داروی پراداکسا (دابیگاتران) یک داروی ضد انعقاد خوراکی (رقیق کننده خون) است که به طور خاص به عنوان یک مهارکننده مستقیم ترومبین (DTI) تجویز می‌شود. این دارو به صورت کپسول برای درمان افراد 8 سال و بالاتر در دسترس است. پراداکسا جایگزینی برای وارفارین (داروی رقیق کننده خونی است که برای درمان لخته‌های خونی استفاده می‌شود) است.
داروی پراداکسا برای کاهش خطر بروز سکته مغزی در اثر فیبریلاسیون دهلیزی یا Afib، که نوعی اختلال ریتم قلب است که احتمال لخته شدن را افزایش می‌دهد، استفاده می‌شود. این نوع عارضه نباید در اثر مشکلات دریچه قلب ایجاد شده باشد.
همچنین مصرف داروی پراداکسا برای درمان ترومبوز ورید عمقی (DVT، لخته شدن خون در وریدهای پا) یا آمبولی ریوی (PE، لخته شدن خون در ریه‌ها) در بزرگسالانی که تحت درمان با تزریق رقیق کننده خون قرار گرفته‌اند و نیز برای کاهش خطر ابتلا به آنها تایید شده است.
به طور کلی برای پیشگیری از لخته شدن خون در افراد پرخطر از داروهای ضد انعقاد استفاده می‌شود. لخته خون، توده‌ای از خون است که منعقد شده (غلیظ شده است). داروی پراداکسا با پیشگیری از تشکیل لخته‌های خون در بدن عمل می‌کند.
موارد استفاده خارج از برچسب دارویی پراداکسا
گاهی اوقات، پزشکان ممکن است داروی پراداکسا را برای درمان شرایط دیگری نیز تجویز کنند. استفاده خارج از برچسب به این معنی است که پزشک در صورتی که احساس کنند مصرف یک محصول برای فرد مفید است، دارو را برای درمان یک بیماری پزشکی متفاوت از موارد مورد تأیید FDA تجویز می‌کند.
از جمله اختلالات خارج از برچسب که پراداکسا برای درمان آنها تجویز می‌شود، عبارت‌اند از:
- نارسایی شدید قلبی
- بیماری عروق محیطی (PVD)
- پروفیلاکسی از VTE پس از تعویض کامل زانو
- سندرم‌های انعقاد بیش از حد (استعداد غیر طبیعی برای تشکیل لخته)
- بیماری عروق کرونر (شرایطی که در آن پلاک در رگ‌های بدن ایجاد می‌شود)
برنامه درمانی مناسب براساس وضعیت بیمار تجویز خواهد شد.
داروی پراداکسا در عرض چند ساعت پس از مصرف اولین دوز شروع به کاهش میزان لخته شدن خون بیمار می‌کند. با این حال، اگر مصرف این دارو را متوقف کنید، تأثیر آن بر انعقاد در بیشتر افراد در عرض 24 ساعت از بین می‌رود.
هشدار های لازم برای مصرف پراداکسا
سازمان غذا و داروی آمریکا (FDA) هشداری را برای مصرف داروی پراداکسا صادر کرده است. به طور کلی هشدارهای جعبه‌ای، قوی ترین هشدارهای سازمان‌های بهداشتی برای آگاهی از خطرات جدی و بالقوه کشنده داروهای موجود در بازارهای دارویی هستند. هشدارهای زیر را در صورت مصرف داروی پراداکسا جدی بگیرید:
هشدار بروز عوارض ترومبوتیک:
قطع زودهنگام مصرف داروی پراداکسا احتمال بروز عوارض ترومبوتیک را افزایش می‌دهد (عوارض ترومبوتیک زمانی رخ می‌دهد که لخته‌های خون رگ‌ها یا شریان‌ها را مسدود می‌کنند). باید به این نکته توجه داشته باشید که قطع زودهنگام مصرف هر داروی ضد انعقاد خوراکی (رقیق کننده خون) خطر بروز حوادث ترومبوتیک را افزایش می‌دهد. برای کاهش بروز این خطر، در صورتی که داروی پراداکسا به خاطر علتی غیر از خونریزی یا تکمیل یک دوره درمانی قطع شود، درمان با یک داروی ضد انعقاد دیگر را در نظر بگیرید.
هشدار بروز هماتوم نخاعی یا اپیدورال:
هماتوم‌های اپیدورال یا ستون فقرات (یک نوع کبودی جدی) ممکن است در افرادی که تحت درمان با داروی پراداکسا هستند و نیز تحت بیهوشی نوراکسیال (وارد کردن دارو به کمک سوزن بین مهره‌ها) هستند یا تحت پونکسیون نخاعی قرار می‌گیرند، رخ دهد. این نوع هماتوم‌ها ممکن است منجر به بروز فلج طولانی مدت یا دائمی شوند.
شایع ترین عوارض مصرف داروی پراداکسا
مانند سایر داروهای ضد انعقاد، استفاده از داروی پراداکسا خطر بروز خونریزی را افزایش می‌دهد. به این صورت که ممکن است متوجه شوید که راحت‌تر دچار کبودی می‌شوید یا توقف خونریزی بیشتر از حد معمول طول می‌کشد. از آنجایی که پراداکسا توانایی لخته شدن خون شما را کاهش می‌دهد، در صورت زمین خوردن یا صدمه دیدن، به خصوص اگر به سرتان ضربه وارد شود، با پزشک معالج خود تماس بگیرید.
سوء هاضمه (ناراحتی معده) یکی از عوارض شایع ناشی از مصرف داروی پراداکسا است و می‌تواند مصرف این دارو را در برخی افراد دچار محدودیت کند.
علاوه براین در صورتی که پس از مصرف داروی پراداکسا، هر کدام از عوارض زیر را تجربه کردید، با پزشک معالج خود مشورت کنید:
- ضعف
- سردرد
- سرگیجه
- دفع ادرار یا مدفوع خونی
- درد یا تورم غیر منتظره مفاصل
- خونریزی شدید و غیر قابل کنترل
خوشبختانه مصرف دارویی به نام idarucizumab می‌تواند به سرعت اثرات داروی پراداکسا را معکوس کند و در صورت خونریزی شدید در بیمارستان تجویز شود. به این ترتیب می‌توان با عوارض پراداکسا مقابله کرد. یک نکته حیاتی درباره داروی پراداکسا این است که بدون مشورت با یک پزشک به هیچ عنوان نباید مصرف این دارو به صورت خودسرانه قطع شود.
در صورتی که ممکن است اعمال جراحی مختلفی بر روی شما اجرا شود، به خصوص مواردی مانند بی‌حسی اپیدورال، مطمئن شوید که اعضای تیم معالج می‌دانند که از داروی Pradaxa استفاده می‌کنید. زیرا در صورت مصرف داروی پراداکسا پس از انجام چنین روشی، مواردی از خونریزی در اطراف نخاع مشاهده شده است.
واکنش آلرژیک ناشی از مصرف پراداکسا
مانند بسیاری از داروها، ممکن است به ماده فعال موجود در داروی پراداکسا یعنی دابیگاتران، حساسیت داشته باشید. اگر علائمی مانند کهیر، بثورات پوستی یا خارش را تجربه کردید، هر چه سریع تر به پزشک معالج خود اطلاع دهید. از جمله علائم یک واکنش آلرژیک شدید، عبارت‌اند از:
- سرگیجه
- تورم لب و زبان
- تنگی نفس (مشکل تنفسی)
- احساس درد در قفسه سینه
اگر علائمی از واکنش شدید آلرژیک را تجربه کردید، فوراً به دنبال کمک پزشکی باشید. علاوه براین در مورد دوز مناسب برای درمان بیماری تان با پزشک معالج خود مشورت کنید. در صورت ابتلا به بیماری کلیوی ممکن است نیاز به تنظیم دوز مصرفی شما باشد.
برخی از داروها (به عنوان مثال، کتوکونازول، وراپامیل و آنتی بیوتیک‌های خاص) ممکن است اثر رقیق کنندگی خونی داروی پراداکسا را در افراد مبتلا به بیماری کلیوی افزایش دهند. به همین علت ممکن است نیاز باشد که میزان دوز مصرفی شما از نو تنظیم شود.
مصرف پراداکسا در بارداری و شیردهی
اطلاعات کافی در مورد استفاده از داروی پراداکسا در افراد باردار وجود ندارد تا در مورد خطر بروز نقایص مادرزادی، سقط جنین یا پیامدهای نامطلوب اقداماتی انجام شود. این دارو حتی در مقادیر کم از مادر باردار به جنین منتقل می‌شود که به طور بالقوه می‌تواند به جنین آسیب برساند، اما اثر آن به خوبی بررسی نشده است.
اگر باردار هستید یا قصد بارداری دارید، قبل از استفاده از این دارو مهم است که به پزشک معالج خود اطلاع دهید. استفاده از این دارو در دوران بارداری ممکن است خطر بروز خونریزی شدید را در رحم افزایش دهد.
هیچ اطلاعاتی در مورد انتقال داروی دابیگاتران به شیر انسان، اثرات آن بر کودک شیرخوار یا تاثیر بر فرآیند تولید شیر وجود ندارد. با این حال، در یک بررسی، داروی پراداکسا در شیر موش مشاهده شد. بنابراین، شیردهی در طول درمان با پراداکسا توصیه نمی‌شود. زیرا احتمال بروز عوارض وجود دارد.
علائم مصرف بیش از حد پراداکسا
در صورتی که به طور تصادفی دوز بالاتر از میزان تجویز شده داروی پراداکسا را مصرف کردید، با پزشک معالج خود تماس بگیرید. رسیدن غلظت داروی دابیگاتران به میزان بیش از حد معمول در سیستم خونی شما می‌تواند خطر عوارض ناشی از خونریزی را افزایش دهد….
بسیار مهم است که پزشک پیشرفت درمانی شما را در طول ویزیت‌های منظم بررسی کند تا مطمئن شود که این دارو به درستی اثرات خود را ایجاد می‌کند. تصمیم گیری درباره ادامه مصرف این دارو بر عهده پزشک خواهد بود. همچنین برای بررسی وقوع اثرات ناخواسته این دارو، ممکن است که آزمایش خون تجویز شود.
اقدامات احتیاطی در طول مصرف پراداکسا
در طول استفاده از این دارو ممکن است به راحتی خونریزی و کبودی را تجربه کنید. برای پیشگیری از بروز صدمات بیشتر مراقب خود باشید. به طور کلی از ورزش‌های خشن یا سایر موقعیت‌هایی که ممکن است در آنها دچار کبودی، بریدگی یا آسیب دیدگی شوید، دوری کنید.
دندان‌های خود را به آرامی مسواک بزنید و نخ دندان بکشید. هنگام استفاده از اجسام تیز از جمله تیغ و ناخن گیر مراقب باشید. بینی خود را به آرامی تمیز کنید.
اگر علائمی مانند خونریزی یا کبودی غیرمعمول، دفع مدفوع سیاه، قیری، مشاهده خون در ادرار یا مدفوع، سردرد، سرگیجه یا ضعف، درد، تورم یا ناراحتی در مفصل و لکه‌های قرمز رنگ روی پوست را تجربه کردید، فوراً با پزشک معالج خود مشورت کنید. خونریزی غیر معمول از بینی یا خونریزی غیر معمول واژینال که شدیدتر از حد طبیعی است نیز نشانه مشکل هستند.
بدون مشورت با پزشک معالج خود به طور ناگهانی مصرف این دارو را قطع نکنید. انجام این کار ممکن است خطر لخته شدن خون و سکته را افزایش دهد.
این دارو ممکن است خطر ایجاد لخته خون در ستون فقرات یا اپیدورال را افزایش دهد. این عارضه معمولاً در صورتی اتفاق می‌افتد که یک کاتتر اپیدورال در پشت بیمار قرار داده شود تا داروی خاصی مصرف شود. همچنین در صورت مصرف NSAID یا داروهایی برای پیشگیری از لخته شدن خون، یا سابقه مشکلات ستون فقرات یا جراحی ستون فقرات، مراقب باشید.
در صورتی که در حین استفاده از این دارو دچار کمردرد در خط میانی پشت، از دست دادن کنترل مثانه یا روده یا بی حسی، گزگز، یا ضعف پاهای خود هستید، با پزشک معالج خود مشورت کنید. اگر در طول مصرف این دارو دچار درد یا ناراحتی معده، حالت تهوع، سوزش سر دل یا سوء هاضمه شدید، فوراً با پزشک خود مشورت کنید.
تداخلات داروی پراداکسا
بسیاری از داروها ممکن است با پراداکسا تداخل داشته باشند. قبل از شروع درمان، در مورد مصرف سایر داروها، ویتامین‌ها یا مکمل‌هایی که مصرف می‌کنید، به پزشک معالج خود اطلاع دهید. داروهای زیر می‌توانند خطر خونریزی را افزایش دهند:
- ویتامین E
- داروهای ضد التهابی
- سایر داروهای ضد انعقاد
- برخی از داروهای ضد قارچی (مانند کتوکونازول و فلوکونازول)
علاوه براین موارد، داروهای حاوی ریفامپین می‌توانند اثر ضد انعقادی دابیگاتران را کاهش دهند. به این ترتیب باید از مصرف همزمان این ترکیبات دارویی اجتناب کرد. دابیگاتران از دسته داروهای ضد انعقاد “مهارکننده مستقیم ترومبین” است. این داروها با ایجاد اختلال در عملکرد ترومبین (پروتئینی که در لخته شدن خون دخیل است) اثر دارویی خود را ایجاد می‌کند.
دابیگاتران تنها مهارکننده مستقیم ترومبین موجود است که می‌توان آن را از راه خوراکی مصرف کرد. مصرف داروی دابیگاتران راحت تر است و نیازی به آزمایش خون دوره‌ای مانند وارفارین ندارد. با این حال با توجه به وجود این تداخلات، باید درباره وضعیت سلامتی خود پیش از شروع مصرف داروی پراداکسا به دقت به پزشک معالج خود اطلاع دهید.
