اهدای پلاسما، به عنوان آفرزیس نیز شناخته می شود. اهدای پلاسما می تواند به نجات زندگی کمک کند. این یک روش نسبتا بی خطر است، اما ممکن است عوارض جانبی جزئی داشته باشد. پلاسما قسمت مایع خون است. حاوی پروتئین ها و آنتی بادی هایی است که برای لخته شدن و ایمنی بسیار مهم هستند. حدود 55 درصد خون را پلاسما تشکیل می دهد.
اهدای پلاسما شامل اهداء خون، استخراج پلاسما و بازگرداندن آنچه از خون باقی مانده به فرد است. اهدای پلاسما از طریق یک سوزن که در طول فرآیند در بازو باقی می ماند انجام میگیرد.
پلاسما تقاضای زیادی دارد، زیرا به درمان سرطان و سایر بیماری های زمینه ای کمک می کند. کارشناسان بر این باورند که پلاسما ممکن است حاوی آنتی‌بادی‌هایی برای SARS-CoV-2، ویروسی که در پشت این بیماری قرار دارد، باشد. دریافت پلاسما با این آنتی بادی ها می تواند به فرد در مبارزه با عفونت کمک کند.
افراد دارای خون AB دارای یک نوع پلاسما جهانی هستند، به این معنی که فرد با هر گروه خونی می تواند این پلاسما را با خیال راحت دریافت کند. این با داشتن گروه خونی جهانی که O منفی است متفاوت است.
صلیب سرخ آمریکا از افراد دارای خون AB می‌خواهد پلاسما اهدا کنند. یک فرد می تواند این کار را هر 28 روز یا حداکثر 13 بار در سال انجام دهد. بررسی ها نشان می دهد که اهدای پلاسما بی خطر است.
با این حال، فردی که پلاسما اهدا می کند ممکن است عوارض جانبی جزئی را تجربه کند. در این مقاله به توضیح فرآیند اهدای پلاسما، عوارض جانبی و اقداماتی که فرد می تواند برای پیشگیری از آنها انجام دهد، می پردازیم.
مطالعه بیشتر: آزمایش خون و ۱۰ مورد از مهمترین آن
شایع ترین عوارض اهدای پلاسما
فردی که پلاسما اهدا می کند ممکن است در طول فرآیند یا بلافاصله پس از آن اثرات نامطلوبی را تجربه کند. این عوارض جانبی می تواند شامل موارد زیر باشد:
احساس ضعف یا سرگیجه
از دست دادن مایعات می تواند منجر به کم آبی بدن شود و باعث شود برخی افراد در حین و پس از اهدا احساس سبکی سر کنند. این واکنش شایع و معمولاً خفیف است. کارکنان مرکز اهدایی مردم را تشویق می‌کنند که پس از پایان فرآیند استراحت، نوشیدنی و میان وعده مصرف کنند تا با هرگونه سبکی سر مقابله کنند. در طول اهدای پلاسما، اگر شخصی هر یک از موارد زیر را تجربه کند، متصدی ممکن است این روش را متوقف کند:
- غش کردن
- رنگ پریدگی
- فشار خون پایین
- تهوع و استفراغ
- عرق کردن، تکان خوردن یا ضعف
پس از آن فرد احتمالاً باید استراحت کند و مقداری مایعات بنوشد.
واکنش آلرژیک موضعی
قبل از وارد کردن سوزن، فلبوتومیست از یک ماده ضد عفونی کننده برای تمیز کردن بازو استفاده می کند. اگر فرد به ید یا سایر محلول های پاک کننده حساسیت داشته باشد، ممکن است یک یا چند مورد از موارد زیر را در محل تزریق تجربه کند:
- ورم
- خارش
- سرخی
یک واکنش موضعی مانند این بعید است خطرناک باشد، اما اگر فرد ناراحت باشد، می‌تواند درخواست توقف اهدا کند. استفاده از حوله سرد روی ناحیه احتمال دارد به کاهش علائم کمک کند. در همین حال، خس خس سینه، مشکل در تنفس، غش و فشار خون پایین می تواند نشانه آنافیلاکسی، یک واکنش آلرژیک شدید باشد. اگر شخصی هر یک از این موارد را تجربه کرد، مسئول آزمایشگاه باید اهدا را متوقف کند و کمک فوری ارائه دهد.
مطالعه بیشتر: راهکارهای افزایش گلبول های قرمز
در صورت لزوم همین الان با متخصص خون آنلاین در پزشکت تلفنی مشورت کنید.
کبودی و خونریزی
برخی افراد در حین یا بعد از عمل دچار کبودی می شوند. محل اهدا ممکن است گرم یا حساس باشد و تورم یا احساس فشار را به وجود آورد.
اگر فردی این را تجربه کرد، ادامه اهدای آن بی خطر است. برای کاهش علائم، فرد می تواند در 12 تا 24 ساعت اول از کمپرس سرد و پس از آن کمپرس گرم روی آن ناحیه استفاده کند. در صورت بروز خونریزی، فرد باید به ناحیه مورد نظر فشار وارد کند و بازوی خود را بالا بیاورد. اگر خونریزی ادامه داشت، به دنبال مراقبت فوری پزشکی باشید.
عفونت یا التهاب موضعی
اگر باکتری از طریق سوراخ سوزن وارد بدن شوند عفونت به وجود می آید. علائم و نشانه‌ها شامل درد موضعی، تورم و احساس گرما در اطراف محل اهدا است. هر کسی که مشکوک به عفونت است باید با مرکز اهدا تماس بگیرد. در حین اهدا، اگر فردی کبودی بزرگ یا کبودی کوچک همراه با درد داشته باشد، مسئول آزمایشگاه باید اهدا را متوقف کند و از کمپرس سرد استفاده کند.
فرد بهتر است از ادامه استفاده از کمپرس سرد برای 12 تا 24 ساعت آینده و پس از آن کمپرس گرم استفاده کند.
سوراخ شریانی
در طی اهدای پلاسما، یک متخصص مراقبت های بهداشتی خون را از ورید، یکی از رگ های خونی کوچک تر، می گیرد. اگر به جای آن به طور تصادفی یک شریان را سوراخ شود ممکن است موارد زیر رخ دهند:
- خون قرمز روشن خواهد بود.
- خون به سرعت از بدن خارج می شود.
- احساس نبض در لوله جمع کننده وجود خواهد داشت.
اگر این اتفاق بیفتد، متصدی بلافاصله اهدا را متوقف می کند و حداقل به مدت 10 دقیقه فشار محکمی به ناحیه وارد می کند.
آسیب و تحریک عصبی
همانطور که یک سوزن وارد یا خارج می شود، ممکن است به عصب برخورد کند. این می تواند منجر به:
- ضعف در بازو
- درد شدید در محل
- بی حسی یا گزگز در بازو یا انگشتان
اگر موارد مذکور را تجربه کنید، مسئول آزمایشگاه اهدا را متوقف می کند و از کمپرس سرد استفاده می کند.
واکنش سیترات
سیترات ماده ای است که هنگام اهدای پلاسما به خون اضافه می شود تا از لخته شدن خون پیشگیری کند. برخی افراد نسبت به این ماده واکنش نشان می دهند.
اگر این اتفاق بیفتد، فرد ممکن است موارد زیر را تجربه کند:
- از دست دادن حس
- احساس سوزن سوزن شدن در انگشتان دست یا اطراف بینی و دهان
واکنش شدید سیترات می تواند باعث موارد زیر شود:
- لرزیدن
- تنگی نفس
- انقباض عضلانی
- نبض سریع یا آهسته
بدون درمان، این مورد می تواند منجر به تشنج، شوک یا ایست قلبی شود. یک مطالعه نشان داده است که سیترات می تواند بر تراکم استخوان تأثیر بگذارد، زیرا به کلسیم متصل می شود. با این حال، به نظر نمی رسد تحقیقات دیگر این را تایید کند.
مطالعه بیشتر: آزمایش پروتئین پلاسما
در هر زمان و مکانی که هستی سوالتو از متخصص خون و انکولوژی آنلاین تلفنی بپرس.
همولیز
این اصطلاح پزشکی به تخریب گلبول های قرمز خون اشاره دارد که می تواند در طی اهدای پلاسما اتفاق بیفتد. حتی این آسیب می تواند باعث نشت هموگلوبین شود. هموگلوبین پروتئینی در گلبول های قرمز خون است. نشت هموگلوبین می تواند باعث صورتی شدن پلاسما و تیره شدن خون از حد معمول شود. همچنین ممکن است فرد در ادرار خود خون ببیند. اگر پزشک متوجه علائم همولیز شود، عمل را متوقف می کند.
آمبولی ریه
گاهی اوقات، حباب هوا می تواند در جریان آفرزیس وارد جریان خون شود. برای مثال، اگر مشکلی در دستگاه وجود داشته باشد، ممکن است این اتفاق بیفتد. اگر حباب به ریه ها یا مغز برسد، می تواند برای فرد خطرناک باشد. هر کسی که صدای حباب از محل سوراخ را می شنود باید سریعا علائم را به پزشک خود گزارش دهد. پس از اهدای پلاسما، هر یک از موارد زیر را فوراً درمان کنید:
- سرفه
- گیجی
- درد قفسه سینه
- سایر علائم غیر معمول
- تغییرات در ضربان قلب
اهدای پلاسما بیشتر از اهدای خون طول می کشد. به طور کلی، اهدای پلاسما حدود 1 ساعت و 15 دقیقه طول می کشد، اگرچه خود این عمل تنها حدود 40 دقیقه طول می کشد. همچنین، در اولین بازدید، فرد باید زمان بیشتری را صرف ثبت نام و تکمیل مدارک کند.
اقدامات قبل از اهدا پلاسما
یک تکنسین مرکز اهدا موارد زیر را انجام می دهد:
- از فرد در مورد سلامتی و سابقه پزشکی خود سوال می کند.
- فشار خون درجه حرارت، نبض و سطح هموگلوبین فرد را بررسی می کند تا مطمئن شوید که کم خونی ندارید.
مراحل به شرح زیر است:
- اهدا کننده روی یک صندلی می نشیند.
- پس از تمیز کردن بازوی اهداکننده، یک پرستار یک سوزن استریل جدید را وارد می‌کند.
- خون از طریق سوزن به دستگاه می رسد.
- این دستگاه پلاسما را برمی دارد و بقیه خون از جمله گلبول های قرمز، پلاکت ها و محلول نمکی را از طریق همان سوزن به فرد باز می گرداند.
- پس از اتمام اهدا، متصدی برای پیشگیری از هرگونه خونریزی و عفونت، پانسمان می کند.
- اهدا کننده 10 تا 15 دقیقه استراحت می کند و یک میان وعده مصرف می کند.
در یک فرد بالغ سالم، بدن در عرض 48 ساعت پلاسمای اهدایی را جایگزین می کند.
چگونه از بروز عوارض اهدا پلاسما پیشگیری کنیم؟
خطر تجربه عوارض جانبی اهدای پلاسما کم است. با این حال، ایده خوبی است که موارد زیر را انجام دهید:
آب بنوشید. پلاسما تقریباً 92 درصد آب است، بنابراین بهتر است قبل و بعد از اهدای خون مقدار زیادی آب بنوشید تا از دست رفته جبران شود.
تنقلات مصرف کنید. خوردن یک وعده غذایی کوچک یا یک میان وعده از قبل می تواند احتمال احساس سرگیجه یا سبکی سر را در حین یا بعد از اهدا خون را کاهش دهد. ممکن است ایده خوبی باشد که در بقیه روز استراحت کنید، یا حداقل از فعالیت های شدید خودداری کنید.
اهدای پلاسما معمولا بی خطر است. با این حال، برای اطمینان از استانداردهای بالای مراقبت و بهداشت، فقط در مراکز معتبر اهدا کنید. پلاسمای خون برای بسیاری از درمان های پزشکی مدرن مورد نیاز است. اینها شامل درمان شرایط سیستم ایمنی، خونریزی و اختلالات تنفسی و همچنین تزریق خون و بهبود زخم می شود. اهدای پلاسما برای جمع آوری پلاسما کافی برای درمان های پزشکی ضروری است.
آخرین دیدگاه‌ها