. فعالیت بدنی شامل بسیاری از فعالیت های روزانه مانند نظافت خانه، چمن زنی و پیاده روی است. از دیگر روش های ممکن فعالیتی می توان به استفاده از پله ها به جای آسانسور یا پله برقی، پیاده روی و شرکت در فعالیت های ورزشی جمعی اشاره کرد.