آزمایش MCV یا تعیین حجم میانگین گلبول های قرمز

آزمایش MCV یا تعیین حجم میانگین گلبول های قرمز، پارامتر مهمی است که در آزمایش شمارش کامل خون یا CBC ذکر می شود. این آزمایش می تواند به تشخیص انواع مختلف کم خونی و همچنین سایر بیماری های مرتبط کمک کند. MCV پارامتری است که متوسط ​​اندازه و حجم گلبول های قرمز خون موجود در یک نمونه خونی را توصیف می کند.

اگرچه پارامتر MCV می تواند اطلاعات مهمی را درباره سلامتی افراد مشخص کند، اما به تنهایی مورد استفاده قرار نمی گیرد. این آزمایش معمولا همراه با آزمایش شمارش خون و سایر آزمایش های تعیین کننده شاخص های گلبول قرمز خون از جمله میانگین غلظت هموگلوبین بدن یا MCHC انجام می شود.

• مقادیر پایین پارامترMCV، کوچک بودن گلبول های قرمز را نشان می دهد که این شرایط میکروسیتوز نامیده می شود.
• مقادیر بالایMCV نشان دهنده افزایش حجم گلبول های قرمز خون بوده و ماکروسیتوز نامیده می شود.

گاهی اوقات که سایر آزمایش های خون سلامتی بیمار را نشان می دهند، آزمایش MCV تنها آزمایشی است که به تشخیص علت بیمار کمک می کند.

مطالعه بیشتر:آزمایش خون و ۱۰ مورد از مهمترین آن

هدف از انجام آزمایش MCV

تعیین حجم متوسط ​​گلبول های قرمز یا MCV یکی از پارامتر هایی است که در آزمایش شمارش کامل خون CBC اندازه گیری می شود، بنابراین پزشکان هر زمان که آزمایش CBC تجویز می کنند در واقع از میزان MCV آگاه می شوند.

در برخی شرایط، پزشک انجام آزمایش MCV را به طور مستقیم تجویز می کند. برخی از این شرایط عبارت اند از:

• تشخیص نوع کم خونی
• تعیین پیش آگهی بیماری های مختلف
• ارزیابی علائم احتمالی کم خونی مانند خستگی و رنگ پریدگی پوست
• ارزیابی سایر بیماری های خونی مانند کاهش یا افزایش تعداد گلبول های سفید خون یا پلاکت ها

مقدار پارامترMCV را می توان مستقیماً توسط آنالیزگر و یا با استفاده از فرمول محاسبه کرد.

مطالعه بیشتر: بیماری غلظت خون چیست؟

تفسیر نتیجه آزمایش MCV

مقادیر بالایMCV به معنای بزرگ تر بودن گلبول های قرمز خون از حد متوسط ​​و مقادیر پایین MCV به معنای کوچکتر بودن اندازه آنها از حد متوسط ​​ است. تعیین اندازه متوسط ​​گلبول های قرمز یا نتیجه آزمایش MCV در تعیین نوع کم خونی بسیار مفید است.

مطالعه بیشتر: راهکارهای افزایش گلبول قرمز خون

نکات مهم درباره آزمایش MCV

برخی از مهم ترین نکاتی که باید در مورد این آزمایش بدانید، عبارت اند از:

نتیجه مثبت کاذب: در برخی شرایط، ممکن است مقدار MCV به طور کاذب افزایش یابد.

تزریق خون: اگر شخصی خون تزریق کرده باشد، MCV از ارزش تشخیصی کمی برخوردار خواهد بود. در این حالت، MCV نشان دهنده اندازه متوسط ​​گلبول های قرمز تزریق شده همراه با گلبول های قرمز خون خود شخص دریافت کننده خواهد بود. آزمایش MCV باید قبل از تزریق خون انجام شود.

کم خونی مختلط: اگر فردی بیش از یک نوع کم خونی داشته باشد، ممکن است MCV او در حالت طبیعی باشد. به عنوان مثال، یک فرد می تواند دچار کم خونی ناشی از فقر آهن شدید (که معمولاً باعث کاهش MCV می شود) و همچنین کم خونی شدید ناشی از کمبود اسیدفولیک (که باعث افزایش MCV می شود) شود و در نتیجه MCV او طبیعی باشد.

آزمایش خون در منزل در هر ساعت از شبانه روز. روی لینک کلیک کن

تست های مشابه با آزمایش MCV

سنجش حجم متوسط هموگلوبین ​​بدن یا MCH یکی از آزمایش های مشابه تست MCV است. ابن دو آزمایش معمولا اطلاعات مشابهی را در باره سلامتی شخص ارائه می دهند.

تست های مکمل

معمولاMCV به تنهایی تجویز نمی شود. بلکه به همراه سایر تستهای زیر مجموعه آزمایش CBC توسط پزشک تجویز می شود. به عنوان مثال، استفاده از نتیجه آزمایش MCV به تنهایی، ممکن است منجر به تشخیص نادرست تالاسمی به عنوان کم خونی ناشی از فقر آهن شود زیرا در هر دو این شرایط مقدار MCV بیمار کاهش می یابد.

در ادامه به چند مورد از تست های مکمل آزمایش MCV اشاره می کنیم:

میانگین غلظت هموگلوبین بدن یا MCHC: در این آزمایش، میانگین غلظت هموگلوبین گلبول های قرمز خون اندازه گیری می شود.

شمارش تعداد سلول های قرمز خون: در آزمایش شمارش تعداد سلول های قرمز خون یاRBC ، تعداد سلول های قرمز خون در یک نمونه خونی شمرده می شود.

آزمایش هموگلوبین و یا هماتوکریت: هموگلوبینمولکولی است که اکسیژن را در خون حمل می کند. هماتوکریت، حجم کل گلبول های قرمز خون را در یک حجم خاص از خون، نسبت به پلاسما، نشان می دهد.

برای کسب اطلاعات کامل و جامع درباره شرایط سلامتی بیمار، ممکن است آزمایش های دیگری مانند شمارش تعداد رتیکولوسیت یا تعیین سطح آهن خون نیز انجام شود.

مطالعه بیشتر:تفاوت بین هموگلوبین و هماتوکریت

دریافت و تفسیر نتایج آزمایش MCV

مدت زمان دریافت نتایج این آزمایش می تواند بسته به محل انجام آزمایشگاه متفاوت باشد. در یک بیمارستان یا کلینیک دارای آزمایشگاه تخصصی، معمولا نتایج خیلی زود به بیمار ارائه می شود. اگر قبل از انجام این آزمایش، آزمایش های خونی دیگری نیز انجام داده اید، نتایج تست های قبلی را تیز در اختیار پزشک قرار دهید، زیرا با در دست داشتن سابقه سلامتی شما پزشک می تواند بهترین تصمیم گیری را انجام دهد.

در اکثر مواقع آزمایشMCV به همراه سایر آزمایش های مکمل تجویز می شود، زیرا برای بدست آوردن نتیجه مطلوب و تیز انجام یک تشخیص دقیق بید تمام جوانب سلامتی فرد را در نظر گرفت.

تفسیر آزمایش خون و ادرار توسط پزشک آنلاین در هر ساعت از شبانه روز

تفسیر مقدار پارامتر MCV

مقدار MCV طبیعی معمولا 80 تا 96 فمولیتر به ازای هر سلول است (فمتولیتر معادل میکرومتر مکعب است). در ادامه به چند مورد از علل کاهش یا افزایش مقدار این پارامتر اشاره خواهیم کرد.

علل احتمالی کاهش مقدار MCV (میکروسیتوز)

موارد زیر ممکن است منجر به کاهش مقدارMCV شود:

• تالاسمی
• کمبود آهن
• اسفروسیتوز
• کم خونی مزمن
• مسمومیت با سرب
• کم خونی سیدروبلاستی

به دست آوردن کمترین مقدار برای پارامتر MCV (به عنوان مثال، کمتر از 70، یعنی میکروسیتوز شدید) معمولاً نشانه کم خونی ناشی از فقر آهن یا تالاسمی است. بین این بیماری ها همپوشانی وجود دارد و ممکن است گاهی حتی با ابتلا به کم خونی فقر آهن فرد بیمار مقدار MCV طبیعی داشته باشد.

علل احتمالی افزایش مقدار MCV یا ماکروسیتوز

مقدارMCV به طور معمول با افزایش سن افزایش می یابد و حدود 30 درصد از سالمندان با افزایش MCV مواجه می شوند. برخی از علل افزایش مقدار این پارامتر عبارت اند از:

• بیماری کبد
• کمبود فولات
• اعتیاد به الکل
• کم کاری تیروئید
• کم خونی آپلاستیک
• کمبود ویتامین B12
• بیماری آگلوتینین سرد
• مسمومیت با مونوکسید کربن
• برخی کم خونی های همولیتیک
• ماکروسیتوز خوش خیم ارثی یا ژنتیکی
• مصرف برخی از داروهای شیمی درمانی
• هیپوکسی مزمن (کاهش سطح اکسیژن خون)

به دست آوردن بیشترین میزان MCV (به عنوان مثال بالاتر از 125 یا ماکروسیتوز شدید) معمولاً به دلیل کمبود ویتامین B12 یا فولات یا بیماری آگلوتینین سرد خواهد بود.

مطالعه بیشتر: علائم کمبود ویتامین B12

آنمی با MCV طبیعی

اختلالات کم خونی که غالباً دارای MCV طبیعی (کم خونی های نورموسیتی) هستند، عبارت اند از:

• خونریزی حاد
• کم خونی مزمن
• بیماری ها و اختلالات کلیه
• برخی کم خونی های همولیتیک
• بیماری های غدد درون ریز (به جز بیماری تیروئید)

وقتی یک فرد به کم خونی مبتلا است، نتایج آزمایش MCV می تواند به تعیین علل کم خونی کمک کند، اما با استفاده از آزمایش هایMCHC و RDW می توان موارد زیر را نیز تشخیص داد:

تعداد رتیکولوسیت های خون

شمارش سلول های رتیکولوسیت خون اولین گام مهم در تعیین علت کم خونی است زیرا با انجام این آزمایش می توان کم خونی ها را به دو دسته عمده تقسیم کرد: کم خونی های ناشی از کاهش تولید گلبول های قرمز یا افزایش تخریب گلبول های قرمز.

تعداد طبیعی یا پایین رتیکولوسیت خون نشان می دهد که بدن قادر به افزایش تولید سلول های قرمز خون نیست. به عنوان مثال، به دلیل کمبود آهن یا فولات ممکن است میزان تولید گلبول های قرمز خون کاهش بیابد. با این حال، مقادیر بالای رتیکولوسیت های خون نشان می دهد بدن در حال تلاش برای افزایش تعداد گلبول های قرمز خون است. این شرایط هنگامی مشاهده می شود که گلبول های قرمز خون از طریق از دست دادن خون یا تخریب سلول از دست می روند.

آزمایشRDW میزان یا تنوع توزیع گلبول های قرمز خون (آنیسوسیتوز) را توصیف می کند. به عنوان مثال، در کم خونی سیدروبلاستیک، بیشتر سلول ها ممکن است ماکروسیتیک باشند، اما برخی سلول ها کوچک خواهند بود. در چنین شرایطی آزمایش MCV ممکن است طبیعی باشد، اما میزان RDW بالا خواهد بود.

مطالعه بیشتر: rdw در آزمایش خون 

سایر آزمایش های مکمل

آزمایشات دیگری نیز وجود دارند که ممکن است به همراه MCV و سایر شاخص های آزمایشگاهی گلبول قرمز، توسط پزشک تجویز شوند. برخی از این آزمایش ها عبارت اند از:

دیفرانسیل خون: آزمایش دیفرانسیل خون ممکن است اطلاعات بیشتری در مورد کم خونی مانند تغییرات در اندازه سلول (آنیزوسیتوز)، شکل سلول (پوکیلوسیتوز) یا رنگ (پلی کرومازیا) در اختیار پزشک قرار دهد. همچنین این آزمایش اطلاعات دیگری نیز در اختیار پزشک قرار می دهد که برخی از آنها عبارت اند از:

• اختلال اسفروسیتوز
• تشخیص بیماری سلول های خونی داسی شکل
• تشخیص سلول های مشکل دار در افراد مبتلا به تالاسمی
• افزایش تقسیم نوتروفیل ها به همراه با کم خونی ناشی از کمبود اسید فولیک

آزمایش های مربوط به سطح آهن خون: کاهش یا افزایش سطح آهن خون نشان دهنده ابتلا به برخی از اختلالات خونی است.

آزمایش تعیین سطح ویتامین B12: از نتایج تعیین سطح ویتامین B12 بدن می توان برای تشخیص آنمی های ماکروسیت استفاده کرد.

نمونه برداری از مغز استخوان: مغز استخوان محلی است که سلول های خونی همگی از آن جا نشات می گیرند. وجود هر گونه مشکل در مغز استخوان می تواند منجر به اختلالات خونی شود.

مطالعه بیشتر:آزمایش تشخیص کم خونی داسی شکل

سخن آخر

آزمایش MCV به خصوص هنگامی که به همراه سایر آزمایش های تکمیلی انجام می شود، در تشخیص بیماری ها، پیش آگهی برخی اختلالات، پیش بینی پاسخ به درمان و … بسیار مفید خواهد بود. به همین دلیل معمولا پزشکان انجام این آزمایش به همراه سایر آزمایش های عمومی خونی را تجویز می کنند تا دید جامعی درباره سلامتی بیمار به دست بیاورند.

در این مقاله به برخی از اطلاعات اساسی درباره این آزمایش و تفسیر نتایج آن اشاره شد. اگر سوالات بیشتری درباره این تست آزمایشگاهی دارید حتما با یک پزشک تماس بگیرید.

در سالهای اخیر مشخص شده است که نتایج آزمایش MCV حتی در صورت طبیعی بودن نتایج آزمایش شمارش سلول های قرمز خون، اطلاعات مهمی را ارائه می دهد. برخی از این اطلاعات حیاتی عبارت اند از:

• پیش بینی مرگ و میر در سرطان مری
• پیش بینی پیش آگهی بیماری های مزمن کلیه
• پیش بینی پاسخ به شیمی درمانی و پرتودرمانی
• ارزیابی عملکرد شناختی (به خصوص در سالمندان)

یک مطالعه در سال 2017 نشان داد که افراد مبتلا به بیماری های کلیوی که MCV بالایی دارند بیش از دو برابر بیشتر از سایر بیماران احتمال مرگ دارند و بیش از 3.5 برابر بیشتر از کسانی که MCV طبیعی دارند از بیماری قلبی رنج می برند.