سردرد یکی از شایع‌ترین شکایات در بین نوجوانان است و می‌تواند تأثیر قابل توجهی بر کیفیت زندگی آنها داشته باشد. سردردهای دوران بلوغ می‌توانند به دلایل مختلفی از جمله تغییرات هورمونی، استرس، کمبود خواب، و تغذیه نامناسب رخ دهند. درک علل و علائم این سردردها و اتخاذ راهکارهای مناسب برای مدیریت آنها، می‌تواند به نوجوانان کمک کند تا این دوره را با سلامتی و شادابی پشت سر بگذارند.
آیا بلوغ می تواند باعث ایجاد سردرد شود؟
پزشکان مدعی هستند که با شروع سن رشد و بلوغ کودکان، تعداد موارد ابتلا به سردرد، افزایش می یابد. مطالعات نشان می دهند که تقریباً 51 درصد از کودکان بزرگ تر از 7 سال، دچار سردرد می شوند. این میزان، در بین کودکان 15 سال، به 82 درصد افزایش می یابد.
تغییرات هورمونی که باعث شروع بلوغ می شوند، در ایجاد سردرد در دوران نوجوانی، دخیل هستند. در دوران نوجوانی، علاوه بر سایر چالش ها، میگرن دوران بلوغ، بر مشکلات فرزند شما افزوده می شود. سردردهای میگرنی، احتمالاً به دلیل تغییر در سطح استروژن (هورمونی که به وفور در بدن زنان یافت می شود)، ایجاد می شود.
بنابراین، این تغییر هورمونی، به خوبی توجیه می کند که چرا دختران نوجوان، اغلب از سردرد شکایت دارند. در واقع، مطالعات نشان می دهند که یک نوجوان ممکن است، به خصوص قبل، در طول یا بعد از قاعدگی، دچار سردرد شود. سردرد نیز از علائم شایع سندرم پیش از قاعدگی است و می تواند 1-2 هفته قبل از شروع قاعدگی رخ دهد.
علل سردرد در دوران بلوغ
سردردهای دوران بلوغ ممکن است به دلایل مختلفی ایجاد شوند. برخی از مهم‌ترین آنها عبارتند از:
- تغییرات هورمونی: تغییرات هورمونی در دوران بلوغ می‌توانند باعث سردرد در برخی از نوجوانان شوند. این نوع سردردها معمولاً با دوره‌های قاعدگی در دختران مرتبط هستند.
- استرس: استرس‌های مربوط به مدرسه، خانواده، امتحانات و روابط اجتماعی می‌توانند عامل مهمی در بروز سردرد در نوجوانان باشند.
- کمبود خواب: خواب کافی برای سلامتی بدن و ذهن بسیار مهم است. نوجوانانی که خواب کافی ندارند، بیشتر در معرض سردردهای تنشی قرار می‌گیرند.
- تغذیه نامناسب: مصرف زیاد کافئین، غذاهای فرآوری شده، نوشیدنی‌های شیرین، و کمبود آب می‌تواند در بروز سردرد نقش داشته باشد.
- کم‌آبی بدن: عدم نوشیدن آب کافی یکی از دلایل رایج سردردهای دوران بلوغ است
- عوامل ژنتیکی: سابقه خانوادگی میگرن یا سایر انواع سردرد می‌تواند خطر ابتلا به سردرد در نوجوانان را افزایش دهد.
علائم سردرد در دوران بلوغ
علائم سردرد در نوجوانان می‌تواند بسته به نوع سردرد متفاوت باشد. برخی از علائم شایع سردرد در دوران بلوغ عبارتند از:
- درد در ناحیه پیشانی، شقیقه‌ها یا پشت سر
- احساس فشار یا ضربان در سر
- تهوع و استفراغ
- حساسیت به نور و صدا
- اختلالات بینایی
- سرگیجه
مطالعه بیشتر: مکان سردرد و معنای آنها
انواع سردرد در دوران بلوغ
سردردها به طور کلی به سه دسته اصلی تقسیم می‌شوند: سردردهای تنشی، میگرن و خوشه ای.
سردردهای تنشی
این نوع سردرد رایج‌ترین نوع در نوجوانان است و معمولاً به دلیل استرس و خستگی ایجاد می‌شود. این نوع سردرد معمولاً به صورت فشار یا درد مبهم در ناحیه پیشانی، شقیقه‌ها یا پشت سر احساس می‌شود. سردردهای تنشی معمولاً خفیف تا متوسط هستند. با رعایت نکات زیر، می توانید به نوجوان خود کمک کنید تا از بروز سردردهای تنشی، پیشگیری کند:
- حفظ آرامش
- ورزش و فعالیت کافی
- به حداقل رساندن استرس
- داشتن رژیم غذایی متعادل
- مصرف تعداد وعده غذایی کافی
- خودداری از مصرف الکل و مواد مخدر
- خواب کافی و مناسب در محیطی آرام و تاریک
عوارض ناشی از مصرف الکل و مواد مخدر می تواند باعث بروز سردرد و همچنین مشکلات متعدد دیگری در سلامتی فرد شود. فعالیت بدنی استرس را کاهش داده و به داشتن خواب بهتر، کمک می کند. بدن شما، هنگام ورزش، اندورفین ترشح می کند. این مواد، مسکن های طبیعی بدن شما هستند.
علاوه براین موارد، وجود فشار در چشم، باعث بروز سردرد می شود. از آنجایی که امروزه، زمان زیادی را صرف خیره شدن به صفحه نمایش می کنیم، مهم است که به چشم های خود استراحت دهیم. حداقل پس از هر 20 دقیقه نگاه کردن به مانیتور، به فضای باز نگاه کنید.
میگرن نوجوانان
میگرن یکی از مشکلات شایع در دوران بلوغ است که می‌تواند تشدید شود یا از بین برود. سردردهای میگرنی، باعث بروز درد متوسط یا شدید و احساس ضربان در جلو و دو طرف سر می شوند. نوجوان شما همچنین ممکن است دچار سرگیجه، تاری دید، تب، ناراحتی معده و حتی استفراغ شود. ممکن است نوجوان شما، نسبت به نور، بو و سر و صدا بسیار حساس بوده و هنگام بروز میگرن، بخواهد بخوابد.
با پزشک خود در مورد داروها و سایر گزینه های درمانی موثر در رفع سردردهای میگرنی، صحبت کنید. محرک های میگرن، مانند کم خوابی، غذاهای خاص، تغییرات محیطی یا استرس را رفع کنید. اگر می دانید چه چیزی باعث تحریک نوجوان تان می شود، می توانید به او کمک کنید تا از بروز میگرن پیشگیری کند.
سردردهای خوشه‌ای
این نوع سردرد در نوجوانان کمتر دیده می‌شود اما بسیار شدید و ناگهانی است. سردردهای خوشه ای، به سرعت ایجاد شده و باعث بروز درد شدیدی می شوند. درد شدید، معمولاً در اطراف یک چشم رخ می دهد. اما می توانند در صورت، سر، گردن و شانه های شما پخش شوند. این دردها، در “دوره های خوشه ای” اتفاق می افتند که می توانند هفته ها یا ماه ها طول بکشند. این نوع سردرد ها، نادر بوده و با دارو، قابل درمان هستند.
مطالعه بیشتر: شایع ترین علل سردردهای شبانه
راه‌های پیشگیری و مدیریت سردرد در دوران بلوغ
با رعایت نکات زیر می‌توانید به نوجوان خود در پیشگیری و مدیریت سردردها کمک کنید:
- حفظ آرامش: یادگیری تکنیک‌های مدیریت استرس مانند تنفس عمیق، مدیتیشن و یوگا می‌تواند در کاهش سردرد مؤثر باشد.
- ورزش و فعالیت کافی: فعالیت بدنی منظم به کاهش استرس و بهبود خواب کمک می‌کند.
- تغذیه متعادل: مصرف غذاهای سالم و مغذی و پرهیز از غذاهای فرآوری شده و نوشیدنی‌های شیرین می‌تواند به پیشگیری از سردرد کمک کند.مصرف ویتامین‌های گروه B و منیزیم نیز به کاهش میگرن و پیشگیری از سردرد کمک می کند.
- نوشیدن آب کافی: حداقل ۸ لیوان آب در روز بنوشید. هیدراته ماندن بدن می‌تواند در کاهش سردرد مؤثر باشد.
- خواب کافی و مناسب: خواب کافی و با کیفیت در محیطی آرام و تاریک برای سلامتی بسیار مهم است.
- کاهش استرس: شناسایی و مدیریت عوامل استرس‌زا در زندگی نوجوانان می‌تواند به کاهش سردرد کمک کند.
- استراحت چشم: به نوجوان خود یادآوری کنید که پس از هر 20 دقیقه نگاه کردن به صفحه نمایش، به چشمان خود استراحت دهد.
- پرهیز از مصرف الکل و مواد مخدر: این مواد می‌توانند باعث بروز سردرد و مشکلات متعدد دیگری در سلامتی شوند.
درمان سردرد در دوران بلوغ
درمان سردرد به نوع و شدت آن بستگی دارد. در بسیاری از موارد، می‌توان از روش‌های خانگی و داروهای بدون نسخه برای تسکین سردرد استفاده کرد.
- استفاده از گرما یا یخ: برای کاهش درد عضلات، از پد گرم کننده یا کیسه یخ (پیچیده در حوله) استفاده کنید. حمام گرم یا دوش نیز ممکن است کمک کند.
- حفظ وضعیت صحیح بدن: سعی کنید هنگام راه رفتن و نشستن، پشت و شانه‌های خود را صاف نگه دارید.
- مصرف مسکن‌های بدون نسخه: مسکن‌های بدون نسخه مانند ایبوپروفن، استامینوفن و ناپروکسن می‌توانند به تسکین سردرد کمک کنند.
- مراجعه به پزشک: در صورتی که سردردها مکرر و شدید باشند یا با علائم دیگری مانند تهوع، استفراغ، اختلالات بینایی یا سرگیجه همراه باشند، لازم است به پزشک متخصص مغز و اعصاب مراجعه شود.
نکات مهم
- به کودکان زیر 15 سال، آسپرین ندهید. این کار می‌تواند باعث بروز سندرم ری شود.
- در مورد داروها و سایر گزینه‌های درمانی مؤثر در رفع سردردهای میگرنی با پزشک خود صحبت کنید.
- محرک‌های میگرن مانند کم خوابی، غذاهای خاص، تغییرات محیطی یا استرس را شناسایی و از آنها پرهیز کنید.
مطالعه بیشتر: بهترین دارو برای سردرد
مراجعه به پزشک در درمان سردرد دوران بلوغ
اکثر سردرد ها، به راحتی قابل درمان هستند. همچنین آن ها، نشانه مشکل جدی پزشکی نیستند. با افزایش سن نوجوان، ممکن است سردرد بهبود یابد. با این حال، اگر دفعات بروز سردردهای نوجوان شما بیشتر و درد و علائم مربوط به آن، بدتر می شوند، باید به پزشک مراجعه کنید. علاوه براین، اگر داروهای ضد درد، برای تسکین درد موثر نبودند، با یک پزشک تماس بگیرید.
اگر نوجوان شما از هر یک از انواع سردردهای زیر رنج می برد، لازم است با پزشک متخصص مغز و اعصاب آنلاین مشورت شود:
- سردردهای همراه با غش یا تشنج
- درد های مکرر (بیش از یک بار در هفته)
- سردردهای ایجاد شده پس از آسیب دیدگی سر
- مواردی که بیشتر در نیمه های شب شایع هستند.
- سردرد هایی که منجر به تاری دید و تغییر در بینایی می شوند.
- بروز علائم دیگری مانند دندان درد، سفتی گردن، درد فک و استفراغ، همراه با سردرد
سردرد، به ویژه میگرن، می تواند ارثی باشد. کودکانی که میگرن دارند معمولاً حداقل یک والد دارند که به آن مبتلا است. آن ها ممکن است ناهنجاری هایی را در برخی مناطق مغز، به ارث ببرند. آن ها همچنین ممکن است دادن پاسخ به محرک های میگرنی مانند نورهای شدید و تغییرات آب و هوا را به ارث ببرند.
اگر نوجوان شما سابقه خانوادگی سردرد یا بیماری عصبی دارد، باید به پزشک خود اطلاع دهید.
سخن آخر
سردردهای دوران بلوغ می‌توانند برای نوجوانان و والدین نگران‌کننده باشند، اما با درک علل و علائم آنها و اتخاذ راهکارهای مناسب برای مدیریت، می‌توان این مشکل را کنترل کرد. در صورتی که نوجوان شما به طور مکرر دچار سردرد می‌شود، حتماً به پزشک متخصص مغز و اعصاب مراجعه کنید.
سردردهای دوران بلوغ معمولاً به دلایل تغییرات هورمونی، استرس و سبک زندگی ایجاد می‌شوند. با اصلاح برنامه خواب، تغذیه، و مدیریت استرس می‌توان بسیاری از این سردردها را کنترل کرد. در صورت شدت یافتن علائم، ویزیت تلفنی با متخصص مغز و اعصاب در اپلیکیشن پزشکت می‌تواند راهی سریع و مطمئن برای مشاوره و درمان باشد.
