فتق اینگوینال یا فتق مغبنی وقتی رخ می دهد که بافتی یا بخشی از روده از طریق یک نقطه ضعیف در عضلات شکم بیرون زده باشد. برآمدگی حاصل می تواند، هنگام سرفه، خم شدن یا بلند کردن جسم سنگین دردناک شود.
این فتق لزوماً خطرناک نیست. اما به خودی خود بهبود نمی یابد و می تواند منجر به عوارض جدی شود. پزشک احتمالاً جراحی را برای رفع فتق مغبنی که دردناک یا بزرگ شده است، توصیه می کند. جراحی فتق اینگوینال، یک روش جراحی رایج است.
علائم فتق مغبنی
علائم و نشانه های فتق مغبنی شامل موارد زیر است:
- ضعف یا فشار در کشاله ران
- احساس سوزش یا درد در برآمدگی
- یک احساس سنگین یا کشنده در کشاله ران
- درد یا ناراحتی در کشاله ران، به ویژه هنگام خم شدن، سرفه یا بلند کردن
- برآمدگی در ناحیه دو طرف استخوان شرمگاه ، که در حالت ایستاده مشخص تر می شود، خصوصاً در صورت سرفه یا کشیدگی
گاهی اوقات، هنگامی که روده بیرون زده به کیسه بیضه فشار می آورد، درد و التهاب در اطراف بیضه ها هم ایجاد می شود.
علائم و نشانه های فتق در کودکان
فتق اینگوینال در نوزادان و کودکان در نتیجه ضعف دیواره شکم رخ می دهد که از بدو تولد وجود دارد. گاهی اوقات فتق فقط زمانی قابل مشاهده است که کودک در حین دفع مدفوع گریه، یا سرفه می کند و فشار می آورد. او احتمال دارد تحریک پذیر شود و اشتهایش کمتر از حد معمول باشد.
در کودکان بزرگتر، فتق هنگامی که کودک سرفه می کند، یا در طی مدفوع فشار می آورد و برای مدت طولانی می ایستد، بیشتر مشخص می شود.
در شرایطی که فتق درمان نشود ممکن است محتویات فتق در دیواره شکم به دام بیفتد و منجر به فتق حبس شده شود. فتق حبس شده می تواند خفه شود، که باعث قطع جریان خون در بافت محبوس شده می شود. اگر فتق خفه شده درمان نشود، می تواند جدی و خطرناک باشد.
علائم و نشانه های فتق خفه شده شامل موارد زیر است:
- تب
- حالت تهوع، استفراغ یا هر دو
- عدم توانایی اجابت مزاج یا دفع گاز
- درد ناگهانی که به سرعت تشدید می شود.
- برآمدگی فتق که قرمز، بنفش یا تیره می شود.
چه موقع با پزشک تماس بگیریم؟
اگر برآمدگی فتق قرمز، بنفش یا تیره شد یا علائم و نشانه های دیگری از فتق مشاهده کردید، فوراً به پزشک مراجعه کنید.
در صورت داشتن برآمدگی دردناک یا قابل توجه در کشاله ران در دو طرف استخوان شرمگاه خود با پزشک تماس بگیرید. برآمدگی هنگام ایستادن، بیشتر به چشم می آید و اگر دست خود را مستقیماً روی ناحیه آسیب دیده قرار دهید، معمولاً آن را احساس خواهید کرد.
علل فتق مغبنی
برخی از فتق های مغبنی دلیل مشخصی ندارند. ولی بعضی دیگر احتمال دارد در نتیجه موارد زیر رخ دهد:
- بارداری
- فعالیت شدید
- سرفه یا عطسه مزمن
- افزایش فشار داخل شکم
- یک نقطه ضعف موجود در دیواره شکم
- فشار آوردن هنگام اجابت مزاج یا ادرار کردن
در بسیاری از افراد که ضعف دیواره شکم منجر به فتق مغبنی می شود، در بدو تولد زمانی رخ می دهد که پوشش شکم (صفاق) به درستی بسته نشود. فتق های مغبنی دیگر که در اواخر زندگی ایجاد می شوند عضلات به دلیل افزایش سن، فعالیت بدنی شدید یا سرفه همراه با استعمال سیگار، ضعیف یا خراب می شوند.
نقاط ضعف همچنین می توانند در اواخر زندگی در دیواره شکم، به ویژه پس از آسیب یا جراحی شکم، ایجاد شوند.
در مردان، نقطه ضعف معمولاً در کانال اینگوینال رخ می دهد، جایی که طناب اسپرماتیک وارد کیسه بیضه می شود. در زنان، کانال اینگوینال یک رباط را حمل می کند که به نگه داشتن رحم کمک می کند و گاهی اوقات در جایی که بافت همبند رحم به بافت اطراف استخوان شرمگاهی متصل می شود، منجر به بروز فتق خواهد شد.
عوامل خطر فتق اینگوینال
عواملی که در ایجاد فتق مغبنی نقش دارند، عبارتند از:
- سرفه مزمن. مانند سیگار کشیدن
- زایمان زودرس و وزن کم هنگام تولد
- افزایش سن. با افزایش سن عضلات ضعیف می شوند.
- جنسیت. مردان هشت برابر بیشتر از زنان در معرض فتق مغبنی هستند.
- یبوست مزمن. یبوست باعث خستگی در هنگام حرکات روده می شود.
- بارداری. باردار بودن می تواند عضلات شکم را ضعیف کرده و باعث افزایش فشار در داخل شکم شود.
- سابقه خانوادگی. اگر از اقوام نزدیک خود، مانند پدر یا مادر یا خواهر و برادر، فردی را دارید که این بیماری را دارد، شما هم در معرض خطر این بیماری قرار خواهید گرفت.
- سابقه ترمیم فتق. حتی اگر فتق قبلی در دوران کودکی رخ داده باشد، بیشتر در معرض خطر ابتلا به فتق مغبنی دیگری هستید.
عوارض فتق اینگوینال
عوارض فتق مغبنی شامل موارد زیر است:
فشار بر بافت های اطراف. بیشتر فتق های مغبنی اگر با جراحی ترمیم نشوند با گذشت زمان بزرگ تر خواهند شد. در مردان، فتق های بزرگ می توانند به کیسه بیضه انتشار یافته و باعث درد و التهاب شوند.
فتق حبس شده. اگر محتویات فتق در نقطه ضعف دیواره شکم به دام بیفتد، می تواند روده را مسدود کند و منجر به درد شدید، حالت تهوع، استفراغ و عدم توانایی در اجابت مزاج یا دفع گاز شود.
فتق حبس شده می تواند جریان خون در بخشی از روده را قطع کند. استرانگولاسیون می تواند منجر به مرگ بافت روده آسیب دیده شود. فتق خفه شده یک وضعیت جدی و خطرناک است و نیاز به جراحی فوری دارد.
پیشگیری از فتق اینگوینال
نمی توانید از نقص مادرزادی که شما را مستعد ابتلا به فتق مغبنی می کند، پیشگیری کنید. با این وجود می توانید فشار وارد بر عضلات و بافت های شکم خود را کاهش دهید. مثلا:
- وزن سالم داشته باشید. با پزشک خود در مورد بهترین برنامه ورزشی و رژیم غذایی مشورت کنید.
- غذاهای پرفیبر بیشتری بخورید. میوه ها، سبزیجات و غلات کامل حاوی فیبر هستند که می توانند به پیشگیری از یبوست کمک کنند.
- اشیاء سنگین را با احتیاط بلند کنید یا از بلند کردن آنها اجتناب کنید. اگر باید چیز سنگینی را بلند کنید، همیشه از زانو خم شوید، نه کمر.
- سیگار نکشید. سیگار کشیدن علاوه بر نقش آن در بسیاری از بیماری های جدی، منجر به بروز سرفه مزمن می کند که عامل خطری برای فتق است.
تشخیص فتق اینگوینال
معاینه بدنی معمولاً تنها راه تشخیصی است که برای تشخیص فتق مغبنی انجام می شود. پزشک برآمدگی در ناحیه کشاله ران را بررسی می کند. از آنجا که ایستادن و سرفه باعث برجسته شدن فتق می شود، به احتمال زیاد از شما خواسته می شود بایستید و سرفه کنید یا فشار بیاورید.
اگر فتق به راحتی تشخیص داده نشود، پزشک احتمال دارد آزمایش تصویربرداری مانند سونوگرافی شکم، سی تی اسکن یا MRI را تجویز کند.
درمان فتق اینکوینال
اگر فتق کوچک باشد و شما را آزار ندهد، احتمال دارد پزشک انتظار مراقبانه را توصیه کند. در كودكان، پزشك احتمال دارد قبل از انجام عمل جراحي، براي كاهش برآمدگي فشار دست را اعمال كند.
فتق بزرگ یا دردناک معمولاً برای رفع ناراحتی و پیشگیری از عوارض جدی به جراحی نیاز دارد.
دو نوع عمل فتق وجود دارد. ترمیم فتق باز و ترمیم لاپاراسکوپی.
ترمیم فتق باز
در این روش، که می تواند با بی حسی موضعی و آرام بخشی یا بیهوشی عمومی انجام شود، جراح برشی در کشاله ران ایجاد می کند و بافت بیرون زده را به داخل شکم هل می دهد. سپس جراح ناحیه ضعیف شده را می دوزد و اغلب آن را با مش مصنوعی (هرنیوپلاستی) تقویت می کند. سپس دهانه با بخیه، منگنه یا چسب جراحی بسته می شود.
پس از جراحی، به شما توصیه می شود تا در اسرع وقت حرکت کنید، اما احتمال دارد چندین هفته طول بکشد تا بتوانید فعالیت های عادی خود را از سر بگیرید.
لاپاراسکوپی
در این روش کم تهاجمی، که به بیهوشی عمومی نیاز دارد، جراح از طریق چندین برش کوچک در شکم ایجاد می کند. از گاز برای التهاب شکم استفاده می شود تا اندام های داخلی راحت تر دیده شود.
یک لوله کوچک مجهز به دوربین (لاپاراسکوپ) در یک برش قرار می گیرد. با راهنمایی دوربین، جراح ابزارهای ریزی را از طریق برش های دیگر وارد می کند تا فتق را با استفاده از مش مصنوعی ترمیم کند.
افرادی که ترمیم لاپاراسکوپی دارند شاید بعد از جراحی ناراحتی و جای زخم کمتری داشته و سریعتر به فعالیت های عادی خود برگردند. با این حال، احتمال دارد عود فتق با ترمیم لاپاراسکوپی بیشتر از جراحی باز باشد. انتخاب جراحی که در عمل لاپاراسکوپی بسیار باتجربه باشد می تواند این خطر را کاهش دهد.
لاپاراسکوپی به جراح اجازه می دهد تا از بافت اسکار ناشی از ترمیم فتق زودتر پیشگیری کند، بنابراین می تواند انتخاب خوبی برای افرادی باشد که فتق آنها پس از جراحی باز عود می کند. همچنین شاید انتخاب خوبی برای افراد مبتلا به فتق در دو طرف بدن باشد (دو طرفه).
همانند جراحی باز، احتمال دارد چند هفته طول بکشد تا بتوانید به سطح فعالیت معمول خود باز گردید.
آمادگی برای مراجعه به پزشک
شما احتمالاً درمان وضعیت خود را با مراجعه به پزشک عمومی شروع خواهید کرد. برای آمادگی بیشتر هنگام مراجعه به پزشک بهتر است که لیستی از این موارد تهیه کنید:
- سوالاتی که می توانید از پزشک خود بپرسید.
- علائم، از جمله زمان شروع آنها و چگونگی تغییر یا بدتر شدن آنها با گذشت زمان
- اطلاعات شخصی اصلی، از جمله تغییرات اخیر زندگی و سابقه پزشکی خانواده
- تمام داروها، ویتامین ها یا مکمل هایی که مصرف می کنید، از جمله دوز دارو های مصرفی خود
در صورت امکان یکی از اعضای خانواده یا دوست خود را به همراه داشته باشید تا کمک کند اطلاعاتی را که به دست می آورید به خاطر بسپارید.
برای فتق مغبنی، برخی از سوالات اساسی که باید از پزشک بپرسید شامل موارد زیر است:
- به چه آزمایشاتی نیاز دارم؟
- به احتمال زیاد علت علائم من چیست؟
- در صورت نیاز به جراحی، بهبودی من چگونه خواهد بود؟
- برای پیشگیری از فتق دیگر چه کاری می توانم انجام دهم؟
- چه روش های درمانی موجود است و کدام یک را برای من توصیه می کنید؟
- من بیماری دیگری دارم چگونه می توانم این شرایط را به بهترین وجه با هم مدیریت کنم؟
پزشک احتمالاً چندین سوال از شما می پرسد، مانند:
- آیا سابقه یبوست دارید؟
- آیا قبلاً فتق مغبنی داشته اید؟
- علائم از چه زمانی شروع شد؟
- سیگار می کشید؟ اگر چنین است، چقدر؟
- آیا علائم ثابت مانده است یا بدتر شده است؟
- آیا در شکم یا کشاله ران خود درد دارید؟ آیا چیزی باعث بدتر شدن یا بهتر شدن درد می شود؟
- چه فعالیت بدنی برای شغل خود انجام می دهید؟ به طور مرتب چه فعالیت های بدنی دیگری انجام می دهید؟
آخرین دیدگاه‌ها