مکیدن انگشت کودکان، یکی از رایج ترین عادات در اطفال است. این عادت در اوایل زندگی شروع می شود. حدود 90٪ نوزادان 2 ساعت پس از تولد نوعی مکیدن دست را نشان می دهند. مکیدن انگشت شست در نوزادان و کودکان خردسال طبیعی است. بیشتر نوزادان و کودکان نو پا انگشتان خود را می مکند. با گذشت زمان، بیشتر کودکان در 3 تا 6 ماهگی به خودی خود انگشت مکیدن را متوقف می کنند. مکیدن انگشت به همراه استفاده از پستانک برای نوزادان کاملاً قابل قبول است.

طبق اعلام انجمن دندان پزشکی آمریکا (ADA)، این یک رفلکس طبیعی برای یک نوزاد است که اغلب در دوران رشد ممکن است حتی در رحم هم مشاهده شود. این رفلکس به کودک شما آرامش می دهد. همچنین می تواند تسکین دهنده باشد و بسیاری از نوزادان و کودکان نوپا هنگام اضطراب یا جدا شدن از والدین از آن به عنوان یک مکانیسم دفاعی استفاده می کنند. این عادت به کودکان کمک می کند تا راحت تر بتواند بخوابد و احتمال دارد کودکان قبل از خواب انگشتان دست خود را از دهان خود بیرون بکشند.

همه ما شاهد مکیدن انگشت شست در کودکان هستیم و می دانیم چقدر نامناسب است. اما طبق گفته ADA بهترین زمان برای متوقف کردن یا پیشگیری از مکیدن انگشت شست تا چهار سالگی می باشد. در این زمان، مکیدن طولانی مدت می تواند روی دهان، فک و دندان تأثیر بگذارد و احتمالاً باعث مشکلاتی در شکل گیری از دندان های دائمی شود.

علت انگشت مکیدن

نوزادان به طور طبیعی علاقه به خوردن دارند. این علاقه معمولاً بعد از سن 6 ماهگی کاهش می یابد. اما بسیاری از نوزادان برای آرام کردن خود، همچنان به خوردن انگشت دست خودشان ادامه می دهند و این ممکن است به مرور زمان، به یک عادت همیشگی تبدیل شود.

مکیدن انگشت می تواند در نوزادان و کودکان خردسال به دلایل مختلف باشد، از جمله:

• ترس
• بی قراری
• خواب آلودگی
• بی حوصلگی
• احساس گرسنگی

مکیدن انگشت شست پس از 5 سالگی احتمال دارد در پاسخ به یک مشکل عاطفی یا اختلال دیگری مانند اضطراب رخ دهد، اما این موارد به ندرت دیده می شود.

عوارض انگشت مکیدن

مکیدن انگشت شست در کودکان کمتر از 4 سال معمولاً مشکلی ایجاد نمی کند. اما در کودکانی تقریبا 4 تا 6 سال که با شدت انگشتان شست خود را می مکند در معرض خطر مشکلات دندانی یا گفتاری قرار دارند. مکیدن طولانی مدت انگشت ممکن است باعث شود که دندان ها به طور نادرست در کنار هم قرار گیرند و خطر بروز مال اکلوژن و یا فشار دادن دندان ها به سمت خارج را افزایش دهد. این عارضه معمولاً وقتی کودک مکیدن انگشت شست را متوقف کند، خود به خود اصلاح می شود. اما هر چه مکیدن انگشت شست بیشتر ادامه پیدا کند، احتمال نیاز به ارتودنسی در کودک بیشتر خواهد شد. مکیدن انگشت شست می تواند باعث بروز مشکلات گفتاری در کودکان شده و در گفتن کلمات ت س و د س (Ts و Ds)، و لیس زدن و بیرون آوردن زبان هنگام صحبت کردن با مشکل روبرو شود.

درمان انگشت مکیدن

اقدامات ساده درمانی برای پیشگیری از مکیدن انگشت کودکان در منزل وجود دارد اما اگر فرزند شما حدود 4 سال یا بیشتر سن داشته باشد بهتر است به پزشک مراجعه کنید، احتمال دارد حتی وی، کودک شما را به دندان پزشک و یا روان شناس ارجاع دهد. در سن 3-4 سالگی، مکیدن انگشت در بسیاری از کودکان فاصله ای بین دندان های فوقانی و تحتانی ایجاد می کند و رشد فک آن ها را تغییر می دهد، که اغلب باعث ایجاد مشکل در گفتار می شود. عضلات زبان آن ها به درستی رشد نمی کنند. پس بهتر است در این سن به دنبال و ترک عادت کودک خود باشید.

برخی راهکار برای متوقف کردن دائمی مکیدن انگشت وجود دارد ولی شما می توانید برای پیدا کردن موفقیت بیشتر چندین روش را با هم امتحان کنید:

حواس کودک را از انگشت مکیدن پرت کنید.

شما برای پیشگیری از انگشت مکیدن کودکان در خانه می توانید  قوانینی را تنظیم کنید که حواس کودک خود را از مکیدن انگشت پرت کند. بهتر است زمان و مکان هایی که فرزند شما فرصتی برای مکیدن انگشت شست خود پیدا می کند را شناسایی و آن ها را محدود کنید و از بین ببرید. از بین بردن زمان، مکان و حتی فرصت انگشت مکیدن، کمک می کند حتی کودک شما پتو یا وسایل دیگری را که جایگزین انگشت خودش می کند را کنار بگذارد.

کودک را تنبیه نکنید.

• فرزند خود را به خاطر مکیدن انگشت مورد سرزنش و تنبیه قرار ندهید.
• سرزنش و تنبیه فقط باعث کاهش عزت و  اعتماد به نفس وی خواهد شد.

با کودک خود در مورد این عادت صحبت کنید.

همیشه با کودک خود صحبت کنید و توضیح دهید که چرا مکیدن انگشت یک عادت بد است.

صحبت کردن به تنهایی معمولاً عادت را برطرف نمی کند، اما می تواند به فرزند شما کمک کند تا تصمیم بگیرد که این عادت را ترک کند. انگیزه مثبت دادن برای ترک این عادت نیمی از درمان است.

برخی از مواردی که باید در مورد کودک خود صحبت کنید، عبارتند از:

• میکروب ها، مکیدن انگشت شست میکروب ها را در بدن منتشر و شما را بیمار می کند.
• تمسخر، بچه های دیگر فکر می کنند شما هنوز کودک هستید و احتمال دارد شما را تمسخر کنند.
• دندان ها، مکیدن انگشت، دندان ها را به جلو هل می دهد و ممکن است به بریس احتیاج داشته باشید.
• گفتار، تا زمانی که انگشت شست خود را می مکید، نحوه صحبت کردن شما سخت و شاید خنده دار به نظر برسد.

زمان های مکیدن انگشت کودک را شناسایی کنید.

تماشای تلویزیون و خوابیدن دو زمان معمولی هستند که بچه ها به عادت های مکیدن خود باز گردند.

زمان های مکیدن را مشخص کرده و سپس به فرزندتان کمک کنید تا این عادت را کنار بگذارد.

اگر کودک در هنگام تماشای تلویزیون انگشت خود را می مکد، هر 5 یا 10 دقیقه تلویزیون را خاموش کنید.

فیلم تهیه کنید.

گاهی اوقات بچه ها باید درباره عادت های بد خودشان از کسی به جزء پدر و مادر شان حرف بشنوند. برای همین شما می توانید چند فیلم کوتاه در مورد انگشت مکیدن تهیه و به کودک خودتان نشان دهید. در برخی موارد ممکن است کودک با دیدن فیلم خودش تصمیم بگیرد که عادت بدش را ترک کند.

از روش های جایگزین استفاده کنید.

علاوه بر آن، شما می توانید از جویدنی های جایگزین برای متوقف کردن مکیدن انگشت بدون از دست دادن لذت واقعی خوردن استفاده کنید. شما می توانید پستانک را به عنوان جایگزین انگشت مکیدن به کودک خود پیشنهاد دهید.

کارشناسان بر این باورند که پستانک به دلایل زیر بهتر از مکیدن انگشت است:

• پستانک ها را می توان تمیز کرد.
• استفاده از پستانک برای نوزادان نیز بی ضرر است.
• پستانک ها نرم تر هستند و باعث آسیب کمتری به دندان ها می شوند.
• لبه پلاستیکی روی پستانک از تنش های روی دندان را کاهش می دهد.

قرار دادن دستکش بر روی دست فرزندتان یا پیچاندن انگشت با بانداژ، چسب یا پارچه ممکن است به کودک یادآوری کند که نباید انگشت خودش را در دهانش قرار دهد.

سیستم پاداش مثبت را به کار بگیرید

تشویق و توجه کردن و دادن جایزه و پاداش در برابر نخوردن انگشت در طول روز می تواند به کودک شما کمک کند که این عادت را کنار بگذارد. یک نمودار از برچسب های که فرزند شما دوست دارد تهیه کنید و برای موفقیت، تشویق و پاداش در طول روز از آن ها استفاده کنید و به ازای هر ساعتی که کودک شما عادت خودش را تکرار نکرد به او یک استیکر بدهید. در ابتدا ممکن است کودک شما برای هر ساعتی که انگشت خودش را نمی مکد از شما یک برچسب بخواهد. اما اگر او یک روز کامل این عادت خودش را کنار گذاشت بهتر است یک جایزه کوچک برای او در نظر بگیرید.

لاک ناخن با مزه بد را امتحان کنید.

استفاده از لاک ناخن با مزه بد در درجه اول برای جلوگیری از ناخن جویدن می تواند موثر باشد اما بسیاری از افراد برای پیشگیری از مکیدن انگشت از آن ها استفاده می کنند. قیمت لاک های ناخن با مزه بد مقرون به صرفه است و خیلی سریع هم خشک می شوند. این روش در کودکانی که انگیزه ای برای ترک عادت خود دارند اما برای این کار احتیاج به یادآوری دارند، موثر است.

این احتمال وجود دارد کودک به طعم لاک عادت کنند. برای همین بهتر است مارک های مختلف را امتحان کنید.

از روکش های انگشتی استفاده کنید.

• انواع مختلفی از پوشش پلاستیکی انگشت یا روکش های انگشتی وجود دارد.
• آن ها از حساسیت بالایی برخوردار هستند و بیشتر بچه ها نمی توانند از آن استفاده کنند.
• اگر بیش از دو هفته از آن ها استفاده شود، فرزند شما ممکن است به روکش های انگشتی عادت کنند.
• مشکل دیگر استفاده از انگشتی پلاستیکی این است که استفاده از آن ها دست کودک را می پوشاند و باعث می شود بچه ها نتوانند بازی یا تغذیه کنند.

اگر درمان خانگی مؤثر نیست و نگران مکیدن انگشت شست فرزند خود هستید، با پزشک صحبت کنید.

ممکن است گزینه های درمانی دیگری مانند رفتار درمانی، دستگاه های انگشت شست یا دستگاه های مربوط به دهان برای پیشگیری انگشت مکیدن برای کودک شما وجود داشته باشد.