آنچه باید در مورد پارگی طحال بدانیم؟

شایع‌ ترین علت پارگی طحال، ضربه‌های  به شکم است. پزشکان با معاینه شکم و با استفاده از سونوگرافی یا سی تی اسکن، بسته به شرایط فرد، پارگی طحال را تشخیص می‌دهند. جراحی برای برداشتن طحال همیشه ضروری نیست. مشاهده و درمان محافظه کارانه می تواند برای برخی افراد مناسب باشد.

طحال اندام شکمی است که در هنگام آسیب ترومای بلانت بیشتر در معرض خطر است. طحال عضوی است که در ربع سمت چپ بالای شکم و در زیر دنده ها قرار دارد. به اندازه یک مشت گره کرده است و نقش حیاتی در مبارزه با عفونت و فیلتر کردن خون دارد. طحال می تواند در طول یک آسیب تروماتیک باز یا پاره شود.

این اندام مهم تعدادی عملکرد از جمله تولید سلول های ایمنی و آنتی بادی ها را بر عهده دارد. همچنین مسئول حذف سلول های خونی غیر طبیعی یا قدیمی و اجسام خارجی مانند باکتری ها و ویروس ها از خون است.

طحال همچنین هموگلوبین را بازیافت می کند، جزء خونی که اکسیژن را حمل و پلاکت ها را برای کمک به لخته شدن خون ذخیره می کند.

یک لایه بیرونی سخت و کشسان حاوی فیبرهای عضلانی طحال را می پوشاند. آسیب بلانت به طحال می تواند باعث پارگی این لایه شود.

علائم پارگی طحال

درد در قسمت بالای شکم می تواند نشانه پارگی طحال باشد. علائم پارگی طحال اغلب با علائم دیگری از آسیب ناشی از ترومای بلانت به شکم همراه است. نمونه هایی از این آسیب ها عبارتند از:

• آسیب نخاعی
• شکستگی لگن
• شکستگی دنده

محل قرارگیری طحال به این معنی است که آسیب به این اندام می تواند باعث درد در قسمت بالای سمت چپ شکم شود. با این حال، پس از پارگی، درد در مکان‌های دیگر مانند دیواره سینه چپ و شانه ایجاد می شود.

دردی که در شانه چپ در اثر پارگی طحال احساس می شود، به عنوان علامت کر شناخته و زمانی که فرد نفس می‌کشد، این احساس بدتر می‌شود. پارگی طحال می‌تواند باعث درد در شانه چپ شود، زیرا خونریزی از طحال احتمال دارد عصب فرنیک را تحریک کند، عصبی که از گردن منشا می‌گیرد و از دیافراگم امتداد می‌یابد.

تندرنس شکم شایع ترین علامت آسیب در داخل شکم است اما مختص آسیب طحال نیست. علائم دیگر عبارتند از:

• گیجی
• تاری دید
• سبکی سر
• غش کردن

علائم شوک، از جمله بی قراری، اضطراب، حالت تهوع، و رنگ پریدگی که این علائم ناشی از دست دادن خون و کاهش فشار خون است.

پارگی طحال در چه صورتی رخ می دهد؟

شایع‌ترین علت پارگی طحال، ضربه‌های بلانت به شکم است که معمولاً در نتیجه تصادف در جاده‌ها رخ می دهد. با این حال، پارگی طحال می تواند به دلیل آسیب های ورزشی و حمله فیزیکی رخ دهد.

طحال عضوی از شکم است که به احتمال زیاد در هنگام ضربه فیزیکی به آن آسیب وارد می شود. علاوه بر ترومای بلانت، پارگی می تواند در اثر ضربه زدن به چوب، مانند زخم چاقو، ایجاد شود. قرار گرفتن طحال در زیر دنده ها به این معنی است که در برابر ضربه های نافذ بهتر محافظت می شود.

مداخلات پزشکی گاهی اوقات می تواند باعث پارگی طحال به عنوان یک عارضه ناخواسته شود. آسیب طحال در طول درمان پزشکی بیشتر در اثر جراحی شکم یا دستکاری آندوسکوپی ایجاد می شود و می تواند به هر یک از اشکال زیر باشد:

• پارگی کپسول طحال
• پارگی ناشی از استفاده دستگاه های جمع کننده
• تنش در طحال در حین دستکاری کولون

در موارد نادر، پارگی طحال در اثر آسیب ایجاد نمی شود. این نوع به عنوان پارگی غیر ضربه ای شناخته و معمولاً از بیماری طحال ناشی می شود. گاهی اوقات، یک طحال طبیعی و سالم احتمال دارد پاره شود، اگرچه این بسیار نادر است.

علل دیگری که به طور بالقوه می توانند منجر به پارگی شوند عبارتند از:

• اختلالات متابولیک
• عفونت ها از جمله مالاریا
• بیماری های خون و عروق
• سرطان هایی که انتشار می یابند.

مراحل پارگی طحال کدام است؟

آسیب طحال بر اساس شدت، با در نظر گرفتن سطح پارگی، آسیب به سیاهرگ ها و شریان ها و لخته شدن طبقه بندی می شود.

سیستم درجه بندی انجمن آمریکا برای جراحی تروما در آسیب طحال به شرح زیر است:

درجه 1: این مرحله شامل پارگی در کپسول است که به عمق کمتر از 1 سانتی متر به طحال می رود، یا تجمع خون لخته شده که به نام هماتوم شناخته می شود، در زیر کپسول است. هماتوم کمتر از 10 درصد از سطح طحال را می پوشاند.

درجه 2: در این مرحله پارگی 1 تا 3 سانتی متری ایجاد می شود که شاخه های شریانی طحال را درگیر نمی کند. روش دیگر، احتمال دارد یک هماتوم در زیر کپسول رخ دهد که بین 10 تا 50 درصد از سطح را پوشش می دهد. این مرحله همچنین می تواند یک هماتوم با قطر کمتر از 5 سانتی متر در بافت اندام را درگیر کند.

درجه 3: این پارگی در اواسط مرحله پارگی بیش از 3 سانتی متر است. همچنین می تواند شریان طحال یا هماتومی را که بیش از نیمی از سطح را می پوشاند درگیر کند. پارگی درجه 3 همچنین می تواند به این معنی باشد که هماتوم در بافت اندام بزرگتر از 5 سانتی متر وجود دارد یا در حال انتشار است.

درجه 4: این پارگی است که رگ های خونی سگمنتال یا هیلار را پاره می کند و باعث از بین رفتن بیش از 25 درصد از خون اندام می شود.

درجه 5: این یک پارگی بسیار شدید است که رگ‌های خونی خاصی را پاره می‌کند و باعث از دست دادن کامل خونرسانی به اندام می‌شود. این مرحله همچنین می تواند به این معنی باشد که یک هماتوم به طور کامل طحال را خرد کرده است.

درجه بندی پارگی طحال به پزشکان کمک می کند تا تشخیص دهند که آیا درمان جراحی یا غیر جراحی برای درمان توصیه می شود.

پارگی طحال چگونه درمان می شود؟

دو نوع درمان اصلی برای پارگی طحال وجود دارد: مداخله جراحی و مشاهده و انتظار درمانی

بسیاری از افراد مبتلا به پارگی طحال دچار خونریزی جدی می شوند که نیاز به جراحی فوری روی شکم دارد. جراح شکم را باز و با روشی به نام لاپاراتومی عمل می کند. برای افرادی که پارگی طحال کمتری دارند، پزشکان اغلب از مشاهده به جای جراحی استفاده می کنند. با این حال، این افراد هنوز نیاز به درمان فعال معمولاً تزریق خون دارند.

افرادی که دارای پارگی طحال با درجه پایین هستند و هیچ نشانه ای از آسیب های دیگر در شکم ندارند، عموماً از نظر همودینامیک پایدار خواهند بود. این بدان معناست که فشار خون نزدیک به حد طبیعی خواهد بود. تا همین اواخر، درمان آسیب طحال معمولاً شامل برداشتن کامل طحال بود. یک رویکرد غیر جراحی برای مدیریت پارگی طحال، پیشرفت مدرن در جراحی ترومای بزرگسالان است و به دنبال موفقیت آن در درمان کودکان بدون جراحی اتخاذ شد. جراحان تروما زمانی که شواهدی از پارگی طحال وجود داشت به طور معمول طحال را خارج می کردند.

در حال حاضر در 95 درصد از کودکان و 60 درصد از بزرگسالان که دارای پارگی طحال هستند، از جراحی اجتناب می شود. زمانی که جراحی انجام می‌شود، برداشتن کل طحال همچنان رایج است، اگرچه موارد شدیدتر می تواند به جراح اجازه دهد تا پارگی را ترمیم  و تا زمانی که خونریزی متوقف شود، بر طحال فشار بیاورد. افرادی که تحت نظر ثابت می مانند، اغلب اسکن های بیشتری را برای اهداف نظارتی، از جمله سی تی اسکن، انجام می دهند.

آمبولیزاسیون طحال

افرادی که وضعیت پایداری دارند احتمال دارد تحت عملی به نام آمبولیزاسیون طحال نیز قرار گیرند. این روش با هدف پیشگیری از هرگونه خونریزی طحال و معمولاً باید به سرعت انجام شود و می تواند به پیشگیری از نیاز به برداشتن طحال کمک کند.

آمبولیزاسیون طحال به امکانات و کارکنان تخصصی از جمله جراح عروق یا رادیولوژیست مداخله ای نیاز دارد. آنها باید در انجام نوع خاصی از کاتتریزاسیون شریان و در انجام تکنیک های آمبولیزاسیون تجربه داشته باشند.

برداشتن طحال با جراحی

این به عنوان اسپلنکتومی شناخته و به طور معمول در حین لاپاراتومی اورژانسی بر روی فردی در شرایط ناپایدار انجام می شود.

در برخی از موارد آسیب کمتر طحال، ممکن است اندام در طی جراحی نجات یابد. به جای حذف کامل، شاید با حذف جزئی، وصله ها، تعمیرات یا منگنه ها تعمیر شود. با این حال، فرصت های بسیار محدودی برای این گزینه ها وجود دارد.

بهبود پارگی طحال چه مدت طول می کشد؟

یک فرد نباید تا حدود 3 ماه پس از درمان به ورزش با شدت کامل بازگردد. پس از ترمیم یا برداشتن طحال، بهبودی احتمال دارد چند هفته طول بکشد. برای فرد مهم است که استراحت کند و به بدن زمان دهد تا بهبود یابد و تنها پس از دریافت مجوز از پزشک معالج، فعالیت عادی خود را از سر بگیرد. به افرادی که ورزش می‌کنند توصیه می‌شود که قبل از سرگیری تمرینات معمول یا رژیم ورزشی، به مدت سه ماه فعالیت بدنی خفیف انجام دهند.

یک فرد می تواند بدون طحال زندگی کند، اما نقش آن در سیستم ایمنی بدن به این معنی است که برداشتن یا آسیب طحال به طور جدی بر توانایی بدن در مبارزه با عفونت تأثیر می گذارد. این بدان معناست که تمام افرادی که تحت عمل جراحی طحال قرار گرفته اند باید علیه پنوموکوک و بیماران پرخطر باید علیه مننگوکوک و هموفیلوس آنفلوآنزا نوع B واکسینه شوند.

این واکسیناسیون ها معمولاً 14 روز قبل از اسپلنکتومی انتخابی یا 14 روز پس از جراحی در موارد اورژانسی انجام می شود.

در کودکانی که طحال برداشته شده احتمال دارد نیاز به مصرف روزانه آنتی بیوتیک داشته باشند تا از عفونت پیشگیری شود. این همچنین می تواند برای افرادی که دارای شرایط خودایمنی مانند HIV هستند و برای 2 سال پس از برداشتن طحال مهم باشد.

حتی پس از بهبودی، مهم است که به متخصصان پزشکی اطلاع دهید که دیگر طحال ندارید زیرا این امر می تواند بر درمان های آینده تأثیر بگذارد.

پارگی طحال چه عوارضی دارد؟

عارضه اصلی پارگی طحال خونریزی و مشکلات ناشی از آن مانند کیست و لخته شدن خون است. خونریزی تاخیری و مرگ طحال نیز ممکن است ناشی از پارگی طحال باشد. اغلب این عوارض جدی است که منجر به جراحی می شود.

کاهش فعالیت ایمنی بدن به دنبال برداشتن طحال منجر به افزایش خطر عفونت می شود، بنابراین باید اقدامات احتیاطی بیشتری برای پیشگیری از عفونت انجام شود.

پارگی طحال چگونه تشخیص داده می شود؟

پزشک با اعمال فشار به نواحی خاصی شکم را معاینه می کند. پزشکان اورژانس برای مشکوک شدن به پارگی طحال در هر فردی که در تصادفی که ممکن است باعث آسیب به قفسه سینه سمت چپ یا سمت چپ بالای شکم شده باشد، آموزش دیده اند.

آنها همچنین به دنبال صدمات احتمالی به دیافراگم، پانکراس و روده خواهند بود. پزشکی که دلایلی برای مشکوک بودن به پارگی طحال دارد، ابتدا شکم را معاینه می کند تا به دنبال حساسیت یا بزرگ شدن آن در نتیجه تجمع مایع، معمولاً خون باشد. در این معاینه پزشک فشار ملایمی به شکم وارد می کند.

توجه به این نکته ضروری است فردی که در اثر ضربه در بیمارستان بستری است، حتی اگر معاینه شکمی او قابل توجه نباشد، احتمال دارد همچنان طحال پارگی داشته باشد.

ضربان قلب و فشار خون تایید می کند که کدام بررسی ها بیشتر انجام شود. خونریزی داخلی با فشار خون پایین، ضربان قلب بالا و اسکن سونوگرافی FAST مثبت تایید می شود. اگر این نتایج حاکی از پارگی طحال باشد، برای تعیین منبع خونریزی به جراحی فوری شکم نیاز است.

اسکن اولتراسوند

اسکن اولتراسوند حساس ترین روش تشخیصی برای صدمات وارده به شکم است، اگرچه یک اسکن طبیعی نمی تواند پارگی طحال را رد کند. در افرادی که از نظر همودینامیک پایدار هستند، معمولاً از سی تی اسکن برای کمک به تعیین درجه آسیب استفاده می شود.

در شرایط اضطراری تروما، اسکن اولتراسوند انجام می شود در حالی که سایر نظارت ها و مدیریت ها بدون وقفه ادامه می یابد. این اسکن بر اساس ارزیابی متمرکز با پروتکل سونوگرافی برای تروما (FAST) انجام می شود که بخشی از پروتکل پشتیبانی  زندگی تروما پیشرفته (ATLS) است که توسط کالج جراحان آمریکا پیشنهاد شده است.

سونوگرافی FAST به پزشکان امکان می دهد مایعات را در چهار ناحیه شکم از جمله فضای اطراف طحال اسکن کنند.

آسپیراسیون صفاقی تشخیصی

آسپیراسیون صفاقی تشخیصی (DPA) یا لاواژ (DPL) آزمایش تشخیصی دیگری است که می تواند مورد استفاده قرار گیرد. پزشک مایع را از حفره شکم می کشد. امروزه این کار به ندرت انجام و پارگی طحال اغلب با سی تی اسکن مشخص می شود.

در برخی موارد، مانند جایی که بیمار دارای سنگ کلیه است یا به ماده حاجب استفاده شده در سی تی اسکن حساسیت دارد، ممکن است یک فرد پایدار با مشکوک به پارگی طحال تحت اسکن MRI قرار گیرد . این همچنین می تواند مشکلات مربوط به بافت های نرم بدن را نشان دهد.