عوارض ام اس

عوارض ام اس، به دلیل بیمار طولانی مدت می تواند بسیاری از قسمت های مختلف بدن را تحت تاثیر قرار دهد. عوارض بیماری ام اس می تواند قسمت های مختلف بدن از چشم تا مثانه، حتی پاها را درگیر کند. اما به طور کلی، هیچ استاندارد جهانی برای تعریف عارضه MS وجود ندارد.

ام اس یک بیماری مادام العمر است که می تواند بر سلامت کلی بیماران تأثیر بگذارد. افراد مبتلا به ام اس اغلب می توانند با مدیریت صحیح علائم، سالها فعال بمانند. همه بیماران عوارض ناشی از بیماری را تجربه نمی کنند. با این حال، برخی از عوارض در بسیاری از افراد مبتلا به MS مشترک می باشند.

در بیشتر بیماری ها، کلمه عوارض جانبی ناشی از بیماری ها به مواردی گفته می شود که خارج از محدوده طبیعی بیماری یا در نتیجه آسیب پایدار، ایجاد می شوند. بر همین اساس، یکی از راه های تشخیص عوارض ناشی از MS، بررسی آسیب به مخ، قسمت فوقانی مغز یا نخاع است. به عبارت دیگر، هر علامت قابل توجهی که در نتیجه  آسیب داخلی به مخ، مغز و نخاع ایجاد شده، می تواند یک عارضه ناشی از ام اس تلقی شود.

به طور کلی، بیشترین علائم بیماری ام اس در محدوده طبیعی بیماری در نظر گرفته می شود. بنابراین “عوارض” به مواردی اشاره دارد که ناشی از بیماری مداوم یا طولانی مدت بوجود می آیند.

مطالعه بیشتر: ام اس کودکان از علت تا درمان

انواع عوارض در مبتلایان به ام اس

عوارضی که ممکن است در مبتلایان به ام اس رخ دهد، عمدتا به محل ضایعات و آسیب بستگی دارد. آسیب دیدگی در قسمت قشر مغز می تواند منجر به بروز عوارض شناختی مانند مشکلات حافظه، محاسبه یا توجه شود.

آسیب دیدگی ساقه مغز می توانند منجر به بروز عوارض جانبی در مسیرهای حرکتی و حسی و  فلج صورت یا عوارضی شوید، از جمله مشکلات مربوط به راه رفتن و گفتار شود.

هر گونه آسیب دیدگی در نخاع می تواند منجر به بروز عوارضی مانند اختلال در راه رفتن شود. وقتی صحبت از مشكلاتی می شود كه به طور غیر مستقیم ناشی از آسیب عصبی هستند، شایعترین عارضه، آسیب ناشی از زمین خوردن است.

سایر مشکلات غیرمستقیم رایج در مبتلایان به ام اس، شامل عفونت ادراری و زخم های فشار در افرادی که از صندلی چرخدار استفاده می کنند یا برای مدت طولانی بی حرکت هستند، می باشند.

 پزشکان در درمان ام اس، بیشتر بر روی پیشگیری و یا به تاخیر انداختن عوارض تمرکز می کنند. اما افرادی که به تازگی به این بیماری مبتلا شده اند نیز باید برای پیشگیری از بروز عوارض جانبی احتمالی با پزشک خود همکاری کنند.

مطالعه بیشتر: کاهش درد در بیماران ام اس

شایع ترین عوارض ام اس

برخی از عوارض شایعی که می تواند به دلیل آسیب مداوم از طریق MS رخ دهد، عبارتند از:

عوارض مربوط به کورتیکواستروئید

کورتیکواستروئیدها دیگر اولین خط دفاعی در برابر ام اس نیستند. این به خاطر خطر بروز عوارض جانبی استفاده از کورتیکواستروئیدها و  درمان های موثرتر MS است. در حال حاضر، کورتیکواستروئیدها معمولاً فقط برای از بین رفتن سریع حمله مورد استفاده قرار می گیرند. عوارض ناشی از مصرف کوتاه مدت کورتیکواستروئید خوراکی، عبارتند از:

• افزایش وزن
• احتباس مایع
• فشار در چشم
• فشار خون بالا
• مشکلات خلقی و حافظه ای

افراد کمی باید کورتون را به صورت طولانی مدت مصرف کنند. با این حال، اگر یک کورتون طولانی مدت مصرف کنید، ممکن است بیشتر در معرض خطر عوارضی باشید که شامل موارد زیر است:

• کبودی
• آب مروارید
• عفونت ها
• قند خون بالا
• کاهش عملکرد غده فوق کلیه

مشکلات بینایی

مشکلات چشمی در بیماری ام اس اغلب در اوایل دوره بیماری اتفاق میفتد. اما بعداً هم ممکن است ایجاد شوند. برخی از انواع مشکلات بینایی مرتبط با MS شامل نوریت بینایی (التهاب عصب بینایی)، دوبینی، نیستاگموس (حرکت کنترل نشده چشم) و اختلال در حرکت افقی چشم است.

مشکلات بینایی اغلب با گذشت زمان بهبود می یابند. اما ممکن است بینایی بیماری به طور کامل به حالت قبلی خود برنگردد.

مطالعه بیشتر: علائم چشمی ام اس

ضعف پا

ضعف پا در مبتلایان به ام اس، معمول شامل ضعف عضلانی است که بلند کردن پا در مچ پا و در نتیجه، راه رفتن را برای بیمار دشوارتر می کند. در شرایطی که بازگشت و عود بیماری منجر به ضعف ناگهانی پا شود، احتمالاً با گذشت زمان مسئله بهبود می یابد. اما ضعف پا در ام اس پیشرونده احتمالاً ثابت می ماند یا بدتر می شود. برخی از روش های درمانی برای ضعف پا از جمله فیزیوتراپی، بریس ها و دستگاه های تحریک الکتریکی وجود دارد.

اختلال در بلع

مشکلات بلع که به دیسفاژی معروف است، در مبتلایان به بیماری ام اس می تواند ترسناک و گاهی خطرناک باشد. تعدادی از راهکارها از جمله تغییرات وضعیت بدن و تمرینات بدنی، تغییر قوام غذا و نوشیدنی ها و تمرینات تقویت عضلات ممکن است به افراد مبتلا به ام اس کمک کند تا از مشکلات بلع جلوگیری کنند.

مشکلات تنفسی

ام اس می توانند توانایی بیماران را در بازدم کامل یا سرفه کاهش دهد. این وضعیت ممکن است خطر ابتلا به عفونت های ریوی مانند ذات الریه را در بیماران افزایش دهد.

برخی تمرینات و اقدامات سبک زندگی می توانند در پیشگیری از بروز این مشکلات موثر باشند. بیماران باید با مشاهده هر گونه تغییر در وضعیت تنفسی آنها و یا علائم احتمالی به پزشک مراجعه کنند.

مشکلات عاطفی

ام اس هم مستقیماً از طریق فرایند بیماری و هم به دلیل استرس زندگی با این بیماری می تواند منجر به افسردگی و اضطراب شود. افراد مبتلا به ام اس همچنین می توانند تغییرات ناگهانی در احساسات مانند خندیدن یا گریه کردن بدون دلیل مشخص را تجربه کنند. گاهی اوقات، افراد مبتلا به MS در تشخیص حالت چهره اطرافیان دچار مشکل می شوند.

مشکلات جنسی

MS به چندین روش می تواند باعث اختلال عملکرد جنسی از جمله کاهش میل جنسی، اختلال نعوظ، کاهش روانکاری واژن، خستگی و مشکلات عاطفی شود.

مبتلایان به ام اس می توانند برای بهبود زندگی جنسی خود، اقدام کنند. مشکلات جنسی و راهکارهای آنها در مبتلایان به ام اس بسته به علت اصلی بیماری متفاوت خواهد بود. گزینه های مفید برای بسیاری از افراد شامل روان کننده ها، داروهایی برای اختلال نعوظ و روان درمانی یا سکس تراپی است.

مطالعه بیشتر: انواع ام اس

درد مزمن

افراد مبتلا به ام اس ممکن است به دلایلی از جمله آسیب عصبی، به دلیل اسپاستیک عضله، یا به دلیل عدم تحرک و خستگی به درد مزمن مبتلا شوند.

برخی از داروها ممکن است در کنترل درد در بیماران موثر باشند. این دارو ها به علت و علائم بیمار بستگی دارند. مراجعه به پزشک برای تشخیص دقیق درد و درمان موثر آن بسیار مهم است.

ورزش و فیزیوتراپی اقدامات سبک زندگی و درمان های جایگزین مانند تغذیه خوب، مدیتیشن و طب سوزنی ممکن است درمان های موثری برای کنترل درد باشد.

اختلال عملکرد مثانه

مشکلات مثانه در مبتلایان به بیماری ام اس بسیار شایع است و می تواند شامل مثانه بیش فعال یا کم کار یا هر دو در زمان های مختلف در یک فرد باشد.

افراد مبتلا به ام اس ممکن است توانایی نگه داشتن ادرار (بی اختیاری) را نداشته باشند. یا در شروع دفع ادرار مشکل داشته یا نتوانند مثانه خود را به طور کاملا خالی کنند (احتباس).

افراد مبتلا به اختلال عملکرد مثانه درمان نشده، بیشتر دچار عفونت های مثانه یا مجاری ادراری (UTI) می شوند. درمان عفونت ادراری و اقدامات لازم برای جلوگیری از آن مهم است.

مطالعه بیشتر: انواع داروهای ام اس را بشناسید.

علائم پوستی یا فانتوم

طبق گفته انستیتوی ملی اختلالات مغز و اعصاب و سکته مغزی، بیشتر افراد مبتلا به ام اس پارستزی را تجربه می کنند. پارستزی احساسات غیرطبیعی، موقتی از جمله بی حسی، خارش یا سوزن است.

سایر علائم شامل از دست دادن احساس بر روی پوست به طور کامل (hypoesthesia) و dysesthesias (احساس دردناک که روی پاها، بازوها، و دست تاثیر می گذارد)، است.

سایر احساسات غیرطبیعی که ممکن است توسط افراد مبتلا به ام اس تجربه شود شامل حرکاتی شبیه به خزیدن حشرات، قطره آب، رطوبت، فشار و لرزش در نواحی خاص بدن است. برخی از افراد، این احساسات را احساسات “فانتوم” توصیف کرده اند. زیرا هیچ احساس واقعی برای پوست بیمار رخ نمی دهد و احساسات ناشی از آسیب به سیستم عصبی مرکزی است.

درمان های مختلف از جمله داروهای ضد تشنج، داروهای ضد افسردگی، پماد های لیدوکائین و کرم های موضعی ممکن است به تسکین علائم پوستی مرتبط با ام اس کمک کند.

زخم های بستر

در شرایطی که بیماری MS ، تحرک بیمار را به میزان قابل توجهی تحت تاثیر قرار دهد، ممکن است بیمار در اثر نشستن یا خوابیدن طولانی مدت بیمار  دچار زخم بستر شود.

علاوه بر آن، بی حسی و از دست دادن احساس مربوط به بیماری ام اس ممکن است تشخیص این زخم ها و محل های تحت فشار را سخت کند. کاهش فشار، تمیز و خشک نگه داشتن پوست برای جلوگیری از زخم ها و بهبودی زخم های موجود در مبتلایان به بیماری ام اس بسیار مهم است.

مطالعه بیشتر: غذاهای مفید و مضر در بیماران MS 

لخته شدن خون

مانند زخم های بستر، در مبتلایان به بیماری ام نیز ممکن است لخته های خون به دلیل کاهش حرکت و طولانی شدن دوره های بی تحرک ایجاد شوند.

در شرایطی که لخته خون در پای شما به ریه ها منتقل شوند، ممکن است به یک بیماری خطرناک و جدی به نام آمبولی ریوی تبدیل شود و جریان خون در ریه ها را مسدود کند. آسیب ناشی از سقوط و طولانی شدن زمان بهبودی در بیماران، نیز می تواند خطر لخته شدن خون را افزایش دهد.

بر همین اساس، مبتلایان به ام اس باید تا جایی که وضعیت آنها اجازه می دهد تحرک داشته باشند. اقدامات سبک زندگی مانند هیدراته ماندن و خوب غذا خوردن را دنبال کنند. تا خطر لخته شدن خون را کاهش دهند.

مشکلات روده

MS باعث قطع شدن سیگنال های بین مغز و دستگاه ادراری و سیستم روده می شود. این بدان معناست که بعضی اوقات بدن پیام مناسبی را برای زمان دفع ادرار و مدفوع دریافت نمی کند. گاهی اوقات آسیب عصبی ممکن است بر روی سیگنال های مغز همراه با عملکرد عضلات در قسمت هایی از بدن که مواد زائد را آزاد می کنند نیز تأثیر بگذارد.

حدود 68 درصد از افرادی که مبتلا به ام اس هستند، اختلال در عملکرد روده را تجربه می کنند. این عارضه در صورت ابتلا به بیماری نخاع بیشتر دیده می شود.

یبوست شایع ترین مشکل روده در بین افرادی است که به ام اس مبتلا هستند. برخی دیگر به دلیل قطع یا کند شدن انتقال سیگنال ها به مغز و یا کاهش آن، بی اختیاری اجباری در روده یا مدفوع را تجربه می کنند.

بیماران باید برای تسکین این عارضه، فیبر بیشتری بخورند، مایعات بیشتری بنوشند. داروهای خود را طبق دستور پزشک مصرف کنند، و ورزش منظم داشته باشند. اگر اختلال در عملکرد روده همچنان ادامه داشته باشد، باید این عارضه را با متخصص مغز و اعصاب در میان بگذارند.