فتق هیاتال هنگامی اتفاق میفتد که قسمت بالای معده از طریق عضله بزرگی که شکم و قفسه سینه شما را جدا می کند (دیافراگم) چار برآمدگی می شود. دیافراگم شما یک دهانه (هیاتوس) کوچک دارد که لوله غذای (مری) قبل از اتصال به معده از آن عبور می کند. در فتق هیاتال، معده از طریق آن شکاف به سمت بالا حرکت کرده و به داخل قفسه سینه شما وارد می شود.
فتق هیاتال کوچک معمولاً مشکلی ایجاد نمی کند. حتی ممکن است هرگز متوجه ابتلا خود به این بیماری نشوید، مگر اینکه پزشک هنگام معاینه برای معاینات دیگر متوجه آن شود. اما یک فتق بزرگ هیاتال منجر به بازگشت غذا و اسید از مری و سوزش معده می شود. اقدامات خودمراقبتی یا داروها معمولاً می توانند این علائم را تسکین دهند. اما فتق هیاتال بسیار بزرگ، ممکن است به جراحی نیاز داشته باشد.
انواع فتق هیاتال
به طور کلی دو نوع فتق هیاتال وجود دارد: فتق هیاتال کشویی و فتق ثابت یا پارازوفاژ.
فتق هیاتال کشویی
فتق هیاتال کشویی شایعترین فتق هیاتال است. این حالت زمانی رخ می دهد که معده و مری از طریق هیاتوس به داخل قفسه سینه بلغزنند. فتق های کشویی تمایل به کوچک بودن دارند. آنها معمولاً علائمی ایجاد نمی کنند. ممکن است نیازی به درمان نداشته باشند.
فتق هیاتال ثابت
فتق هیاتال ثابت که به عنوان فتق پارازوفاژ شناخته می شود معمولاً زیاد شایع نیست. در یک فتق ثابت، بخشی از معده شما از طریق دیافراگم برآمده شده و در این وضعیت باقی می ماند. این فتق ها در اکثر موارد جدی نیستند. با این حال، خطر انسداد جریان خون در معده وجود دارد. در این وضعیت، می تواند منجر به بروز عوارض جدی شده و یک اورژانس پزشکی محسوب می شود.
در صورت لزوم همین الان با متخصص گوارش آنلاین در پزشکت مشورت کنید.
علائم فتق هیاتال
بیشتر این فتق ها کوچک هستند و هیچ علائم و نشانه ای ندارند. اما فتق های بزرگتر می تواند باعث بروز علائم زیر شود:
- تنگی نفس
- اختلال در بلع
- سوزش سردل
- درد قفسه سینه یا شکم
- احساس سیری بعد از غذا خوردن
- بازگشت غذا یا مایعات به داخل دهان
- برگشت اسید معده به مری (ریفلاکس اسید)
- استفراغ خونی یا دفع مدفوع سیاه که ممکن است نشان دهنده خون ریزی دستگاه گوارش باشد.
در صورت داشتن علائم و نشانه های مداوم که شما را نگران می کند، به پزشک مراجعه کنید.
علائم فتق هیاتال ثابت
فتق هیاتال ثابت به ندرت منجر به بروز علائم می شود. اما در صورت بروز علائم که معمولاً به دلیل ورود اسید معده، صفرا یا هوا به مری ایجاد می شود، آنها عبارتند از:
- اختلال در بلع
- آروغ زدن بیش از حد
- درد قفسه سینه یا درد اپی گاستریک
- سوزش معده که هنگام خم شدن یا دراز کشیدن بدتر می شود.
مطالعه بیشتر: تسکین رفلاکس اسید معده بدون دارو
علل فتق هیاتال
علت اصلی فتق هیاتال هنوز مشخص نیست. اما ممکن است به دلیل موارد زیر ایجاد شود:
- تغییرات مربوط به سن در دیافراگم
- زایمان با یک وقفه غیرمعمول بزرگ
- آسیب به منطقه، به عنوان مثال، پس از ضربه یا انواع خاصی از جراحی
- فشار مداوم و شدید بر روی عضلات اطراف، مانند سرفه، استفراغ، فشار آوردن در هنگام دفع، ورزش یا بلند کردن اجسام سنگین
خطر بروز فتق هیاتال در افراد با 50 سال سن و یا بیشتر و افراد چاق بیشتر است.
ریفلاکس و فتق هیاتال
بیماری ریفلاکس معده (GERD) زمانی رخ می دهد که مواد غذایی، مایعات و اسید موجود در معده به سمت مری بازمی گردد. این وضعیت می تواند منجر به دل درد یا حالت تهوع بعد از غذا شود. ابتلا به GERD در افراد مبتلا به فتق هیاتال طبیعی است. با این حال، این بدان معنا نیست که هر یک از شرایط همیشه باعث دیگری می شود. می توانید فتق هیاتال بدون GERD یا GERD بدون فتق داشته باشید.
جهت ویزیت غیرحضوری و فوری با متخصص داخلی و گوارش همین الان کلیک کنید.
تشخیص فتق هیاتال
فتق هیاتال اغلب طی آزمایش یا روشی برای تعیین علت سوزش سر دل یا درد قفسه سینه یا قسمت فوقانی شکم تشخیص داده می شود. این آزمایشات یا روش ها شامل موارد زیر است:
- تصویربرداری با اشعه ایکس از دستگاه گوارش فوقانی. برای تشخیص این فتق، اشعه ایکس بعد از نوشیدن مایع گچ مانند صورت می گیرد. مایع مورد نظر لایه داخلی دستگاه گوارش شما را پر می کند. این پوشش به پزشك اجازه می دهد تا جزییاتی از مری، معده و روده فوقانی شما را بررسی کند.
- آندوسکوپی فوقانی. پزشک یک لوله باریک و انعطاف پذیر مجهز به نور و دوربین (آندوسکوپ) را به پایین گلو وارد خواهد کرد تا داخل مری و معده را از نظر التهاب بررسی کند.
- مانومتری مری. این آزمایش انقباضات عضلانی ریتمیک در مری هنگام بلع را اندازه گیری می کند. مانومتری مری همچنین هماهنگی و نیروی وارد شده توسط عضلات مری شما را اندازه گیری خواه کرد.
درمان فتق هیاتال
بیشتر افراد مبتلا به فتق هیاتال هیچ علائم و نشانه ای را تجربه نمی کنند و نیازی به درمان ندارند. اگر علائم و نشانه هایی مانند سوزش معده مکرر و ریفلاکس اسید را تجربه می کنید، ممکن است به دارو یا جراحی نیاز داشته باشید.
داروها
اگر سوزش معده و ریفلاکس اسید را تجربه می کنید، پزشک ممکن است موارد زیر را توصیه کند:
- آنتی اسیدهایی که اسید معده را خنثی می کنند. آنتی اسیدها مانند Mylanta، Rolaids و Tums ممکن است اثر تسکینی سریعی داشته باشند. استفاده بیش از حد از برخی از آنتی اسیدها می تواند عوارضی مانند اسهال یا گاهی مشکلات کلیوی ایجاد کند.
- داروهایی که میزان اسید را کاهش می دهد. این داروها که به عنوان مسدود کننده های گیرنده H-2 شناخته می شوند شامل فاموتیدین (Pepcid AC) و نیازاتیدین (Axid AR) هستند. نسخه های قویتر با نسخه پزشک در دسترس هستند.
- داروهایی که تولید اسید را مسدود کرده و مری را بهبود می بخشند. این داروها که به عنوان مهارکننده های پمپ پروتون شناخته می شوند مسدود کننده های اسید قویتر از انسداد گیرنده های H-2 هستند و برای بهبودی بافت مری آسیب دیده تجویز می شوند. مهار کننده های پمپ پروتون بدون نسخه پزشک شامل لانزوپرازول (Prevacid 24HR) و امپرازول (Prilosec، Zegerid) هستند. نسخه های قوی تر به صورت نسخه ای در دسترس هستند.
مطالعه بیشتر: عوارض مصرف نکسیوم (اسومپرازول)
عمل جراحی
گاهی این فتق نیاز به جراحی دارد. به طور کلی از جراحی در افرادی استفاده می شود که داروهای تسکین دل درد و ریفلاکس اسید به آنها کمک نمی کند یا عوارضی مانند التهاب شدید یا باریک شدن مری دارند.
جراحی برای ترمیم فتق هیاتال ممکن است شامل کشیدن معده به سمت شکم و کوچکتر کردن دهانه دیافراگم یا بازسازی اسفنکتر مری باشد. در برخی موارد، جراحی فتق هیاتال با جراحی کاهش وزن، مانند گاسترکتومی آستین همراه است.
جراحی ممکن است با استفاده از یک برش در دیواره قفسه سینه (توراکوتومی) یا با استفاده از یک روش کم تهاجمی به نام لاپاراسکوپی انجام شود. در جراحی لاپاراسکوپی، جراح یک دوربین کوچک و ابزار خاص جراحی را از طریق چندین برش کوچک در شکم وارد می کند. این عمل سپس در حالی انجام می شود که جراح تصاویری را از داخل بدن مشاهده می کند که از مانیتور نمایش داده می شوند.
در هر زمان و مکانی که هستی سوالتو از متخصص آنلاین بپرس.
درمان های خانگی فتق هیاتال
ریفلاکس اسید بیشتر علائم فتق هیاتال را ایجاد می کند. تغییر رژیم غذایی می تواند علائم شما را کاهش دهد. بهتر است به جای سه وعده غذایی بزرگ، خوردن وعده های غذایی کوچکتر چندین بار در روز کمک کند. همچنین باید طی چند ساعت پس از خواب از خوردن وعده های غذایی یا میان وعده خودداری کنید.
همچنین غذاهای خاصی وجود دارد که ممکن است خطر سوزش معده را افزایش دهد. بهتر است از مصرف این غذاها خودداری کنید:
- الکل
- کافئین
- پیازها
- شکلات
- غذاهای ادویه دار
- میوه های خانواده مرکبات
- غذاهایی که با گوجه فرنگی درست می شوند.
علاوه بر آن، ایجاد چند تغییر در سبک زندگی ممکن است به کنترل علائم و نشانه های ناشی از فتق هیاتال کمک کند، از جمله:
- سیگار نکشید.
- وزن مناسب خود را حفظ کنید.
- در حین اجابت مزاج بهتر است زیاد زور نزنید.
- در هنگام بلند کردن اجسام سنگین مراقب باشید.
- سر تخت خود را 6 اینچ (حدود 15 سانتی متر) بلند کنید.
- از کمربندهای تنگ و برخی تمرینات شکمی پرهیز کنید.
- بعد از غذا یا در اواخر روز از دراز کشیدن خودداری کنید.
- در طول روز به جای چند وعده غذایی بزرگ سعی کنید چند وعده غذایی کوچکتر بخورید.
- از غذاهایی که باعث سوزش معده می شوند مانند غذاهای چرب یا سرخ شده، سس گوجه فرنگی، الکل، شکلات، نعناع، سیر، پیاز و کافئین خودداری کنید.
مطالعه بیشتر: درمان خانگی برای فتق هیاتال
آمادگی برای مراجعه به پزشک
در صورت تشخیص فتق و بی تاثیر بودن تغییر شیوه زندگی و دارو درمانی بهتر است به متخصص گوارش مراجعه کنید.
سوالاتی که می توانید از پزشک خود بپرسید، عبارتند از:
- علت فتق هیاتال من چیست؟
- به چه آزمایشاتی نیاز دارم؟ آیا آمادگی خاصی برای آنها وجود دارد؟
- آیا نیاز به درمان داریم؟ گزینه های درمانی مناسب وضعیت من، و مزایا و خطرات هر کدام چیست؟
- من بیماری دیگری دارم؟ چگونه می توانم این شرایط را به بهترین شکل با هم مدیریت کنم؟
پزشک احتمالاً تعدادی سوال از شما بپرسد، برخی از این سوالات، عبارتند از:
- چه زمانی علائم را تجربه کردید؟ شدت آنها چقدر است؟
- آیا علائم شما مداوم بوده است یا گاه به گاه بروز پیدا می کنند؟
- چه عواملی باعث بهتر و یا بدتر شدن علائم شما می شود؟
سخن آخر
فتق هیاتال هنگامی اتفاق میفتد که قسمت بالای معده شما از طریق دیافراگم به سمت بالا رانده و به قسمت قفسه سینه شما وارد شود.
دیافراگم یک عضله بزرگ است که بین شکم و قفسه سینه شما قرار دارد. شما برای کمک به تنفس از این عضله استفاده می کنید. به طور معمول، معده شما زیر دیافراگم است، اما در افرادی که فتق هیاتال دارند، بخشی از معده از طریق عضله به سمت بالا برآمده می شود.
17 دیدگاه
سلام.من همیشه معده درد و سوزش معده و نفخ و رفلاکس و یبوست دارم قبلا دکتر رفتم سندروم روده تحریک پذیر تشخیص دادن اندوسکوپی هم رفتم توی جواب فتق هیاتال مشخص شد ولی الان حدودا یک هفته ای میشه که غذا به سختی از گلوم پایین میره یعنی با درد و سوزش در ناحیه مری مثلا انگار یه گیری وجود موقع بلع، درحالت عادی هم اون ناحیه بشدت میسوزه،یعنی بخاطر همون فتق هست؟ باید به دکتر مراجعه کنم؟
سلام هر چند که احتمالا علت این مشکلات همان فتق می باشد ولی لازمه تا به پزشک خود مراجعه نمایید.
ممنون از پاسخگوییتون??
سلام و سپاس
آیا می توان فتق هیاتال گرید 3 را خود به خود درمان کرد و برای همیشه به جای اول برگرداند. من خیلی آروغ میزنم اکثر مواقع احساس میکنم گلوم تحت فشاره و باید باد گلو خالی کنم و همزمان آی بی اس هم دارم
سلام این گرید فتق هیاتال با علایم همراه نیاز به درمان توسط جراح عمومی و یا متخصص گوارش دارند.
مادرم ۶۹سال دارد غذا که میخورد وارد معده نمیشود و آروغ نیز میزد تا استفراغ نکند راحت نمیشود، دل درد نیز دارد برای اینکه آرام گیرد چکار کنیم ، ممنون میشم جواب بدید.
سلام سوالتان مفهوم نبود.
سلام وقت بخیر من ۲ روزه متوجه بر آمدگی کوچک درست زیر قفسه سینه سمت راست به اندازه یک سکه شدم و فقط در هنگام فشار دادن ان نقطه درد خیلی خفیف دارم لازم به ذکره که فقط با لمس مشخص میشه و بیرون زدگی بسیار جزعی داره .به نظرتون مشکل چیه و یا اینکه جدیه؟
سلاماگر این علایم شدیدتر شد به پزشک مراجعه نمایید.
سلام چند ساله ک درد قفسه سینه و سرفه داشتم،اشتباها به دکتر ریه مراجعه میکردم،الان درد قفسه سینه بلع دردناک،تلخی دهان،سوزش سینه،آندوسکوپی شدم گفتن فتق هیاتال کشویی متوسط،و ازوفاژیت گرید a دارم،همچنین کولیت عصبی دارم و کیسه صفرامو هم برداشتن،داروی پنتو پرازول روزی دوتا،لیبراکیم ۳تا،نور تریپیلین شبی یکی،با دارو علائمم بهتر شده باید عمل بکنم یا نه؟
سلام بهتر است که به جراح عمومی و یا پزشک خودتان مراجعه نمایید.
با سلام و احترام، من چند ساله که اینجوریم که اگه بعد از غذا دراز بکشم در ظرف ۱۰ الی ۱۵ دقیقه به سمت خواب شدید میرم، تنفسم قطع میشه و خلاصه انگار دچار حمله شیمیایی شدم.
حالا اگه وضعیتم رو از حالت داز کشیده به نشسته تغییر بدم دوباره اون علائم از بین می ره
ولی اگه با همون حال به خواب برم بعد از بیدار شدن از خواب دچار گیجی و منگی و خستگی شدید هستم
به نظرتون از چی هست؟،
سلام نوعی اختلال خواب هست احتمالا آپنه خواب به متخصص روانپزشکی مراجعه نمایید.
با سلام مدت 2 ماه است که قسمت پایین جناغم با فشار کوچک انگشت درد میکنه (همراه با تهوع) و با حرکت شانه راست به سمت بالا، دردش به سمت قفسه راست منتقل میشه و تیر میکشه (همراه با تهوع). مشکلی در هضم غذا و سوزش سر دل ندارم. دو ماهه داروی لانزوپرازول 30 به تشخیص پزشک مصرف میکنم ولی مشکلم کمی بدتر شده. سونوگرافی شکم کامل و آزمایش خون نرمال داشتم. بنظرتان مشکل از چیست؟ 33 سالمه
سلام اندوسکوپی انجام بدین
با سلام، من سالها پیش بیماری رفلاکس داشتم و طبق توصیه پزشک و بعد از درمان اموپرازول مصرف میکردم در صورت نیاز. چند سالی هست که هر صبح اموپرازول۱۰ میخورم و هیچ مشکلی نداشتم. در حال حاضر علایم فتق هیاتال معده را دارم. سوال من این هست که آیا ورزش های شامل وزنه زدن برای این بیماری مضر هست؟