آمپول پروژسترون برای چیست؟

آمپول پروژسترون نوعی هورمون زنانه است که برای جایگزینی هورمون پروژسترون در شرایطی که بدن به اندازه کافی آن را تولید نمی‌کند، تجویز می‌شود. در زنانی که باردار نیستند و یائسه نشده‌اند، از آمپول پروژسترون برای بازگرداندن دوره‌های قاعدگی طبیعی که برای چندین ماه متوقف شده است (آمنوره) استفاده می‌شود.

علاوه براین پروژسترون برای درمان خونریزی غیرطبیعی از رحم استفاده می‌شود. در صورتی که این وضعیت به علت سطوح پایین این هورمون و نه علل دیگر (مثلاً فیبروم یا سرطان رحم) بروز پیدا کرده باشد، می‌توان از این دارو استفاده کرد. آمپول پروژسترون به شکل عمومی در دسترس است.

عوارض آمپول پروژسترون

از جمله عوارض شایع آمپول پروژسترون، عبارت‌اند از:

• آکنه
• سردرد
• حالت تهوع
• حساسیت سینه
• ریزش موی سر
• افزایش یا کاهش وزن
• خواب آلودگی یا سرگیجه
• درد و تورم در محل تزریق
• افزایش موهای بدن یا صورت

مانند مصرف سایر داروها، در صورتی که پس از مصرف آمپول پروژسترون با عوارض جدی رو به رو شدید، با پزشک معالج خود مشورت کنید.

عوارض جدی آمپول پروژسترون

موارد زیر، از جمله عوارض جدی ناشی از مصرف آمپول پروژسترون هستند:

• قطع قاعدگی
• تیرگی ادرار
• تورم پا یا مچ پا
• ایجاد توده‌ در سینه
• زرد شدن چشم یا پوست
• دفع ادرار مکرر یا دردناک
• بروز لکه‌های تیره روی پوست یا صورت
• درد معده و شکم یا تهوع و استفراغ مداوم
• تغییرات روانی و خلقی (مانند افسردگی، عصبی بودن)
• خونریزی یا ترشح غیر معمول واژینال (به عنوان مثال، خونریزی، ایجاد لکه خونی)

آمپول پروژسترون برای درمان آمنوره، توسط پزشک تجویز شود. این دارو برای درمان خونریزی عملکردی رحم، روزانه 5 تا 10 میلی گرم برای شش دوز تجویز شود. اگر جریان قاعدگی در طول دوره تزریق پروژسترون شروع شود، مصرف آن قطع می‌شود.

هشدارهای لازم درباره آمپول پروژسترون

قبل از استفاده از آمپول پروژسترون، اگر به آن حساسیت دارید، به پزشک یا داروساز خود اطلاع دهید. علاوه براین مهم است که سایر حسایت‌ها و آلرژی‌های خود را به اطلاع پزشک معالج خود برسانید. این محصول ممکن است حاوی مواد غیر فعال (مانند روغن کنجد) باشد.

به طور کلی این مواد می‌توانند باعث بروز واکنش‌های آلرژیک یا مشکلات دیگر شوند. برای اطلاعات بیشتر درباره حساسیت نسبت به آمپول پروژسترون، با پزشک معالج خود مشورت کنید. قبل از استفاده از این دارو، سابقه پزشکی خود را به پزشک یا داروساز خود اطلاع دهید. اگر موارد زیر درباره شما صدق می‌کنند، حتما با پزشک معالج خود صحبت کنید:

• لخته شدن خون
• ابتلا به بیماری کبدی
• سابقه خونریزی در مغز
• خونریزی واژینال با علت ناشناخته
• سرطان (به ویژه سینه یا سایر اندام های زنانه)
• بیماری کلیوی، افسردگی، دیابت، سطح بالای کلسترول و تری گلیسیرید خون
• سردرد میگرنی، تشنج، آسم، بیماری قلبی (مانند بیماری عروق کرونر، نارسایی قلبی)
• از دست دادن بارداری با مقداری بافت باقی مانده در رحم (“سقط و جنین از دست رفته”)

خطر خواب آلودگی

علاوه براین موارد، مصرف این دارو ممکن است باعث بروز سرگیجه یا خواب آلودگی در فرد مصرف کننده شود. الکل یا ماری جوانا (‌حشیش‌) نیز می‌تواند باعث سرگیجه یا خواب آلودگی شما شود. در چنین شرایطی رانندگی نکنید، از ماشین آلات استفاده نکنید یا کاری را که نیاز به هوشیاری دارد، انجام ندهید.

به طور کلی تا زمانی که علائم و عوارض شما رفع نشده است، این امور را انجام ندهید‌. علاوه براین برای مصرف آمپول پروژسترون، مصرف مشروبات الکلی را محدود کنید. اگر از ماری جوانا (حشیش) استفاده می‌کنید، با پزشک معالج خود در اینباره صحبت کنید.

در صورتی که تحت عمل جراحی قرار می‌گیرید یا برای مدت طولانی روی صندلی یا تخت می‌نشینید (مانند یک پرواز طولانی با هواپیما) از قبل به پزشک معالج خود اطلاع دهید. زیرا در چنین شرایطی، پیش و پس از مصرف آمپول پروژسترون ممکن است اقدامات احتیاطی خاصی لازم باشد.

خطر سکته مغزی و قلبی

علاوه براین در صورت مصرف این دارو، نباید دخانیات مصرف کنید. سیگار کشیدن همزمان با مصرف این دارو خطر بروز سکته مغزی، لخته شدن خون، افزایش فشار خون و حملات قلبی را افزایش می‌دهد. در صورتی که به دیابت مبتلا هستید، باید به این نکته توجه داشته باشید که این دارو ممکن است بر قند خون شما تأثیر بگذارد.

به همین علت باید قند خون خود را به طور منظم و طبق دستور پزشک تست کنید و نتایج را با پزشک خود در میان بگذارید. در صورت وجود علائم افزایش قند خون (مانند افزایش تشنگی و دفع ادرار) فوراً به پزشک معالج خود اطلاع دهید. زیرا ممکن است نیاز به تنظیم مجدد دوز داروهای دیابت، پیروی از یک برنامه ورزشی یا رژیم غذایی وجود داشته باشد.

خطر بروز ملاسما

به طور کلی مصرف این دارو ممکن است باعث ایجاد نواحی لکه دار و تیره روی صورت و پوست شما (ملاسما) شود. نور خورشید ممکن است این اثر را بدتر کند. بنابراین باید زمان حضور خود را در برابر آفتاب محدود کنید. همچنین باید از استفاده از دستگاه‌های برنزه کننده و لامپ‌های آفتابی خودداری کنید.

به همین ترتیب باید هنگام بیرون رفتن از منزل از کرم ضد آفتاب استفاده کنید و لباس محافظ کننده در برابر نور مستقیم آفتاب بپوشید. به طور کلی این دارو در دوران بارداری نباید مصرف شود. اگر در طول مصرف این دارو باردار شدید یا فکر می‌کنید ممکن است باردار باشید، فورا به پزشک معالج خود اطلاع دهید.

علاوه براین نکات، در صورتی که در دوره شیردهی قرار دارید، باید با پزشک معالج خود درباره مصرف این دارو مشورت کنید. زیرا این دارو می‌توان وارد شیر مادر شود.

تداخلات دارویی آمپول پروژسترون 

آمپول پروژسترون ممکن است با داروهای ضد قارچ آزول، ریفامایسین، مخمر سنت جان یا داروهای ضد تشنج تداخل داشته باشد. برای پیشگیری از بروز مشکلات جدی در سلامتی، تمام داروها و مکمل هایی را که استفاده می‌کنید، به پزشک خود اطلاع دهید.

به طور کلی تداخلات دارویی ممکن است نحوه عملکرد داروهای تجویزی را تغییر یا خطر بروز عوارض جدی را افزایش دهند. به این نکته توجه داشته باشید که مواد مختلفی می‌توانند باعث بروز تداخل در عملکرد داروی پروژسترون شوند. بنابراین باید فهرستی از تمام محصولاتی که استفاده می‌کنید (از جمله داروهای نسخه‌ای، غیر نسخه ای و محصولات گیاهی) تهیه و به پزشک خود اطلاع دهید. مصرف هیچ دارویی را بدون تأیید پزشک شروع یا متوقف نکنید یا دوز آن را تغییر ندهید.

علاوه براین مصرف این دارو ممکن است با برخی از تست‌های آزمایشگاهی تداخل داشته باشد و احتمالاً باعث به دست آمدن نتایج نادرست شود. به همین علت مطمئن شوید که مسئولین آزمایشگاه پیش از انجام تست‌های مورد نظر، از مصرف این دارو توسط شما مطلع هستند.

آمپول پروژسترون در بارداری

استفاده از آمپول پروژسترون اغلب برای زنان بارداری که سقط‌ های متعدد را تجربه کرده‌اند، تجویز می‌شود. با این حال کارشناسان در مورد موثر بودن یا نبودن این روش درمانی اختلاف نظر دارند.

به طور کلی استفاده از آمپول پروژسترون در دوران بارداری توصیه نمی‌شود. زیرا ممکن است به جنین آسیب برساند. این امر به خصوص در 4 ماه اول بارداری‌ صادق است. در طول مصرف این دارو اگر باردار شدید یا فکر می‌کنید ممکن است باردار باشید، به پزشک معالج خود اطلاع دهید. این دارو وارد شیر مادر می‌شود. قبل از شیردهی با پزشک معالج خود مشورت کنید.

پروژسترون هورمونی است که به طور طبیعی توسط بدن مردان و زنان تولید و ترشح می‌شود. میزان پروژسترون مردان و زنان در طول زندگی تقریباً یکسان است. تنها زمانی که سطح پروژسترون متفاوت است، در مرحله لوتئال چرخه قاعدگی زنان و در دوران بارداری است.

در دوران بارداری، پروژسترون نقش مهمی را ایفا می‌کند. این امر به خصوص در اوایل سه ماهه اول بارداری صادق است. این دوره زمانی است که این هورمون مسئول کمک به “آماده سازی” رحم برای جنین بارور شده است. پروژسترون باعث می‌شود که رحم دارای رگهای خونی گشاد شده کافی برای تغذیه جنین در هنگام لانه گزینی و رشد شود.

پروژسترون وظایف مهم دیگری را در دوران بارداری انجام می‌دهد، از جمله این موارد عبارت‌اند از:

• رشد بافت پستان
• کمک به تقویت دیواره‌های رحم
• عدم تولید شیر تا زمان تولد نوزاد

نبود پروژسترون می‌تواند باعث بروز مشکلاتی شود.

 

آیا تزریق پروژسترون از سقط جنین پیشگیری می کند؟

دانشمندان این نکته را می‌دانند که پروژسترون در ابتدای بارداری نقش مهمی ایفا می‌کند. برخی از پزشکان معتقدند که تزریق پروژسترون اضافی به زنان ممکن است به پیشگیری از سقط جنین کمک کند. در دهه 1950، پزشکان برای اولین بار مطالعه تاثیر پروژسترون بر سقط جنین را آغاز کردند.

شواهدی وجود دارد که نشان می‌دهد دادن پروژسترون به زنانی که در معرض خطر سقط جنین هستند کمک می‌کند تا بارداری موفقی داشته باشند. در مورد زنانی که قبلاً سقط جنین داشته‌اند نیز همین تصور وجود داشت.

برای مدت طولانی، تجویز برنامه درمانی مبتنی بر پروژسترون پس از سقط‌های مکرر و بدون علت (به معنی سقط جنین برای سه بار یا بیشتر بدون هیچ علت پزشکی شناخته شده) به یک نسخه استاندارد تبدیل شد. بسیاری از زنان ادعا می‌کنند که برنامه‌های درمانی پروژسترون به آنها کمک کرد تا بدون هیچ گونه عوارض منفی بارداری را به پایان برسانند.

به همین علت، پزشکان در تجویز پروژسترون در اوایل بارداری تردید نداشتند. اما متاسفانه، مطالعات جدیدتر و دقیق‌تر نشان داده‌اند که هیچ مدرکی مبنی بر اینکه پروژسترون به یک زن کمک می‌کند تا بارداری خود را حفظ کند، وجود ندارد.

در مطالعه‌ای که در مجله پزشکی نیوانگلند منتشر شده است، محققین دریافتند که درمان با پروژسترون در سه ماهه اول به زنان مبتلا به سقط مکرر کمکی نمی‌کند تا تمام مدت بارداری را ادامه دهند. در واقع، حتی شواهدی وجود داشت که نشان می‌داد زنانی که پروژسترون دریافت می‌کردند، میزان سقط جنین بیشتری داشتند.

آیا برنامه درمانی پروژسترون موثر است؟

با وجود مشکلاتی که در این زمینه ذکر شد، این داروها هنوز هم تجویز می‌شوند. زیرا گزینه‌های زیادی برای زنانی که سقط مکرر داشته‌اند، وجود ندارد. در برخی موارد، این داروها ممکن است به شما در حفظ بارداری کمک کنند. خوشبختانه هیچ عارضه شناخته شده‌ای درباره مصرف این دارو وجود ندارد.

برنامه درمانی پروژسترون در زنانی که در معرض خطر زایمان زودرس هستند نیز استفاده می شود. یک داروی تجویزی به نام Makena (آمپول هیدروکسی پروژسترون کاپروات) وجود دارد که به زنانی تزریق می‌شود که در حال حاضر باردار هستند، اما حداقل یک نوزاد دیگر را قبل از هفته 37 بارداری به دنیا آورده‌اند.

سخن آخر

آمپول پروژسترون یکی از رژیم‌های درمانی مورد استفاده در بیمارستان‌ها است. مصرف این دارو ممکن است که باعث بروز برخی عوارض شود. با این حال عوارض جزئی می‌توانند خود به خود بهبود یابند. اما‌ در صورت بروز عوارض جدی، باید با پزشک معالج خود درباره وضعیت سلامتی‌تان حتما مشورت کنید.