4 علت کاهش تعداد پلاکت خون در کودکان و درمان

کاهش تعداد پلاکت خون در کودکان (ترومبوسیتوپنی) یکی از نگرانی‌های مهم والدین است که می‌تواند بدون علائم واضح شروع شود؛ اما پیامدهای جدی برای سلامت کودک به همراه داشته باشد.

از کبودی‌های بی‌دلیل و خونریزی‌های مکرر گرفته تا ضعف و بی‌حالی، همگی می‌توانند زنگ خطری برای اختلال در تعداد پلاکت‌های خون باشند؛ موضوعی که تشخیص زودهنگام آن، نقشی کلیدی در پیشگیری از عوارض جدی‌تر دارد.

ما در پزشکت باور داریم که آگاهی به‌موقع و دسترسی سریع به پزشک متخصص می‌تواند مسیر درمان را کوتاه‌تر و مطمئن‌تر کند. اگر شما هم درگیر بیماری مربوط به ترومبوسیتوپنی هستید، مشاوره پزشکی آنلاین به شما کمک می‌کند تا علت دقیق را شناسایی کرده و بر اساس شرایط کودک خود، بهترین راهکارهای تشخیصی و درمانی را دریافت کنید.

علل و انواع ترومبوسیتوپنی در کودکان

چه چیزهایی پلاکت خون را پایین میاورد؟ کاهش تعداد پلاکت خون در کودکان می تواند ناشی از عوامل بسیاری باشد که در زیر بیان شده است.

1. کاهش تعداد پلاکت خون حاد

محققان بر این باور هستند که ویروس هایی مانند ویروسی که باعث آبله مرغان می شود، می تواند به طور موقت نحوه رفتار سیستم ایمنی کودک را تغییر داده و باعث حمله آن به پلاکت ها و در نتیجه ITP حاد شود.

این مشکل در کودکان 2 تا 6 ساله شایع تر است. معمولاً علائم آن خفیف هستند و در عرض 6 ماه خود به خود از بین می روند. با این حال، از هر 5 کودک مبتلا به این بیماری، 1 نفر به ITP مزمن مبتلا می شود.

2. ITP مزمن

این بیماری در کودکان خردسال نادر است و در نوجوانان و بزرگسالان، به ویژه در زنان، بیشتر دیده می شود. ITP ممکن است چندین ماه یا یک عمر ادامه و نیاز به درمان تخصصی داشته باشد. در برخی افراد، ITP مزمن به نظر می رسد که برطرف می شود؛ اما اغلب عود می کند و علائم آن برمی گردند

در صورت نیاز به دریافت مشاوره با پزشک برای کم خونی کلیک کنید.

3. ترومبوسیتوپنی ناشی از دارو

کاهش تعداد پلاکت خون در کودکان ممکن است که در پاسخ به دارو ایجاد شود و حتی می تواند در نوزادان و سایر کودکان خردسال خطرناک باشد. در یک مطالعه موردی یک نوزاد پس از دریافت رانیتیدین (زانتاک) به دلیل مشکل در تغذیه، افت شدید تعداد پلاکت را داشت.

رانیتیدین همچنین می تواند رفلاکس اسید را درمان کند. درک کامل اثرات رانیتیدین و داروهای مشابه بر تعداد پلاکت در نوزادان و کودکان خردسال نیاز به تحقیقات بیشتری دارد.

3. عفونت ها

چندین بیماری عفونی می تواند سطح پلاکت را کاهش دهد و باعث ترومبوسیتوپنی ثانویه می شود. برخی از این بیماری ها شامل HIV تب دنگی و مالاریا هستند.

مطالعه‌ای در سال 2021 تأیید می‌کند که مالاریا به‌ ویژه می‌تواند منجر به کاهش شدید سطح پلاکت‌های کودک شود. نویسندگان پیشنهاد می کنند که وجود ترومبوسیتوپنی ممکن است که یک شاخص قابل اعتماد مالاریا در کودکان باشد.

ویزیت آنلاین پزشک نوآوری مجموعه پزشکت به منظور دسترسی تمامی افراد به پزشک در هر زمان و هر مکان!

4. ترومبوسیتوپنی مرتبط با MYH9

این شکل از ترومبوسیتوپنی متمایز بوده؛ زیرا کاهش تعداد پلاکت ها ناشی از یک جهش ژنتیکی است، نه این که سیستم ایمنی به پلاکت های بدن حمله کند. چندین بیماری شامل یک جهش در ژن MYH9 است و همه آنها می توانند باعث ترومبوسیتوپنی شوند:

• سندرم اپشتاین
• سندرم Fechtner
• ناهنجاری می-هگلین
• سندرم سباستین
• کم خونی آپلاستیک

کم خونی آپلاستیک نوعی نارسایی مغز استخوان است و می تواند باعث ترومبوسیتوپنی شود. با بسته شدن مغز استخوان، گلبول های قرمز و سفید، پلاکت کمتری تولید می کنند.

در بیشتر موارد، کم خونی آپلاستیک بدون هیچ دلیل مشخصی ایجاد می شود و پزشکان از آن به عنوان کم خونی آپلاستیک “ایدیوپاتیک” یاد می کنند. با این حال، برخی از کودکان ممکن است که این بیماری را به ارث ببرند یا پس از عفونت به آن مبتلا شوند. نارسایی مغز استخوان بین 1 تا 5 سالگی یا بین 12 تا 20 سالگی رخ می دهد.

علائم کاهش تعداد پلاکت خون در کودکان

یکی از بارزترین علائم ترومبوسیتوپنی در کودکان، لکه‌های کبودی یا ارغوانی در پوست است. سایر علائم آن عبارت‌اند از :

• خون در ادرار
• کبود شدن بدن
• لکه های ریز قرمز مانند راش
• داشتن تاول های خونی در دهان
• خونریزی شدید قاعدگی در نوجوانان

در صورت بروز هرگونه علائم نگران کننده از طریق خدمات مشاوره پزشکی فوری، با پزشکان فعال در پزشکت ارتباط برقرار کنید.

تشخیص علت ترومبوسیتوپنی

پزشکان هنگام تشخیص علت کاهش تعداد پلاکت خون در کودکان، سابقه پزشکی فرد و نتایج معاینه فیزیکی و آزمایشات را در نظر می گیرند. پزشک ممکن است در مورد هر چیزی که می تواند بر سطح پلاکت تاثیر بگذارد، سوالاتی بپرسد، از جمله:

• رژیم غذایی
• معاینه ی جسمی
• استفاده از داروهای تجویزی و بدون نسخه
• هر گونه سابقه خانوادگی تعداد کم پلاکت یا شرایط مرتبط

در این مدت، پزشک علائم کبودی و خونریزی را بررسی می کند. آنها همچنین ممکن است که به دنبال علائم عفونت مانند تب باشند.

اگر رفتار فرزندانتان آرامش شما را مختل کرده است، مشاوره آنلاین برای درمان کودکان بیش ‌فعال می‌تواند در مدیریت این بیماری به شما کمک کند.

تست های تشخیصی ترومبوسیتوپنی

اگر پزشک به ترومبوسیتوپنی مشکوک باشد، چندین آزمایش انجام می دهد که ممکن است علت این موضوع را نیز مشخص کند. این آزمایشات ممکن است شامل موارد زیر باشند:

• شمارش کامل خون یا CBC: شمارش کامل خون، گلبول‌های قرمز و سفید، سلول‌های لخته‌کننده خون (پلاکت‌ها) و گاهی اوقات گلبول‌های قرمز جوان (رتیکولوسیت‌ها) را بررسی می‌کند. این شامل هموگلوبین و هماتوکریت و جزئیات بیشتر در مورد گلبول های قرمز خون است. میزان نرمال پلاکت خون در کودکان بین 150000 تا 450000 بوده و کودکان مبتلا به ITP اغلب تعداد پلاکت کمتر از 10000 دارند.
• اسمیر محیطی: نمونه کوچکی از خون زیر میکروسکوپ بررسی می شود. سلول های خونی بررسی شده تا ببینند طبیعی به نظر می رسند یا نه.
• آسپیراسیون مغز استخوان: این آزمایش به ندرت مورد نیاز است.

درمان پلاکت خون پایین در کودکان

یک کودک مبتلا به ITP حاد خفیف احتمالاً نیازی به درمان ندارد؛ زیرا این امر خود به خود برطرف می شود. با این حال، اگر کودک به احتمال زیاد خونریزی شدید داشته، ممکن است که نیاز به تزریق خون یا پلاکت داشته باشد.

کودک مبتلا به ITP مزمن که اغلب عود می کند، ممکن است که به داروهایی مانند ریتوکسیماب نیاز داشته باشد تا سیستم ایمنی را سرکوب کند. اگر یک بیماری عفونی، مانند HIV، مسئول باشد، پزشک ممکن است کورتیکواستروئیدها را تجویز کند تا تخریب پلاکت ها کند شوند.

به طور کلی، هدف از درمان کاهش تعداد پلاکت خون در کودکان، جلوگیری از عوارض جدی است. اگر یک بیماری زمینه‌ای باعث کاهش تعداد پلاکت‌ها شود، پزشک روی درمان هر دو مشکل تمرکز می‌کند.

درمان این بیماری به علائم، سن و سلامت عمومی کودک و همچنین به شدت این وضعیت بستگی دارد. ارائه‌دهنده فرزندتان احتمالاً شما را به یک هماتولوژیست، متخصص در اختلالات خونی ارجاع می‌دهد.

همه کودکان مبتلا به ITP نیاز به درمان ندارند. اکثر کودکان بدون درمان بهبود می یابند. آزمایش خون و محافظت در برابر خونریزی ممکن است تنها چیزی باشد که لازم است.

در صورت نیاز به درمان فوری پلاکت خون پایین، دو نوع درمان رایج استروئیدها و گلوبولین ایمنی هستند:

• کورتیکواستروئیدها: درمان مختصر با داروهای استروئیدی با کاهش تخریب پلاکت ها به جلوگیری از خونریزی کمک می کند. استروئیدها می توانند تعداد پلاکت ها را در 2 تا 3 هفته افزایش دهند.
• گلوبولین ایمنی داخل وریدی (IVIg): یک دوز واحد از IVIg به کاهش سرعت تخریب پلاکت ها کمک می کند. این سریعتر از استروئیدها (در عرض 24 تا 48 ساعت) عمل خواهد کرد.
• گلوبولین ایمنی ضد D یا Rh: این دارو به طور موقت طحال را از تخریب پلاکت ها متوقف می کند که این کار با دقت بسیار مورد استفاده قرار می گیرد؛ زیرا ممکن است که گلبول های قرمز خون را از بین ببرد.

سایر روش‌های درمان‌ کاهش تعداد پلاکت خون در کودکان ممکن است شامل موارد زیر باشند:

• داروهایی که تولید پلاکت را افزایش می دهند.
• دگزامتازون با دوز بالا. این یک نوع استروئید است.
• اسپلنکتومی. طحال برداشته می شود، زیرا جایی است که بیشتر پلاکت ها از بین می روند.
• ریتوکسیماب این نوعی آنتی بادی است که با جلوگیری از تخریب پلاکت ها به افزایش پلاکت ها کمک می کند.

پزشک اورژانس آنلاین خدمتی از پزشکت برای شرایط بحران است. چگونگی دریافت این سرویس را از لینک مربوطه مطالعه کنید.

آمادگی برای مراجعه به پزشک جهت درمان ترومبوسیتوپنی

احتمالاً ابتدا علائم کودک خود را به پزشک عمومی یا متخصص اطفال گزارش می دهید. بسته به علائم، ممکن است که به متخصص بیماری های خونی (هماتولوژی) ارجاع داده شوید.

برای کمک به یادآوری تمام اطلاعات ارائه شده، یکی از اقوام یا دوستان خود را در قرار ملاقات همراهی کنید. در اینجا اطلاعاتی وجود دارند که به شما کمک می کنند تا برای قرار ملاقات آماده شوید و چه انتظاراتی از پزشک دارید.

قبل از قرار ملاقات با پزشک، فهرستی از موارد زیر تهیه کنید:

• علائم و نشانه‌ها: از جمله علائمی که به نظر بی‌ربط به تظر می رسند.
• هر دارویی: از جمله ویتامین ها، گیاهان دارویی و داروهای بدون نسخه که کودک شما مصرف می کند و دوز آنها
• اطلاعات شخصی کلیدی: از جمله هرگونه استرس عمده یا تغییرات اخیر در زندگی فرزند شما

برای کاهش تعداد پلاکت خون در کودکان، برخی از سوالات اساسی که باید از پزشک بپرسید، به شرح زیر هستند:

• مزایا و خطرات هر درمان چیست؟
• آیا فرزند من به آزمایشات اضافی نیاز دارد؟
• گزینه های مداوا برای کودک من کدامند؟
• آیا بروشور یا مواد چاپی دیگری وجود دارد که بتوانم داشته باشم؟ چه وب سایت هایی را پیشنهاد می کنید؟

پزشک احتمالاً چندین سؤال از شما می پرسد. برای پاسخ دادن به آنها آماده باشید تا بعداً برای پوشش سایر مواردی که می خواهید به آنها بپردازید، زمان بگذارید. برخی از سوال ها شامل موارد زیر می‌شوند:

• شدت علائم چقدر است؟
• اولین بار چه زمانی کودک شما علائم را تجربه کرد؟
• به نظر می رسد چه چیزی علائم را بدتر می کند؟
• آیا فرزند شما اخیراً به خارج از کشور سفر کرده است؟
• به نظر می رسد چه چیزی علائم شما را بهبود می بخشد؟
• آیا کسی در خانواده شما تا به حال علائم مشابهی داشته است؟
• آیا فرزند شما در یک ماه گذشته عفونت ویروسی داشته است؟

مشاوره فوری پزشکی درباره ترومبوسیتوپنی در پزشکت

اگر با علائم یا آزمایش‌های نگران‌کننده مرتبط با کاهش تعداد پلاکت خون در کودکان مواجه شده‌اید، اکنون بهترین زمان برای اقدام است. با دریافت مشاوره تخصصی از پزشکان مجرب، پاسخ سوالات خود را به‌صورت دقیق و علمی دریافت کرده و مسیر درمان مناسب کودک‌تان را با اطمینان آغاز کنید.

سخن آخر

کاهش تعداد پلاکت خون در کودکان موضوعی است که نباید نادیده گرفته شود؛ زیرا تشخیص دیرهنگام آن می‌تواند سلامت کودک را با چالش‌های جدی مواجه کند. توجه به علائم اولیه و پیگیری پزشکی، نقش مهمی در کنترل و درمان به‌موقع دارد.

با افزایش آگاهی والدین و اقدام سریع در صورت مشاهده نشانه‌ها، می‌توان از بسیاری از عوارض پیشگیری کرد. ترومبوسیتوپنی اگر به‌درستی مدیریت شود، در بسیاری از موارد قابل درمان و کنترل خواهد بود.