دو بینی

 دوبینی زمانی رخ می دهد که فرد تصویر شی را به صورت دوتایی می بیند در حالی که باید فقط یکی باشد. دوبینی، دید دو گانه یا دیپلوپیا می تواند ناشی از طیف وسیعی از بیماری های زمینه ای باشد. در این وضعیت دو تصویر می توانند در کنار هم، روی هم یا در هر دو حالت باشند.

این شرایط می تواند بر تعادل، حرکت و توانایی خواندن فرد تأثیر بگذارد.

اگر دوبینی فقط روی یک چشم تأثیر بگذارد، یک چشمی و اگر روی هر دو چشم تأثیر بگذارد، دو چشمی نامیده می شود. درمان ها به علت و نوع آن بستگی دارد، که شامل تمرینات چشم، عینک مخصوص طراحی شده و جراحی است.

دوبینی موقت می تواند ناشی از الکل یا سایر داروهای تفریحی باشد.

درمان ها می توانند شامل جراحی، تمرینات چشم یا لنزهای اصلاحی باشند.

علل دوبینی

آسیب عصبی یا عضلانی در چشم احتمال دارد باعث دوبینی شود. هر چشم تصویر خاص خود را از محیط ایجاد می کند. مغز، نمایش های هر چشم را ترکیب می کند و آنها را به عنوان یک تصویر واضح درک می کند.

آسیب به ماهیچه هایی که چشم ها را حرکت می دهند یا اعصابی که حرکت چشم را کنترل می کنند می تواند تصویری مضاعف ایجاد کند. چشم ها باید با هم کار کنند تا عمق میدان دید ایجاد شود.

برخی بیماری ها می توانند عضلاتی که باعث حرکت چشم می شوند را ضعیف کرده و منجر به دوبینی شوند.

یکی از دلایل عمده دوبینی، استرابیسم است. این حالت زمانی رخ می دهد که چشم به درستی تراز نشده باشد. استرابیسم در کودکان نسبتاً شایع است. با این حال، این شرایط همیشه منجر به دوبینی نمی شود.

استرابیسم باعث می شود چشم ها در جهات متفاوت به نظر برسند. استرابیسم احتمال دارد به این دلیل باشد که عضلات چشم مشکلات زیر را دارند:

• فلج یا ضعیف هستند.
• حرکت را محدود کرده اند.
• بیش از حد قوی یا فعال هستند.
• اعصاب کنترل کننده عضلات چشم دارای ناهنجاری هستند.

گاهی اوقات، این مشکل در اواخر زندگی می تواند برای افرادی که در کودکی مشکل چشمی داشتند و درمان شده اند، بیماری عود کند و دوباره برگردد. در بعضی موارد، با وجود طبیعی بودن بینایی فرد، ممکن است بیمار دچار دوبینی شود. به این دلیل که مغز در تلاش برای حفظ بینایی طبیعی ،سیگنال های یکی از چشم ها را سرکوب می کند.

شرایط دیگری که می تواند باعث بینایی دوبینی شود، عبارتند از:

اختلال عملکرد تیروئید: غده تیروئید در گردن قرار دارد و هورمونی به نام تیروکسین تولید می کند. تغییر در عملکرد تیروئید می تواند بر عضلات خارجی که چشم را کنترل می کنند تأثیر بگذارد که در آن به نظر می رسد که چشم بیرون زده، زیرا چربی و بافت در پشت چشم جمع می شوند .

سکته مغزی یا حمله ایسکمیک گذرا (TIA): در سکته مغزی، خون به دلیل انسداد رگ های خونی به مغز نمی رسد. این وضعیت می تواند بر رگ های خونی تأمین کننده مغز یا اعصاب کنترل کننده عضلات چشم تأثیر بگذارد و باعث دوبینی شود.

آنوریسم: آنوریسم یک برآمدگی در رگ خونی است. این می تواند به عصب عضله چشم، فشار وارد کند.

نارسایی همگرایی: در این شرایط چشم ها به درستی همزمان با هم عمل نمی کنند. علت آن ناشناخته است، اما تصور می شود به دلیل کنترل نکردن صحیح عضلات چشم در کنار همدیگر باشد.

دیابت: دیابت می تواند بر رگ های خونی تأمین کننده شبکیه در پشت چشم و همچنین بر اعصاب کنترل کننده حرکات عضلات چشم تأثیر بگذارد.

میاستنی گراویس: میاستنی گراویس می تواند باعث ضعف در عضلات، از جمله عضلات کنترل کننده چشم شود.

تومورهای مغزی و سرطان: تومور مغزی با انتشار در پشت چشم می تواند باعث آسیب به عصب بینایی شود.

مولتیپل اسکلروزیس: ام اس بیماری است که بر سیستم عصبی مرکزی از جمله اعصاب چشم تأثیر می گذارد.

سیاهی چشم: این آسیب می تواند باعث جمع شدن خون و مایعات در اطراف چشم شود و به خود چشم یا عضلات و اعصاب آن فشار وارد کند.

آسیب به سر: آسیب جسمی به مغز، اعصاب، عضلات یا گودی چشم می تواند حرکت چشم و عضلات آن را محدود کند.

علل دوبینی دوچشمی

آب مروارید دلیل احتمالی دوبینی است. دید دوتایی تک چشمی کمتر از دید دو چشمی رخ می دهد. شرایط زیر می تواند باعث دوبینی دو چشمی شود:

آستیگماتیسم: قرنیه یا لایه شفاف جلوی چشم به شکل منظم است. با آستیگماتیسم، قرنیه به جای اینکه کاملاً مثل یک توپ بسکتبال گرد باشد، در سطح خودش دو منحنی دارد.

خشکی چشم: در این حالت چشم به اندازه کافی اشک تولید نمی کند یا خیلی زود خشک می شود.

قوز قرنیه: قوز قرنیه یک بیماری دژنراتیو چشم است که باعث نازک شدن قرنیه و مخروطی شدن آن می شود.

ناهنجاری های شبکیه : به عنوان مثال، در دژنراسیون ماکولا، مرکز بینایی فرد به تدریج از بین می رود  و گاهی اوقات التهاب ایجاد می شود که می تواند باعث دوبینی در یک چشم شود.

آب مروارید : آب مروارید در بیش از نیمی از افراد بالای ۸۰سال در ایالات متحده رخ می دهد و گاهی اوقات می تواند باعث دوبینی در یک چشم شود.

دوبینی موقت

دید دوگانه گاهی اوقات می تواند موقتی باشد. مسمومیت با الکل، بنزودیازپین ها، مواد افیونی یا داروهای خاص برای تشنج و صرع باعث این امر می شود. آسیب های سر، مانند ضربه های مغزی، نیز می توانند باعث ایجاد دوبینی موقتی شوند. به خصوص خستگی یا کشیدگی چشم می تواند دوبینی موقت ایجاد کند. اگر بینایی طبیعی به سرعت برنگشت، در اسرع وقت به دنبال مراقبت های پزشکی باشید.

تشخیص دوبینی

تشخیص دوبینی می تواند برای یک متخصص چشم چالش برانگیز باشد زیرا دلایل زیادی دارد. بررسی ها نشان داده شده است که علت این وضعیت می تواند مانند خشكی چشم خوش خیم یا مانند تومور داخل جمجمه خطرناک و جدی متغیر باشد.

متخصص با پرسیدن اینکه آیا دوبینی بیمار در یک چشم است یا هر دو چشم، کار تشخیص خود را شروع می کند. اگر دید دوتایی یک چشمی باشد، به این معنی است که مشکل بیشتر از اینکه در اعصاب باشد، در چشم است و احتمال دارد از شدت کمتری برخوردار باشد.

تشخیص دوبینی در کودکان

کودکان همیشه نمی توانند آنچه را که می بینند بیان کنند و این می تواند تشخیص را دشوار کند. علائم جسمی دوبینی در کودکان، عبارتند از:

• چرخاندن سر را به روشی غیرعادی
• نگاه کردن به اشیا از کنار به جای رو به جلو
• کشیدن چشم ها برای نگاه کردن به اجسام
• کودک، یک چشم خودش را با دست می پوشانند.

درمان دوبینی

درمان دوبینی به علت اصلی آن بستگی دارد.

آستیگماتیسم: آستیگماتیسم به قرنیه غیرطبیعی خمیده اشاره دارد. عینک های اصلاحی یا لنزهای تماسی اغلب می توانند خمیدگی را خنثی کرده و عبور نور ورودی به چشم را اصلاح کنند. جراحی لیزر گزینه دیگری برای درمان این وضعیت است. این روش درمانی شامل تغییر شکل قرنیه با لیزر است.

آب مروارید: جراحی برای آب مروارید معمولاً بهترین گزینه است. عوارض آب مروارید شامل عفونت، درد و احتمالاً تاری دید یا دوبینی است، اما درمان سریع معمولاً می تواند این مشکلات را برطرف کند.

خشکی چشم : اگر چشم ها به اندازه کافی اشک تولید نکنند یا خیلی زود خشک شوند، احتمال دارد ملتهب و زخم شوند. این وضعیت می تواند منجر به دوبینی شود. اغلب قطره های چشمی جایگزین اشک، علائم را برطرف می کند.

درمان های دوبینی دو چشمی

عینک هایی با لنزهای نوری، می توانند به اصلاح دید دوتایی کمک کنند.

بسته به علت، درمان های وضعیت دوبینی دو چشمی متفاوت و شامل موارد زیر است:

• عینک زدن
• تمرینات چشم
• استفاده از یک لنز تماسی مات
• تزریق سم بوتولینوم (بوتاکس) به عضلات چشم، باعث می شود که آنها آرام بمانند.

تمرینات چشم

با ورزش نمی توان بسیاری از شرایطی که باعث ایجاد دوبینی می شود را درمان کرد. با این حال، برخی از تمرینات می توانند در روند بینایی فرد موثر باشند.

همگرایی صاف

روی یک هدف دقیق، مانند یک چوب نازک یا متن کوچک در یک مجله تمرکز کنید. آن را در جلو سطح چشم نگه دارید، به اندازه یک بازو آن را دور کنید.

هدف را به روشی آهسته و ثابت به سمت بینی حرکت دهید. هنگامی که تک تصویر به دو تصویر تبدیل می شود، زمانی است که چشمان شما دیگر با هم عمل نمی کنند. به شدت بر روی جمع کردن این تصاویر تمرکز کنید. به محض اتصال، هدف را به بینی نزدیک کنید.

هنگامی که دیگر نمی توانید تصاویر را درست ببینید، دست خود را به حالت اولیه برگردانید و دوباره تمرین را شروع کنید.

محدوده همگرایی طبیعی باید 10 سانتی متر از بینی فاصله داشته باشد. هدف این است که تصویر به صورت یک تصویر واحد تا حد 10 سانتی متر حفظ شود.

یک چشم پزشک احتمال دارد ابزاری را به بیمار ارائه دهد که به عنوان کارت نقطه، برای کمک به این مراحل شناخته می شود.

پرش همگرایی

در تمرین همگرایی همواره هدفی مشابه انتخاب کنید. هدف را با فاصله 20 سانتی متری از بینی قرار دهید.

• بین 5 تا 6 ثانیه نگاه خود را روی هدف ثابت کنید.
• برای تماشای یک شی ثابت در فاصله 3 متری حدود 2 تا 3 ثانیه تمرین کنید.
• بینایی خود را به سمت هدف نزدیک نمایید.
• این کار را تکرار کنید، و هدف را به تدریج به سمت نزدیکتر حرکت دهید، تا جایی که می توانید روی جسم در فاصله 10 سانتی متری و بدون دوبینی تمرکز کنید.

اثربخشی این تمرینات تا حد زیادی محدود به درمان نارسایی همگرایی است. اگر علائم بهبود نیافت، با پزشک تماس بگیرید.