رفلاکس نوزاد هنگامی اتفاق می افتد که مواد غذایی از معده کودک برمی گردد و باعث ضعف کودک می شود. رفلاکس در نوزادان به ندرت جدی می شود و با افزایش سن کودک کمتر بروز می کند. اما رفلاکس نوزادان پس از 18 ماهگی غیرطبیعی است. رفلاکس در نوزادان سالم چند بار در روز اتفاق می افتد. تا زمانی که کودک شما از نظر جسمی سالم و رشد خوبی داشته باشد، رفلاکس معده نگران کننده نیست. به ندرت، رفلاکس نوزادان می تواند نشانه ای از یک مشکل پزشکی مانند آلرژی، انسداد در سیستم گوارش یا بیماری رفلاکس معده به دستگاه گوارش باشد.
رفلاکس (GER) و GERD
مری، لوله ای است که مواد غذایی را از دهان به معده منتقل می کند. اگر کودک شما رفلاکس داشته باشد، محتوای معده وی به داخل مری برمی گردد. نام دیگر رفلاکس، رفلاکس معده (GER) است.
GERD مخفف بیماری رفلاکس معده به دستگاه گوارش است. این یک نوع رفلاکس جدی و طولانی تر است. اگر علائم کودک شما مانع از تغذیه آن ها شود یا اگر رفلاکس بیش از 12 تا 14 ماه طول بکشد، نوزادان ممکن است دچار GERD شوند.
علائم رفلاکس نوزاد
رفلاکس معمولاً قبل از 8 هفتگی شروع شده و تا 1 سالگی بهبود می یابد.
علائم رفلاکس در نوزادان شامل موارد زیر است:
- استفراغ یا احساس ناراحتی در طی یا مدت کوتاهی بعد از تغذیه
- سرفه یا سکسکه کردن هنگام غذا خوردن
- گریه کردن هنگام تغذیه
- آرزوغ زدن
- افزایش وزن
بعضی اوقات ممکن است نوزادان علائم رفلاکس داشته باشند، اما استفراغ نکند. این به عنوان رفلاکس ساکت شناخته می شود.
برخی از علائم می توانند شرایط جدی اما قابل درمان مانند رفلاکس دستگاه گوارش یا انسداد را نشان دهند.
در صورت مشاهده علائم زیر در نوزادان می توانید برای بررسی بیشتر، به پزشک مراجعه کنید.
- استفراغ پرتابه، استفراغ به طور مداوم با شدت زیاد
- استفراغ مایع سبز یا زردرنگ
- استفراغ خون یا ماده ای کدر رنگ
- عدم تغذیه مناسب
- خون در مدفوع
- مشکل در تنفس
- سرفه مزمن مشکل
- تف کردن در 6 ماهگی یا سن بالاتر
- تحریک پذیری بعد از خوردن غذا
علت رفلاکس نوزادان
یک دریچه (اسفنکتر پایین مری) وجود دارد که به عنوان دریچه ای بین مری و معده عمل می کند. هنگامی که کودک شما غذا می خورد، این عضله شل می شود تا غذا از مری به معده منتقل شود. بعد از تغذیه، عضله به طور خودکار بسته خواهد شد، بنابراین محتویات معده نمی تواند به داخل مری برگردد.
در نوزادانی که رفلاکس دارند عضله اسفنکتر پایین مری کاملاً رشد نکرده است و اجازه می دهد تا محتوای معده به مری برگردد. این باعث می شود کودک شما آب دهان خود را خارج کند. بعد از اینکه ماهیچه اسفنکتر او به طور کامل رشد کرد، کودک نباید دیگر اب دهان خود را خارج کند.
در نوزادانی که مبتلا به GERD هستند، عضله اسفنکتر ضعیف می شود یا در صورت عدم نیاز، شل می شود.
عوامل شایعی که باعث رفلاکس نوزادان می شوند و نمی توان از بروز آن ها جلوگیری کرد، عبارتند از:
- نوزادانی که بیشتر از حد عادی دراز می کشند.
- رژیم غذایی نوزادان مایع
- زایمان زودرس
عوامل خطر رفلاکس نوزادان
گاهی اوقات، رفلاکس نوزادان می تواند تحت عوامل جدی تری ایجاد شود، مانند:
رفلاکس معده
اسید معده باعث تحریک و آسیب رساندن به مری می شود.
تنگی پیلوریک
پیلوریک (دریچه ای بین معده و روده کوچک) در برخی نوزادان تنگ شده و از تخلیه محتویات معده در روده کوچک جلوگیری می کند.
عدم تحمل غذا
پروتئین موجود در شیر گاو رایج ترین محرک رفلاکس نوزادان است.
التهاب ائوزینوفیلی مری
شرایطی است که نوع خاصی از گلبول های سفید (ائوزینوفیل) به پوشش مری صدمه و آسیب می رساند.
عوارض رفلاکس نوزاد
رفلاکس نوزادان معمولاً بدون اینکه مشکلی برای کودک ایجاد کند برطرف می شود.
اگر کودک شما به بیماری جدی مانند رفلاکس معده مبتلا باشد، ممکن است رشد ضعیفی داشته باشد.
برخی تحقیقات نشان می دهد که کودکانی که بطور مکرر آب دهان خود را خارج می کنند، احتمالاً در دوران بعدی به رفلاکس معده مبتلا می شوند.
تشخیص رفلاکس نوزاد
پزشک تشخیص را با معاینه بدنی و سؤالاتی در مورد علائم کودک شروع می کند. اگر کودک شما علائم رشدی مناسبی را داشته باشد، معمولاً آزمایش بیشتری لازم ندارد.
در صورت نیاز به آزمایش بیشتر، پزشک ممکن است راه های تشخیصی زیر را توصیه کند:
سونوگرافی: سونوگرافی می تواند تنگی پیلوریک را تشخیص دهد.
آزمایشات بالینی: آزمایش خون و ادرار می تواند به شناسایی یا رد علل احتمالی استفراغ و وزن نادرست کودک کمک کند.
بررسی pH مری: برای اندازه گیری میزان اسیدیته در مری کودک، پزشک لوله نازکی را از طریق بینی یا دهان کودک به مری وارد می کند. این لوله به وسیله ای وصل شده است که میزان اسیدیته را نشان می دهد. ممکن است کودک برای کنترل بیشتر در بیمارستان بستری شود.
اشعه ایکس: تصاویر تهیه شده با اشعه ایکس می توانند ناهنجاری های دستگاه گوارش مانند انسداد را تشخیص دهند. قبل از آزمایش ممکن است به کودک شما مایع کنتراست (باریم) داده شود.
آندوسکوپی فوقانی: یک لوله مخصوص مجهز به لنز دوربین و نور (آندوسکوپ) از طریق دهان کودک به مری، معده و قسمت اول روده کوچک منتقل می شود. نمونه های بافتی (بیوپسی) ممکن است برای تجزیه و تحلیل تهیه شوند. برای نوزادان و کودکان، آندوسکوپی معمولاً تحت بیهوشی عمومی انجام می شود.
درمان رفلاکس نوزاد
رفلاکس نوزادان معمولاً به خودی خود درمان می شود. در ضمن پزشک ممکن است راهکارهای زیر را توصیه کند:
- بعد از تغذیه، کودک خود را در وضعیت ایستاده قرار دهید. همچنین در صورت امکان کودک را به مدت 30 دقیقه در حالت نشسته نگه دارید. جاذبه می تواند باعث شود محتویات معده در قسمت معده باقی بمانند. مراقب باشید در حین غذا دادن به کودک، او را زیاد تکان ندهید و با او شوخی نکنید.
- برای آروغ زدن کودک خود وقت بگذارید. آروغ مکرر در حین و بعد از تغذیه می تواند هوا را از معده کودک خارج کند.
- در صورت شیردهی، محصولات لبنی، گوشت گاو یا تخم مرغ را از رژیم غذایی خود حذف کنید تا مشخص شود که آیا کودک شما آلرژی غذایی دارد یا ندارد؟
-
روش غذا دادن کودک خود را تغییر دهید.
- از سایز متفاوت سر شیشه روی بطری های کودک خود استفاده کنید. سر شیشه خیلی بزرگ یا خیلی کوچک می تواند باعث شود کودک شما همراه با غذا، هوا را بلع کند.
- افزایش تعداد دفعات تغذیه همراه با کاهش مقدار آن در هر وعده به بهبودی رفلاکس کمک خواهد کرد. در نوزادانی که از شیر مادر تغذیه می کنند بهتر است مادر از رژیم غذایی خاصی استفاده کند. برخی از مطالعات نشان داده اند که نوزادانی که مادر آن ها شیر و تخم مرغ کمتری مصرف می کنند مشکلات تغذیه ای کمتری دارند. بنابراین تغییر فرمول غذایی مادر می تواند باعث بهبودی تغذیه کودک شود.
- معده سبک تر، فشار کمتری به اسفنکتر پایین مری وارد می کند. فشار بر روی اسفنکتر باعث می شود محتوای معده در گلو به سمت بالا بیاید.
- تغذیه کودک در زمانی که او گرسنه باشد، مفیدتر است.
- همیشه کودک خود را بر روی پشت خود روی تشک محکم قرار دهید. تحقیقات نشان داده خوابیدن کودک به جز خوابیدن به پشت خطر ابتلا به سندرم مرگ ناگهانی نوزاد (SIDS) را افزایش می دهد.
- اگرچه والدین گاهی اوقات آب را به منظور رفع علائم رفلاکس، شیرین می کنند، اما هیچ مدرک علمی ثابت نکرده که شیرین کردن آب تاثیری در حل مشکل رفلاکس نوزاد داشته باشد.
سازمان بهداشت جهانی می گوید، دادن هر چیزی به غیر از شیر مادر به نوزادان زیر 6 ماه ممکن است خطر عفونت باکتریایی، حساسیت های جدی و سوزش معده را افزایش دهد. اگر به طور مرتب از آن ها استفاده شود، آب شیرین می تواند در ساختار خون نوزادان نیز مشکلات بزرگی ایجاد کند.
دارو
داروهای رفلاکس برای نوزادانی که دارای رفلاکس بدون عارضه هستند توصیه نمی شوند. این داروها می توانند از جذب کلسیم و آهن جلوگیری کنند و خطر ابتلا به برخی عفونت های روده و تنفسی را افزایش دهند.
با این حال، آزمایش کوتاه مدت از یک داروی مسدودکننده اسید برای نوزادان در سنین 1 ماه تا 1 سال ممکن است استفاده شود.
عمل جراحی
اگر داروها و تعدیل شیوه زندگی به کاهش علائم کودک شما کمک نکنند و اگر کودک شما وزن خود را افزایش نمی دهد یا عوارض دیگری نیز داشته باشد، ممکن است جراحی گزینه پیشنهادی باشد.
در جراحی برای درمان رفلاکس نوزادان، اسفنکتر پایین مری تحت جراحی قرار می گیرد تا سفت شود و از برگشت اسید به داخل مری جلوگیری شود. نیاز به این نوع جراحی به ویژه در نوزادان نادر است. این روش که اصطلاحاً فاینوپلاسیون نامیده می شود فقط در مواردی انجام می شود که رفلاکس به اندازه کافی شدید باشد که می تواند از رشد یا تنفس کودک جلوگیری کند.
آمادگی برای مراجعه به پزشک
اگر فرزند شما علائمی از قبیل عدم افزایش وزن و مشکلات تنفسی را داشته باشد، ممکن است به متخصص گوارش کودکان مراجعه کنید.
شما می توانید قبل از مراجعه به پزشک علائم و اطلاعات کلیدی تغذیه کودک خود را یادداشت کنید، مثلا اینکه هر چند وقت یک بار کودک شما آب دهان خود را خارج می کند یا در طول روز چند بار غذا می خورد؟
سؤالاتی که باید از پزشک خود بپرسید، عبارتند از:
- محتمل ترین علت علائم کودک من چیست؟
- آیا کودک من به آزمایش نیاز دارد؟
- چه گزینه های درمانی وجود دارد؟
- آیا باید نحوه تغذیه کودک را تغییر دهم؟
احتمالاً پزشك شما سؤالاتی از شما خواهد پرسید، از جمله:
- چه زمانی علائم کودک شما شروع شد؟
- آیا کودک شما با هر تغذیه تف می کند یا فقط گاهی اوقات تف کردن اتفاق می افتد؟
- آیا اخیراً روش شیردهی کودک را تغییر داده اید؟
- چند بار در روز کودک شما غذا می خورد و هر بار تغذیه چقدر می خورد؟
- چه عاملی باعث بهبودی یا بدتر شدن علائم کودک شما می شود؟
آخرین دیدگاه‌ها