از نشانه های سه ماهه سوم بارداری می توان به بی خوابی و درد اشاره کرد. بر همین اساس خانم ها باید در دوران بارداری علائم طبیعی را از علائم غیرطبیعی وضعیت خود تشخیص دهند. شناخت این علائم به خصوص در سه ماهه سوم بارداری بسیار مهم و ضروری است. در این وضعت ممکن است درد در هر قسمتی از بدن به خصوص از کمر تا باسن و معده و حتی قسمتهای دیگر بدن بروز پیدا کند. اگر چه بروز بی خوابی و درد در ماه های پایانی خوشایند نیستند اما می توانند نشان دهنده پایان بارداری و نزدیک شدن به زمان زایمان باشند.
سه ماهه سوم، به 3 ماه آخر بارداری مربوط می شود که یک زمان چالش برانگیز اما هیجان انگیز برای مادران است طبق تعریف کالج آمریکایی متخصصان زنان و زایمان، سه ماهه سوم از هفته 28 آغاز می شود و تا تولد جنین طول می کشد. در سه ماهه سوم بارداری کودک بزرگتر، مایع آمنیوتیک بیشتر، تجمع مایعات بیشتر (چیزی که پزشکان به آن فاصله سوم می گویند)، افزایش وزن روی مادر و تغییرات فیزیولوژیک در اندام های مختلف از جمله رحم، پستان، پوست و سیستم عروقی همه آنها منجر به افزایش وزن مادر می شود.
شایع ترین علائم سه ماهه سوم بارداری شامل تکرر ادرار، افتادن مکرر، خستگی، بی خوابی (بیشتر اوقات به دلیل افزایش حرکت جنین، اضطراب، دلیل غیر قابل توضیح)، سوزش معده، تغییر رنگ پوست، ترشحات واژن، درد شکم و احساس کشش است.
به راحتی می توان گفت که اکثر مادران، اگر نه همه، مادران در هفته های آخر، حتی ماه های حاملگی، علائم پیچیده و آزار دهنده دارند. برخی از علائم شایع سه ماهه سوم بارداری، عبارتند از:
درد معده یا شکم در سه ماهه سوم بارداری
درد معده در سه ماهه سوم بارداری می تواند، شامل گاز، یبوست و انقباضات Braxton-Hicks (زایمان کاذب) باشد. انقباضات Braxton Hicks حرکات خوش خیم و بی ضرر رحم است . برخی از عوامل مانند کمبود آب بدن و ورزش شدید ممکن است باعث انقباضات مکرر و دردناک شود.
اگرچه اینها می توانند برخی از ناراحتی های شکمی را ایجاد کنند، اما نباید باعث درد بیش از حد شوند. درد شکمی که شدیدتر و نگران کننده است می تواند ناشی از عوامل زیر باشد:
- عفونت ادراری (UTI)
- پره اکلامپسی، وضعیتی که باعث بالا رفتن فشار خون در دوران بارداری می شود.
- قطع جفت، وصعیتی که هنگام جدا شدن جفت از رحم خیلی زود اتفاق میفتد.
خانم ها در دوران بارداری باید در صورت بروز هر یک از علائم زیر حتما با پزشک تماس بگیرند:
- تب
- لرز
- سرگیجه
- استفراغ
- حالت تهوع
- خونریزی واژن
درد کمر و مفصل ران در سه ماهه سوم بارداری
همانطور که بدن شما در آماده سازی برای زایمان تغییرات زیادی را تجربه می کند، سطح هورمون ها در سه ماهه بارداری نیز افزایش می یابد تا بافت همبند برای تحویل نوزاد سست شود. شل شدن بافت همبند، قابلیت انعطاف پذیری لگن را افزایش می دهد؛ بنابراین جنین می تواند راحت تر از کانال زایمان عبور کند.
کمر درد در سه ماهه سوم به دلیل تغییر در مرکز ثقل شایع است. از عوامل موثر در درد می توان به افزایش وزن بیش از حد، بیماری های زمینه ای، حاملگی های متعدد، زایمان کاذب و شرایط قبلی اسکلتی اشاره کرد.
با این حال، زنان به دلیل شل شدن و کشیدگی بافت همبند، مرتباً درد ران را تجربه می کنند. کمردرد همچنین می تواند همراه با درد لگن بروز پیدا کند، زیرا ممکن است تعییر وضعیت در بدن بیشتر یک طرفه باشد. خوابیدن به پهلو یا قرار دادن بالش بین پاها ممکن است به تسکین این درد کمک کند زیرا باعث باز شدن بیشتر ماهیچه های باسن می شود. خانم ها باید در سه ماهه بارداری خود در صورت شدید شدن درد یا احساس فشار از سمت ران، حتما با پزشک تماس بگیرند. چون این درد ها می تواند نشانه زایمان زودرس باشد.
اگر درد با گرفتگی معده، انقباضاتی که تقریباً با فاصله 10 دقیقه از یکدیگر اتفاق میافتد، یا ترشحات واژن کاملاً شفاف، صورتی یا قهوه ای همراه است باید با پزشک تماس بگیرید.
استفاده از بسته های یخ، بالش های مخصوص، لوسیون های موضعی برای تسکین درد، وسایل قبل از خواب و بهبود بهداشت وضعیت ثابت شده اند که همه به کنترل درد کمک می کنند. پرهیز از داروهای ضد التهاب و سایر داروهایی که ممکن است سلامت جنین را به خطر بیندازند بسیار مهم است. برای درمان و رویکرد تهاجمی تر، با پزشک خود مشورت کنید.
وضعیت عصب سیاتیک در سه ماهه سوم بارداری
عصب سیاتیک عصبی طولانی است که از زیر کمر تا پایین پاها امتداد دارد. وقتی درد در امتداد این عصب بروز پیدا می کند، این بیماری به عنوان سیاتیک شناخته می شود. بسیاری از زنان در دوران بارداری سیاتیک را تجربه می کنند زیرا رحم بزرگ شده و عصب سیاتیک را تحت فشار قرار می دهد. این افزایش فشار باعث درد، گزگز یا بی حسی در قسمت کمر، باسن و ران می شود. ممکن است یک طرف یا هر دو طرف بدن را درگیر کند. در حالی که درد سیاتیک ناخوشایند است، اما نباید به جنین در حال رشد اسیب برساند. شاید بتوان با کشش، استحمام آب گرم یا استفاده از بالش بین دو پا، درد را تسکین داد.
درد واژن در سه ماهه سوم بارداری
درد واژن در سه ماهه سوم بارداری می تواند احساس اضطراب و استرس را در خانم ها ایجاد کند. ممکن است درد واژن با درد علائم زایمان اشتباه گرفته شود. این تشخیص بیشتر به شدت درد بستگی دارد. در برخی از خانم ها درد واضح و دردناکی در واژن را تجربه می کنند که نشان دهنده گشاد شدن دهانه رحم و آمادگی برای زایمان است. در این شرایط خانم ها باید در صورت بروز هر یک از عوامل زیر باید فورا با پزشک تماس بگیرند:
- درد شدید واژن
- خونریزی واژن
- درد شدید در زیر شکم
- حتی اگر معلوم شود که این علائم نگران کننده نیستند، بهتر است به پزشک مراجعه شود.
بی خوابی در سه ماهه سوم بارداری
بی خوابی یک نوع اختلال خواب است؛ که بر روی خوابیدن یا بیدار شدن از خواب تاثیر زیادی می گذارد. حتی این احتمال وجود دارد که یکی یا هر دو این علائم همزمان با همدیگر در دوره سه ماهه سوم در فرد برزو پیدا کند. متأسفانه، بی خوابی در دوران بارداری، به ویژه در پایان سه ماهه سوم، کاملاً رایج است.
براساس بنیاد ملی خواب، بررسی ها نشان داده است که تقریبا 97 درصد زنان در پایان دوران بارداری به طور متوسط سه بار در شب بیدار می شوند. از زنان مورد بررسی، 67 درصد گزارش داده اند که هفته ای پنج بار یا بیشتر از خواب بیدار می شوند.
عوامل مختلفی وجود دارد که می تواند در بی خوابی در سه ماهه سوم بارداری موثر باشد، از جمله:
- عضلات تنفسی: رشد جنین فشار بیشتری بر دیافراگم یا عضلات تنفسی مادر وارد می کند.
- کمردرد: کمردرد در سه ماهه سوم دوران بارداری می تواند بر توانایی فرد برای داشتن یک خواب خوب در شب تأثیر بگذارد.
- رشد و اندازه جنین: در سه ماهه آخر، جنین بسیار بزرگتر می شود که می تواند تنفس را هنگام خواب سخت تر کند و باعث بیدار شدن فرد از خواب شود.
- خرناس: خواب خانم ها در دوران سه ماهه سوم بارداری نیز ممکن است تحت تأثیر خروپف قرار گیرد. تخمین زده می شود که 30 درصد از زنان در دوران بارداری به دلیل التهاب مجاری بینی خرخر می کنند. در حالی که برخی از مادران می توانند با وجود خروپف بخوابند، ولی برخی دیگر ممکن است با ایجاد خروپف از خواب بیدار شوند.
- گرفتگی و یا بیقراری پاها: در سه ماهه سوم بارداری ممکن است گرفتگی پا و یا سندرم پای بی قرار (RLS) ایجاد شود. گرفتگی می تواند در نتیجه مقدار زیادی فسفر و کلسیم در بدن رخ دهد. سندرم پای بی قرار یا نیاز شدید به حرکت مداوم پا، می تواند نشانه کمبود آهن یا اسید فولیک باشد. به همین دلیل، در صورت بروز علائم RLS، بهتر است که به پزشک اطلاع دهید.
علائم سندرم پای بی قرار در دوران سه ماهه سوم بارداری، عبارتند از:
- قطع شدن خواب
- گره خوردن پا در شب
- یک احساس ناراحت کننده در پاها
- تمایل شدید به حرکت دادن یک یا هر دو پا
مقابله با بی خوابی در سه ماهه سوم بارداری
بی خوابی در سه ماهه سوم بارداری می تواند منجر به بروز یک وضعیت چالش برانگیز شود. با این وجود، مراحلی وجود دارد که خانم ها می توانند برای بهتر خوابیدن در سه ماهه سوم خود انجام دهند. عواملی که به خوابیدن بهتر در دوران سه ماهه سوم بارداری کمک می کنند، عبارتند از:
- برای کمک به کاهش گرفتگی، مقدار زیادی آب بنوشید.
- در صورت امکان از خوابیدن به پشت خودداری کنید، زیرا این امر جریان خون را محدود می کند.
- از غذاهایی که گرفتگی پا را تشدید می کنند به خصوص نوشیدنی های گازدار و کافئین دار خودداری کنید.
- اگر در حالت خوابیده احساس سوزش معده یا ریفلاکس اسید می کنید، بالشی را در زیر بدن خود قرار دهید.
- به سمت چپ بخوابید تا جریان خون درکودک افزایش یابد. برای حمایت از آن، بالش زیر شکم خود قرار دهید.
- پاهایتان را قبل از خواب دراز کرده و پاها را صاف و خم کنید تا در کاهش گرفتگی پا که باعث بیدار شدن در هنگام شب می شود، موثر باشد.
- اگر نمی توانید بخوابید، خود را مجبور به این کار نکنید بلکه، یک کتاب بخوانید، تمرینات مدیتیشن را انجام دهید یا یک فعالیت آرامش بخش دیگری انجام دهید.
- با مراجعه به پزشک و دادن آزمایش های خاص، مطمئن شوید که تورم بینی که باعث خروپف می شود از علائم بیماری های نظیر، پره اکلامپسی یا فشار خون نباشد.
آیا می توان در دوران بارداری از داروهای خواب آور استفاده کرد؟
بهتر است از مصرف داروها در دوران بارداری و به طور کلی برای بی خوابی خودداری کنید، اما اگر سایر داروهای درمانی کمک کننده نیستند، می توانید از یک مکمل خواب کوتاه مدت استفاده کنید.
برای انتخاب بهترین دارو حتماً با پزشک خود مشورت کنید. برخی از وسایل کمکی خواب مطمئن برای استفاده در دوران بارداری وجود دارد، اما مصرف آنها حتی به صورت کوتاه مدت هم می توانند اعتیاد آور باشند. اگر چه احتمال بروز برخی اختلالات خواب در سه ماهه آخر بارداری شایع هستند اما در صورت بروز مداوم آنها و اختلال در زندگی روزمره باید به پزشک مراجعه شود. خواب مناسب هم برای شما و هم برای کودک در حال رشد مهم است.
آخرین دیدگاه‌ها