عرق سوز یا عرق گز

عرق گز یا عرق سوز و یا درماتیت تحریکی یک ضایعه مایل به رنگ قرمز است که بیشتر در بین چین های پوستی، در جایی که چندین لایه پوست به هم ساییده می شوند، اتفاق می افتد. عارضه پوستی عرق سوز ممکن است تا حد زیادی دردناک بوده و فرد احساس خارش کند اما خوشبختانه این عارضه پوستی مسری نبوده و ممکن نیست که از فردی به فرد دیگر انتقال یابد. باکتری، قارچ و مخمر ها ممکن است به آسانی در این چین های مرطوب و گرم رشد کرده و عرق سوز شدن پوست را شدیدتر از حالت اولیه خود کنند. عرق سوز شدن یکی از التهابات بسیار رایج پوستی است که پوست های در تماس با یکدیگر مثل ناحیه تناسلی، زیر بغل، زیر سینه ها و چین های پوستی در قسمت پایینی بالاتنه را درگیر می کند. در افراد چاق ممکن است هر قسمتی از بدنشان عرق سوز شود.

علت عرق سوز

ترکیبی از عواملی مثل سایش پوست، افزایش دما و رطوبت می تواند باعث بروز درماتیت تحریکی یا همان عرق سوز شدن ساده پوست شود.

عرق سوز ممکن است به موارد زیر تبدیل شود:

• عرق سوز ناشی از مخمر ها (عرق سوز شدن کاندیدال)
• قارچ (عرق سوز درماتوفیتیک قارچی)
• باکتری گرم-مثبت (erytharasma)
• حساسیت و واکنش های تحریکی نسبت به داروها و مواد شیمیایی
• یک بیماری پوستی جدی

همچنین بیماری های پوستی غیر شایع دیگری نیز وجود دارند که تمایل دارند در نواحی مستعد عرق سوز شدن بروز پیدا کنند.

این بیماری ها که علائمی متفاوت با عرق سوز شدن دارند عبارتند از:

• familial pemphigus
• hidradenitis suppurativa
• inverse psoriasis
• staphylococcal
• streptococcal impetigo
• درماتیت سبوریک

عوامل خطر عرق سوز

عوامل محیطی نقش بسیار مهمی در تشدید عرق سوز شدن بدن دارند.

عوامل خطر بروز عرق سوز، عبارتند از:

افزایش دما و رطوبت هوا

افزایش دما و رطوبت هوایی می شود که غالباً همه ما در ماه های گرم سال و تابستان با آن روبرو هستیم.

فعالیت های بدنی

فعالیت هایی مثل دوچرخه سواری و دویدن نیز که باید در آن حرکات تکراری را با سرعت انجام می شود.

جنسیت

مردان، بیشتر در معرض ابتلا به عرق سوز شدن قرار دارند.

چاقی

• در افراد چاق نیز به علت افتاده شدن پوست و تماس بیشتر نواحی مختلف پوستی احتمال بروز عرق سوز بیشتر می شود..

علائم عرق سوز

علائم عرق سوز شدن شامل خارش و سوزش در نواحی intertriginous می شود. علاوه بر این عرق سوز شدن در طولانی مدت باعث بروز بوی تند خواهد شد. گاهی اوقات همراه با عرق سوز شدن ممکن است نواحی مبتلا دچار التهاب شده و به رنگ قرمز یا قهوه ای دربیاید. گاهی اوقات نیز ناحیه عرق سوز شده پوسته پوسته خواهد شد.

برخی علائم آن عبارتند از:

• خارش پوست
• قرمزی بر روی سطح پوست
• برآمدگی های کوچک
• ناراحتی و ناآرامی
• سوزش
• احساس درد
• زبر شدن ناحیه آسیب دیده

عرق سوز شدن ممکن است خودش را در هر دو پوست ساییده شده بر روی یک دیگر نشان داده و دقیقاً روبروی قسمت دیگر، در حالت قرینه قرار گرفته باشد. به عنوان مثال ممکن است پوست زیر هر دو بغل یا هر دو سینه فرد را به صورت همزمان درگیر کند. ناحیه قرمز شده ممکن است به سرعت ملتهب و زبر شده و پوست فرد شروع به پوسته پوسته شدن کند. در صورتی که پوست فرد بعد از عرق سوز شدن با باکتری، قارچ یا مخمر در تماس باشد، قسمت عرق سوز شده ملتهب تر شده و بوی بدی از خود ترشح کند. عفونت معمولاً به صورت قرینه اتفاق نیفتاده و معمولاً یکی از قسمت های پوست را درگیر می کند. گاهی اوقات ممکن است نواحی کوچکی مثل پشت گوش ها، اطراف چانه یا پشت پلک ها نیز عرق سوز شوند.

نواحی عرق سوز شده در صورت تماس با ترشحات بدن مثل عرق، ادرار یا مدفوع شدید می شود.

عوارض عرق سوز

گاهی از اوقات، عرق سوز شدن که در ظاهر یک عارضه پوستی ساده است ممکن است در نتیجه قرار گرفتن در معرض میکرو ارگانیسم های عفونی تبدیل به مشکلی جدی شده و در صورت درمان نشدن سریع پیشرفت قابل توجهی داشته باشد. از آن جایی که ابتلا به عفونت های قارچی در نواحی مستعد عرق سوز شدن شایع است بهتر است برای درمان سریع تر از ناحیه آسیب دیده بیوپسی شده و این بیماری سریعاً تحت درمان قرار گیرد. بیماری های پوستی بسیاری وجود دارد که در ظاهر شبیه عرق سوز شدن بوده ولی درمان کاملاً متفاوتی می طلبند. اگر عارضه پوستی با درمان های گفته شده درمان نشد، بهتر است برای تشخیص دقیق تر به پزشک مراجعه کنید.

مهم ترین نکته برای درمان مناسب، تشخیص صحیح و به موقع عارضه پوستی است. به عنوان مثال اگر فردی دچار قارچ یا مخمر شده باشد بهتر است از درمان ضد قارچی استفاده شود. از طرف دیگر اگر فرد با باکتری آلوده شده باشد بهترین شیوه درمان مصرف آنتی بیوتیک خوراکی یا موضعی است.

پیشگیری از عرق سوز شدن

متأسفانه مطالعات کمی در مورد اقداماتی که از بروز عرق سوز شدن کمک می کند، صورت گرفته است. اما به طور کلی می توانید از اقدامات زیر که جنبه مراقبتی و پیشگیرانه دارد استفاده کنید:

• سعی کنید پوست خود را خشک و تمیز نموده و در معرض هوا قرار دهید.
• روال منظمی برای تمیز، مرطوب کردن و جلوگیری از سایش پوست (با استفاده از ایجاد مانع بین پوستی) داشته و ناحیه در معرض عرق سوز شدن را حفاظت کنید.
• از صابون های بدون عطر استفاده کنید تا احتمال تحریک پوست به حداقل برسد.
• روزی یک یا دو بار در محل آسیب دیده از پودر بچه و نمونه های جاذب مشابه آن استفاده کنید.
• از قرار گرفتن پوست آسیب دیده در معرض عرق، ادرار یا مدفوع بپرهیزید.
• چنانچه بیش از حد عرق می کنید، بهتر است از محصولات به خصوصی که مایعات را جذب می کنند استفاده کنید.
• اگر در محیط های مرطوب زندگی می کنید از دستگاه رطوبت گیر در منزل استفاده کنید.
• برای جلوگیری از گرم شدن بیش از حد از وسایل سرمایشی استفاده کنید.
• از پوشیدن لباس یا کفش های بیش از حد تنگ بپرهیزید. اگر انگشتان پا عرق سوز شده اند بهتر است صندل و کفش های غیر پوشیده استفاده کنید.
• لباس های خنک و از پنبه ای بپوشید.

پزشکان متخصص در درمان عرق سوز

از آن جایی که عرق سوز شدن یکی از بیماری های شایع پوستی است، بیشتر پزشکان قدرت تشخیص و درمان این عارضه پوستی را دارند. مگر در مواردی که عارضه شدید بوده و به درمان های رایج پاسخگو نباشد و در این صورت است که پزشک عمومی برای درمان شما را به پزشک متخصص پوست ارجاع خواهد داد.

درمان عرق سوز

زمانی که عرق سوز فقط التهابی بوده و عفونتی در کار نباشد، درمان بسیار ساده خواهد بود. کافی است محل عرق سوز را تمیز و خشک نگه داشته و از درمان های خانگی استفاده کنید. البته محلول هایی نیز وجود دارد که می توانید برای کنترل بهتر عرق سوز و کاهش علائم از آن ها استفاده کنید.

پزشک با توجه به شدت عرق سوزی  پوست ممکن است استفاده از داروهای زیر را توصیه کند:

• پماد زینک اکساید
• وازلین (پترولیوم ژلی)
• پودر تالک
• آلومینیوم سولفات

در صورتی که عرق سوز شدن پوست با عفونت همراه باشد، پزشک ممکن است استفاده از کرم های موضعی را توصیه کند. انتخاب شیوه درمانی بستگی به علت بروز عفونت و نوع عفونت دارد. گاهی از اوقات در موارد شدید و زنانی که دائماً به عرق سوز زیر سینه ها دچار می شوند، ممکن است نیاز به انجام عمل جراحی و کاهش سایز سینه باشد.

سبک زندگی و درمان خانگی عرق سوز

خشک و تمیز نگه داشتن محل عارضه

قانون اول برای درمان این عارضه پوستی، تمیز و خشک نگه داشتن قسمت عرق سوز شده است. اگر اهل ورزش و فعالیت بدنی هستید، حتماً بلافاصله بعد از اتمام ورزش دوش گرفته و بدنتان را با حوله خشک کنید. به خاطر داشته باشید که نباید حوله را روی پوست خود بکشید زیرا این کار باعث تشدید قسمت عرق سوز خواهد شد. بهتر است برای جلوگیری از سایش نواحی عرق را با سشوار خشک کنید. استفاده از محصولاتی مثل روغن درخت چای یا روغن نارگیل ممکن است به کاهش خارش و جلوگیری از بروز عفونت در نواحی مثل باسن کمک کند.

استفاده از ژل های ضد اصطکاک

اگر عرق سوز فقط التهابی بوده و هیچ عفونتی در کار نباشد می توان از کرم برای ایجاد یک مانع بین قسمت های مختلف پوست استفاده کنید. کرم ها یا پمادهای حاوی زینک اکساید یا پترولیوم نیز می تواند برای درمان این عارضه پوستی مؤثر و کمک کننده باشد.

متوقف کردن تعریق

همانطور که پیش از این نیز گفته شد، تعریق می تواند باعث تشدید عرق سوز شدن پوست بدن فرد شود. از ضد تعریق های ملایم برای قسمت هایی مثل زیر بغل یا زیر سینه استفاده کنید.

شست و شو با شامپوهای ضد قارچ

اگر علاوه بر عرق سوزی به عفونت قارچی نیز مبتلا شدید بهتر است از شامپوهای ضد قارچی برای شست و شوی ناحیه آسیب دیده استفاده کنید.

برای نتیجه گرفتن بهتر است 2 تا 5 دقیقه شامپو را روی محل باقی گذاشته و سپس به خوبی آبکشی کنید. بعد از بهبود نیز روند شستشو را کنار نگذاشته و قسمت آسیب دیده را حداقل هفته ای یک بار بشویید.

ایجاد مانع بین سطوح پوستی

با توجه به قسمت درگیر و عرق سوز شده با استفاده از پنبه یا گاز استریل مانعی بین تماس سطوح پوستی ایجاد کنید.

استفاده از لباس های گشاد با پارچه تنفس پذیر

برای پیشگیری و درمان سریع تر عرق سوز شدن، لباس های گشاد و پنبه ای بپوشید تا لباس های شما باعث تحریک بیشتر پوست نشود.

درمان عرق سوز قارچی

می توانید از داروهای ضد قارچی برای درمان عرق سوز قارچی استفاده کنید. اگر از کرم یا پماد ضد قارچ استفاده می کنید حداقل روزی 2 بار به مدت 2 تا 4 هفته این کار را تکرار کنید. اگر در محل عرق، احساس خارش می کنید، پزشک ممکن است همراه با داروی ضد قارچ، کورتیکو استروئید دوز پایین نیز تجویز کند.

گاهی اوقات با توجه به شدت عفونت، پزشک ممکن است داروی ضد قارچ خوراکی نیز تجویز کند.

درمان عرق سوز باکتریایی

• معمولاً برای درمان عفونت های باکتریایی از آنتی بیوتیک های موضعی استفاده می شود.
• اگر شدت عفونت زیاد باشد پزشک ممکن است آنتی بیوتیک های خوراکی مثل پنی سیلین، فلوکلوزاسیلین یا اریترومایسین تجویز کند.
• پزشک ممکن است برای درمان بهتر کرم کورتیکو استروئید تجویز کرده و توصیه کند تا از صابون های آنتی بیوتیک استفاده کنید.

درمان عرق سوز نوزادان

درمان عرق سوز در کودکان نیاز به مراقبت های خاصی خواهد داشت زیرا پوست کودکان بسیار ظریف و آسیب پذیر است. سعی کنید ناحیه عرق سوز را تمیز نگه داشته، به آرامی با صابون شسته و با حوله خشک کنید. همچنین در محل عارضه از پودر بچه استفاده کرده و پوشک کودک را شل ببندید. با توجه به زمان بندی خاصی پوشک را عوض کرده و میزان خیس بودن کودک را به حداقل برسانید. کرم های بدون نیاز به نسخه مثل زینک یا روغن کبد ماهی، نیز می تواند به بهبود سریع تر به بهبود مکان عرق سوز کمک کند. در صورتی که احساس کردید محل عرق سوز دچار عفونت شده و بعد از چند روز بهبود نیافت، حتماً به پزشک مراجعه کنید.

زمان مراجعه به پزشک

اگر شما یا کودکتان دچار عارضه پوستی ای شده اید که خود به خود بهبود نیافته یا با گذشت زمان بدتر می شود، حتماً به پزشک مراجعه کنید. ضایعات پوستی ممکن است علل مختلفی داشته و هرکدام نیازمند شیوه درمانی به خصوصی باشد. همچنین اگر با وجود درمان عرق سوز هیچ بهبودی به وجود نیامده بهتر است به پزشک مراجعه کنید. به خاطر داشته باشید که هر پوست قرمز نشان دهنده عرق سوز نبوده و ممکن است به علل دیگری مثل واکنش های حساسیتی یا پسوزیاریس به وجود آمده باشد. اگر احتمال ابتلا به عفونت در کنار عرق سوز را می دهید بهتر است برای تشخیص علت عفونت به پزشک مراجعه کنید.

پزشک می تواند برای اطمینان از علت بروز عفونت از قسمت آسیب دیده پوستی بیوپسی کند.

نتیجه گیری

عرق سوز یک ضایعه مایل به رنگ قرمز است که بیشتر در بین چین های پوستی، در جایی که چندین لایه پوست به هم ساییده می شوند، اتفاق می افتد. عارضه پوستی عرق سوز ممکن است تا حد زیادی دردناک بوده و فرد احساس خارش کند اما خوشبختانه این عارضه پوستی مسری نیست. قانون اول برای درمان این عارضه پوستی، تمیز و خشک نگه داشتن قسمت عرق سوز است. استفاده محصولاتی مثل روغن درخت چای یا روغن نارگیل ممکن است به کاهش خارش و جلوگیری از بروز عفونت در نواحی مثل باسن کمک کند.

سخن آخر

• عرق سوز یک عارضه پوستی (درماتیت) است که لایه های پوستی فرد را تحت تأثیر قرار می دهد.
• افراد مبتلا به عرق سوز از قرمزی، سوزش و خارش در لایه های پوستی خود شکایت دارند.
• عوارض عرق سوز بیشتر در نواحی مثل سینه، پاها و زیر بغل فرد اتفاق می افتد.
• غالباً درماتیت عرق سوز در طولانی مدت ممکن است باعث بروز بوی تند شدید شود.
• عرق سوز شدن را می توان بعد از حذف کردن عوامل عفونت زا با معاینه فیزیکی و دیدن پوست بدن فرد انجام داد.
• درمان عارضه عرق سوز شدن شامل کاهش سایش، رطوبت و گرما در سطح پوست فرد می شود.
• فرد می تواند با کاهش وزن و چرب کردن موضعی نواحی مستعد سوختگی از بروز این عارضه جلوگیری کند.
• معمولاً عرق سوزی یا همان عرق گز درمان پذیر بوده و می توان از بروز مجدد آن جلوگیری کرد.

منابع:

https://www.medicinenet.com/intertrigo/article.htm

https://www.healthline.com/health/intertrigo#treatment-for-babies

https://www.webmd.com/skin-problems-and-treatments/guide/intertrigo-symptoms-causes-treatment-risk_factors_#1

[advisers limit=5 skill=”21″]