تست عملکرد کلیه برای برای تشخیص مشکلات و بیماری‌های احتمالی کلیه‌ها تجویز می شود. در صورتی که پزشک معالج شما فکر کند کلیه‌های شما به درستی کار نمی کنند، ممکن است که تست عملکرد کلیه را برای شما تجویز کند. این تست‌ها شامل آزمایشات ساده خون و آزمایش ادرار هستند که می‌توانند به تشخیص بیماری های کلیه شما کمک کنند.
علاوه براین، اگر به اختلالات دیگری، مانند دیابت یا فشار خون بالا مبتلا هستید که می‌توانند به کلیه‌های شما آسیب برسانند، ممکن است نیاز به انجام آزمایش بررسی عملکرد کلیه داشته باشید. این تست‌ها می‌توانند به پزشک معالج شما در نظارت بر این شرایط و بیماری‌های احتمالی کمک کنند.
انسان‌ها دو کلیه در دو طرف ستون فقرات خود دارند که هر کدام تقریباً به اندازه مشت یک دست هستند. این دو اندام در پشت شکم و زیر قفسه سینه قرار دارند. کلیه‌های شما چندین نقش حیاتی در حفظ سلامتی کلی شما ایفا می‌کنند. یکی از مهمترین وظایف این دو عضو، تصفیه مواد زائد از خون و دفع آنها از بدن به صورت ادرار است.
علاوه براین، کلیه‌ها به کنترل سطح آب و مواد معدنی ضروری مختلف در بدن کمک می‌کنند. علاوه بر این، این دو عضو برای تولید موارد زیر، دارای نقشی حیاتی هستند:
- ویتامین دی
- سلول‌های قرمز خون
- هورمون هایی که فشار خون را تنظیم می‌کنند.
مطالعه بیشتر: درد کلیه و شایع ترین علل آن
انواع تست‌های بررسی عملکرد کلیه
برای آزمایش عملکرد کلیه، پزشک معالج شما مجموعه‌ای از آزمایشات را تجویز خواهد کرد که می‌توانند میزان فیلتراسیون گلومرولی (GFR) کلیه‌های شما را تخمین بزنند. GFR به پزشک معالج کمک می‌کند تا تشخیص دهد که کلیه‌ها با چه سرعتی مواد زائد را از بدن شما دفع می‌کنند.
آزمایش ادرار
آزمایش ادرار، وجود پروتئین و خون را در ادرار افراد بررسی می‌کند. علل احتمالی زیادی برای وجود پروتئین در ادرار دفعی افراد وجود دارد که همه آنها به بیماری‌های خاصی مربوط نمی‌شوند. به عنوان مثال، ابتلا به عفونت باعث افزایش پروتئین دفعی موجود در ادرار می‌شود، اما تمرینات بدنی سنگین نیز همینطور است.
علاوه براین، ممکن است که پزشک معالج شما بخواهد این آزمایش را بعد از چند هفته تکرار کنید تا بررسی شود که آیا نتایج به دست آمده مشابه هستند یا خیر. علاوه براین، ممکن است که پزشک معالج‌تان از شما بخواهد که یک نمونه ادرار 24 ساعته برای انجام تست ادرار جمع‌آوری کنید.
این تست می‌تواند به پزشکان کمک کند تا تشخیص دهند که ماده زائدی به نام کراتینین با چه سرعتی از بدن شما دفع می‌شود. کراتینین محصول تجزیه بافت عضلانی است.
مطالعه بیشتر: علت بالا رفتن کراتینین
تست کراتینین سرم
با انجام این تست ادراری، پزشک معالج به دنبال یافتن پاسخ این سوال است که آیا کراتینین در خون شما تجمع می‌یابد یا خیر. کلیه‌ها معمولاً کراتینین را از خون کاملاً فیلتر می‌کنند. وجود سطح بالای کراتینین در خون نشان دهنده ابتلا به مشکلات کلیوی است.
طبق گفته بنیاد ملی کلیه (NKF)، افزایش سطح کراتینین بالاتر از 1.2 میلی گرم در دسی لیتر (mg/dL) برای زنان و 1.4 میلی گرم در دسی لیتر برای مردان، نشانه وجود مشکلات کلیوی است.
نیتروژن اوره خون (BUN)
آزمایش نیتروژن اوره خون (BUN) وجود این مواد زائد را در خون شما بررسی می‌کند. تست BUN میزان نیتروژن خون را اندازه‌گیری می‌کند. نیتروژن اوره، محصول تجزیه پروتئین است. با این حال، تمام موارد بالا بودن نتیجه تست BUN به علت وجود آسیب‌های کلیوی نیستند.
داروهای پرمصرف، از جمله مصرف دوزهای زیاد آسپرین و برخی از انواع آنتی‌بیوتیک‌ها، می‌توانند BUN شما را افزایش دهند. مهم است که در مورد هر دارو یا مکملی که به طور منظم مصرف می‌کنید به پزشک معالج خود اطلاع دهید. ممکن است لازم باشد مصرف داروهای خاصی را چند روز قبل از آزمایش قطع کنید.
سطح نرمال BUN بین 7 تا 20 میلی گرم در دسی لیتر است. مقادیر بالاتر از این میزان می‌تواند منجر به بروز مشکلات مختلف در سلامتی شما شود.
مطالعه بیشتر: چگونه اسید اوریک بدن را کاهش دهیم؟
GFR تخمینی
تست GFR میزان مواد زائد فیلتر شده توسط کلیه‌ها را بررسی می‌کند. این تست می‌تواند با بررسی و ترکیب موارد زیر، وضعیت سلامتی کلیه‌های فرد را بررسی کند:
- قد
- سن
- نژاد
- وزن
- جنسیت
- کراتینین
هر نتیجه کمتر از 60 میلی لیتر در دقیقه / 1.73 متر مربع ممکن است علامت هشدار دهنده درباره ابتلا به بیماری کلیوی باشد.
مطالعه بیشتر: علت کوچک شدن کلیه چیست؟
نمونه ادرار 24 ساعته
آزمایش‌های بررسی عملکرد کلیه معمولاً نیاز به تهیه نمونه ادرار 24 ساعته و انجام آزمایش خون دارند. نمونه ادرار 24 ساعته شامل تهیه نمونه جهت انجام آزمایش کلیرانس کراتینین است. نتیجه این تست به پزشک کمک می‌کند تا میزان کراتینین دفعی بدن شما را در طول یک روز اندازه‌گیری کند. در روزی که روند انجام آزمایش را شروع می‌کنید، مانند حالت عادی، وقتی از خواب بیدار می‌شوید، در توالت ادرار کنید.
برای باقی روز و شب، در ظرف مخصوصی که پزشک برای شما ارائه کرده‌است، ادرار کنید. پس از هربار جمع آوری نمونه ادراری، درب ظرف را ببندید و در یخچال نگهداری کنید. علاوه براین حتما بر روی ظرف با خطی خوانا و واضح برچسب بزنید و به سایر اعضای خانواده بگویید که چنین نمونه ادراری در داخل یخچال قرار داده شده‌است.
صبح روز دوم، هنگام بیدار شدن در ظرف ادرار کنید. این نوبت از ادرار، فرآیند جمع آوری 24 ساعته نمونه ادراری را تکمیل می‌کند. دستورالعمل های پزشک معالج خود را در مورد محل بازگرداندن نمونه دنبال کنید. ممکن است لازم باشد که نمونه تهیه شده را به مطب پزشک یا آزمایشگاه برگردانید.
مطالعه بیشتر: آزمایش 24 ساعته پروتئین ادرار
نمونه‌های خون
آزمایش BUN و کراتینین سرم نیاز به تهیه نمونه خون در آزمایشگاه یا مطب پزشک دارد. تکنسینی که نمونه خون را تهیه می‌کند، ابتدا یک نوار الاستیک به قسمت بالایی بازوی شما می‌بندد. این کار باعث برجسته شدن رگ‌های خونی و قابل مشاهده شدن آنها می‌شود.
سپس تکنسین ناحیه روی رگ را به کمک الکل تمیز می‌کند. آنها یک سوزن توخالی را از طریق پوست وارد رگ می‌کنند. خون به سمت محفظه سوزن جریان می‌یابد. سپس، نمونه خون تهیه شده برای تجزیه و تحلیل و انجام بررسی‌های لازم، به آزمایشگاه ارسال می‌شود.
هنگامی که سوزن وارد بازوی شما می‌شود، ممکن است احساس نیشگون گرفتن یا گزش شدیدی داشته باشید. تکنسین پس از آزمایش گاز و بانداژ را روی محل نمونه گیری از خون قرار می‌دهد. ناحیه اطراف سوراخ ممکن است در چند روز بعد دچار کبودی شود. با این حال، شما نباید درد شدید یا طولانی مدت را تجربه کنید. وضعیت به سرعت باید بهبود یابد.
درمان زودرس بیماری کلیوی
اگر نتایج به دست آمده آزمایش‌ها، ابتلا به بیماری کلیوی اولیه را نشان دهند، پزشک معالج شما بر روی درمان بیماری زمینه‌ای تمرکز خواهد کرد. اگر نتایج آزمایشات نشان دهنده ابتلا به فشار خون بالا باشد، پزشک داروهایی را برای کنترل فشار خون تجویز خواهد کرد. علاوه براین، اصلاح سبک زندگی و تغییر رژیم غذایی نیز می‌توانند مفید باشند.
اگر به بیماری دیابت مبتلا شده‌اید، ممکن است پزشک معالج‌تان از شما بخواهد که به متخصص غدد مراجعه کنید. متخصص غدد، پزشک معالج بیماری‌های متابولیکی است و می‌تواند به شما کمک کند که بهترین روش را برای کنترل قند خون پیدا کنید.
اگر علل دیگری مانند ابتلا به سنگ کلیه و استفاده بیش از حد از داروهای مسکن باعث به دست آمدن نتایج نامطلوب در تست‌های عملکرد کلیه‌های شما شده باشند، ، پزشک اقدامات مناسبی را برای مدیریت این اختلالات انجام خواهد داد.
به دست آمدن نتایج غیر‌طبیعی از آزمایشات مختلف به این معنی است که احتمالاً در ماه‌های آینده به انجام آزمایش‌های منظم عملکرد کلیه نیاز خواهید داشت. انجام دادن این تست‌ها به پزشک معالج شما کمک می‌کند تا وضعیت سلامتی‌تان را تحت نظر داشته باشد.
مدت زمان دریافت نتایج آزمایشات مختلف بررسی عملکرد کلیه‌ها ممکن است متفاوت باشد. گاهی اوقات، ممکن است که نتایج برخی از تست‌ها در همان روزی که انجام شده‌اند، به دست آیند. علاوه براین، گاهی اوقات این احتمال وجود دارد که نتایج این تست‌ها چند روز پس از تهیه نمونه مشخص شوند.
به طور کلی بسته به نوع تست بررسی عملکرد کلیه‌ها و نیز محل انجام این تست‌ها، زمان آماده شدن نتایج متغیر خواهد بود.
مطالعه بیشتر: برای پاکسازی کلیه چی بخوریم؟
نتایج تست عملکرد کلیه چه چیزی را نشان می دهد؟
نتایج آزمایشات مختلف بررسی عملکرد کلیه می‌توانند نحوه کار این اندام‌ها را مشخص کنند. اما نتایج به دست آمده از این تست‌ها می‌توانند طبیعی یا غیر‌طبیعی بودن وضعیت کلیه‌ها را مشخص کنند. اکثر تست‌های بررسی عملکرد کلیه دو پارامتر زیر را بررسی می‌کنند:
- GFRکمتر از 60 م تواند نشان دهنده ابتلا به بیماری کلیوی باشد.
- نسبت آلبومین به کراتینین ادرار (UACR) بیش از 30 میلی گرم در گرم می‌تواند علامت هشدار دهنده در مورد ابتلا به بیماری کلیوی باشد.
شاید از خودتان می‌پرسید که اگر نتایج آزمایش‌های من ابتلا به بیماری کلیوی اولیه را نشان دهند، چه کاری باید انجام دهم؟ به طور کلی، اگر آزمایشات نتایج نامنظمی را نشان دهند، پزشک معالج در مورد گزینه‌های درمانی مناسب برای شما تصمیم‌گیری خواهد کرد.
علاوه براین، ممکن است که داروهایی برای کنترل فشار خون تجویز کند. همچنین ممکن است که شما را به یک نفرولوژیست (پزشک متخصص کلیه) ارجاع دهد. اگر نتایج تست‌های بررسی عملکرد کلیه شما غیر‌طبیعی باشد، به احتمال بسیار زیاد پزشک انجام تست‌های بیشتری را در روزهای آینده تجویز خواهد کرد.
در واقع با انجام تست‌های منظم، وضعیت سلامتی کلیه‌های شما و نیز احتمال ابتلا به بیماری‌های زمینه‌ای دیگر توسط پزشک معالج بررسی خواهد شد.
علائم ابتلا به بیماری‌های کلیوی
علائمی که ممکن است نشان دهنده وجود مشکل در عملکرد کلیه‌های شما باشند، عبارت‌اند از:
- فشار خون بالا
- دفع خون از طریق ادرار
- مشکل در شروع دفع ادرار
- احساس درد هنگام دفع ادرار
- تلاش مکرر برای ادرار کردن
- بروز تورم در دست‌ها و پاها به علت تجمع مایعات در بدن
در صورت بروز یک عارضه منفرد، احتمالا مشکل جدی در سلامتی کلیه‌های شما وجود ندارد. با این حال، هنگامی که این علائم به طور همزمان رخ می‌دهند، چنین وضعیتی نشان می‌دهد که کلیه‌های شما به درستی کار نمی‌کنند. تست‌های بررسی عملکرد کلیه می‌توانند به تعیین علت مشکلات شما کمک کنند.
سخن آخر
تست‌های عملکرد کلیه، وضعیت سلامتی کلیه‌های شما را بررسی می‌کنند. داشتن کلیه‌های سالم به دفع مواد زائد از بدن شما کمک زیادی می‌کند. ابتلا به اختلالات و بیماری‌هایی مانند دیابت یا فشار خون بالا می‌تواند بر عملکرد کلیه‌های شما تأثیرات نامطلوبی بگذارد.
علاوه براین ممکن است که برای تشخیص یا رد احتمال ابتلا به عفونت به انجام آزمایش بررسی عملکرد کلیه نیاز داشته باشید. آزمایش‌های عملکرد کلیه شامل انجام آزمایش خون یا آزمایش ادرار است. به طور معمول، نتایج این تست‌ها در همان روز یا چند روز پس از تهیه نمونه مهیا می‌شوند.
تشخیص زودهنگام ابتلا به مشکلات کلیوی، می‌تواند به انجام برنامه درمانی زودهنگام کمک بسیار زیادی کند. یکی از راه‌های اصلی تشخیص زودهنگام ابتلا به مشکلات کلیوی، انجام تست‌های بررسی عملکرد کلیه است. به این ترتیب، در صورت تجویز این آزمایشات توسط پزشک، باید در اسرع وقت آنها را انجام دهید.
در صورتی که درباره تست‌های بررسی عملکرد کلیه سوالات بیشتری دارید، می‌توانید با پزشکت تماس بگیرید و یا از متخصصان رشته مربوطه سوالات خود را بپرسید.
آخرین دیدگاه‌ها