فاز لوتئال چیست؟ و رابطه آن با بارداری چیست؟

یک چرخه قاعدگی دارای سه مرحله فولیکولی، تخمک گذاری و لوتئال است. هر مرحله نقش خود را در آماده سازی برای لقاح تخمک و در نتیجه باردار شدن شما انجام می دهد. در این مقاله، ما نقش فاز لوتئال در بارداری را برای شما توضیح می دهیم.

فاز لوتئال چیست؟

دوره بین تخمک گذاری و شروع چرخه قاعدگی بعدی مرحله لوتئال نامیده می شود. در این مرحله، فولیکول به جسم زرد تبدیل می شود. طول طبیعی یک چرخه قاعدگی 21 تا 35 روز است، از آن مرحله لوتئال حدود 14 روز طول می کشد. فاز لوتئال در اکثر زنان ثابت است. با این حال، اگر چرخه قاعدگی شما کمتر از 25 روز باشد، ممکن است مرحله لوتئال کوتاه تر شود. روز 14 از مرحله لوتئال، زمانی است که رحم در صورت بارداری آماده دریافت تخمک بارور می شود.

فاز لوتئال و بارداری چگونه ارتباط دارند؟

بعد از تخمک گذاری، جسم زرد باعث تولید پروژسترون می شود که ضخیم شدن پوشش رحم را برای کاشت تخمک بارور آسان می کند. پس از لقاح، تخمک بارور شده از لوله فالوپ به داخل رحم حرکت کرده و خود را به آندومتر رحم متصل می کند. این فرآیند در مرحله لوتئال اتفاق می افتد.

در این مرحله اگر لقاح انجام نگیرد، جسم زرد کوچک شده و باعث افت ترشح پروژسترون و ریزش لایه داخلی رحم می شود. این منجر به چرخه قاعدگی بعدی خواهد شد.

کسب اطلاعات لازم در مورد مرحله لوتئال می تواند به شما در ردیابی دوره تخمک گذاری پس از یک چرخه قاعدگی کمک کند. تخمک گذاری می تواند زمان مناسبی برای بارداری باشد. بنابراین، محاسبه تاریخ تخمک گذاری و سه روز قبل و بعد از آن می تواند به شما در برنامه ریزی یا اجتناب از بارداری کمک کند.

تخمک گذاری چگونه محاسبه می شود؟

آزمایش خون اختصاصی هورمونی می تواند به تشخیص تخمک گذاری و لایه مرحله لوتئال شما کمک کند. از طرف دیگر، شما می توانید چرخه خود را برای حدود شش ماه دنبال کنید و الگوی محاسبه فاز لوتئال خود را محاسبه کنید.

راه دیگر استفاده از نمودار BBT است. دمای پایه بدن (BBT) در زمان تخمک گذاری افزایش می یابد و تا شروع دوره بعدی شما بالا می ماند. شما می توانید درجه حرارت خود را از ابتدای چرخه قاعدگی ردیابی کرده و متوجه افزایش BBT شوید. افزایش دمای بدن تخمک گذاری را تایید می کند. فرمول محاسبه زمان تخمک گذاری از طریق مرحله لوتئال به صورت زیر است:

روز تخمک گذاری = طول چرخه قاعدگی – طول مرحله لوتئال

به عنوان مثال، فرض کنیم برای یک چرخه 28 روزه، مرحله لوتئال 14 روز طول می کشد. قرار دادن مقادیر مربوطه در فرمول، روز تخمک گذاری را به شما می دهد:

28 (طول چرخه) -14 (طول مرحله لوتئال) = 14. این بدان معناست که روز چهاردهم چرخه قاعدگی شما روز تخمک گذاری شما است. همچنین بدن شما در طول مرحله لوتئال تغییراتی را تجربه می کند.

تغییرات بدن در مرحله لوتئال چیست؟

افزایش سطح پروژسترون در این مرحله می تواند منجر به تغییرات زیر در بدن شما شود:

• نفخ
• خستگی
• اضطراب
• نوسانات خلقی
• نگهداری مایعات
• حساسیت به سینه و نوک سینه

این تغییرات در مرحله لوتئال شایع است و به هیچ وجه بر شانس بارداری شما تأثیر نمی گذارد.

نقص یا کمبود فاز لوتئال چیست؟

ترشح ناکافی پروژسترون در مرحله لوتئال به عنوان نقص فاز لوتئال (LPD) یا نارسایی لوتئال نامیده می شود. این نقص از ضخیم شدن پوشش رحم و در نتیجه کاشت نامناسب جنین پیشگیری می کند. نقص فاز لوتئال شانس ادامه حاملگی را کاهش می دهد. با این حال، مشخص نیست که آیا LPD دلیل ناباروری است.

مرحله لوتئال در چرخه تولید مثل مهم است. برخی از زنان ممکن است فاز لوتئال کوتاهی داشته باشند که به آن نقص فاز لوتئال (LPD) نیز گفته می شود. در نتیجه باردار شدن سخت تر می شود.

مرحله کوتاه لوتئال مرحله ای است که 8 روز یا کمتر طول می کشد. هورمون پروژسترون برای لانه گزینی و بارداری موفق ضروری است. به همین دلیل، یک مرحله کوتاه لوتئال ممکن است باعث ناباروری شود .

هنگامی که یک مرحله کوتاه لوتئال رخ می دهد، بدن به اندازه کافی پروژسترون ترشح نمی کند، بنابراین پوشش رحم به درستی توسعه نمی یابد. این امر باعث می شود که تخمک بارور در رحم کاشته نشود.

اگر بعد از تخمک گذاری باردار شوید، یک مرحله کوتاه لوتئال ممکن است منجر به سقط جنین زودرس شود. برای حفظ یک بارداری سالم، لایه داخلی رحم باید آنقدر ضخیم باشد که جنین بتواند خود را بچسباند و به نوزاد تبدیل شود.

یک مرحله لوتئال کوتاه نیز می تواند به دلیل خرابی جسم زرد باشد. اگر جسم زرد پروژسترون کافی ترشح نکند، ممکن است قبل از کاشت تخمک بارور، لایه داخلی رحم شما ریزش کند. این می تواند باعث ایجاد چرخه قاعدگی زودرس شود.

LPD همچنین می تواند ناشی از شرایط خاصی باشد، مانند:

• چاقی
• سترس
• بی اشتهایی
• فزایش سن
• ورزش بیش از حد
• اختلالات تیروئید، مانند تیروئید بیش فعال یا کم کار، تیروئیدیت هاشیموتو و کمبود ید
• سندرم تخمدان پلی کیستیک (PCOS)، اختلالی که باعث بزرگ شدن تخمدان ها با کیست های کوچک می شود.
• اندومتریوز، وضعیتی که در آن بافتی که به طور معمول در داخل رحم یافت می شود در خارج از رحم شروع به رشد می کند.

دوره پریودهای زنانی که LPD را تجربه می کنند زودتر از تاریخ معمول است. LPD منجر به چرخه قاعدگی کوتاه تری می شود. در این شرایط مرحله لوتئال به دلیل تولید کمتر پروژسترون کمتر از نه روز است. این نقص از طریق علائم دیگر نیز آشکار می شود.

علائم نقص فاز لوتئال چیست؟

بی نظمی در چرخه قاعدگی شما ممکن است نشان دهنده یک مرحله غیرطبیعی لوتئال باشد. علائم نقص فاز لوتئال، عبارتند از:

• سقط جنین
• لکه بینی در بین دوره ها
• شروع دوره های قاعدگی زودتر از حد معمول

LPD بلافاصله تشخیص داده نمی شود و برای تشخیص و درمان مشکل نیاز به تشخیص دارد.

نقص فاز لوتئال چگونه تشخیص داده می شود؟

LPD هیچ روش تشخیص بالینی معتبری ندارد. با این حال، آزمایشات زیر معمولاً به این منظور انجام می شود:

آزمایش خون برای تجزیه و تحلیل. هورمون تحریک کننده فولیکول (FSH)، که عملکرد تخمدان را تنظیم می کند (این هورمون توسط غده هیپوفیز آزاد می شود). هورمون لوتئینیزه کننده که باعث تخمک گذاری می شود. پروژسترون که باعث ضخیم شدن مخاط رحم می شود

سونوگرافی. سونوگرافی ضخامت پوشش داخلی رحم را بررسی می کند. اسکن اولتراسوند می تواند به تشخیص عملکرد هر اندام تناسلی، یعنی تخمدان، رحم، لوله فالوپ و دهانه رحم کمک کند.

بیوپسی آندومتر. اگرچه این روش هیچگونه ارتباطی بین نقص فاز لوتئال و باروری ثابت نکرده است، اما هنوز هم یکی از بهترین روش ها برای تشخیص LPD محسوب می شود. معمولاً یک یا دو روز قبل از شروع قاعدگی انجام می شود. در طول این آزمایش، یک نمونه کوچک از لایه آندومتر جمع آوری شده و در زیر میکروسکوپ مورد بررسی قرار می گیرد تا ضخامت پوشش مورد بررسی قرار گیرد. پزشک ممکن است از ترکیبی از آزمایشات برای تأیید LPD بودن آن استفاده کند و سپس درمان را شروع کند.

گزینه های درمانی LPD چیست؟

درمان LPD بستگی به علت زمینه ای دارد. هنگامی که پزشک علت اصلی LPD شما را تشخیص داد، ممکن است بارداری امکان پذیر باشد. در بسیاری از موارد، درمان علت اصلی بهبود باروری است. به عنوان مثال، اگر یک مرحله کوتاه لوتئال ناشی از ورزش شدید یا استرس باشد، کاهش سطح فعالیت شما و یادگیری مدیریت استرس می تواند باعث بازگشت یک مرحله طبیعی لوتئال شود.

پزشک ممکن است یکی از گزینه های زیر را پیشنهاد دهد:

کلومیفن سیترات (Clomid) یا گنادوتروپین هاییائسگی انسانی (hMG) تخمدان ها را برای تولید فولیکول های بیشتر تحریک می کند که به نوبه خود تخمک بیشتری آزاد می کند. این دارو معمولاً در روزهای سوم تا هفتم یا پنجم تا نهم از چرخه قاعدگی بسته به مدت یا کوتاه بودن آن تجویز می شود.

گنادوتروپین کوریونی انسان (hCG) باعث تخمک گذاری می شود. این درمان گنادوتروپین نامیده می شود که در آنhCGبرای تحریک تخمک گذاری و گسترش فاز لوتئال تجویز می شود.

مکمل های پروژسترون به تحریک رشد پوشش رحم کمک می کند. این مکمل ها بعد از تخمک گذاری به مدت ده روز یا تا هشت تا ده هفته بارداری داده می شوند. مکمل ها می توانند به شکل تزریق، قرص یا شیاف باشند.

درمان بر افزایش هورمون پروژسترون در بدن متمرکز است تا مرحله لوتئال گسترش یابد. ممکن است درمان را با رژیم غذایی مناسب و روتین کامل تکمیل کنید.

چگونه طول فاز لوتئال را افزایش دهیم؟

یک شیوه زندگی سالم به شما کمک می کند تا از چندین مشکل زنان از جمله LPD پیشگیری کنید. لازم است، موارد زیر را به خصوص اگر قصد بارداری دارید انجام دهید:

رژیم متعادلی داشته باشید که شامل موارد زیر است:

• کمپلکس ویتامین B
• سبزیجات برگ سبز
• غذاهای غنی از ویتامین B6 مانند موز و ماهی آزاد
• غذاهای غنی از ویتامین C مانند کلم بروکلی، پاپایا، جوانه بروکسل و غیره.

گیاه دارویی قوی به نامvitex chasteberry  از دیرباز برای درمان نقص فاز لوتئال در زنان استفاده شده است. شما می توانید آن را به شکل کپسول با دوز 30-45 میلی گرم یا 40 قطره عصاره مایع مخلوط با آب مصرف کنید. با این حال، بدون دستور پزشک مصرف نکنید.

طب سوزنی به تنظیم چرخه قاعدگی کمک می کند، که به نوبه خود فاز لوتئال را افزایش می دهد. با یک متخصص طب سوزنی واجد شرایط مشورت کنید، که می تواند در درمان به شما کمک کند.

اگرچه نقص فاز لوتئال دلیل ناباروری ثابت نشده است، این فاز نقش مهمی در لقاح دارد. اگر قصد بارداری دارید اما مشکلات زنان مانند قاعدگی های نامنظم، لکه بینی یا چرخه های کوتاه قاعدگی دارید، حتما معاینه شوید. مداخله فوری پزشکی ممکن است به شما کمک کند زودتر و بدون هیچ عارضه ای باردار شوید.

منبع:

https://www.momjunction.com/articles/luteal-phase-and-how-it-is-related-to-pregnancy_00366211

https://www.healthline.com/health/pregnancy/short-luteal-phase#controversy