پارگی تاندون آشیل

پارگی تاندون آشیل (Achilles tendon rupture) جراحتی است که بر روی قسمت تحتانی پای فرد تأثیر گذاشته و باعث پاره شدن تاندون آشیل پشت پای فرد می شود. این عارضه عمدتاً در افرادی که به صورت تفریحی ورزش می کنند اتفاق می افتد، اما فقط مختص ورزشکاران نبوده و می تواند برای هر کسی اتفاق بیفتد. تاندون آشیل نوعی فیبر قوی است که عضلات قسمت پشت ساق پا شما را به استخوان پاشنه شما متصل می کند. در صورتی که تاندون آشیل بیش از حد توان خود کشیده شود، می تواند به صورت کامل یا جزئی دچار پارگی شود.

اگر به هر دلیلی دچار پارگی تاندون آشیل شده باشید، ممکن است در حین بروز پارگی متوجه صدای پارگی شده و بلافاصله درد شدیدی در قسمت پشت پا و مچ پا خود حس کنید. بعد از آن به خاطر آسیب دیدگی احتمالاً دیگر نمی توانید به درستی قدم بردارید. برای درمان پارگی تاندون آشیل معمولاً از جراحی استفاده می شود. با این حال راه های درمانی غیر جراحی نیز برای این عارضه وجود دارد که می توان از آن ها به عنوان یکی از گزینه های درمانی استفاده کرد.

علت پارگی تاندون آشیل

نقش تاندون آشیل در زندگی روزانه بسیار مؤثر بوده کمک می کند تا بتوانید پای خود را به سمت پایین خم کنید. روی نوک پای خود بلند شده و پای خود را از زمین بلند کرده و قدم بردارید. یعنی برای هر قدمی که در طول روز برمی دارید و پای خود را تکان می دهید باید از تاندون آشیل خود استفاده کنید. پارگی معمولاً در قسمتی از تاندون با فاصله 2/1/2 اینچ (حدود 6 سانتیمتر) از نقطه ای که به استخوان پاشنه پا وصل می شود، رخ می دهد. این بخش ممکن است مستعد پارگی باشد، همچنین از آن جایی که جریان خون در این قسمت ضعیف است. همین موضوع می تواند باعث طولانی تر شدن روند درمانی فرد شده و تا مدت ها روال عادی زندگی فرد را مختل کند.

پارگی اغلب با افزایش ناگهانی فشار بر روی تاندون آشیل فرد ایجاد می شود.

علت های اصلی و متداول  برای بروز پارگی تاندون آشیل عبارتند از:

• افتادن از ارتفاع
• پا گذاشتن در داخل یک گودال یا چاله
• افزایش شدت ورزش به خصوص در ورزش هایی که نیازمند پریدن هستند.

علائم خطر پارگی تاندون آشیل

عواملی که ممکن است خطر پارگی تاندون آشیل را افزایش دهند عبارتند از:

• سن. سن شیوع برای بروز پارگی تاندون آشیل 30 تا 40 سال است.
• جنسیت فرد. مردان 5 برابر بیش تر از زنان دچار پارگی تاندون آشیل می شوند.
• ورزش تفریحی. صدمات تاندون آشیل بیشتر در زمان ورزش کردن رخ می دهد. این ورزش ها شامل دویدن، پریدن، شروع و توقف ناگهانی یک حرکت مانند حرکات فوتبال ، بسکتبال و تنیس می شود.
• تزریق استروئید. پزشکان برای کاهش درد و التهاب گاهی اوقات استروئیدها را در مفصل مچ پا تزریق می کنند. این داروها جنبه درمانی دارد. اما همین داروها می تواند تاندون های اطراف را تضعیف کرده و باعث بروز پارگی تاندون آشیل شود.
• برخی از آنتی بیوتیک ها. آنتی بیوتیک های مثل فلوئوروکینولون، سیپروفلوکساسین (سیپرو) یا لووفلوکساسین خطر بروز عارضه را را افزایش می دهند.
• چاقی. وزن بیش از حد فشار بیشتری روی تاندون ایجاد کرده و می تواند در طولانی مدت باعث بروز این اختلال در فرد شود.

علائم پارگی تاندون آشیل

اگرچه که ممکن است این عارضه هیچ گونه علامت و نشانه به دنبال نداشته باشد. اما معمولاً علائم شایع همراه این پارگی شامل موارد زیر می شود:

• تورم در نزدیکی پاشنه پا
• احساس وارد شدن ضربه ساق پا
• دردی که ممکن است بسیار شدید و غیر عادی باشد.
• مشکل در ایستادن بر روی انگشتان نوک پا در پای آسیب دیده
• شنیدن صدای ترکیدن چیزی در لحظه بروز پارگی تاندون آشیل
• مشکل در خم کردن پا به سمت پایین و برداشتن پای آسیب دیده از روی زمین

ضرورت مراجعه به پزشک در پارگی تاندون آشیل

در صورتی که صدای ترکیدن چیزی در پشت پا یا مچ پای خود شنیدید و بعد از آن احساس می کنید نمی توانید به راحتی قدم بردارید. بهتر است در اولین فرصت برای تشخیص و درمان به پزشک مراجعه کنید.

پیشگیری پارگی تاندون آشیل

برای کاهش احتمال پارگی تاندون آشیل و مشکلات مربوط به این تاندون بهتر است نکات زیر را رعایت کنید:

• انجام حرکات کششی و تقویتی عضلات ساق پا. بهتر است کمی عضله پشت پا را بکشید اما دقت کنید که این کشش نباید به قدری باشد که با احساس درد همراه باشد. همچنین در هنگام کشیدن پا به یکباره پای خود را تکان نداده یا پرشی انجام ندهید. علاوه بر این ورزش های قدرتی برای تقویت عضلات پشت پا نیز می توانند احتمال بروز پارگی تاندون آشیل را به حداقل برساند. زیرا عضله قوی تر ضربه یا آسیب احتمال را جذب کرده و از بروز پارگی جلوگیری خواهد کرد.

• تمرینات ورزشی خود را متنوع کنید. ورزش های پرفشار مثل دویدن و پریدن را با ورزش های کم فشاری مثل دوچرخه سواری، شنا و قدم زدن ترکیب کنید. از انجام ورزش هایی مثل دویدن و پریدن که باعث وارد شدن فشار بیش از حد بر روی تاندون آشیل می شود، تا حد امکان بپرهیزید.
• سطح صاف را برای دویدن انتخاب کنید. بهتر است در انتخاب سطح دویدن و پیاده روی دقت بیشتری داشته و از دویدن بر روی سطوح شیب دار یا لغزنده خودداری کنید. برای تمرین در هوای سرد نیز بهتر است از لباس گرم و کفش مناسب پای خود استفاده کنید. دقت داشته باشید که کفش باید به خوبی از پاشنه و کف پای شما در حین دویدن حمایت کند.
• شدت تمرینات خود را به آرامی افزایش دهید. صدمات تاندون آشیل مثل پارگی، معمولاً بعد از افزایش ناگهانی شدت تمرین اتفاق می افتد، در طول هفته شدت و مدت تمرینی خود را بیشتر از 10 درصد افزایش ندهید.

تشخیص پارگی تاندون آشیل

برای تشخیص بروز پارگی در تاندون آشیل در حین معاینه فیزیکی، پزشک به بررسی درد و تورم در قسمت پشت پا فرد مراجعه کننده توجه خواهد کرد. پزشک در حین معاینه ممکن است متوجه فضای خالی به وجود آمده بین قسمت پاره شده تاندون آشیل شما شود. پزشک ممکن است برای تشخیص دقیق تر این پارگی از شما بخواهد تا یک سری حرکات را انجام دهید. به عنوان مثال ممکن است از شما بخواهد تا روی صندلی زانو زده یا روی میز به شکم دراز کشیده و پاهای خود را آویزان کنید. علاوه بر این پزشک ممکن است در طول معاینه، ساق پا شما را فشار دهد تا ببیند آیا پای شما به طور خود به خود خم خواهد شد یا خیر. در صورتی که پای فرد بعد از فشار دادن عضله ساق پا خم نشد، احتمالاً تاندون آشیل او دچار پارگی شده است.

در صورت عدم اطمینان از پارگی یا بررسی میزان پارگی، پزشک ممکن است اسکن ام آر آی یا سونوگرافی را توصیه کند. این شیوه ها تصاویر دقیقی از بافت های بدن ارائه کرده و می تواند به تشخیص دقیق تر کمک کند.

درمان پارگی تاندون آشیلل

شیوه درمان پارگی تاندون آشیل اغلب به سن، میزان فعالیت و شدت آسیب فرد بستگی خواهد داشت. به طور کلی جوان تر و فعال تر به ویژه ورزشکاران تمایل دارند تا برای ترمیم تاندون آشیل پاره شده از گزینه جراحی استفاده کنند. اما افراد مسن بیشتر داوطلب شیوه های درمانی غیر جراحی هستند. با این حال مطالعات اخیر نشان داده است که احتمال انتخاب شیوه درمانی جراحی و غیر جراحی نسبت برابری داشته و تفاوت چندانی از نظر محبوبیت نمی کند.

درمان غیر جراحی پارگی تاندون آشیل

این شیوه های غیر جراحی معمولاً شامل موارد زیر می شود:

• کمپرس یخ بر روی محل آسیب دیده
• استراحت دادن به تاندون با استفاده از عصا
• مصرف مسکن های بدون نیاز به نسخه برای کاهش درد
• در طول چند هفته ابتدایی بعد از بروز این عارضه از تکان دادن مچ پا پرهیز کرده و با استفاده از عصا و دیگر وسایل کمکی راه رفتن

نکته بسیار مهم این است که درمان های غیر جراحی دیگر خطرات مرتبط با جراحی مثل عفونت را به دنبال نخواهد داشت. با این حال، درمان با شیوه غیر جراحی ممکن است با پارگی مجدد تاندون آشیل همراه باشد. همچنین مدت زمان بهبودی در شیوه غیر جراحی ممکن است طولانی تر باشد. اگرچه که مطالعات جدید نشان می دهد، افرادی که از گزینه های درمانی غیر جراحی برای درمان پارگی تاندون آشیل استفاده می کنند اگر از همان ابتدا شیوه های توانبخشی همراه با تحمل وزن بدن را انجام دهند، درمان موفقیت آمیزتری خواهند داشت.

عمل جراحی برای درمان پارگی تاندون آشیل

این عمل معمولاً با ایجاد برش در قسمت پایینی پا و بخیه زدن تاندون پاره شده به یکدیگر انجام می شود. با توجه به وضعیت پارگی بافت، روند درمان ممکن است با تقویت تاندون های دیگر پا همراه باشد. عوارض جانبی عمل جراحی می تواند شامل عفونت و آسیب عصبی در ناحیه عمل شده باشد. روش های غیر تهاجمی یا نیمه تهاجمی میزان عفونت را به حداقل ممکن می رساند.

توانبخشی بعد از پارگی تاندون آشیل

بعد از انجام هر کدام از شیوه های درمانی جراحی یا غیر جراحی، تمرینات فیزیوتراپی با هدف تقویت عضلات ساق پا و تاندون آشیل تجویز خواهد شد. بسیاری از افراد بعد از انجام 4 تا 6 ماه تمرینات توانبخشی مجدداً به فعالیت خود بازگشته و هیچ مشکلی نخواهند داشت. اما نکته بسیار مهم بعد از درمان این است که اگر می خواهند اثرات درمانی ماندگاری داشته باشد، باید حداقل به مدت 1 سال تمرینات توانبخشی خود را تکرار کرده و کنار نگذارند.

یکی از انواع توانبخشی مؤثر در درمان پارگی تاندون آشیل به نام توانبخشی عملکردی (functional rehablilitation) شناخته شده و بر هماهنگی قسمت های مختلف بدن و نحوه انجام حرکات در طول روز تمرکز دارد. هدف اصلی این شیوه توانبخشی، بازگشت زندگی ورزشکاران یا افراد دیگر به سطح قبلی زندگی یا فعالیت ورزشی شان است. همچنین انجام تمرینات توانبخشی بعد از درمان های جراحی و غیر جراحی می تواند روند درمان را سرعت بخشیده و به بازگشت فرد به زندگی عادی خود تا حد زیادی کمک کند.

آمادگی برای ملاقات با پزشک

افراد بعد از بروز پارگی تاندون آشیل پا احتمالاً به اورژانش مراجعه خواهند کرد. با این حال اگر برای تشخیص و درمان به پزشک ارتوپد یا پزشک ورزشی مراجعه کردید می توانید از موارد زیر برای تشخیص و درمان مؤثرتر کمک بگیرید. از آن جایی که مدت زمان ملاقات با پزشک کوتاه بوده و حرف های زیادی برای گفتن خواهید داشت. در نتیجه بهتر است با آمادگی کامل به پزشک مراجعه کرده و از این زمان کوتاه نهایت استفاده را ببرید.

بهتر است قبل از حضور در مطب موارد زیر را آماده کنید:

• لیستی از تمامی علائم و نشانه های بیماری را تهیه کنید. همه نشانه های مربوط و غیر مربوط به بیماری خود را یادداشت کرده و همراه خود داشته باشید.
• اطلاعات مهم شخصی را یادداشت کنید. بهتر است استرس ها و تغییرات اخیری که در زندگی تان افتاده است را یادداشت کنید.
• لیستی از تمامی داروهای مصرفی خود تهیه کنید. نام تمامی داروها، مکمل ها و ویتامین های که مصرف می کنید را همراه با میزان مصرف خود یادداشت کنید.
• دوست یا یکی از اعضای خانواده خود را همراه ببرید. گاهی اوقاتت به خاطر سپردن تمامی موارد و اطلاعاتی که پزشک در اختیارتان قرار می دهد، کار دشواری است. در نتیجه بردن همراه به یادآوری اطلاعات مهم و نکات کمک زیادی خواهد کرد.
• سؤالات خود را یادداشت کنید. تمامی سؤالات مربوط و غیر مربوطی که به ذهنتان رسیده و قصد پرسیدن آن ها از پزشک را دارید را یادداشت کرده و همراه خود به مطب ببرید.

سوالات پزشک از بیمار

پزشک ممکن است در حین معاینه سؤالات زیر را مطرح کند:

• چگونه دچار آسیب دیدگی شدید؟
• آیا می توانید بر روی انگشتان پای خود بلند شوید؟
• آیا در حین بروز این عارضه، صدایی شبیه ترکیدن شنیدید؟

خلاصه

پارگی تاندون آشیل جراحتی است که بر روی قسمت تحتانی پای فرد تأثیر گذاشته و باعث پاره شدن تاندون آشیل پشت پای فرد می شود. این عارضه عمدتاً در افرادی که به صورت تفریحی ورزش می کنند اتفاق می افتد، اما فقط مختص ورزشکاران نبوده و می تواند برای هر کسی اتفاق بیفتد. در صورتی که صدای ترکیدن چیزی در پشت پا یا مچ پای خود شنیدید و بعد از آن احساس می کنید نمی توانید به راحتی قدم بردارید. بهتر است در اولین فرصت برای تشخیص و درمان به پزشک مراجعه کنید.

شیوه درمان پارگی تاندون آشیل اغلب به سن، میزان فعالیت و شدت آسیب فرد بستگی خواهد داشت. به طور کلی جوان تر و فعال تر به ویژه ورزشکاران تمایل دارند تا برای ترمیم تاندون آشیل پاره شده از گزینه جراحی استفاده کنند. اما افراد مسن بیشتر داوطلب شیوه های درمانی غیر جراحی هستند.

منبع:

https://www.mayoclinic.org/diseases-conditions/achilles-tendon-rupture/symptoms-causes/syc-20353234

[advisers limit=3 online =true skill=”26″]