افت فشار خون در هنگام ایستادن

علائم افت فشار خون در هنگام ایستادن و یا همان فشار خون ارتوستاتیک شامل سبکی سر، ضعف، تاری دید و سنکوپ یا از حال رفتن است. کم آبی بدن، از دست دادن خون و کم خونی، شایع ترین علل ایجاد فشار خون پایین هنگام ایستادن، هستند. مسدود کننده های بتا، سایر داروهای درمان فشار خون بالا و داروهایی مانند سیلدنافیل (ویاگرا) همگی ممکن است باعث افت فشار خون شوند. تشخیص این شرایط، اغلب با شرح حال و معاینه فیزیکی انجام می شود. آسیب ناشی از سقوط عارضه اصلی این اختلال است.

در صورتی که افت فشار خون ناشی از کم آبی باشد، مصرف مقدار کافی آب، بهترین راه برای جلوگیری از افت فشار خون است. با این حال، مصرف بیش از حد آب، می تواند نارسایی احتقانی قلب را تشدید کند. بیماران مبتلا به CHF و افت فشارخون ارتوستاتیک، باید مصرف مایعات را به دقت زیر نظر داشته باشند و تغییرات دارویی را فقط با نظارت پزشک انجام دهند.

فشار خون افت فشار خون در هنگام ایستادن چیست؟

وقتی فردی از حالت نشسته یا دراز کشیده برمی خیزد، بدن باید تلاش کند تا با این تغییر موقعیت هماهنگ شود. برای بدن بسیار مهم است که خون را به سمت بالا برده و مغز را با اکسیژن تامین کند. اگر بدن نتواند این کار را به اندازه کافی انجام دهد، فشار خون کاهش می یابد و ممکن است فرد احساس سبکی کرده و یا حتی از حال برود.

فشار خون ارتوستاتیک اصطلاحی است که برای توصیف افت فشار خون هنگام ایستادن فرد (ارتوستاتیک = حالت قائم بدن ؛ هیپو = کمتر + تنش = فشار) استفاده می شود. به طور کلی، خون رسانی کافی به اندام های بدن به سه عامل بستگی دارد:

• قلب، برای پمپاژ قوی باشد.
• شریان ها و وریدها بتوانند به خوبی منقبض یا فشرده شوند.
• خون و مایعات کافی در داخل عروق بدن وجود داشته باشند.

هنگامی که بدن موقعیت خود را تغییر می دهد، انواع مختلفی از اقدامات در کلیه قسمت های سیستم قلبی عروقی و همچنین سیستم عصبی خودمختار انجام می شود تا به تنظیم عملکرد بدن کمک می کند. یعنی بدن برای تغییر وضعیت، بدن را آماده می کند.

عوامل موثر در تعادل فشار خون ارتواستاتیک

سیستم عصبی خودمختار را می توان “سیستم تنظیمی پس زمینه” بدن دانست. این‌ سیستم، فرایندهای بدن را که ما آن ها را بدیهی می دانیم، تنظیم می کند. بین سیستم سمپاتیک (اعصاب آدرنرژیک)، که سرعت را افزایش می دهند، و سیستم پاراسمپاتیک (اعصاب کولینرژیک) که سرعت بدن را کند می کنند، تعادلی وجود دارد. این اختلاف، بر اساس نوع ماده شیمیایی است که برای انتقال سیگنال در انتهای عصبی سلول های این ‌دو سیستم، استفاده می شود.

آدرنالین (مورد استفاده در سیستم عصبی سمپاتیک) به بدن اجازه می دهد تا به استرس پاسخ دهد. تصور کنید یک خرس را در جنگل می بینید. قلب شما سریعتر می تپد، کف دست شما عرق می کند، چشمان شما گشاد می شود و موهای شما سیخ می شوند. استیل کولین یک ماده شیمیایی است که ضد آدرنالین است و در سیستم عصبی پاراسمپاتیک نقش دارد.

این دو سیستم در تعادل هستند و در عین حال باید به تغییرات معمول بدن که در طول روز اتفاق می افتند، پاسخ دهند. هنگامی که بدن به حالت ایستاده حرکت می کند، حسگرهای فشار (سلول های بارورسپتور) واقع در شریان های کاروتید و آئورت به دلیل گرانش، تحریک‌ شده و باعث کاهش جزئی فشار خون می شوند.

این‌ شرایط باعث می شود که خون به سمت پاها جریان یابد. تقریباً بلافاصله، سیستم سمپاتیک تحریک شده و باعث افزایش ضربان قلب، انقباض یا وارد شدن فشار بیشتر بر عضلات قلب و تنگ شدن عروق خونی می شود.

همه این اقدامات باعث افزایش فشار خون می شوند تا مقدار کافی خون همچنان به مغز و سایر اندام ها پمپ شود. بدون این تغییرات، گرانش باعث می شود که خون در پایین ترین قسمت بدن باقی مانده و از مغز دور شود و علائم سبکی سر یا حتی از حال رفتن را ایجاد کند.

علائم افت فشار خون ارتوستاتیک کدام اند؟

فشار خون ارتوستاتیک، یک بیماری یا اختلال جدی نیست. این شرایط، یک تغییر غیر طبیعی در فشار خون و ضربان قلب است که ممکن است با برخی از بیماری ها همراه باشد.

هنگامی که مغز به اندازه کافی خون دریافت نمی کند، به اصطلاح شروع به خاموش شدن می کند. علائم چنین شرایطی، عبارت اند از:

• سبکی سر
• حالت تهوع
• پریشانی و سردرگمی
• غش کردن یا از حال رفتن

همچنین، در چنین شرایطی، ممکن است ضعف، تاری دید و لرزش نیز وجود داشته باشد. این علائم، ممکن است با تطابق بدن با حالت ایستاده، به آرامی و یا به سرعت برطرف شوند، اما در برخی موارد بیمار باید سریع نشسته یا دراز بکشد تا از بیهوشی یا افتادن و سقوط جلوگیری شود.

عوامل خطر افت فشار خون ارتوستاتیک کدام اند؟

فشار خون ارتوستاتیک اغلب در افراد سالمند رخ می دهد. ” غیر انعطاف پذیر شدن رگها ” یا تصلب شرایین، که با افزایش سن ایجاد می شود، در مواقع ضروری، سازگاری سریع رگ های خونی را دشوارتر می کند. همچنین، بسیاری از بیماری هایی که با افت فشار خون همراه هستند، پیشرونده بوده و علائم آن ها، با افزایش سن، بدتر می شوند.

همچنین، به طور طبیعی، بارداری با افت فشار خون همراه است. با گذشت زمان، و افزایش ماه های حاملگی، حجم سیستم گردش خون افزایش می یابد. در این شرایط فشار خون تمایل به کاهش پیدا می کند. ایستادن سریع، ممکن است منجر به سبکی سر شود. سطح فشار خون پس از زایمان به حالت عادی برمی گردد.

تعریق بیش از حد، به دلیل فعالیت بدنی و قرار گرفتن در معرض گرما، از عوامل مستعد کننده و علل احتمالی کم آبی بدن و جزو علائم افت فشار خون است. بیمارانی که به عوامل مستعد کننده برای ابتلا به افت فشار خون دیگری دچار هستند. در صورت کم آب شدن، در معرض خطر بیشتری قرار می گیرند.

مصرف مزمن الکل و سوء مصرف مواد مخدر نیز جزو عوامل مستعد کننده برای ایجاد علائم افت فشار خون هستند.

علت افت فشار خون ارتوستاتیک چیست؟

افت فشار خون ارتوستاتیک علل بالقوه زیادی دارد که برخی از آن ها، تنها بر یک قسمت از سیستم خون رسانی مغز تأثیر گذاشته و برخی دیگر بر دو یا سه بخش تأثیر می گذارند. از دست دادن مایعات موجود در رگ های خونی، شایع ترین علت ایجاد علائم افت فشار خون است. مایع از دست رفته، بسته به علت، ممکن است آب یا خون باشد.

کم آبی بدن

کم آبی بدن زمانی رخ می دهد که میزان مصرف مایعات نتواند با مقدار مایع از دست رفته بدن مطابقت داشته باشد. استفراغ، اسهال، تب و بیماری های مربوط به گرما (به عنوان مثال، خستگی ناشی از گرما یا گرمازدگی) علل رایجی هستند که در اثر آن ها، فرد مقدار قابل توجهی مایعات را از دست می دهد.

دارو ها

دیورتیک ها یا قرص های آبی که برای کنترل فشار خون بالا استفاده می شوند نیز یکی دیگر از علل کاهش میزان مایعات در بدن هستند. از دست دادن خون و سایر علل کم خونی، باعث کاهش تعداد گلبول های قرمز خون می شود. این گلبول ها، اکسیژن را در جریان خون حمل می کنند. این اختلال، ممکن است منجر به بروز علائم افت فشار خون شود.

داروهای مسدود کننده بتا

داروهای مسدود کننده بتا مانند متوپرولول (ایندرال)، گیرنده های بتا آدرنرژیک را در بدن مسدود کرده و از انقباض شدید قلب جلوگیری می کنند. علاوه براین، عروق خونی را گشاد می کنند. هر سه این اثرات، بر توانایی بدن در واکنش به تغییرات موقعیت تأثیر می گذارد.

علاوه بر فشار خون بالا و بیماری قلبی، این داروها، همچنین برای کنترل سردرد و پیشگیری از اضطراب نیز استفاده می شوند. سیلدنافیل (ویاگرا)، وردنافیل (لویترا) و تادالافیل (سیالیس) رگ های خونی را گشاد می کنند. این دسته از داروها ممکن است باعث افت فشار خون شوند.

سایر داروهای مورد استفاده برای کنترل فشار خون بالا، ممکن است علت بالقوه فشار خون ارتوستاتیک باشند. این داروها، حتی اگر طبق دستور مصرف شوند، ممکن است که این اختلال را ایجاد کنند.

افت فشار خون ارتوستاتیک، یک عارضه جانبی ناشی از مصرف بسیاری از داروهای روانی است، از جمله داروهای ضد افسردگی سه حلقه ای:

• آمی تریپتیلین (Endep، تریپتیلین)
• نورتریپتیلین (Pamelor، آونتیل)
• فنوتیازینها (Thorazine، Mellaril، Compazine)
• مهار کننده های MAO (ناردیل، Parnate)

یک دوره وازوواگال، شرایطی است که ممکن است زمانی رخ دهد که یک محرک، باعث فعال شدن بیش از حد سیستم پاراسمپاتیک، کاهش ضربان قلب و گشاد شدن عروق خونی شود. علائم سبکی سر یا غش کردن، به دلیل کاهش فشار خون و جریان خون به مغز ظاهر می شود.

این محرک، ممکن است مواردی مانند درد ناشی از یک صدمه، مانند شکستگی استخوان، بوده، و یا ممکن است یک محرک روانشناختی باشد. یک دانشجوی پزشکی که اولین عمل جراحی را مشاهده می کند، ممکن است دچار این تحریک شود. عصب واگ، که باعث این واکنش می شود نیز، ممکن است در برخی از موارد، با ادرار کردن (سنکوپ ساق پا) یا با وارد شدن فشار زیاد برای حرکت روده، تحریک شود.

خونریزی

خونریزی ممکن است ناشی از یک حادثه بوده و یا ممکن است به آرامی در یک دوره زمانی رخ دهد. در صورت بروز خونریزی آهسته، بدن ممکن است بتواند کم خونی را جبران کرده و حجم از دست رفته گلبول های قرمز را با آب در جریان خون جایگزین کند.

با این حال، پس از مدتی، از دست دادن ظرفیت حمل اکسیژن خون باعث ایجاد علائم این اختلال می شود. در اثر ابتلا به این اختلال، علاوه بر سبکی سر، ممکن است ضعف، تنگی نفس یا درد قفسه سینه نیز وجود داشته باشد .داروهایی که بر سیستم عصبی خودکار تأثیر می گذارند نیز ممکن است باعث افت فشار خون شوند.

دیابت

بیماران مبتلا به دیابت ممکن است به نوروپاتی محیطی مبتلا شوند. این شرایط، می تواند بر اعصاب سیستم عصبی خودمختار تأثیر بگذارد. در نتیجه، ممکن است که فرد دچار افت فشار خون شود. همچنین، در مورد بیماران مبتلا به دیابت کنترل نشده، این احتمال وجود دارد که دچار کم آبی شوند.

برخی از بیماران ممکن است دچار سبکی سر بعد از مصرف غذا شوند. به این معنی که علائم آن ها، بعد از مصرف یک وعده غذایی سنگین ظاهر می شود. در این حالت، بدن، عروق خونی معده و روده متسع می کند تا به هضم غذا کمک کند. در نتیجه، خون کمتری برای رسیدن به مغز باقی می ماند.

بیماری ادیسون

بیماری آدیسون یا نارسایی آدرنال نیز ممکن است با ناتوانی بدن در جبران تغییر موقعیت همراه باشد. همچنین، اختلالات سیستم عصبی نیز ممکن است باعث افت فشار خون شوند. به عنوان مثال می توان به پارکینسونیسم، آمیلوئیدوز و سندرم شای دراگر (یا آتروفی سیستم های متعدد) اشاره کرد.

برای پرسیدن سوالات خود، می توانید با یک پزشک تماس بگیرید. او می تواند به شما اطلاعات لازم درباره افت فشار خون را ارائه بدهد.