آکنه یکی از شایع ترین بیماری های پوست در تمام دنیا است. هر کسی در هر سنی ممکن است دچار این بیماری پوستی شود با این تفاوت که احتمال بروز آکنه در نوجوانان و جوانان بسیار بیشتر از افراد دیگر است. در حقیقت 80 درصد از مردم در سنین 11 تا 30 سالگی حداقل یک بار دچار آکنه شده اند. برای شناخت آکنه و علت به وجود آمدن آن ابتدا باید با توضیحاتی در مورد موی انسان شروع کنیم. مو ها تقریباً همه قسمت های بدن به جزء کف دست ها و پاها را پوشانده اند. بعضی از موها کاملاً نمایان بوده و بعضی دیگر به سختی دیده شده و اصلا قابل تشخیص نیستند. فولیکول هر مو در داخل پوست قرار گرفته و دارای یک غده چربی است که به آن غده چربی پوست (sebaceous) گفته می شود.
آکنه با سن بلوغ آغاز می شود.
غدد چربی در کودکان کوچک بوده و با بالغ شدن کودکان (به خصوص تستوسترون) غده ها رشد کرده و در نتیجه بزرگ تر خواهند شد. این غدد از خودشان چربی ترشح می کنند که به آن سبیوم گفته می شود. سبیوم به انعطاف پذیری پوست کمک کرده و از تبخیر آب از سطح پوست جلوگیری می کند. همچنین علت اصلی نرم و براق بودن موها همین سبیوم ترشح شده از غدد چربی است.
علت آکنه
گاهی اوقات سلول های پوست مسیر خروج فولیکول های مو که به آن ها منافذ پوستی می گوییم را می بندند. در نتیجه با بسته شدن منافذ، سبیوم یا همان چربی پوست در داخل منافذ پوستی به دام افتاده و دیگر نمی توانند از پوست خارج شوند. در این زمان باکتری های پوستی که به آن Propinibacterium acnes (P.acness) شناخته می شود، شروع به رشد در داخل منافذ می کند. این باکتری باعث بروز التهاب در داخل منافذ شده و زمانی که منافذ باز می شود تمامی سبیوم و باکتری P.acnes های گرفتار شده در داخل منافذ پوستی به یکباره به روی پوست هدایت شده و باعث بروز آکنه می شوند.
انواع آکنه
کومدون
کومدون ها منافذ بسته شده ای هستند که با سبیوم (روغن و بقایای پوستی) بسته شده اند. کومدون ها با توجه به عمق و مدت زمان تماس شان با هوا، به دو نوع سر سیاه و سر سفید تقسیم می شوند. بروز کومدون ها اولین قدم برای جوش زدن است. اصطلاح «کومدو» در اواخر سال 1800 میلادی ابداع شد و از کلمه ای مربوط به کرم های انگلی مشتق شد که شباهت هایی با کومدوها در داخل منافذ بسته شده دارند.
علت کومدون
محصولاتی که ممکن است باعث تحریک کومدون ها شوند «کومدوژنیک» نامیده می شوند. به همین خاطر است که بر روی بعضی از لوازم آرایش ها عبارت «غیر کومدوژنیک» درج شده است، این اصطلاح به معنی این است که این محصول آرایشی باعث بسته شدن منفذ پوستی و در نتیجه آکنه نخواهد شد.
آکنه های سر سیاه
آکنه های سر سیاه شبیه نقطه های سیاه کوچک بر روی پوست به وجود آمده و رنگ سیاه آن ها به علت کثیفی نیست. این سیاه بودن به علت تغییر رنگ سبیوم در نتیجه قرار گرفتن در معرض هوا است. یکی از ویژگی های آکنه های سر سیاه این است که معمولاً منافذ را بازتر از قبل می کنند.
گاهی اوقات به آکنه های سر سیاه، کومدون های باز نیز گفته می شود.
آکنه های سر سفید
آکنه های سر سفید معمولاً کوچک بوده و برآمدگی جزئی ای بر روی پوست ایجاد می کنند. سر سفید ها شکل دیگری از گرفتگی منافذ (کومدو) هستند که ممکن است قبل از جوش ها نمایان شوند. همانند آکنه های سرسیاه، سر سفید ها نیز به علت پر شدن فولیکول مو با سبیوم به وجود می آیند. اما برخلاف جوش های سر سیاه، سر سفید ها به بیرون از پوست راهی پیدا نکرده و در نتیجه در معرض هوا قرار نمی گیرند که تغییر رنگ داده و به رنگ سیاه در بیایند.
اغلب اوقات به جوش های سر سفید، کومدون های بسته نیز گفته می شود. این نوع از جوش ها معمولاً بر روی صورت، چانه و بینی ظاهر می شوند.
سفت دانه ها
سفت دانه (برآمدگی های پوستی) به یک برآمدگی پوستی کوچک گفته می شود که معمولاً کمتر از 5 سانتیمتر است. معمولاً سفت دانه فرم برجسته ای داشته و گاهی اوقات به آن Pinheads نیز گفته می شود. سفت دانه ها حاوی چرک نبوده و تعداد زیادی سفت دانه ممکن است نشان دهنده آکنه متوسط تا شدید باشد.
برآمدگی های پوستی را نباید دستکاری کرد.
این نوع از برآمدگی های پوستی، حساس به تماس بوده و دستکاری یا فشار دادن آن باعث بدتر شدن التهابات و به وجود آمدن جای زخم بر روی صورت خواهد شد.
چرک دانه ها
چرک دانه ها نوع دیگری از برآمدگی های التهابی پوستی است. این نوع از التهابات پوستی سر سفید بوده و در اطراف خود برآمدگی قرمز رنگی را ایجاد می کند. این برآمدگی معمولاً پر از چرک های سفید و زرد رنگ است.
علت چرک دانه ها
در حقیقت چرک دانه ها منافذ التهابی هستند که با باکتری P.acnes پر شده اند. این زخم ها دقیقاً همان چیزی هستند که مردم زمانی که برآمدگی فکر می کنند در ذهنشان نقش می بندد. این نوع از باکتری توجه بسیاری از سلول های مبارزه کننده با عفونت ها را به خودشان جلب می کنند و همین باعث بروز التهاب و قرمزی همراه با برآمدگی پوستی می شود. در نهایت برآمدگی چرک دانه باز شده و مقدار زیادی باکتری و سبیوم از داخل آن خارج می شوند. زمانی که این باکتری ها از داخل منفذ خارج می شوند، التهابات بیشتری در همان ناحیه ایجاد می کنند.
چرک دانه ها ممکن است در هر جایی به وجود آیند ولی شایع ترین قسمت های بروز چرک دانه شامل موارد زیر می شود:
- صورت
- کمر
- شانه ها
- ناحیه سینه
- قسمت هایی که تعریق بدن از آن جا اتفاق می افتد مثل زیر بغل و ناحیه تناسلی
چرک دانه ها را دست کاری نکنید.
از دست کاری یا فشار دادن چرک دانه ها بپرهیزید. زیرا نه تنها به بهبود آن کمکی نمی کند بلکه باعث می شود تا جای آن دانه های سیاه و زخم به وجود بی آید.
ندول ها
ندول ها (چرک دانه های بزرگ تر و عمقی تر) از خانواده چرک دانه ها بوده ولی ابعاد و عمق ایجادشان بر روی پوست بسیار بیشتر بوده و قسمت بیشتری از پوست را درگیر می کنند. این نوع از برآمدگی ها بزرگ و ملتهب بوده و بافت بسیار سفتی دارند. ندول ها (Nodules) در داخل پوست به وجود آمده و معمولاً در حین لمس کردن دردناک هستند. ندول ها برجستگی هایی هستند که حتماً باید توسط پزشک متخصص پوست و مو درمان شوند. معمولاً درمان های بدون نسخه ای که از داروخانه ها تهیه می شود، قدرت درمان و پاکسازی پوست را نداشته و در نتیجه بهتر است به پزشک مراجعه کنید تا درمان دارویی مؤثری را برایتان آغاز کند.
کیست ها
همانند ندول ها، کیست ها نیز زخم های بزرگی هستند که می توانند در نتیجه آکنه به وجود بیایند. کیست ها نیز مثل ندول ها دردناک بوده و باید حتماً توسط پزشک متخصص پوست و مو درمان شوند. کیست های آکنه ای بافت مسدود شده ای است که داخل آن سرشار از چرک است. جراح ها می توانند مواد داخل کیست ها را تخلیه کرده و آن ها را از روی پوست بردارند. معمولاً افرادی که دچار ندول ها و کیست های پوستی می شوند، نسبت به دیگران آکنه شدیدتری دارند. بروز زخم در نتیجه این گونه برآمدگی های آکنه ای بیشتر در مردان شایع بوده و زنان کمتر دچار جای زخم می شوند. به خاطر داشته باشید که درمان آکنه کیستی نیاز به شیوه به خصوصی داشته و با داروهای بدون نسخه قابل درمان نیستند.
انواع لکه های پوستی
آکنه خفیف
در صورتی که علائم زیر را داشته باشید، آکنه شما در دسته بندی «خفیف» قرار خواهد گرفت:
- کمتر از 20 آکنه سر سفید یا سر سیاه
- کمتر از 15 برآمدگی التهابی روی پوست
- مجموعاً کمتر از 30 زخم
آکنه خفیف معمولاً با درمان های دارویی بدون نسخه یا مراقبت های فردی درمان شده و نیاز به مراجعه به پزشک نیست. این روند درمانی ممکن است 8 هفته به طول بی انجامد.
مراقبت های فردی برای آکنه خفیف
در حالی که برای انواع شدید تر آکنه نیاز به داروهای قوی تر است ولی معمولاً علائم آکنه خفیف با مراقبت های روزانه قابل بهبود است.
در این قسمت بعضی از مراقبت های شخصی ای که فرد می تواند در طول روز داشته باشد را خواهیم گفت:
- صورت خود را روزانه 2 بار بشویید. بهتر است از صابونی استفاده کنید که بیش از حد قوی نباشد. هر بار پس از شستشو صورت خود را با حوله خشک کنید. بهتر است صورت خود را 1 تا 2 دقیقه با صابون ماساژ داده و از فشار آوردن به پوست بپرهیزید. سپس صورت را به خوبی ابکشی کنید.
- هر بار که عرق کردید، بلافاصله بعد از آن خود را بشویید.
- گاهی اوقات چربی اضافه موها می تواند باعث بروز آکنه شود، در نتیجه بهتر است یک روز در میان به حمام رفته و موهایتان را بشویید.
- مردانی که صورت خود را اصلاح می کنند: بهتر است پیش از انجام اصلاح چند دقیقه حوله داغ را بر روی ریش و سیبیل خود قرار دهند تا موها نرم شود.
- آکنه را به حال خود رها کرده و از فشار دادن و خاراندن آن به شدت بپرهیزید. این کار ممکن است باعث بروز عفونت و جای زخم روی صورت تان شود.
- از قرار گرفتن در معرض نور خورشید و لامپ های پر نور بپرهیزید. به خصوص اگر برای درمان آکنه آنتی بیوتیک مصرف می کنید.
- از ضد آفتابی استفاده کنید که بر پایه آب بوده و بدون چربی باشد. به هیچ وجه لوسیون و کرم های حاوی چربی را استفاده نکنید.
آکنه متوسط
اگر ویژگی های زیر را دارید، آکنه شما در دسته «متوسط» قرار می گیرد:
- 20 تا 100 آکنه سر سفید یا سر سیاه
- 15 تا 50 برجستگی التهابی روی پوست
- مجموع 30 تا 125 زخم
معمولاً پزشکان برای فردی که دچار اکنه سطح متوسط تا شدید است، درمان دارویی تجویز می کنند. استفاده از این درمان های دارویی زمان بر بوده و شاید برای دیدن نتایج، نیاز باشد تا چند هفته ای صبر کنید. گاهی اوقات نیز ممکن است پس از مصرف داروها به جای اینکه وضعیت آکنه بهتر شود، عود کرده و بعد از گذشت مدتی رو به بهبودی برود.
آکنه کیستی شدید
آکنه کیستی شدید وضعیتی دردناک بوده و به آن nodulocystic آکنه نیز گفته می شود. معمولا افراد مبتلا به این نوع آکنه با علائم زیر روبرو هستند:
- چندین کیست التهابی و نودول
- آکنه ممکن است به رنگ قرمز یا بنفش در بیاید
- این نوع از آکنه معمولاً با جای زخم همراه است
این نوع از آکنه بیشتر در مردان شایع بوده و در صورتی که زنان به این نوع آکنه شدید دچار باشند، علائم و بروز جوش ها قبل از شروع دوره پریودی در نیمه پایینی صورت ظاهر خواهد شد. درمان سریع این نوع از اکنه توسط متخصص پوست و مو می تواند به کاهش جای زخم ها کمک زیادی کند. در بعضی از موارد ممکن است پزشک مستقیماً کورتیکو استروئید به داخل نودول ها و کیست ها تزریق کند تا سایز ضایعات پوستی کاهش یافته و فرد درد کمتری داشته باشد.
آکنه کنگلوباتا
آکنه کنگلوباتا یکی از شدید ترین انواع آکنه است. این نوع از آکنه شامل تعداد زیادی نودول های التهابی می شود که به دیگر نودول های زیر پوستی مرتبط است. این نوع از آکنه می تواند قسمت های مختلف بدن را درگیر کند:
- گردن
- قفسه سینه
- بازو ها و
- باسن
ویژگی های آکنه کنگلوباتا شامل موارد زیر می شود:
- کومدوم ها
- چرک دانه ها
- کیست های بد بود
- جای زخم های آتروفیک و کلوئید ها
این نوع از آکنه بیشتر در مردان شایع بوده و در اغلب اوقات به علت مصرف استروئید ها و تستوسترون به وجود می آید. در صورتی که بیماری پوستی آکنه کنگلوباتا همراه با تب و علائم آرتروزی باشد به آن آکنه fulminans گفته می شود. درمان چنین بیماری ای باید در اسرع وقت توسط پزشک متخصص پوست آغاز شود.
آکنه مکانیکا (mechanica)
تا حالا به برآمدگی های صورتی رنگی که پس از پوشیدن کلاه ایمنی ورزشی تان به وجود می آیند دقت کرده اید؟ احتمال زیاد این برآمدگی ها آکنه مکانیکا هستند که دقیقاً در زیر تجهیزات ایمنی به وجود آمده و بیشتر در بازیکنان فوتبال و هاکی دیده می شوند.
آکنه مکانیکا ممکن است به علت عوامل زیر به وجود آمده باشد:
- گرما
- سایش
- وارد شدن فشار به پوست
آکنه مکانیکا را گاهی اوقات با نام آکنه به وجود آمده در نتیجه ورزش نیز می شناسند. زیرا این نوع از آکنه بیشتر برای ورزشکاران اتفاق می افتد. بهترین راه حل برای جلوگیری از بروز آکنه مکانیکا استفاده از یک پارچه یا وسیله جذب کننده در زیر کلاه ورزشی و دوش گرفتن بلافاصله پس از اتمام تمرین یا مسابقه ورزشی است.
درمان آکنه
درمان سیستمی به شیوه ای درمان اطلاق می شود که باید به صورت خوراکی مصرف شود. استفاده از آنتی بیوتیک ها می تواند در درمان آکنه متوسط تا شدید کمک کرده و با کاهش التهابات و از بین بردن باکتری ها، آکنه را تا حد زیادی بهبود ببخشد.
درمان های موضعی
داروهای موضعی شامل داروهایی مثل ژل ها و کرم ها می شود که مستقیماً بر روی پوست اعمال می شوند. معمولاً استفاده از محصولات موضعی بدون نیاز به نسخه برای درمان آکنه خفیف کارساز بوده و می تواند علائم آن را تا حد قابل توجهی کاهش دهد.
بعضی از درمان های موضعی ای که می توان برای آکنه استفاده کرد شامل موارد زیر می شود:
- بنزوئیل پروکساید که به رفع انسداد منافذ پوستی کمک کرده و جلوی رشد باکتری ها را می گیرد.
- رزورسینول که باعث حل شدن آکنه های سر سیاه و سر سفید می شود. رزورسینول لایه رویی پوست را از میان برداشته و به پوست کمک می کند تا کثیفی ای که در زیر پوست جمع شده را خارج کند.
- سالسیلیک اسید به کاهش تورم و قرمزی ناشی از کومدون ها کمک کرده و گرفتگی منافذ پوستی را برطرف می کند.
- گوگرد (سولفور) خاصیت آنتی میکروبی و آنتی باکتریالی داشته و استفاده از آن به جلوگیری از رشد میکروب acnes کمک می کند. همچنین گوگرد صورت را از چربی ها پاک کرده و لایه پوست های مرده را از روی پوست پاکسازی می کند.
- تریتینوین رشد سلول های پوستی را تحت تأثیر قرار داده و با انواع آکنه های رایج مبارزه کرده و آن ها را از بین می برد.
محصولات ضد میکروبی و کرم های حاوی رتینوئید نیز می تواند به بهبود آکنه نیمه شدید کمک کرده و به تنهایی یا با دیگر محصولات مراقبتی پوست مورد استفاده قرار گیرد.
مراقبت های پوستی آکنه
برای بهبود جوش های متورم بهتر است یک دقیقه یا بیشتر یخ بر روی محل جوش قرار دهید. البته این شیوه مراقبتی برای همه جوابگو نبوده ولی امتحان کردن آن هیچ ضرری نخواهد داشت. به یاد داشته باشید که بیش از حد یخ را بر روی پوست خود نگه دارید، اینکار باعث آزردگی پوست صورتتان خواهد شد.
آکنه ها فشار ندهید.
زمانی که جوش های سر سفیدتان به اوج خود رسیده اند و شما را تحریک به فشار دادن خود می کنند، بهتر است دست نگه دارید. اگر جوش های خود را فشار دهید زمان بهبود یافتن شان طولانی تر شده و احتمال بروز عفونت و جای زخم روی صورتتان بیشتر خواهد شد.
به خاطر داشته باشید که پوشاندن یک جوش سرباز با آرایش بسیار سخت تر از پوشاندن یک جوش سربسته است.
از کرم های پایه گوگرد استفاده کنید.
به دنبال درمان های آکنه ای بروید که حاوی بنزوئیل پروکساید، گوگرد یا رزورسینول باشد تا لکه های پوستی تان کمتر شود. در نتیجه استفاده از چنین داروهایی بهبودی بلافاصله یا با گذشت چند روز حاصل خواهد شد. استفاده از داروهای درمان کننده آکنه ممکن است باعث آزردگی و خشکی بیش از حد پوست شود. بهتر است قبل از ترکیب کردن محصولات مراقبتی با هم با پزشک متخصص پوست و مو مشورت کرده یا نحوه مصرف پیشنهاد شده بر روی دارو را با دقت مطالعه کنید.
از خمیردندان برای جوش ها استفاده نکنید.
بهتر است خمیردندان را برای دندان هایتان نگه داشته و آن را روی جوش های خود نزنید. بعضی از مواد موجود در خمیردندان ممکن است به بهبود جوش ها و التهابات ناشی از آن کمک کند. ولی بعضی از مواد موجود در آن می تواند باعث برانگیخته شدن آکنه شود. در بیشتر اوقات فلوراید و مواد سفیدکننده دندانی که داخل خمیردندان ها وجود دارد، واکنش آلرژیکی در پوست بدن به وجود خواهد آورد.
تزریق کورتیکو استروئید
برای درمان آکنه های کیستی بزرگ، بهترین و سریع ترین راه برای درمان، استفاده از تزریقات کورتیکو استروئیدی است. برای اینکار پزشک متخصص پوست و مو کورتیکو استروئید رقیقی شده را به داخل برآمدگی تزریق می کند تا التهابات کمتر شده و جای زخم روی صورت به وجود نیاید. بعد از گذشت چند روز از تزریق، کیست کوچک تر شده یا به کلی برطرف خواهد شد. به هیچ وجه سعی نکنید آکنه کیستی را خودتان درمان کنید.
از پودر آسپرین استفاده نکنید.
اگر برای درمان آکنه خود در داخل اینترنت جستجویی انجام داده اید و به راه حل درست کردن ضماد با آسپرین رسیده اید بهتر است دست نگه دارید. آسپرین حاوی سالسیلیک اسید بوده و برای درمان جوش ها مفید است. ولی برای مصرف پوست تولید نشده است و می تواند باعث بروز التهاب روی صورت تان شود.
از روغن درخت چای استفاده کنید.
روغن درخت چای به کشتن باکتری ها کمک می کند. بعضی از مردم از این روغن برای درمان التهابات پوستی خفیف مثل آکنه استفاده می کنند. استفاده از این روغن ایمن بوده و در صورتی که به آن حساسیت نداشته باشید، مشکلی ایجاد نخواهد کرد.
آخرین دیدگاه‌ها