پیوند کلیه

بیماران با نارسایی کلیه، معمولاً تحت درمان دیالیز قرار می گیرند و یا ممکن است واجد شرایط پیوند کلیه شوند. پیوند کلیه یک روش جراحی است که یک کلیه فرد بیمار با کلیه فرد اهدا کننده جایگزین می شود. در مقایسه با دیالیز، پیوند کلیه کیفیت بهتر، خطر مرگ پایین تر، محدودیت های غذایی کمتری و هزینه درمان پایین تری دارد.

اما برای افراد خاصی که نارسایی کلیه دارند، پیوند کلیه ممکن است از دیالیز خطرناک تر باشد.

شرایطی که ممکن است پیوند کلیه برای بیمار سخت و غیر ممکن باشد، شامل موارد زیر است:

• کهولت سن
• بیماری شدید قلبی
• سرطان فعال یا اخیراً درمان شده
• دمانس یا هر نوع بیماری روانی شدید
• مصرف الکل یا مواد مخدر
• مصرف کننده داروهای موثر بر سیستم ایمنی بدن
• اضافه وزن زیاد

شما باید به اندازه کافی سالم باشید تا بتوانید جراحی بزرگی انجام دهید و یک رژیم دارویی مادام العمر پس از عمل را تحمل کنید تا کاندید خوبی برای پیوند باشید. شما همچنین باید از تمام دستورالعمل های پزشکتان پیروی کنید و داروهای خود را به طور مرتب مصرف کنید، در این صورت با تشخیص پزشکتان ارزیابی پیوند شروع می شود. این ارزیابی معمولاً شامل چندین مراجعه برای بررسی وضعیت جسمی، روانی و خانوادگی شما می باشد. پزشکتان آزمایشاتی را بر روی خون و ادرار شما انجام خواهند داد. آن ها همچنین به شما یک معاینه کامل فیزیکی برای اطمینان از سالم بودن جراحی برای شما خواهند داد.

در صورت تأیید پیوند، یکی از اعضای خانواده می تواند کلیه اهدا کند یا به شبکه تهیه و پیوند عضو (OPTN) در لیست انتظار قرار می گیرید.

انتظار معمول برای یک عضو گیرنده کلیه اهدایی بیش از پنج سال است.

دریافت کلیه از یک عضو خانواده گزینه خوبی است. به شرطی که خون و بافت اعضای خانواده تان با خون و بافت های شما مطابقت داشته باشد، این عامل ریسک پس زدن پیوند را کاهش می دهد و این امکان را برای شما فراهم می کند تا از لیست انتظار چند ساله برای یک فرد غریبه خارج شوید.

مطالعه بیشتر: درد کلیه و شایع ترین علل آن

انجام عمل پیوند کلیه

پیوند کلیه تحت بیهوشی عمومی انجام می شود. بیهوشی شامل دارویی است که شما را در حین عمل بیهوش می کند. ماده بی حسی از طریق خط داخل وریدی IV (سرم داخل وریدی) در دست یا بازوی شما به بدن شما تزریق می شود. پس از بیهوشی، پزشک برش در شکم شما می گذارد و کلیه اهدا کننده را درون آن قرار می دهد. آن ها سپس شریان ها و رگ ها را از کلیه اهدایی به شریان ها و رگ های شما متصل می کنند. این باعث می شود خون از طریق کلیه جدید شروع به جریان کند.

پزشک شما مجرای کلیه جدید را نیز به مثانه شما وصل می کند تا بتوانید به طور عادی ادرار کنید. مجرای ادرار لوله ای است که کلیه شما را به مثانه شما متصل می کند.

پزشک معالج کلیه های اصلی شما را در بدن شما رها می کند مگر اینکه آن ها مشکلی مانند فشار خون بالا یا عفونت ایجاد کنند.

مطالعه بیشتر: فشار خون کلیوی

مراقبت های بعد از عمل پیوند کلیه

حتی اگر بعد از پیوند خود احساس خوبی داشته باشید (بسیاری از افراد این کار را می کنند)، به احتمال زیاد شما نیاز دارید تا یک هفته بعد از عمل در بیمارستان بمانید. کلیه جدید شما ممکن است بلافاصله شروع به پاک سازی ضایعات از بدن کند، یا ممکن است چند هفته طول بکشد تا شروع به کار کند. کلیه های اهدا شده توسط اعضای خانواده معمولاً با سرعت بیشتری نسبت به اهدا کنندگان غربیه کار می کنند.

برای جلوگیری از رد بدن کلیه اهداکننده، باید هر روز از داروهای سرکوب کننده سیستم ایمنی استفاده کنید.

قبل از ترک بیمارستان، تیم پیوند شما دستورالعمل خاصی در مورد چگونگی و زمان مصرف داروهای شما ارائه می دهد. اطمینان حاصل کنید که این دستورالعمل ها را درک کرده اید و اگر هر اطلاعات بیشتری نیاز دارید سؤال کنید. پزشکان شما همچنین یک برنامه معاینه بررسی برای شما ایجاد می کنند تا بتوانید بعد از عمل پیگیری کنید.

باید خود را برای علائم هشدار دهنده که بدن شما کلیه را رد کرده است، کنترل کنید. این موارد شامل درد، تورم و علائم مانند آنفولانزا است. برای یک یا دو ماه اول بعد از عمل باید به طور مرتب با پزشکتان خود در ارتباط باشید. بهبودی شما ممکن است حدود شش ماه طول بکشد. اکثر گیرندگان پیوند کلیه می توانند ظرف هشت هفته پس از پیوند به کار و سایر فعالیت های عادی برگردند. تا زمانی که زخم بهبود نیافته باشد (معمولاً حدود شش هفته بعد از عمل) هیچ جسم سنگینی را بلند نکنید و یا ورزش غیر از راه رفتن انجام ندهید. ممکن است در هفته چندین بار به آزمایش خون نیاز داشته باشید و داروهایتان را در هفته های بعد از پیوند خود تنظیم کنید.

گاهی لازم است داروها را تا آخر عمر خود مصرف کنید. بعد از پیوند کلیه  پزشکتان تعدادی از داروها  را برای شما تجویز می کند و شما می بایست آن ها را مصرف نمایید. داروهای تحت عنوان سرکوب کننده های سیستم ایمنی (داروهای ضد دفع کلیه ) به شما کمک می کند تا سیستم ایمنی بدنتان باعث رد کلیه جدید شما نشود. سایر داروهای دیگر بعد از پیوند کلیه شما باعث کاهش خطر سایر عوارضی  مانند عفونت کلیه  می شوند.

مطالعه بیشتر: جراحی برداشتن کلیه چیست؟

رژیم و تغذیه بعد از پیوند کلیه

پس از پیوند کلیه، ممکن است شما نیاز به تنظیم رژیم غذایی داشته باشید تا کلیه جدید شما سالم  بماند و عملکرد خوبی داشته باشد. محدودیت های غذایی کمتری نسبت به زمانی که قبل از پیوند خود تحت درمان با دیالیز قرار گرفته اید، خواهید داشت، اما هنوز هم ممکن است نیاز به تغییر رژیم غذایی داشته باشید.

برخی از داروهای شما ممکن است اشتهای شما را افزایش داده و باعث افزایش وزن شوند. اما رسیدن به وزن سالم و حفظ آن  از طریق رژیم غذایی و ورزش به همان اندازه برای گیرندگان پیوند مهم است، همان طور که ورزش برای هر کس دیگری خطر ابتلا به بیماری های قلبی، فشار خون بالا و دیابت را کاهش می دهد.

متخصص تغذیه شما ممکن است توصیه کند:

• مصرف حداقل روزانه 5 وعده میوه و سبزیجات
• پرهیز از آب گریپ فروت و گریپ فروت
• نوشیدن شیر کم چربی یا خوردن سایر لبنیات کم چرب
• خوردن گوشت بدون چربی، مرغ و ماهی
• حفظ رژیم غذایی کم نمک و کم چرب
• نوشیدن آب به میزان کافی در طول روز

مطالعه بیشتر: برای پاکسازی کلیه چی بخوریم؟

ورزش

پس از بهبودی در عمل جراحی پیوند، ورزش و فعالیت بدنی باید بخشی از زندگی شما باشد تا به بهبود سلامت کلی جسمی و روانی خود دست یابید. پس از پیوند، ورزش منظم به افزایش سطح انرژی و افزایش قدرت کمک می کند. همچنین به شما در حفظ وزن سالم، کاهش استرس و جلوگیری از عوارض بعد از پیوند مانند فشار خون و کلسترول بالا کمک می کند. به زودی پس از پیوندتان، باید تا آنجا که می توانید راه بروید. به تدریج، فعالیت های بدنی بیشتری را از جمله حداقل 30 دقیقه ورزش برای پنج روز در هفته در زندگی روزمره برنامه ریزی نمایید.

خطرات پیوند کلیه

پیوند کلیه یک عمل جراحی بسیار بزرگ است. بنابراین، ممکن است خطرات زیر برایتان ایجاد گردد:

• واکنش آلرژیک به بیهوشی عمومی
• خون ریزی
• لخته شدن خون
• نشتی از مجرای ادرار
• انسداد مجرای ادرار
• عفونت
• رد کلیه اهدا شده
• نارسایی کلیه اهدا شده
• حمله قلبی
• سکته مغزی

جدی ترین و نادر ترین خطر پیوند کلیه  این است که بدن شما کلیه اهدایی را نپذیرفته و یا رد کند. با این حال، نادر است که بدن شما کلیه اهدا کننده را رد کند. اگر متوجه درد غیرمعمول در محل جراحی یا تغییر در میزان ادرار شدید، سریعاً به پزشکتان  اطلاع دهید. اگر بدن شما کلیه جدید را رد کند، می توانید دیالیز را مجددا شروع کنید و پس از ارزیابی مجدد دوباره به لیست انتظار برای کلیه دیگر برگردید.

عوارض دارویی:

داروهای سرکوب کننده سیستم ایمنی که باید بعد از عمل مصرف کنید می تواند منجر به عوارض ناخوشایند دیگری نیز شود.

این عوارض  شامل موارد زیر است:

• افزایش وزن
• ضعیف شدن استخوان
• افزایش رشد مو
•  پف یا ادم (ورم)
• آکنه
• بروز برخی سرطان های پوستی و لنفوم (نوعی سرطان خون)

در مورد خطرات ناشی از بروز این عوارض جانبی با متخصص کلیه و مجاری ادرار به صورت تلفنی و 24 ساعته مشورت کنید.

بازگشت به کار بعد از پیوند کلیه

اینکه به زودی می توانید به کار خود برگردید بستگی به بهبودی، نوع کار و سایر شرایط پزشکی شما دارد. بسیاری از افراد 8 هفته یا بیشتر بعد از پیوندکلیه ی خود می توانند به کار خود برگردند. تیم پیوند به شما کمک می کند تصمیم بگیرید که چه زمانی می توانید به سر کار برگردید.

مطالعه بیشتر: علت کوچک شدن کلیه

زندگی جنسی بعد از پیوند کلیه

افرادی که به دلیل بیماری کلیوی روابط جنسی رضایت بخش نداشته اند ممکن است بعد از درمان احساس بهبودی کنند. علاوه بر این، تمایل به باروری افزایش می یابد. مردانی که پیوند کلیه انجام داده اند، فرزندان سالم و زنان با پیوند کلیه بارداری های موفقی داشته اند. بهتر است هنگام تصمیم به فرزند آوری با پزشکتان مشورت کنید.

زنان باید خیلی زود بعد از پیوند کلیه باردار نشوند. اغلب مراکز می خواهند زنان یک سال یا بیشتر صبر کنند. تمام حاملگی ها باید برنامه ریزی شوند. برخی از داروهایی که بعد از عمل پیوند کلیه استفاده می شوند می توانند به جنین در حال رشد آسیب برساند این داروها باید در صورت امکان و با صلاح دید پزشکتان شش هفته قبل از تلاش برای بارداری قطع شود. مشاوره در مورد کنترل تولد ممکن است مفید باشد. مهم است که از خود در برابر بیماری های مقاربتی محافظت کنید. حتماً در حین فعالیت جنسی از محافظت کننده استفاده کنید.

علائم رد پیوند کلیه

یک مورد که شما و تیم بهداشت درمان خود باید مراقب آن باشید، رد حاد است، بدین معنی که بدن شما ناگهان در تلاش برای رد کلیه پیوندی وارد عمل شده است. گاهی رد پیوند کلیه ممکن است علائم واضحی نداشته باشد. به همین دلیل انجام آزمایش خون منظم برای بررسی میزان عملکرد کلیه شما بسیار مهم است. علام رد پیوند ممکن است شامل، تب، کاهش تولید ادرار، تورم، افزایش وزن و درد در کلیه باشد.

احتمال ابتلا به رد پیوند کلیه پس از عمل جراحی شما  زیاد است. هرچه زمان عمل جراحی  کلیه طولانی تر باشد، احتمال وقوع رد پیوند کمتر است. گاهی اوقات بدن کلیه پیوندی را قبول نمی کند. اما حتی اگر رد کردن کلیه ی پیوندی اتفاق بیفتد، روش های بسیاری برای درمان آن وجود دارد تا شما کلیه ی پیوندی خود را از دست ندهید. خطر رد پیوند در هر فرد متفاوت است. برای اکثر افراد، رد کردن با استفاده از داروهای ضد عفونی قابل پیشگیری است. انجام معاینات منظم بسیار مهم است تا بدانید که کلیه شما چقدر خوب کار می کند و مطمئن شوید که بدن کلیه پیوندی را رد نمی کند.