زخم قرنیه از نشانه ها تا درمان

در اثر التهاب، آسیب یا عفونت گاهی در داخل قرنیه زخمی ایجاد شود. این زخم قرنیه ممکن است باعث عوارض جدی و خطرناکی در چشم باشد.قرنیه با سطحی صاف و شفاف قسمت جلویی چشم را می پوشاند. قرنیه نور را به سمت لنزهای چشمی هدایت و در آنجا متمرکز می کند.

در اثر التهاب، آسیب یا عفونت ممکن است در داخل قرنیه زخمی ایجاد شود. این زخم را با نام زخم قرنیه می شناسند که عارضه ای دردناک بوده و باعث قرمزی چشم، حساسیت در برابر نور شده و در نتیجه فرد به سختی می تواند چشمان خود را باز نگه دارد. گاهی اوقات این زخم ایجاد شده بر سطح قرنیه باعث می شود تا فرد احساس کند که جسمی خارجی در داخل چشمانش است. زخم قرنیه ممکن است در نتیجه بروز عفونت در داخل چشم باشد. این عارضه چشمی ممکن است به علت وجود ضعف یا اختلال در سیستم ایمنی بدن نیز به وجود بیاید. استفاده از لنزهای چشمی مخصوصا در زمان خواب نیز احتمال بروز زخم های قرنیه را تا حد قابل توجهی افزایش می دهد.

این عارضه خیلی خطرناک و جدی بوده و در صورتی که فوراً تحت درمان قرار نگیرد ممکن است بینایی فرد به خطر بیفتد. در نتیجه بهتر است سریعاً برای تشخیص و درمان به پزشک مراجعه کرده و مطابق دستورالعمل های پزشک پیش بروید. گاهی اوقات ممکن است پزشک برای درمان بهتر شما را به یک چشم پزشک ارجاع دهد. این بیماری یک زخم باز یا نقص اپیتلیال همراه با التهاب قرنیه یا همان ساختار شفاف روی چشم است. قرنیه چشم، شبکیه یا همان بخش رنگی چشم ها را پوشانده و به وسیله زلالیه از آن جدا می شود.

علت زخم قرنیه

عفونت

بیشترین علت بروز زخم های شدید قرنیه عفونت است.

رایج ترین نوع عفونت نیز عفونت باکتریایی است که بیشتر در افرادی که از لنزهای چشمی استفاده می کنند اتفاق می افتد. باکتری ممکن است در صورت آسیب سطح قرنیه مستقیماً به قرنیه حمله کرده و آن را آلوده کند. بعضی از انواع باکتری از خودشان سم ترشح کرده و می توانند خودشان باعث زخم شدن سطح قرنیه شوند. این مورد در کراتیت زخم محیطی چشم به علت باکتری staphylococcal دیده شده است. همچنین ویروس هایی که ممکن است باعث بروز زخم در سطح قرنیه شوند شامل ویروس هرپس سیمپلکس (ویروسی که باعث بروز گلو درد می شود) و ویروس Varicella (ویروسی که باعث بروز بیماری آبله مرغان و زونا می شود) که در صورتی که پلک بالایی و نوک بینی را درگیر کند (herpes zoster ophthalmicus) می شود.

عفونت های قارچی نیز ممکن است در صورت استفاده نادرست از لنزهای چشمی یا استفاده بیش از حد از قطره های حاوی استروئید باعث بروز زخم های قرنیه شوند. همچنین انگل های مثل Acanthamoeba نیز ممکن است یکی از علل بروز این زخم باشد.

شکل زخم

گاهی اوقات زخم ها یا بریدگی های کوچک به وجود آمده بر روی سطح قرنیه ممکن است عفونی شوند. به عنوان مثال فلز، چوب، شیشه یا هر نوع ذره دیگری که احتمال برخورد آن با قرنیه وجود داشته باشد می تواند باعث بروز این زخم شود. چنین اشیایی به سطح قرنیه آسیب وارد کرده و احتمال ورود و حمله باکتری ها به داخل قرنیه و در نتیجه زخم قرنیه را بیشتر و آسان تر خواهند کرد. عارضه چشمی سایش قرنیه با زخم قرنیه متفاوت بوده و به از دست رفتن بخش زیادی از سطح قرنیه گفته می شود. در صورتی که سایش قرنیه درمان نشود ممکن است باعث بروز زخم قرنیه شود.

اختلالات چشمی

اختلالاتی مثل خشکی چشم (keratitis sicca) نیز ممکن است به لایه حفاظتی و ضد باکتریایی چشم آسیب زده و آن را در معرض بروز آسیب قرنیه قرار دهد. همچنین اختلالاتی مثل Bell’s palsy یا فلج بل که عملکرد پلک ها را تحت تأثیر قرار داده و مانع از بسته شدن کامل چشم ها شود نیز ممکن است باعث بروز این زخم شود. زیرا بسته نشدن کامل چشم ها منجر به بروز خشکی چشم شده و احتمال بروز زخم روی سطح قرنیه را تا حد قابل توجهی افزایش خواهد داد. علاوه بر اینها مشکلاتی مثل برگشتن پلک به داخل چشم یا رشد کردن مژه ها در داخل چشم نیز ممکن است باعث بروز  ایجادزخم های چشمی و قرنیه شود.

مواد شیمیایی

پاشیدن مواد شیمیایی و آسیب زا به داخل چشم ها نیز ممکن است منجر به بروز زخم های شدید چشمی شود.

لنز چشمی

به طور کلی افرادی که از لنز های چشمی استفاده می کنند بیش از دیگران در معرض بروز این زخم ها قرار دارند. در صورت استفاده از لنزهای روزانه چشمی احتمال بروز زخم ها و عوارض مربوط به آن تا حد قابل توجهی کاهش خواهد یافت. همچنین استفاده مستمر و پشت سرهم از لنزهای چشمی احتمال بروز این عارضه چشمی را تا حد بسیار زیادی افزایش خواهد داد در نتیجه بهتر است شب ها قبل از خواب لنزها را از چشم ها خارج کرده و شب ها بدون لنز بخوابید. گاهی اوقات لبه همین لنزهای چشمی نیز ممکن است باعث بروز زخم بر روی سطح قرنیه و بروز عفونت های باکتریایی شوند. همچنین جمع شدن ذرات کوچک کثیفی در زیر لنزهای چشمی نیز ممکن است باعث بروز خراش بر روی قرنیه چشم فرد شود.

بهتر است قبل از گذاشتن لنزهای تماسی حتماً لنزها تمیز و پاکسازی شوند.

ناگفته نماند که بیماران مبتلا به اختلالات ایمنی بدن (لوپوس، آرتروز روماتوئید و سرکوب شدن سیستم ایمنی بدن) نیز ممکن است دچار بروز زخم قرنیه شوند.

عوامل زخم قرنیه

عوامل خطرناک برای بروز زخم شامل موارد زیر است:

• سابقه زخم قبلی در فرد و یا بستگانش
• استفاده نکردن از عینک یا محافظ چشم در حین کار با وسایل قدرتی و جوشکاری
• آسیب چشم
• خشکی بیش از حد چشم
• استفاده نادرست از لنز های چشمی
• درمان ناموفق قرمزی چشم (التهاب ملتحمه چشم)
• قرار گرفتن بیش از حد در معرض اشعه UV ( به عنوان مثال بیماری برف کوری)
• ناهنجاری های پلکی و مژه ای و سرکوب شدن سیستم ایمنی بدن

علائم زخم قرنیه

این بیماری معمولاً خودش را به رنگ خاکستری یا سفید مات بر روی لایه شفاف و صاف قرنیه نشان می دهد. البته بعضی از زخم ها به قدری کوچک هستند که بدون بزرگنمایی و نور کافی به سختی می توان آن را دید.

علائم بروز زخم معمولاً مشخص بوده و معمولاً خود فرد متوجه بروز آن خواهد شد، مخصوصا اگر زخم ایجاد شده بر روی قرنیه عمقی باشد. از آنجایی که قرنیه بسیار حساس و پر از گیرنده های عصبی است اولین علامت، درد بسیار شدید است. گاهی از اوقات قدرت بینایی فرد با مشکل روبرو شده و فرد دچار آب ریزش و قرمزی چشم خواهد شد. همچنین گاهی اوقات فرد پس از آسیب قرنیه ممکن است با نگاه کردن به روشنایی درد چشمش بیشتر و غیر قابل تحمل شود.

مراجعه به پزشک

در صورتی که هرکدام از علائم زیر را دارید بهتر است سریعاً به پزشک مراجعه کنید:

• قرمزی چشم
• درد چشم
• آب ریزش چشمی
• ترشح چشمی
• نقطه های سفید بر روی قرنیه
• تاری دید
• سوزش چشم
• خارش چشم
• حساسیت چشم در برابر نور

چشم پزشک نیز با نگاه کردن به چشم متوجه وجود علائم التهاب (قرمزی) در ملتحمه چشم و داخل حدقه چشم خواهد شد. این قرمزی در نتیجه گشاد شدن رگ های خونی ملتحمه چشم به وجود می آید. گاهی اوقات ممکن است پلک های چشم فرد متورم شده و یک نقطه دایره ای به رنگ سفید یا خاکستری بر روی قرنیه به وجود بیاید که در صورت بزرگ بودن زخم با چشم غیر مسلح نیز قابل رؤیت باشد. البته دقت داشته باشید که همه نقاط خاکستری و سفید رنگ روی چشم نشان دهنده زخم نیستند. گاهی اوقات ممکن است اطراف قرنیه چشم متورم شود. در بعضی از موارد فقط یک زخم در چشم وجود نداشته و ممکن است چندین زخم به صورت همزمان یک چشم یا هر دو چشم فرد را درگیر کرده باشد.

تشخیص زخم قرنیه

چشم پزشک با استفاده از میکروسکوپ های مخصوص چشمی که به آن slit lamp گفته می شود به بررسی وضعیت و سلامت سطح قرنیه خواهد پرداخت. گاهی اوقات از قطره حاوی رنگ فلوئورسین برای تغییر رنگ سطح قرنیه و تشخیص ساده تر زخم روی چشم استفاده می شود. همچنین در بعضی از موارد که ممکن است زخم در نتیجه عفونت به وجود آمده باشد، پزشک از سطح چشم نمونه برداری کرده و برای تشخیص نوع عفونت باکتریایی، قارچی یا ویروسی آن را به آزمایشگاه ارسال کند.

درمان زخم قرنیه

درمان با قصد از بین بردن علت اصلی بروز بیماری انجام می شود.

دارو

پزشک از داروهای آنتی بیوتیک برای از بین بردن علت عفونی بروز زخم استفاده خواهد کرد.

به طور کلی این درمان ها به شکل قطره ها یا پمادهای چشمی تجویز شده و بیمار باید طبق دستور العمل آن را داخل چشم های خود بریزد. در بعضی از موارد که عفونت به علت ویروس به وجود آمده پزشک داروهای خوراکی برای فرد تجویز خواهد کرد. همچنین گاهی از اوقات پزشک متخصص استفاده از محلول های موضعی کورتیکواستروئیدی را تجویز می کند. باید دقت داشته باشید که این داروها را فقط در صورت تجویز پزشک مصرف کنید زیرا گاهی اوقات استفاده از استروئید ها ممکن است روند درمان را کند کرده یا عفونت چشم را تشدید کند.

سبک زندگی و درمان خانگی زخم قرنیه

در مواردی که زخم  در نتیجه آسیب به وجود آمده باشد باید عامل بروز زخم از داخل چشم خارج شده و سپس داروهایی برای جلوگیری از عفونی شدن و کاهش زخم بر روی قرنیه چشم تجویز شود. اگر زخم قرنیه در نتیجه رشد مژه ها در داخل چشم به وجود آمده باشد، مژه ها باید از ریشه جدا شده و در صورتی که این روند رشد غیر عادی تکرار شود باید ریشه های آن با جریان الکتریسیته ضعیف سوزانده شود. گاهی از اوقات ممکن است برای تصحیح وضعیت قرارگیری پلک ها نیاز به انجام عمل جراحی باشد.

هشدار

زمانی که زخم قرنیه روند درمان خود را طی می کند، نباید به هیچ وجه از لنزهای چشمی در داخل چشم آسیب دیده استفاده کنید. هیچ فرقی نمی کند که علت بروز زخم لنزهای چشمی باشد یا عامل دیگری باعث به وجود آمدن آن شده باشد. افرادی که در اثر بیماری های سیستم ایمنی دچار زخم قرنیه شده باشند نیز باید برایشان داروهای سرکوب سیستم ایمنی به خصوصی تجویز شود.

چشم پزشک برای درمان علت اصلی بروز زخم قرنیه باید از همکاری دیگر پزشکان متخصص نیز کمک بگیرد.

پزشکان متخصص درمان زخم قرنیه

در صورتی که چشم تان دچار زخم قرنیه شد، بهتر است سریعاً به چشم پزشک مراجعه کنید.

چشم پزشک قادر به تشخیص درمان و عمل جراحی برای بهبود بیماری های چشمی است.

مدت زمان درمان

مدت زمان لازم برای مداوای این زخم بستگی به عواملی مثل اندازه، محل و عمق آن دارد. اما در بیشتر موارد زخم بین 2 تا 3 هفته بهبود یافته و مداوا می شود. گاهی اوقات برای کاهش احتمال بروز جای زخم های روی سطح قرنیه درمان از مدت گفته شده هم طولانی تر شود.

 که این زخم خطرناک بوده و در صورت عدم درمان به موقع ممکن است فرد کم بینا یا نابینا شود.

پیشگیری زخم قرنیه

محافظت از چشم

همیشه باید پیش از استفاده از ابزار و وسایل قدرتی یا جوشکاری که احتمال برخورد اشیاء ریز با چشم وجود دارد از عینک محافظتی استفاده کنید.

خشکی چشم

افرادی که دچار خشکی چشم بوده یا پلک هایشان در هنگام بسته شدن کاملاً روی هم قرار نمی گیرند بهتر است برای حفظ رطوبت و لغزندگی سطح چشم از قطره های اشک مصنوعی استفاده کنند.

در صورتی که التهاب و قرمزی چشم بعد از چند روز از استفاده از قطره های بدون نیاز به نسخه درمان نشد سریعاً با چشم پزشک تماس بگیرید. افرادی که دائماً از لنزهای چشمی استفاده می کنند بهتر است درمورد نحوه استفاده و پاکسازی این لنزها اطلاعات کافی به دست آورده و طبق دستورالعمل ها پیش بروند.

• بهتر است همیشه قبل از استفاده از لنزها دستهای خود را به خوبی شسته و خشک کنید.
• هیچ گاهی برای مرطوب کردن لنزها از براق دهان استفاده نکنید زیرا براق دهان حاوی باکتری هایی است که به قرنیه چشم آسیب می رساند.
• هر شب لنزها را از داخل چشم ها خارج کرده و به خوبی تمیز کنید.
• همیشه از مایع شستشو و ضد عفونی کننده لنزها برای پاکسازی استفاده کرده و ظرف جا لنزی را مرتباً بشویید.