ترک خوردگی لب نوزاد

عدم تشخیص، درمان، مراقبت لازم و بهنگام ترک خوردگی لب نوزاد، می تواند منجر به بروز زخم و شکاف لب ها و هم چنین اختلال در شیر خوردن نوزاد شود. این در حالی است که میزان ترک خودرن لب نوزاد با تغییرات جوی و آب و هوایی بیشتر می شود. به دنبال تغییرات در دما و سطح رطوبت ممکن است لب های نوزاد خشک شده و این خشکی به تدریج منجر به ترک آن ها شود. این موضوع ممکن است در کودکان نوپا و به ویژه نوزادان نگران کننده باشد.

یکی از دلایل ترک خوردن لب ها در نوزادان عادت آنها به مکیدن مداوم لب ها است. با این حال ترک خوردگی لب ها می تواند ناشی از دلیل مهم دیگری مانند دهیدراسیون یا کمبود آب بدن باشد. همچنین تغییرات گسترده آب و هوایی، قرار گرفتن نوزاد در معرض باد و تنفس از طریق دهان نیز از جمله دلایل دیگری هستند که می توانند باعث خشک شدن و ترک خوردگی لب نوزاد شوند.

علت ترک خوردگی لب نوزاد

خشک شدن لب ها، علت های بسیار زیادی دارد. این عارضه می تواند در اثر عادات شخصی تا شرایط محیطی رخ دهد. برخی از شایع ترین علت های ترک خوردگی لب نوزاد، عبارتند از:

کم آبی بدن

تغییرات آب و هوایی منجر به بروز کم آبی در بدن نوزادان می شود. آب و هوای خشک باعث از میان رفتن رطوبت پوست نوزاد و آب و هوای گرم و مرطوب باعث عرق کردن زیاد نوزادان می شود. از طرفی هم برخی از نوزادان قادر به گرفتن سینه مادر و دریافت شیر کافی نمی باشند که این مساله منجر به کم آبی بدن و در نتیجه خشکی لب های نوزاد می شود. برخی از مهمترین علائم کم آب شدن بدن نوزاد، عبارتند از:

• گودی چشم ها
• افزایش ضربان قلب
• گریه های بدون اشک
• سرد و کبود شدن دست و پا
• فرورفتگی نقطه نرم روی جمجمه نوزاد

کمبودهای تغذیه ای

عدم تغذیه مناسب یکی دیگر از دلایل خشک شدن لب های نوزاد است. در صورت عدم تامین مواد مغذی لازم به بدن نوزاد لب های او قادر به حفظ رطوبت کافی نخواهند بود. این مساله با تضعیف سیستم ایمنی بدن، منجر به خشکی و ترک لب های نوزاد می شود.

واکنش های آلرژیک

پوست نوزاد ممکن است نسبت به لوسیون، کرم و حتی پارچه ای که به عنوان ملافه بر روی او کشیده می شود حساسیت نشان دهد؛ بنابراین چنانچه مادر از رژ لب خاصی استفاده کرده و به دفعات نوزاد خود را ببوسد ممکن است باعث ایجاد حساسیت بر روی لب های نوزاد شود.

تنفس از طریق دهان

تنفس از طریق دهان باعث می شود که هوا دائما در اطراف لب ها جریان داشته باشد. این هوا همواره رطوبت موجود در مسیر خود را جذب می کند. مسدود شدن راه تنفس بینی به دلایلی از جمله ابتلا به بیماری اغلب باعث تنفس دهانی در نوزادان می شود. این امر نیز به نوبه خود ترک خوردن لب ها و ایجاد درد و ناراحتی در آنها را به دنبال دارد.

تغییرات آب و هوایی

از آنجایی که پوست نوزاد به خصوص در روزهای اولیه پس از تولد به تغییرات آب و هوایی سازگاری ندارد بنابراین دمای محیطی که نوزاد در آن نگهداری می شود باید کاملا ایمن و مناسب باشد. گرمای تابستان، سرمای زمستان و قرار گرفتن در معرض وزش باد شدید می تواند باعث از میان رفتن رطوبت بدن و در نتیجه خشکی لب های نوزاد شود.

مکیدن یا لیس زدن لب ها

تمایل به مکیدن به خصوص در اولین هفته های پس از تولد در نوزادان بسیار شایع است. این امر باعث می شود نوزاد با بیرون آوردن زبان دائما لب های خود را لیس زده و یا آنها را بمکد. در نتیجه بزاق دهان به تدریج از روی لب ها تبخیر شده و باعث خشک شدن آنها می شود. در نهایت تکرار این چرخه ممکن است منجر به ترک خوردگی لب ها شود.

تغذیه با شیر مادر با ترک خوردن لب های نوزاد ارتباط دارد. ولی واقعیت امر آن است که شیردهی پستانی نمی تواند عامل ترک خوردن لب های نوزاد باشد. برعکس شیر مادر در رفع خشکی لب ها بسیار موثر است؛ بنابراین چنانچه نوزاد پستان مادر را به درستی به دهان گرفته و در طول روز شیرکافی بنوشد احتمال خشکی و ترک لب ها کاهش خواهد یافت.

علائم ترک خوردگی لب نوزاد

مهمترین علائم خشکی و ترک لب ها در نوزادان، عبارتند از:

• التهاب و قرمز شدن لب ها
• خونریزی در ناحیه ترک ها
• تیرگی پوست اطراف دهان و لب ها
• کاهش رطوبت طبیعی لب ها و خشکی آنها
• ظاهر شدن ترک های کم و بیش عمیق بر روی لب ها

ترک خوردگی مزمن لب در نوزاد

در برخی موارد نادر، ترک خوردگی های لب که هفته ها دوام می آورد و بهبود نمی یابند، می تواند نشان دهنده یک بیماری خاص باشد. کمبود ویتامین های خاص و حتی مصرف بیش از حد ویتامین A می تواند باعث خشکی و پوسته پوسته شدن لب ها شود.

یکی دیگر از نگرانی های جدی بهداشتی که باید مراقب آن باشید، بیماری کاوازاکی است. کاوازاکی یک بیماری نادر است که در کودکان رخ می دهد و شامل التهاب رگ های خونی است.

بیماری کاوازاکی بیشتر در ژاپن رخ می دهد، اما بنیاد کودکان کاوازاکی تخمین می زند که این بیماری سالانه بیش از 4200 کودک در ایالات متحده را درگیر می کند. همچنین در پسران بیشتر از دختران رخ می دهد و بیشتر کودکان کمتر از پنج سال را تحت تاثیر قرار می دهد. ترک لب ها، یکی از نشانه های این بیماری است. کودکان مبتلا همیشه تب دارند. علائم دیگر بیماری کاواکازکی در کودکان، عبارتند از:

• قرمزی چشم ها
• تورم غدد لنفاوی گردن
• دست و پا متورم و قرمزی کف پا
• لبهای قرمز روشن، متورم، ترک خورده
• تب که به مدت پنج روز یا بیشتر ادامه دارد.
• بثورات که اغلب در ناحیه کشاله ران بدتر می شود.
• زبان توت فرنگی که پس از از بین رفتن پوشش بالا با لکه های قرمز روشن براق ظاهر می شود.

اگر شک دارید که نوزاد تازه متولد شده شما ممکن است به بیماری کاوازاکی مبتلا باشد، باید سریعاً به دنبال درمان پزشکی باشید. بیشتر علائم موقتی است و بیشتر کودکان به طور کامل بهبود می یابند؛ اما این بیماری می تواند قلب و رگ های خونی را تحت تأثیر قرار دهد.

درمان ترک خوردگی لب ها در نوزادان

برای درمان ترک خوردگی لب در نوزادان داروهای خاصی وجود دارد که مخصوص نوزادان بوده و برای تسکین سریع ناراحتی می توانید از آنها استفاده کنید.

وازلین

وازلین از روغن تصفیه شده ای موسوم به لانولین تهیه شده است. وازلین به عنوان یک مرطوب کننده قوی به بهبودی هر چه سریع تر لب های نوزاد موثر است. وجود این ماده در وازلین آن را به یک داروی بی خطر تبدیل کرده است به نحوی که اگر نوزاد همچنان تمایل به لیسیدن یا مکیدن لب های خود داشته باشد خطری برای او نخواهد داشت.

برای انجام این کار مقدار اندکی از وازلین را با انگشت خود برداشته و آن را به آرامی بر روی لب های نوزاد بمالید. سعی کنید این کار را در طول شب و در زمان خواب بودن نوزاد انجام دهید. این کار باعث می شود وازلین به مدت بیشتری بر روی لب ها مانده و در نتیجه لب ها فرصت لازم برای بهبودی را به دست آورند.

روغن نارگیل

از آنجایی که این روغن در اغلب خانه ها موجود است بسیاری از والدین از آن به عنوان یک داروی سنتی استفاده می کنند. ماده اصلی موجود در روغن نارگیل اسید لوریک است. اسید لوریک باعث بهبودی ترک های لب می شود. از طرفی هم این اسید، فاقد هرگونه عوارض جانبی بر نوزاد است. برای انجام این کار ابتدا انگشت خود را ضدعفونی کرده و سپس آن را به مقدار اندکی از روغن نارگیل آغشته کنید. روغنن را به آرامی بر روی لب های نوزاد مالیده و هر بار پس از خشک شدن لب ها این کار را مجددا تکرار کنید.

شیر مادر

شیر مادر مطمئن ترین و طبیعی ترین روش درمان ترک خوردگی لب های نوزاد است. برای انجام این کار با نوک سینه خود چند قطره شیر را بر روی لب های نوزاد بریزید. حتی می توانید آن را با انگشت خود به صورت ضربه ای بر روی لب های نوزاد پخش کنید. دقت کنید که از ماساژ لب های نوزاد خودداری کنید. شیر مادر لب های نوزاد را آبرسانی کرده و عناصر طبیعی موجود در آن باعث تسریع روند بهبودی لب ها می شود.

خشکی و ترک شدید لب های نوزاد می تواند نشان دهنده کمبودهای تغذیه ای و یا حتی مصرف بیش از حد ویتامین A در نوزاد باشد. در مواردی نادر نیز ممکن است نوزاد به بیماری کاوازاکی مبتلا باشد. بیماری کاواکازکی، منجر به بروز التهاب و تب شده و اغلب در نوزادان 6 ماهه تا دو ساله شایع است. با این وجود ابتلا به این عارضه علاوه بر خشکی لب ها با علائم دیگری از جمله تب و قرمزی چشم ها نیز همراه است؛ بنابراین در صورت تداوم خشکی لب ها در اولین فرصت به یک پزشک متخصص اطفال مراجعه کنید.

پیشگیری از ترک خوردن لب های نوزاد

در درجه اول برای پیشگیری از ترک خوردن لب های نوزادان بهتر است دمای منزل را در حد متعادل نگه دارید. حتی در صورت لزوم می توانید از مرطوب کننده ها استفاده کنید. به نوزاد خود لباس های مناسب پوشانده و از او در برابر آفتاب یا بادهای شدید به خوبی محافظت کنید. برای پیشگیری از بروز مشکل کم آبی در طول فصول گرم سال تعداد دفعات شیردهی به نوزاد خود را افزایش دهید.

ترک لب یکی از مشکلات شایع در بزرگسالان است. ولی این عارضه در نوزادان به دلیل ماهیت حساس پوست و همچنین نوع تغذیه که از طریق مکیدن است می تواند بسیار ناخوشایند و آزاردهنده باشد. در صورت مشاهده خشکی لب ها درمان سریع و به موقع می تواند از شدید شدن علائم در نوزاد پیشگیری کند.