اختلال شخصیت خودشیفتگی، یکی از انواع مختلف اختلالات شخصیتی و یک وضعیت روانی است که در آن فرد احساس مهم بودن، نیاز عمیق به توجه بیش از حد و تحسین دیگران، روابط آشفته و عدم همدلی با دیگران را دارد. اما در پشت این اعتماد به نفس شدید، یک عزت نفس شکننده ای دارد که در برابر کمترین انتقادات به شدت آسیب پذیر می شود. اختلال شخصیت خودشیفتگی باعث ایجاد مشکلاتی در بسیاری از زمینه های زندگی مانند روابط اجتماعی، کار، مدرسه یا امور مالی شما می شود. افراد مبتلا به اختلال شخصیت خودشیفتگی ممکن است وقتی آن ها تحسین و تشویق نمی شوند یا به آن ها پاداشی که اننتظارش را دارند، داده نشود ناامید گردند.
علائم اختلال شخصیت خودشیفتگی
علائم اختلال شخصیت خودشیفتگی و شدت علائم در افراد مختلف، متفاوت است.
شما در صورت ابتلا به اختلال شخصیت خودشیفتگی امکان دارد:
- اشتهای سیری ناپذیر برای جلب توجه دیگران
- احساسات شدید حسادت
- انتظار برای درمان خاص
- اهمیت مبالغه آمیز دستاوردها و استعدادها
- حساسیت شدید و تمایل به ابراز ناراحتی در زمان صدمه دیدن و احساس تحریک شدید با کوچکترین محرک
- دشواری در حفظ روابط سالم
- اغراق در مورد هوش، موفقیت، قدرت و شکل ظاهری خود
- توانایی استفاده از دیگران برای رسیدن به هدف خود، بدون پشیمانی و احساس ناراحتی وجدان
- عدم همدلی، یا توانایی درک و اشتراک احساسات دیگران و تمایل به بی اعتنایی به احساسات دیگران
- اعتقاد به این که فقط برخی افراد می توانند منحصر به فرد بودن آن ها را درک کنند.
- گرایشی که خود را در عشق ماهر می دانند.
- با عصبانیت، تحقیر و شرم به انتقاد پاسخ می دهند.
- به دنبال ستایش و تقویت مثبت دیگران می باشند.
- توقع دارند که دیگران با آن ها به توافق برسند و با آنچه می خواهند همراه شوند.
- هرچه آن ها میل دارند یا آرزو می کنند باید “بهترین ها” باشند.
دیگران ممکن است اهداف خودشیفتگان را اهداف خودخواهانه بدانند. آن ها احتمال دارد فرد را وسواسی، متكبر، پرشور و فاقد احساسات توصيف كنند.
در عین حال، در صورت ابتلا به اختلال شخصیت خودشیفتگی در برخورد با انتقادات، مشکل دارند و ممکن است:
- هنگامی که درمان خاصی دریافت نمی کنند، بی تاب و عصبانی شوند.
- هنگام مشکلات بین فردی، به راحتی احساس خفگی می کنند.
- با عصبانیت یا تحقیر واکنش نشان دهید و دیگران را تحقیر می کنند.
- در تنظیم احساسات و رفتار مشکل دارند.
- در مواجهه با استرس و سازگاری با تغییر مشکل دارند.
- احساس افسردگی و پریشانی می کنند.
- احساس ناامنی پنهان، شرم، آسیب پذیری و تحقیر داشته باشند.
شما در صورت ابتلا به اختلال شخصیت خودشیفتگی شاید فکر کنید که هر چیزی اشتباه است، بنابراین بعید است که به دنبال درمان باشید و بیشتر برای برطرف کردن علائم مربوط به افسردگی، مصرف مواد مخدر یا الکل یا یک مشکل بهداشت روانی دیگر در اختلال شخصیت خودشیفتگی به دنبال درمان هستید. اما درک توهین به عزت نفس شما ممکن است پذیرش و پیگیری درمان را برای شما دشوار کند. اگر جنبه های شخصیت شما با اختلال شخصیت خودشیفتگی مشترک است و یا احساس غم و اندوه می کنید، به پزشکتان مراجعه کنید. یک درمان مناسب می تواند به شما برای داشتن زندگی باارزش تر و لذت بخش تر کمک کند.
علت اختلال شخصیت خودشیفتگی
مشخص نیست چه چیزی باعث اختلال شخصیت خودشیفتگی می شود و علت اختلال شخصیت خودشیفتگی احتمالا پیچیده است.
اختلال شخصیت خودشیفتگی می تواند تحت عوامل زیر باشد:
- محیط: عدم تطابق در روابط والدین و کودک، تحسین بیش از حد، انتقاد بیش از حد
- ژنتیک: ویژگی های ارثی و سابقه خانوادگی
- نوروبیولوژی: ارتباط بین مغز و رفتار و تفکر
عوامل خطر اختلال شخصیت خودشیفتگی
اختلال شخصیت خودشیفتگی بیشتر زنان را تحت تأثیر قرار می دهد و اغلب در نوجوانی یا اوایل بزرگسالی شروع می شود. اگرچه برخی از کودکان ممکن است ویژگی های خودشیفتگی را نشان دهند، این ویژگی ها می تواند به اقتضای سن آن ها باشد و علائم اختلال شخصیت خودشیفتگی یا احتمال ابتلا به آن نباشند.
اگرچه علت اختلال شخصیت خودشیفتگی مشخص نیست، اما برخی محققان تصور می كنند كه در كودكانی که از نظر بیولوژیكی آسیب پذیر هستند بیشتر دیده می شود، همچنین شیوه های فرزندپروری ژنتیک و عصب شناسی هم در شکل گیری اختلال شخصیت خودشیفتگی ممكن است تأثیر داشته باشد.
تشخیص اختلال شخصیت خودشیفتگی
برخی از ویژگی های اختلال شخصیت خودشیفتگی مشابه سایر اختلالات شخصیتی است. همچنین می توان بیش از یک اختلال شخصیت در یک فرد به طور همزمان تشخیص داده شود و این هم پوشانی اختلالات، می تواند تشخیص اختلال شخصیت خودشیفتگی را دشوارتر کند. هیچ آزمایشگاه خاصی وجود ندارد که بتواند اختلال شخصیت خودشیفتگی را تشخیص دهد، اما پرتونگاری X و آزمایش خون ممکن است به رد شرایط دیگری که ممکن است باعث ایجاد علائم مشابه شود کمک کند. یک تشخیص اختلال شخصیت خودشیفتگی باید از معیارهای مندرج در دفترچه راهنمای تشخیصی و آماری اختلالات روانی (DSM)، منتشر شده توسط APA (انجمن روانپزشکی آمریکا) پیروی کند.
برای تشخیص اختلال شخصیت خودشیفتگی باید موارد زیر دیده شود:
- ایده و اهمیت بیمار از خودش اغراق آمیز است.
- خیالات درباره زیبایی، موفقیت و قدرت بر افکار فرد حاکم است.
- افراد فکر می کند که خاص هستند و فقط به افراد “ویژه” مربوط می شوند.
- آن ها همیشه باید تحسین شوند.
- آن ها معتقدند که حق اکثر کارها را دارند.
- آن ها از دیگران بهره می گیرند.
- آن ها فاقد همدلی، توانایی احساس و تشخیص احساسات و نیازهای دیگران هستند.
- آن ها به افراد دیگر حسادت می کنند.
- رفتار آن ها همراه با غرور بسیار بوده و یا متکبر به نظر می رسند.
عوارض اختلال شخصیت خودشیفتگی
عوارض اختلال شخصیت خودشیفتگی و سایر شرایطی که می تواند در کنار آن رخ دهد، می تواند شامل موارد زیر باشد:
- مشکلات در برقراری روابط
- مشکلات در محل کار یا مدرسه
- افسردگی و اضطراب
- مشکلات سلامت جسمی
- سوء مصرف مواد مخدر یا الکل
- افکار یا رفتارهای خودکشی
پیشگیری اختلالات شخصیت خود شیفتگی
از آنجا که علت اختلال شخصیت خودشیفتگی ناشناخته است، هیچ راه شناخته شده ای برای پیشگیری از این بیماری وجود ندارد.
با این حال، بهتر است است برای کنترل علائم راهکارهای زیر را انجام دهید:
- در اسرع وقت برای درمان مشکلات روانی اقدام کنید.
- در خانواده درمانی به منظور یادگیری راه های سالم برای برقراری ارتباط یا مقابله با خشونت یا پریشانی عاطفی شرکت کنید.
- در کلاس های والدین شرکت کنید و در صورت لزوم از پزشکتان راهنمایی و مشورت بگیرید.
درمان اختلال شخصیت خودشیفتگی
درمان اختلال شخصیت خودشیفتگی روان درمانی است. اگر شرایط جسمی یا روانی دیگری داشته باشید، ممکن است دارو درمانی برای شما هم تجویز شود.
روان درمانی
درمان این اختلال متمرکز بر گفت و گوی درمانی است که به آن روان درمانی هم گفته می شود.
روان درمانی می تواند به شما کمک کند تا:
- یاد بگیرید که بهتر با دیگران ارتباط برقرار کنید و روابط شما صمیمی تر، لذت بخش و با ارزش تر باشد.
- علل بروز احساسات خود را بفهمید و تشخیص دهید چه عاملی شما را به سمت رقابت، بی اعتمادی نسبت به دیگران و تحقیر کردن آن ها سوق می دهد.
- روابط شخصی واقعی و همکاری با دیگران را یادگرفته و بتوانید این روابط را حفظ کنید.
- صلاحیت و توانایی واقعی خود را بشناسید و بتوانید انتقادها را بپذیرید و شکست ها را تحمل کنید.
- توانایی خود را در درک و بیان احساسات خود افزایش دهید.
- تأثیر موضوعات مربوط به عزت نفس خود را درک کرده و آن را بپذیرید.
- تمایل خود را برای رسیدن به اهداف غیرواقعی و شرایط ایده آل رها کنید و روی اهداف واقعی و قابل دستیابی تمرکز کنید.
درمان می تواند کوتاه مدت باشد تا به شما در مدیریت استرس یا بحران کمک کند، این درمان می تواند بطور مداوم ارائه شود تا به شما در دستیابی و حفظ اهداف تان کمک کند.
اغلب اوقات، درمان شامل اعضای خانواده یا اطرافیان شما هم می شود و می تواند برای آن ها هم مفید باشد.
داروها
هیچ دارویی به طور خاص برای درمان اختلال شخصیت خودشیفته وجود ندارد. اما اگر علائم افسردگی، اضطراب یا شرایط دیگر دارید، داروهایی مانند داروهای ضد افسردگی یا داروهای ضد اضطراب ممکن است مفید باشند.
درمان خانگی اختلال شخصیت خودشیفتگی
ممکن است در مورد درمان، حالت دفاعی داشته باشید یا فکر کنید که این کار غیر ضروری است و به درمان نیازی ندارید.
ماهیت اختلال شخصیت خودشیفتگی می تواند باعث شود شما احساس کنید که درمان ارزش وقت گذاشتن و هزینه کردن ندارد. اما مهم است که:
- ذهن خود را باز نگه دارید. روی موفقیت های بعد از درمان تمرکز کنید.
- به برنامه درمانی خود بپیوندید. در جلسات برنامه ریزی شده درمانی شرکت کنید و هرگونه دارو را طبق دستورالعمل مصرف کنید. به یاد داشته باشید، این مصرف دارو امکان دارد عوارضی برای شما داشته باشد.
- در صورت ابتلا به سوء استفاده از الکل یا مواد مخدر یا سایر مشکلات سلامت روان خودتان را درمان کنید. اعتیاد، افسردگی، اضطراب و استرس شما می تواند همزمان منجر به چرخه ای از مشکلات عاطفی و رفتارهای ناسالم شما شوند.
- روی اهداف خود تمرکز کنید. با یادآوری اهداف خود به خود بگویید که می توانید روابط آسیب دیده را برطرف کنید و زندگی بهتر و موفقتر و شاد تری داشته باشید.
آمادگی برای مراجعه به پزشکتان
قبل از قرار ملاقات، لیستی از موارد زیر تهیه کنید:
- هرگونه علائم و مدت زمانی را که آن ها را تجربه کرده اید (علائم می تواند به شما کمک کند تا مشخص شود چه نوع از وقایع ممکن است باعث عصبانیت یا ناراحتی شما شود.)
- اطلاعات شخصی اصلی، از جمله حوادث آسیب زا در گذشته شما و عوامل استرس زا عمده فعلی
- اطلاعات پزشکی، از جمله سایر شرایط سلامت جسمی یا روانی
- هرگونه دارو، ویتامین، گیاهان و یا مکمل های دیگر، و دوزها
برخی از سؤالات اساسی برای پرسیدن از پزشکتان عبارتند از:
- به نظر شما چه نوع اختلالاتی دارم؟
- آیا امکان دارد شرایط بهداشت روان دیگری داشته باشم؟
- هدف از درمان چیست؟
- کدام روش های درمانی به احتمال زیاد برای من مؤثر است؟
- چقدر توقع دارید کیفیت زندگی من با درمان بهبود یابد؟
- چند بار و چه مدت به جلسات درمانی نیاز دارم ؟
- آیا خانواده یا گروه درمانی در مورد من مفید است؟
- آیا داروهایی وجود دارد که می تواند به علائم من کمک کند؟
- من شرایط سلامتی دیگر هم دارم. چگونه می توانم به بهترین وجه آن ها را مدیریت کنم؟
برای درک بهتر علائم و نحوه تأثیر آن ها بر زندگی شما، پزشکتان ممکن است از شما بپرسد:
- علائم شما چیست؟
- چه زمانی این علائم رخ می دهد و چه مدت دوام دارند؟
- علائم شما چگونه بر زندگی شما، از جمله مدرسه، کار و روابط شخصی تأثیر می گذارد ؟
- وقتی دیگران به شما انتقاد می کنند یا شما را رد می کنند، چه احساسی دارید و چگونه عمل می کنید؟
- آیا روابط شخصی نزدیک دارید؟ اگر اینطور نیست، فکر می کنید علت چیست؟
- اهداف اصلی شما برای آینده چیست؟
- وقتی کسی به کمک شما نیاز دارد، چه احساسی دارید؟
- چه احساسی دارید وقتی شخصی احساسات دشواری مانند ترس یا غم را برای شما بیان کند؟
- دوران کودکی خود، از جمله رابطه خود با والدین خود را توصیف می کنید؟
- آیا در هیچ یک از نزدیکانتان مبتلا به اختلال سلامت روان مانند اختلال شخصیت تشخیص داده شده است؟
- آیا شما به دلیل مشکلات بهداشت روان دیگری تحت درمان قرار گرفته اید؟ اگر بله، کدام روش درمانی موثرتر بود؟
- آیا از الکل یا مواد مخدر استفاده می کنید؟
- آیا در حال حاضر برای هر شرایط پزشکی دیگری تحت مداوا قرار دارید؟
آخرین دیدگاه‌ها