کاهش وزن در سالمندان

کاهش وزن ناگهانی و بدون علت در سالمندان می تواند علل مختلفی داشته باشد. در صورتی که یکی از عزیزان سالمند شما به طور ناخواسته 5 درصد یا میزان بیشتری از وزن بدن خود را در یک دوره 6 ماهه یا 5 تا 10 درصد از وزن خود را در عرض 12 ماه از دست داده است، بهتر است برای تعیین علت بروز این وضعیت به پزشک مراجعه کنید. چون عدم مراقبت مناسب از سالمند و درمان مشکل احتمالی، می‌تواند به شدت بر رفاه و کیفیت زندگی فرد تأثیر بگذارد. بنابراین سلامتی سالمندان از اهمیت ویژه‌ای برخوردار است. در منابع علمی به این نکته اشاره شده است که در حالی که تنها 8 درصد از بزرگسالان کاهش وزن ناخواسته را تجربه می‌کنند، تا 27 درصد از افراد بالای 65 سال به طور غیرارادی دچار کاهش وزن می‌شوند.

اغلب کاهش وزن می‌تواند اثرات مطلوبی داشته باشد. کاهش وزن و از بین بردن چربی‌های اضافی موجود در قسمت‌های مختلف بدن از طریق رعایت یک رژیم غذایی مناسب و پایبندی به یک برنامه ورزشی منظم، فواید زیادی برای سلامتی دارد. شاید حتی کاهش وزن برای عده‌ای تبدیل به دغدغه شده باشد.

فوایدی از جمله کاهش فشار خون، کاهش خطر ابتلا به دیابت و داشتن قلبی قوی‌تر، جزو اهدافی است که افراد با ورزش کردن به دنبال به دست آوردن آنها هستند. با این حال، اگر یکی از عزیزان سالمند به طور غیرمنتظره و ناخواسته دچار کاهش وزن شد، این وضعیت ممکن است نشان دهنده ابتلا به یک مشکل جدی باشد که نیازمند درمان و مراقبت‌های پزشکی است. پس اگر به دنبال شایع ترین علل کاهش وزن در سالمندان و اینکه چرا سالمندان لاغر می شوند، هستید بهتر است این مقاله از پزشکت را تا انتها بخوانید.

عوارض کاهش وزن در سالمندان

به طور کلی کاهش وزن ناگهانی و غیرمنتظره در افراد سالمند می‌تواند اثرات جدی بر سلامتی این افراد داشته باشد و منجر به بروز عوارض مختلفی شود، از جمله:

• افزایش خستگی
• بروز اختلالات شناختی
• افزایش خطر ابتلا به عفونت
• بروز تغییرات در وضعیت خلقی
• کاهش کارایی سیستم ایمنی بدن فرد سالمند
• از دست دادن استقلال و توانایی گذران عمر
• خطر سقوط بر روی زمین و ایجاد صدمات فیزیکی در قسمت‌های مختلف بدن
• از دست دادن توانایی انجام کارهای ساده مانند حمام کردن، نظافت و لباس پوشیدن

از دست دادن توانایی انجام امور روزمره، باعث می‌شود که نیاز به پرستاری از سالمند در خانه خود افزایش پیدا کند. علاوه براین ممکن است نیاز باشد که برای رفع نیازهای سالمند ناتوان، اعضای خانواده مجبور شوند که فرد را به مراکز نگهداری از سالمندان انتقال دهند.

همه این شرایط می‌توانند باعث شوند که سالمندان در سنین پربار خود، به جای لذت بردن از زندگی دچار مشکلات متعددی شوند. به همین علت برای پیشگیری از بروز مشکلات جدی تر در زندگی سالمندان، باید نشانه‌های اولیه وجود مشکل در سلامتی آنها را به سرعت تشخیص داد و با اقدامات مناسب، آنها را برطرف کرد‌.

شایع ترین علل کاهش وزن در سالمندان

مانند سایر بیماری های زمینه ای، شناسایی علل کاهش وزن غیر عادی سالمندان می‌تواند از بروز عوارض احتمالی آن پیشگیری کند. از میان علل مختلفی که می‌توانند پاسخی برای این باشند که چرا سالمندان لاغر می شوند ، ۶ علت قابل توجه هستند. این موارد عبارت‌اند از:

انزوای اجتماعی

در چند سال اخیر، به علت محدودیت‌های بهداشتی و اجتماعی برای به کنترل در آوردن شرایط همه گیری کووید-19، بسیاری از فعالیت‌های اجتماعی، جشن‌های خانوادگی و گردش‌های عمومی لغو شدند. این شرایط باعث شد که انسان‌ها، بیش از پیش در شرایط انزوای اجتماعی قرار بگیرند. به خصوص افراد سالمندی که تنها زندگی می‌کردند، بسیار منزوی شدند.

تنهایی و انزوا، علاوه براین که می‌توانند شرایط روانی افراد مختلف را تحت تاثیر قرار دهند، ممکن است باعث کاهش اشتها و عدم تمایل به تهیه وعده‌های غذایی نیز شوند. یکی از اثرات چنین شرایطی، می‌تواند شامل کاهش وزن افراد، به خصوص سالمندان، باشد.

بیماری های زمینه ای مزمن

بیماری‌های مزمن زمینه‌ای مانند سرطان، بیماری پارکینسون، پرکاری تیروئید، بیماری قلبی، دیابت کنترل نشده و مشکلات گوارشی همگی می‌توانند منجر به کاهش وزن در سالمندان شوند. در واقع همه این شرایط می‌توانند به طرق مختلف باعث بروز تغییر در اشتها، عادات غذایی و وزن افراد شوند.

کاهش وزن سالمندان ناشی از بیماری‌های زمینه‌ای باید جدی گرفته شود. به خصوص در افراد سالمند، از آنجایی که شرایط سلامتی آنها حساس است، باید بیشتر مراقب وضع سلامتی آنها بود و با مشاهده اولین علائم وجود مشکل در سلامتی، نسبت به تشخیص و درمان بیماری‌های آنها اقدام کرد‌.

واکنش بدن به برخی از دارو

عوارض ناشی از مصرف برخی داروها می‌تواند باعث بروز کاهش وزن در افراد سالمند شود. زیرا ممکن است باعث کاهش اشتها شوند. کاهش میزان غذای مصرفی به طور مستقیم می‌تواند باعث کاهش وزن افراد شود‌. از جمله این عوارض شامل تغییر حس چشایی یا بویایی، خشکی دهان، تهوع و استفراغ است.

مصرف همزمان چند نوع دارو، که به عنوان پلی فارماسی نیز شناخته می‌شود، می‌تواند باعث بروز کاهش اشتها شود. تعداد سالمندانی که برای درمان بیماری‌های خود از چند نوع دارو استفاده می‌کنند، بسیار زیاد است. بنابراین شاید علت کاهش وزن آنها، داروهایی باشد که مصرف می‌کنند.

ابتلا به بیماری روانی

کاهش وزن ناخواسته در بین افرادی که با بیماری های روانی مانند افسردگی، اختلالات دوقطبی، اختلالات شخصیتی، اضطراب و سوء مصرف مواد و اعتیاد به الکل رو به رو هستند، بسیار شایع است. علاوه براین کاهش اشتها و میزان غذای مصرفی افراد، ممکن است نشان دهنده ابتلا آنها به بیماری آلزایمر یا زوال عقل باشد.

زیرا در چنین شرایطی ممکن است فرد صرف وعده غذایی خود را فراموش کند یا غذایی را که برای سلامتی او مفید نیست، مصرف کند. بنابراین در صورت کاهش وزن ناگهانی سالمندان، اعضای خانواده آنها باید مراقب وضعیت سلامتی روانی آنها نیز باشند.

ناتوانی در انجام فعالیت‌های روزمره زندگی (ADL)

عدم توانایی در انجام فعالیت‌های روزمره در سالمندان، می‌تواند باعث کاهش وزن ناگهانی آنها شود. به عنوان مثال، در صورتی که فرد سالمند دیگر توانایی رانندگی نداشته باشد، ممکن است مجبور شود که برای خرید، با پای پیاده به مراکز تجاری مراجعه و پیاده روی کند.

همچنین این شرایط می‌تواند به معنای حمل مواد غذایی خریداری شده برای مدت طولانی‌تر نیز باشد. در چنین شرایطی طبیعتاً میزان انرژی بیشتری مصرف می‌شود و ممکن است در طول زمان فرد با کاهش وزن رو به رو شود.

روند طبیعی پیری

در کنار سایر علل کاهش وزن در سالمندان، روند طبیعی پیری نیز ممکن است بر میزان اشتهای افراد تاثیر بگذارد. به عنوان مثال، با افزایش سن، افراد معمولا با آتروفی عضلانی، کاهش تراکم استخوان و کاهش سلول‌های کبد و کلیه رو به رو می‌شوند. علاوه بر این، از دست دادن بافت‌های مختلف بدن باعث کاهش میزان آب موجود در بدن افراد می‌شود.

در نهایت همه این موارد می‌توانند منجر به کاهش وزن آنها و اینکه چرا سالمندان لاغر می شوند، گردند. با وجود اینکه کاهش وزن در چنین شرایطی ممکن است قابل توجه باشد، اما در برخی موارد الزاماً باعث نگرانی نمی‌شود. اما اگر قدرت جسمی فرد با شدت کاهش پیدا کند، باید به فکر کمک به او بود.

چگونه کاهش وزن در سالمندان را مدیریت کنیم؟

کاهش وزن در سالمندان اغلب با بروز مشکلاتی در سلامتی کلی آنها همراه است. برای تشخیص زودهنگام و درمان هر گونه بیماری زمینه‌ای، مشورت با یک پزشک برای تعیین علت کاهش وزن ضروری است. درمان زودهنگام می‌تواند شانس موفقیت در بهبودی را به شدت افزایش دهد.

در طول ویزیت و معاینه، پزشک سابقه سلامتی فرد را بررسی می‌کند و معاینه فیزیکی انجام می‌دهد. همچنین ممکن است به کمک تجویز تست‌های آزمایشگاهی، بتوان وضعیت سلامتی فرد را بررسی کرد. نهایتا پزشک می‌تواند علت کاهش وزن غیر منتظره فرد سالمند را تشخیص دهد.

با وجود اینکه کاهش وزن در سالمندان، نسبتا شایع است، اما این امکان وجود دارد که به کمک روش‌های مناسب، کیفیت زندگی فرد را بهبود بخشید. با وجود اینکه تمامی این روش‌ها برای همه افراد مناسب نیست، اما اگر اقدامات متناسبی انجام گیرند، نتایج بهتری به دست می‌آید. از جمله روش‌های کمک به بهبود کاهش وزن غیر منتظره در سالمندان، عبارت‌اند از:

ورزش منظم

بهتر است که فرد سالمند ‌هر روز حداقل 30 دقیقه ورزش متوسط ​​داشته باشد (مواردی مانند پیاده روی سریع، باغبانی، شنا و … مفید هستند). علاوه براین برای کمک به حفظ توده عضلانی، می‌توان از دستگاه‌های وزنه برداری مناسب و وزنه‌های سبک استفاده کرد. با این حال در صورت عدم دسترسی به این امکانات ورزشی، می‌توان با استفاده از وزن بدن و به کمک تمریناتی مانند یوگا یا پیلاتس، تمرینات قدرتی را به برنامه تمرینی سالمند اضافه کرد. به طور کلی حفظ توده عضلانی می‌تواند نقش بسیار زیادی در حفظ وزن فرد سالمند‌ در محدوده متعادل داشته باشد.

با مصرف 64 اونس (۱.۸ کیلوگرم) آب در روز، چه با نوشیدن آب خالص یا اختصاص بخشی از رژیم غذایی به غذاهایی که به طور طبیعی غنی از آب هستند (مواردی مانند خیار و گوجه فرنگی از این جمله‌اند) باید فرد سالمند هیدراته بماند. به طور کلی حفظ آب بدن می‌تواند در جلوگیری از کاهش وزن بسیار مفید باشد.

اهمیت به رژیم غذایی

از فرد سالمند خواهش کنید که تعداد و میزان وعده‌های غذایی خود را با شما در میان بگذارد. این امر به خصوص در فردی که از زوال عقل رنج می‌برد، ضروری است. زیرا ممکن است مشکلاتی در رژیم غذایی آنها ایجاد شود. علاوه براین افراد سالمند باید از یک رژیم غذایی متعادل و متناسب پیروی کنند.

بهتر است که فرد سالمند‌ وعده‌های غذایی و میان وعده‌های کوچک بیشتری بخورد و بیش از 3 ساعت بدون غذا نماند. علاوه براین مراقبین فرد سالمند باید مطمئن شوند که او به ازای هر کیلوگرم از وزن بدن، حدود یک گرم پروتئین دریافت می‌کند. منابع دریافت پروتئین نیز بهتر است بررسی شوند.

می‌توانید برای تامین این مقدار از پروتئین، از ماهی آزاد وحشی، تخم مرغ کامل، پودر پروتئین آب پنیر ارگانیک و گوشت گاو تغذیه شده با علف استفاده کنید. به طور کلی منابع تامین پروتئین مورد نیاز فرد سالمند نباید باعث بروز مشکلات دیگر در سلامتی کلی او شود.

همچین بهتر است که مقادیر مناسبی از غذاهای پرفیبر مانند نان غلات کامل، لوبیا، سبزیجات و میوه به رژیم غذایی سالمند اضافه شود. مصرف مواد غذایی حاوی کالری خالص و بالا مانند قندها و مواد غذایی با ارزش غذایی کم یا بدون ارزش باید به شدت محدود شود.

حفظ وزن مناسب

برای حفظ وزن در محدوده متعادل، فرد سالمند باید وعده صبحانه خود را مصرف کند. در صورت امکان، به عنوان یک فعالیت اجتماعی، بهتر است که فرد سالمند با دوستان خود قدم بزند. فرد سالمند باید به خوبی استراحت بکند و میزان خواب کافی داشته باشد. همچنین فرد سالمند باید روابط اجتماعی خود را با خانواده و دوستان حفظ کنید.

اگر بتوانیم کیفیت زندگی سالمندان را افزایش دهیم، به طور قطع می‌توانیم از بروز مشکلات جدی در سلامتی آنها پیشگیری کنیم. بنابراین باید از عزیز سالمند خود به خوبی مراقبت کنید و با نیازهای او توجه کافی داشته باشید. عمر‌ کوتاه است و باید قدر روزهای باقی مانده را بدانیم.