ارتباط تکرر ادرار و اختلال نعوظ چیست؟

تکرر ادرار و اختلال نعوظ اغلب با هم رخ می دهند. ابتلا به هر دو وضعیت می تواند بر کیفیت زندگی افراد تأثیر بگذارد. شواهد زیادی وجود دارند که ارتباط میان اختلال نعوظ (ED) و علائم دستگاه ادراری تحتانی (LUTS) را نشان می‌دهند. به همین علت پزشکان توصیه می کنند بیمارانی که برای درمان اختلال نعوظ به دنبال مشاوره هستند باید همیشه برای علائم عفونت دستگاه ادراری تحتانی غربالگری شوند. پزشک معمولا برای درمان اختلال نعوظ یا تکرر ادرار همه بیماری های زمینه ای مرتبط را در نظر می‌گیرد. مشاوره در مورد ابتلا به بیماری های زمینه ای، و حتی سبک زندگی بیمار می توانند به تشخیص و در نتیجه درمان بهتر بیماری کمک کند. بسیاری از عوامل استرس زا در زندگی باعث ابتلا و یا تشدید بیماری ها می شوند. تشخیص زودهنگام ED در بیماران مبتلا به LUTS می تواند به کاهش خطر بیماری قلبی عروقی بعدی کمک کند.

 بسیاری از داروهایی که در حال حاضر برای درمان LUTS توصیه می شود بر عملکرد جنسی مردان اثرات نامطلوبی دارند. یکی از اثرات جانبی داروهایی که برای درمان تکرر ادرار استفاده می شود ابتلا مردان به اختلال نعوظ است. به همین علت پزشک اغلب عملکرد جنسی بیمار را قبل از شروع درمان ارزیابی می کند.  همچنین بیمار در طول درمان تحت نظر قرار می گیرد تا پزشک مطمئن شود که انتخاب داروها کاملا مناسب است. با این حال ابتبلا به مشکلاتی مانند تکرر ادرار چندان نگران کننده نیست. زیرا درمان های مختلف و همچنین ایجاد برخی تغییرات در سبک زندگی تا حد نسبتا زیادی در رفع این مشکلات موثر  است.

تکرر ادرار و اختلال نعوظ

به گفته انجمن اورولوژی آمریکا، تکرر ادرار به  نیاز غیرقابل کنترل به دفع ادرار گفته می شود. تکرر ادرارمی تواند در هر زمانی از شبانه روز رخ دهد. افرادی که دارای تکرر ادرار هستند ممکن است همزمان نشت ادرار را نیز تجربه کنند. تکرر ادرار می تواند فعالیت های روزمره فرد را تحت تاثیر قرار دهد.

به طور کلی بیماری های دستگاه ادراری تحتانی (LUTS) در مردان به دلیل اختلال در عملکرد پروستات و مثانه ایجاد می شود. LUTS شامل جریان ضعیف یا متناوب ادرار، زور زدن برای تخلیه مثانه، تخلیه ناقص مثانه، افزایش دفعات تخلیه ادرار و حتی بی اختیاری ادرار است. اگرچه LUTS معمولاً باعث بیماری شدید نمی شود، اما می تواند کیفیت زندگی مردان را به میزان قابل توجهی کاهش دهد. همچنین تکرر ادرار در صورت عدم درمان به موقع و مزمن شدن می تواند باعث آسیب های جدی تر به دستگاه ادراری مانند کلیه ها شود.

اختلال نعوظ (ED) به ناتوانی در حفظ و دستیابی به نعوظ برای مقاربت رضایت بخش گفته می شود. ابتلا به اختلال نعوظ  شیوع بالایی در سراسر جهان دارد. احتمال ابتلا به این بیماری با افزایش سن در مردان بیشتر می شود. اگرچه ED با خطر مرگ همراه نیست، اما می تواند زمینه را برای ابتلا به بیماری های خطرناک، به ویژه بیماری عروق کرونر (CAD) فراهم کند. علائم رایج ED عبارتند از:

• توانی در رسیدن به نعوظ
• ناتوانی در نگه داشتن نعوظ
• ناتوانی متناوب در دستیابی یا حفظ نعوظ

ارتباط میان تکرر ادرار و اختلال نعوظ

اختلال نعوظ (ED) و علائم دستگاه ادراری تحتانی (LUTS) اغلب با افزایش سن مردان رخ می دهد. هر دو بیماری مکانیسم های بیماری زایی مشترکی دارند.

بررسی ها نشان می دهد که بدون در نظر گرفتن سن بیمار، بین مشکلات دستگاه ادراری تحتانی (LUTS) مانند مثانه بیش فعال و ED ارتباط وجود دارد. مطالعه ای در سال 2008 نشان داد که تکرر ادرار می تواند یک عامل خطر برای ابتلا به مشکلاتی مانند اختلال نعوظ، دیابت یا فشار خون باشد.

علاوه بر این، افرادی که با مشکلات مربوط به ذخیره سازی و دفع ادرار زندگی می کنند به طور کلی میزان رضایت جنسی، لذت و فعالیت کمتری دارند. در مطالعه دیگری که در سال 2013 انجام شد، محققان ارتباط قابل توجهی بین مشکلات مجرای ادرار تحتانی و اختلال نعوظ  پیدا کردند.

همچنین افرادی که دارای مشکل اختلال نعوظ هستند، ممکن است مشکلات مجاری ادرار را نیز تجربه کنند. به همین علت اگر فردی برای رفع اختلال نعوظ تحت درمان قرار بگیرد، پزشک در اولین قدم سلامت دستگاه ادراری او را ارزیابی می کند.

همچنین در صورت ابتلا به تکرر ادرار پزشک تمام علل احتمالی LUTS را قبل از درمان در نظر می گیرد. به عنوان مثال برخی از مهمترین علل احتمالی مربوط به مصرف مایعات، ابتلا به دیابت، نارسایی قلبی، اختلال نعوظ و یا سایر بیماری‌ها مانند مثانه بیش فعال یا تنگی مجرای ادرار است. تشخیص ارتباط بین ED و LUTS و درمان مشکل، کیفیت زندگی بیمار و شریک زندگی او را بهبود می‌بخشد و همچنین عوارض و مرگ و میر بیمار را کاهش می‌دهد.

علل اختلال نعوظ و تکرر ادرار

اختلال نعوظ یا تحریک جنسی در مردان فرایند پیچیده ای است که به مشارکت اندام های مختلفی مانند مغز، هورمون ها، اعصاب و عضلات نیاز دارد. به همین علت بروز هر گونه مشکل در سلامت جسم یا روان ممکن است دستیابی یا حفظ نعوظ را با مشکل مواجه کند. از سویی دیگر بین ED و مشکلات دستگاه ادراری تحتانی ارتباط تنگاتنگی وجود دارد. علل بالقوه مشترکی هستند که می توانند همزمان باعث ایجاد تکرر ادرار و اختلال نعوظ در مردان شوند. اختلال نعوظ و تکرر ادرار در بسیاری از مواقع جزء بیماری های ثانویه بوده و از درمان برای سایر بیماری ها ناشی می شوند.

به عنوان مثال، جراحی برای سرطان مثانه یا پروستات یکی از دلایل مهم ابتلا به اختلال نعوظ است. برخی از داروها نیز می توانند باعث تکرر ادرار و اختلال نعوظ در مردان شوند.

علاوه بر این، برخی از بیماری ها که بر سیستم عصبی مرکزی تأثیر می‌گذارند، مانند مولتیپل اسکلروزیس (MS) نیز می‌توانند باعث بروز هر یک از این بیماری‌ها در مردان شوند.

به طور کلی مجموعه ای از عوامل جسمی و روحی می توانند موجب اختلال نعوظ در مردان شوند. یکی از مهمترین این عوامل استرس است. استرس علاوه بر اختلال نعوظ می تواند موجب تکرر ادرار شود.  استرس یک اثر چرخه ای در بدن ایجاد می کند که در آن سطح هورمون  کورتیزول در خون افزایش می یابد و در نتیجه  باعث تداوم بیماری در فرد می شود.

عوارض و تاثیر اختلال نعوظ و تکرر ادرار بر زندگی

هم ED و هم مثانه بیش فعال می توانند بر کیفیت زندگی فرد تأثیر منفی زیادی بگذارند. برخی از مهمترین عوارض ED در زندگی روزمره افراد عبارتند از:

• کاهش عزت نفس
• افسردگی و اضطراب
• ناتوانی در باردار شدن
• عدم رضایت از زندگی جنسی
• از دست دادن صمیمیت با شریک زندگی و تیره شدن روابط

افرادی که به مثانه بیش فعال مبتلا هستند ممکن است دچار عوارض مشابهی شوند که بر سلامت عاطفی آنها تأثیر می گذارد. همچنین فرد مبتلا به اختلال نعوظ ممکن است دچار عوارض جسمی مرتبط با تکرر و نشت ادرار شود.

برخی از مهمترین عوارض مثانه بیش فعال عبارتند از:

• اختلال در خواب و زندگی جنسی
• تحریک و التهاب پوست در صورت نشت ادرار
• نیاز مبرم به تخلیه ادرار در ساعات مختلف شبانه روز
• خودداری از معاشرت با دیگران به دلیل ترس و نگرانی از نشت ادرار
• افزایش سطح استرس هنگام بیرون رفتن از منزل و عدم دسترسی به سرویس های عمومی

پیش آگهی اختلال نعوظ و تکرر ادرار

یک فرد می تواند هم ED و هم تکرر ادرار را درمان کند که اغلب با میزان موفقیت بالایی همراه است. درمان هر دو بیماری می تواند شامل ترکیبی از مصرف داروها، تغییر شیوه زندگی یا روش های جراحی باشد.

برخی از گزینه‌های درمانی رایج برای افراد مبتلا به اختلال نعوظ عبارتند از:

• مصرف داروهای تزریقی
• استفاده از شیاف مجرای ادرار
• مراجعه منظم به پزشک برای تغییرات احتمالی دوز دارو
• مراجعه به مشاور برای رفع افسردگی، اضطراب یا استرس
• استفاده از یک دستگاه خلاء برای رساندن خون کافی به آلت تناسلی
• مصرف داروهای تجویزی مانند سیلدنافیل (ویاگرا) یا تادالافیل (سیالیس)
• ایجاد تغییر در سبک زندگی مانند ورزش منظم، ترک مصرف الکل و سیگار
• انجام جراحی برای قرار دادن دستگاه هایی برای کمک به آلت تناسلی در رسیدن به نعوظ

همچنین برای افرادی که به مثانه بیش فعال مبتلا هستند، چندین گزینه درمانی موثر وجود دارد. برخی از مهمترین روش های درمان عبارتند از:

• تزریق بوتاکس
• پیشگیری از تاخیر در دفع ادرار
• انجام تمریناتی برای تقویت یا کشش مثانه
• اجتناب از مصرف غذاهایی که باعث تشدید فعالیت مثانه می شوند.
• مصرف داروهای تجویزی، مانند آنتی موسکارینی و آگونیست های بتا-3

با این حال پیش از مصرف هر گونه دارو یا تغییر در سبک زندگی باید حتما با پزشک خود مشورت کنید.

سایر بیماری های مثانه مرتبط با ED

یک مطالعه در سال 2021 نشان می دهد که ابتلا به سایر مشکلات دستگاه ادراری نیز می تواند منجر به اختلال نعوظ در مردان شود. برخی از مهمترین این بیماری ها عبارتند از:

• تومور مثانه
• سنگ های ادراری
• انسداد مجاری ادرار
• سندرم درد مزمن لگن
• اختلال عملکرد نوروژنیک مثانه

چه زمانی به پزشک مراجعه کنیم؟

اختلال نعوظ و تکرر ادرار هر دو جزء بیماری هایی هستند که می توانند باعث اختلال در فعالیت های روزمره افراد شوند. در صورت ابتلا به هر بیماری، درمان به موقع اهمیت بسیار زیادی دارد. زیرا مراجعه به موقع به پزشک باعث پیشگیری از مزمن شدن بیماری و در نتیجه دشوار شدن روند درمان می شود. بنابراین در صورت مشاهده علائم زیر حتما در اولین فرصت با یک پزشک مشورت کنید:

• تخلیه ناقص مثانه
• کاهش رضایت جنسی
• نیاز مکرر به ادرار کردن
• ناتوانی در به دست آوردن یا حفظ نعوظ
• افسردگی، اضطراب یا استرس مرتبط با علائم

برخی از مردانی که به دلیل تکرر ادرار به پزشک مراجعه می کنند از ابتلا همزمان خود به اختلال نعوظ صحبت نمی کنند. این مساله معمولا علت های مختلفی دارد، از جمله

• خجالت
• کمبود زمان
•  عدم اعتماد به نفس
• مشکل در نحوه پرسیدن
• احترام به حریم خصوصی
• باورهای جنسی محافظه کارانه
• دانش ناکافی در مورد سلامت جنسی

در حالیکه در صورت ابتلا همزمان به هر دو بیماری باید حتما پزشک را در جریان قرار دهید. همانطور که پیش از این نیز گفته شد این دو بیماری ارتباط نزدیکی با هم دارند. ابتلا به هر یک از این بیماری ها می تواند زمینه را بای ابتلا به بیماری دیگر فراهم کند. بنابراین با وجودی که پزشک غربالگری لازم در مورد هر دو بیماری را انجام می دهد ولی برای کمک به تشخیص بهتر تمام علائم بیماری خود را با دقت به پزشک توضیح دهید.

ابتلا به مثانه بیش فعال با مصرف دارو به راحتی قابل درمان است. همچنین تغییرات سبک زندگی مانند ورزش منظم به  کنترل هر چه بیشتر این بیماری کمک می کند. اما نکته مهم این است که ابتلا به بسیاری از بیماری های دیگر مانند دیابت یا فشار خون نیز می تواند زمینه را برای اختلال نعوظ یا تکرر ادرار شما فراهم کند. بنابراین نسبت به نشانه های این بیماری ها نیز هوشیار باشید و در صورت بروز هر گونه مشکل در سلامت خود از پزشک راهنمایی بگیرید.

سخن آخر

به طور کلی حفظ عملکرد جنسی جزء مهمی از کیفیت زندگی است. هر دو بیماری ED و LUTS بر عملکرد جنسی و در نتیجه کیفیت زندگی مردان و حتی شریک زندگی آنها  تأثیر می‌گذارد. درمان سریع و به موقع ED برای مردان بسیار مهم و ضروری است، زیرا تأثیر قابل‌توجهی بر میزان رضایت جنسی مردان دارد. بررسی ها نشان می دهد که مردان مبتلا به ED دچار کاهش قابل توجهی در میل، برانگیختگی، ارگاسم و رضایت جنسی هستند.  اختلال نعوظ حتی می تواند باروری مردان را نیز تحت تاثیر قرار دهد. نکته مهم این است که فعالیت جنسی با افزایش LUTS کاهش می یابد. بررسی ها نشان می دهد در 28 درصد از مردانی که دارای مشکلاتی مانند تکرر ادرار هستند لذت جنسی آن‌ها تا حد بسیار زیادی به دلیل LUTS کاهش یافته است.