تفاوت بین کلسترول HDL و LDL

در کنار سیگار کشیدن و فشار خون بالا، افزایش کلسترول خون یکی از عوامل اصلی محسوب می‌‌‌‌‌‌‌‌‌‌‌‌‌‌‌‌‌‌‌‌‌‌‌‌‌‌‌‌‌شود که خطر ابتلا به بیماری های قلبی را افزایش می‌‌‌‌‌‌‌‌‌‌‌‌‌‌‌‌‌‌‌‌‌‌‌‌‌‌‌‌‌دهد. این در شرایطی است که افراد به راحتی می‌‌‌‌‌‌‌‌‌‌‌‌‌‌‌‌‌‌‌‌‌‌‌‌‌‌‌‌‌توانند با رعایت رژیم غذایی مناسب، انجام تمرینات ورزشی منظم و مصرف دارو، کلسترول خون خود را کاهش دهند.

دو نوع اصلی کلسترول شامل لیپوپروتئین با چگالی بالا (HDL) یا کلسترول “خوب” و لیپوپروتئین با چگالی کم (LDL) یا کلسترول “بد” است. اما تفاوت بین کلسترول HDL و LDL و یا همان کلسترول خوب و یا بد چیست؟ چگونه می‌‌‌‌‌‌‌‌‌‌‌‌‌‌‌‌‌‌‌‌‌‌‌‌‌‌‌‌‌توانیم آنها را کنترل کنیم؟ برای کسب اطلاع دقیق در تشخیص کلسترول HDL و LDL این مقاله از پزشکت را تا انتها بخوانید.

HDL  در مقابل کلسترول LDL

کلسترول LDL را اغلب کلسترول بد می‌‌‌‌‌‌‌‌‌‌‌‌‌‌‌‌‌‌‌‌‌‌‌‌‌‌‌‌‌نامند. افزایش بیش از حد کلسترول LDL در خون می‌‌‌‌‌‌‌‌‌‌‌‌‌‌‌‌‌‌‌‌‌‌‌‌‌‌‌‌‌تواند باعث تجمع بیش از حد کلسترول در دیواره رگ‌های خونی و در نهایت باریک و سفت شدن آن‌ها می‌شود. تجمع کلسترول LDL حتی جریان خون را کاهش می‌‌‌‌‌‌‌‌‌‌‌‌‌‌‌‌‌‌‌‌‌‌‌‌‌‌‌‌‌دهد و ممکن است خطر بروز حمله قلبی یا سکته را افزایش دهد.

HDL یا کلسترول خوب می‌‌‌‌‌‌‌‌‌‌‌‌‌‌‌‌‌‌‌‌‌‌‌‌‌‌‌‌‌تواند کلسترول LDL را از خون به کبد منتقل کند، تا برای دفع به عنوان سموم تجزیه شود. کلسترول HDL به عنوان کلسترول خوب شناخته می‌‌‌‌‌‌‌‌‌‌‌‌‌‌‌‌‌‌‌‌‌‌‌‌‌‌‌‌‌شود. زیرا سطح کلسترول بد در خون را کاهش می‌‌‌‌‌‌‌‌‌‌‌‌‌‌‌‌‌‌‌‌‌‌‌‌‌‌‌‌‌دهد. برهمین اساس افزایش سطوح HDL خطر حمله قلبی و بیماری قلبی را کاهش می‌‌‌‌‌‌‌‌‌‌‌‌‌‌‌‌‌‌‌‌‌‌‌‌‌‌‌‌‌دهد.

محدوده های ایده آل کلسترول خوب و بد کدامند؟

کلسترول بر حسب میلی گرم در دسی لیتر (mg/dL) اندازه گیری می‌‌‌‌‌‌‌‌‌‌‌‌‌‌‌‌‌‌‌‌‌‌‌‌‌‌‌‌‌شود. مقدار طبیعی سطح کلسترول سالم به شرح زیر است:

• کلسترول تام زیر 200 میلی گرم در دسی لیتر
• LDL کمتر از 100 میلی گرم در دسی لیتر
• HDL بالای 40 میلی گرم در دسی لیتر

اما مناطق و کشورهای مختلف ممکن است دستورالعمل های متفاوتی برای مقدار طبیعی سطح کلسترول داشته باشند، پس بهتر است در مورد نتایج آزمایش و سطح کلسترول خود با پزشک مشورت کنید.

نسبت کلسترول تام به  HDL

نسبت کلسترول کل به کلسترول HDL به شما کمک می‌‌‌‌‌‌‌‌‌‌‌‌‌‌‌‌‌‌‌‌‌‌‌‌‌‌‌‌‌کند تا تشخیص دهید بفهمید که آیا کلسترول خوب به اندازه کافی مصرف می‌‌‌‌‌‌‌‌‌‌‌‌‌‌‌‌‌‌‌‌‌‌‌‌‌‌‌‌‌کنید یا خیر. می‌‌‌‌‌‌‌‌‌‌‌‌‌‌‌‌‌‌‌‌‌‌‌‌‌‌‌‌‌توانید آن را با تقسیم کلسترول کل بر سطح HDL اندازه گیری کنید. در حالت ایده آل، این نسبت باید زیر 4 باشد. هر چه این عدد کمتر باشد، سطح کلسترول شما مناسب تر و بهتر است.

به طور کلی، میزان کلسترول تام متغیر است، بنابراین شاید مجبور باشید بیش از یک آزمایش خون برای ارزیابی دقیق کلسترول خود انجام دهید. حتی سطوح کلسترول ممکن است بعد از خوردن یک وعده غذایی تغییر کند، بنابراین گاهی اوقات آزمایش خون اول صبح قبل از خوردن صبحانه و ناشتا انجام می‌‌‌‌‌‌‌‌‌‌‌‌‌‌‌‌‌‌‌‌‌‌‌‌‌‌‌‌‌شود. حتی بررسی ها نشان می‌‌‌‌‌‌‌‌‌‌‌‌‌‌‌‌‌‌‌‌‌‌‌‌‌‌‌‌‌دهد که نسبت کلسترول کل به HDL نشانگر بهتری برای خطر بیماری قلبی نسبت به سطح کلسترول LDL به تنهایی است.

کلسترول غیر HDL

روش دیگر برای ارزیابی سطح کلسترول، محاسبه سطح کلسترول غیر HDL است. این مقدار با کم کردن کلسترول HDL از کل کلسترول اندازه گیری می‌‌‌‌‌‌‌‌‌‌‌‌‌‌‌‌‌‌‌‌‌‌‌‌‌‌‌‌‌شود. این روش توسط برخی از پزشکان دقیق تر انجام می‌‌‌‌‌‌‌‌‌‌‌‌‌‌‌‌‌‌‌‌‌‌‌‌‌‌‌‌‌شود. زیرا شامل سطوح لیپوپروتئین با چگالی بسیار کم (VLDL) در محاسبه می‌‌‌‌‌‌‌‌‌‌‌‌‌‌‌‌‌‌‌‌‌‌‌‌‌‌‌‌‌شود.

همانند کلسترول LDL، کلسترول VLDL نیز می‌‌‌‌‌‌‌‌‌‌‌‌‌‌‌‌‌‌‌‌‌‌‌‌‌‌‌‌‌تواند در داخل دیواره رگ های خونی تجمع پیدا کند. برای همین یک نوع کلسترول نامطلوب محسوب می‌‌‌‌‌‌‌‌‌‌‌‌‌‌‌‌‌‌‌‌‌‌‌‌‌‌‌‌‌شود. در حالت ایده آل، سطح کلسترول غیر HDL باید کمتر از 130 میلی گرم در دسی لیتر باشد. مقدار بالاتر از آن، خطر بیماری قلبی را افزایش می‌‌‌‌‌‌‌‌‌‌‌‌‌‌‌‌‌‌‌‌‌‌‌‌‌‌‌‌‌دهد.

شایع تریم علل افزایش سطح کلسترول LDL

کلسترول LDL بالا ممکن است در اثر عدم تحرک ایجاد شود. سایر علل افزایش سطح کلسترول LDL ، عبارتند از:

رژیم غذایی سرشار از چربی اشباع شده: رژیم های غذایی سرشار از چربی های اشباع شده و هیدروژنه می‌‌‌‌‌‌‌‌‌‌‌‌‌‌‌‌‌‌‌‌‌‌‌‌‌‌‌‌‌توانند سطح کلسترول LDL را افزایش دهند.

عدم تحرک: ورزش نکردن کافی می‌‌‌‌‌‌‌‌‌‌‌‌‌‌‌‌‌‌‌‌‌‌‌‌‌‌‌‌‌تواند منجر به افزایش وزن شود که چاقی به نوبه خود با افزایش سطح کلسترول مرتبط است.

چاقی: افرادی که اضافه وزن دارند ممکن است در معرض خطر افزایش کلسترول قرار داشته باشند.

سیگار کشیدن: یک ماده شیمیایی موجود در سیگار سطح کلسترول HDL را کاهش می‌‌‌‌‌‌‌‌‌‌‌‌‌‌‌‌‌‌‌‌‌‌‌‌‌‌‌‌‌دهد و به پوشش رگ های خونی آسیب می‌‌‌‌‌‌‌‌‌‌‌‌‌‌‌‌‌‌‌‌‌‌‌‌‌‌‌‌‌رساند که می‌‌‌‌‌‌‌‌‌‌‌‌‌‌‌‌‌‌‌‌‌‌‌‌‌‌‌‌‌تواند خطر سخت شدن رگ ها را افزایش دهد.

بیماری های زمینه ای: برخی از این موارد که می‌‌‌‌‌‌‌‌‌‌‌‌‌‌‌‌‌‌‌‌‌‌‌‌‌‌‌‌‌توانند بر سطح کلسترول LDL تأثیر بگذارند شامل دیابت نوع 2 ، بیماری تیروئید کم کار، کلیه یا کبد و اعتیاد به الکل هستند.

یائسگی: برای برخی از زنان، سطح کلسترول ممکن است پس از یائسگی افزایش یابد.

ژنتیک: هیپرکلسترولمی‌‌‌‌‌‌‌‌‌‌‌‌‌‌‌‌‌‌‌‌‌‌‌‌‌‌‌‌‌ خانوادگی (FH) یک شکل ارثی از کلسترول بالا است که افراد را در معرض خطر بیماری قلبی اولیه قرار می‌‌‌‌‌‌‌‌‌‌‌‌‌‌‌‌‌‌‌‌‌‌‌‌‌‌‌‌‌دهد.

چگونه سطح LDL را کاهش دهیم؟

تغییرات سبک زندگی مانند موارد زیر به راحتی می‌‌‌‌‌‌‌‌‌‌‌‌‌‌‌‌‌‌‌‌‌‌‌‌‌‌‌‌‌تواند به کاهش سطح کلسترول LDL کمک کند:

• ورزش منظم
• ترک مصرف سیگار
• حفظ وزن مناسب
• مصرف مکمل نیاسین ( ویتامین B-3)
• استفاده از استاتین درمانی در صورت تجویز پزشک

برخی از بررسی ها نشان داده اند که مصرف ویتامین B-3 ممکن است سطح کلسترول LDL را کاهش و در عین حال HDL را افزایش دهد. مهم است که قبل از مصرف مکمل های نیاسین با پزشک خود مشورت کنید. افرادی که سعی در کاهش کلسترول LDL خود دارند نیز باید از خوردن چربی های اشباع و ترانس خودداری کنند، از جمله:

• مارگارین
• دونات
• بستنی
• چیپس سیب زمینی
• کیک، کلوچه و شیرینی
• فست فودهای سرخ شده
• آب نبات های پر از خامه
• پودینگ های بسته بندی شده
• ساندویچ صبحانه از قبل آماده شده
• غذاهای آماده منجمد، مانند پیتزای منجمد

سایر نکات رژیم غذایی برای جلوگیری از افزایش سطح LDL عبارتند از:

منابع چربی مصرفی خود را تغییر دهید: چربی های اشباع شده را با روغن آجیل و دانه یا چربی های تک غیراشباع از روغن زیتون، آووکادو و کانولا جایگزین کنید.

مصرف فیبر را افزایش دهید: اعتقاد بر این است که رژیم غذایی سرشار از فیبر برای سطح کلسترول خون مفید است.فیبر محلول موجود در میوه ها، سبزیجات و جو دوسر به ویژه مفید است.

سیر بیشتر بخورید: سیر سرشار از ترکیباتی است که می‌‌‌‌‌‌‌‌‌‌‌‌‌‌‌‌‌‌‌‌‌‌‌‌‌‌‌‌‌تواند به کاهش کلسترول خون کمک کند. اثرات مفید آن تنها در صورتی احساس می‌‌‌‌‌‌‌‌‌‌‌‌‌‌‌‌‌‌‌‌‌‌‌‌‌‌‌‌‌شود که سیر به طور منظم بیش از 2 ماه مصرف شود.

چگونه سطح HDL را افزایش دهیم؟

سطح کلسترول HDL ممکن است با خوردن ماهی های روغنی مانند ماهی خال مخالی بهبود یابد. از طرفی هم، موارد مختلفی می‌‌‌‌‌‌‌‌‌‌‌‌‌‌‌‌‌‌‌‌‌‌‌‌‌‌‌‌‌تواند سطح کلسترول HDL را بهبود بخشد، از جمله:

• ورزش منظم: تحقیقات نشان می‌‌‌‌‌‌‌‌‌‌‌‌‌‌‌‌‌‌‌‌‌‌‌‌‌‌‌‌‌دهد که ورزش و فعالیت بدنی می‌‌‌‌‌‌‌‌‌‌‌‌‌‌‌‌‌‌‌‌‌‌‌‌‌‌‌‌‌تواند سطح HDL را افزایش دهد.
• مصرف میوه ها و سبزیجات با رنگ روشن: آنتی اکسیدان های موجود در میوه ها و سبزیجات با رنگ روشن سطح کلسترول HDL را بهبود می‌‌‌‌‌‌‌‌‌‌‌‌‌‌‌‌‌‌‌‌‌‌‌‌‌‌‌‌‌بخشد.
• اسیدهای چرب امگا: اسیدهای چرب امگا 3 در صورت مصرف به عنوان بخشی از یک رژیم غذایی متعادل می‌‌‌‌‌‌‌‌‌‌‌‌‌‌‌‌‌‌‌‌‌‌‌‌‌‌‌‌‌توانند کلسترول خون را کاهش دهند. بالاترین سطح اسیدهای چرب امگا 3 در ماهی های روغنی مانند ماهی خال مخالی، قزل آلا، شاه ماهی، ساردین، ماهی تن تازه، سالمون و هالیبوت وجود دارد. مطالعات نشان می‌‌‌‌‌‌‌‌‌‌‌‌‌‌‌‌‌‌‌‌‌‌‌‌‌‌‌‌‌دهد خوردن 2 تا 3 وعده ماهی چرب در هفته می‌‌‌‌‌‌‌‌‌‌‌‌‌‌‌‌‌‌‌‌‌‌‌‌‌‌‌‌‌تواند سطح HDL را در خون افزایش دهد.

سطح کلسترول من بالا رفته است. چکار کنم؟

سطح کلسترول بد و خوب شما مهمتر از آن چیزی است که فکر می‌‌‌‌‌‌‌‌‌‌‌‌‌‌‌‌‌‌‌‌‌‌‌‌‌‌‌‌‌کنید. مدیریت و بهبود سطح کلسترول برای حفظ یک زندگی سالم و طولانی کاملا مهم و ضروری است. انجام تحقیقات مناسب می‌تواند به شما در درک سطح کلسترول خود کمک کند. پیروی از یک سبک زندگی سالم با رعایت این نکات می‌‌‌‌‌‌‌‌‌‌‌‌‌‌‌‌‌‌‌‌‌‌‌‌‌‌‌‌‌تواند در بهبود سطح LDL و HDL شما موثر باشند.

اگر متوجه شدید که سطح کلسترول شما خارج از محدوده است، ایده خوبی است که از یک متخصص پزشکی باتجربه مشاوره بگیرید. آنها می‌‌‌‌‌‌‌‌‌‌‌‌‌‌‌‌‌‌‌‌‌‌‌‌‌‌‌‌‌تواند بهترین روش را برای شما مشخص و تعیین کند.

چیزی که ارزش دانستن دارد این است که میزان کلسترول تحت تأثیر رژیم غذایی و سبک زندگی شما قرار دارد. تغییرات ساده، مانند داشتن یک رژیم غذایی متعادل، امتحان کردن غذاهای کاهنده کلسترول و حفظ وزن مناسب، همگی می‌‌‌‌‌‌‌‌‌‌‌‌‌‌‌‌‌‌‌‌‌‌‌‌‌‌‌‌‌توانند به سالم نگه داشتن سطوح HDL و LDL کمک کنند.

سخن آخر

کلسترول یک ماده چرب و مومی‌‌‌‌‌‌‌‌‌‌‌‌‌‌‌‌‌‌‌‌‌‌‌‌‌‌‌‌‌ شکل است که از طریق جریان خون در بدن شما حرکت می‌‌‌‌‌‌‌‌‌‌‌‌‌‌‌‌‌‌‌‌‌‌‌‌‌‌‌‌‌کند. شما می‌‌‌‌‌‌‌‌‌‌‌‌‌‌‌‌‌‌‌‌‌‌‌‌‌‌‌‌‌توانید آن را به طور طبیعی در بدن خود داشته باشید. زیرا توسط کبد شما ساخته و در غذای شما یافت می‌‌‌‌‌‌‌‌‌‌‌‌‌‌‌‌‌‌‌‌‌‌‌‌‌‌‌‌‌شود. هنگامی‌‌‌‌‌‌‌‌‌‌‌‌‌‌‌‌‌‌‌‌‌‌‌‌‌‌‌‌‌ که کلسترول بیش از حد وجود داشته باشد (به ویژه “لیپوپروتئین با چگالی کم” (LDL))، برای سلامتی و بدن شما مضر است و حتی می‌‌‌‌‌‌‌‌‌‌‌‌‌‌‌‌‌‌‌‌‌‌‌‌‌‌‌‌‌تواند خطر بیماری قلبی و سکته را افزایش دهد. با این حال، همانطور که در بالا ذکر کردیم، “کلسترول خوب” نیز وجود دارد که می‌‌‌‌‌‌‌‌‌‌‌‌‌‌‌‌‌‌‌‌‌‌‌‌‌‌‌‌‌تواند سلامت شما را بهبود بخشد و خطر سکته مغزی و حمله قلبی را کاهش دهد.

کلسترول LDL بالا یک عامل خطر برای بیماری قلبی است، اما اغلب می‌‌‌‌‌‌‌‌‌‌‌‌‌‌‌‌‌‌‌‌‌‌‌‌‌‌‌‌‌تواند بدون هیچ علامتی رخ دهد. توصیه می‌‌‌‌‌‌‌‌‌‌‌‌‌‌‌‌‌‌‌‌‌‌‌‌‌‌‌‌‌شود افراد بالای 40 سال برای بررسی سطح کلسترول و نسبت کلسترول تام به HDL آزمایش خون انجام دهند.

تغییر رژیم غذایی و سبک زندگی می‌‌‌‌‌‌‌‌‌‌‌‌‌‌‌‌‌‌‌‌‌‌‌‌‌‌‌‌‌تواند تفاوت زیادی در سطوح HDL و LDL ایجاد کند. اگر با این تغییرات سطح کلسترول شما بهبود نیافتند، پزشک ممکن است مصرف دارو را توصیه کند.