شکستگی دنده

شکستگی دنده یکی از آسیب دیدگی های شایعی است که زمانی اتفاق می افتد که یکی از استخوان های قرار گرفته در داخل قفسه دنده شکسته یا دچار ترک می شود. شایع ترین علت بروز شکستگی دنده وارد شدن ضربه به قفسه سینه است. این آسیب دیدگی ممکن است در اثر سقوط، تصادف رانندگی یا ورزش های تماسی اتفاق بی افتد.

معمولاً آسیب های وارد شده با ناحیه دنده باعث ترک خوردگی این ناحیه شده و به اندازه شکستگی استخوان های این ناحیه خطر نخواهد بود. زیرا شکستگی لبه های استخوان می تواند به اندام های داخلی مثل رگ های خونی یا دستگاه تنفسی فرد آسیب جدی برساند.

در بیشتر موارد، دنده های شکسته شده معمولاً طی یک یا دو ماه بهبود می یابند. در درمان عارضه شکستگی دنده، کنترل درد اهمیت بسیار زیادی خواهد داشت. زیرا با کاهش درد فرد می تواند به تنفس عمیق ادامه داده و از بروز عوارض تنفسی مثل ذات الریه (پنومونی) جلوگیری کند.

علت شکستگی دنده

علت اصلی بروز شکستگی های دنده، ضربات مستقیم مثل ضربات ناشی از تصادفات رانندگی، افتادن یا ورزش های تماسی است. علاوه بر این شکستگی دنده ها ممکن است در نتیجه ضربات تکراری در ورزش هایی مثل گلف، قایق رانی یا سرفه های شدید و طولانی اتفاق بیفتد.

عوامل خطر شکستگی دنده

احتمال بروز شکستگی دنده ممکن است به خاطر عوامل خطر زیر افزایش یابد:

• پوکی استخوان. ابتلا به این بیماری سبب می شود تا استخوان های شما به مرور زمان تراکم خود را از دست داده و شما را مستعد بروز شکستگی های استخوانی کند.
• مشارکت ورزشی. انجام ورزش های تماسی مانند هاکی یا فوتبال ، خطر آسیب دیدگی و وارد شدن ضربه به قفسه سینه را تا حد قابل توجهی افزایش خواهد داد.
• ضایعه سرطانی در یک دنده. یک ضایعه سرطانی می تواند باعث ضعیف شدن بافت استخوانی شده و آن را در معرض شکستگی قرار دهد.

علائم شکستگی دنده

درد ناشی از شکستگی استخوان معمولاً در زمانی که مشغول فعالیت های زیر باشید، شدت خواهد یافت:

• نفس عمیق کشیدن
• وارد شدن فشار بر روی ناحیه آسیب دیده
• خم شدن یا چرخاندن بدن

زمان مراجعه به پزشک در شکستگی دنده

در صورتی که احساس می کنید قسمتی از قفسه سینه بعد از وارد شدن ضربه به آن، نسبت به لمس حساس شده یا اینکه در هنگام نفس کشیدن احساس درد می کنید. بهتر است برای تشخیص و درمان به پزشک مراجعه کنید.

اگر احساس فشار، پر بودن یا فشرده شدن در قسمت مرکزی سینه خود می کنید که بیش از چند دقیقه طول کشیده یا دردی که فراتر از قفسه سینه رفته و تا شانه یا بازوی شما کشیده می شود، فوراً به مراقبت پزشکی بپردازید. این علائم می تواند نشانگر حمله قلبی باشد در نتیجه باید سریعاً توسط پزشک مورد معاینه و درمان قرار بگیرید.

عوارض شکستگی دنده

شکستگی دنده می تواند به رگ های خونی و اعضای داخلی بدن آسیب جدی رساند. این احتمال آسیب دیدگی با افزایش تعداد دنده های شکسته، افزایش خواهد یافت. عوارض جانبی ناشی از شکستگی دنده بستگی به این دارد که کدام دنده های شما در نتیجه ضربه یا حادثه دچار شکستگی شده باشد.

اما به طور کلی عوارض جانبی ناشی از شکستگی دنده شامل موارد زیر می شود:

• پارگی یا سوراخی آئورت. شکستگی و نوک تیز شدن یکی از سه دنده بالایی قفسه سینه می تواند باعث پارگی رگ آئورت یا رگ های خونی مهم دیگر قرار گرفته در این ناحیه شود.
• سوراخ شدن ریه. شکستگی و نوک تیز شدن یکی از دنده های میانی قفسه سینه می تواند باعث سوراخ شدن ریه و اختلال در عملکرد آن شود.
• آسیب دیدگی طحال، کبد یا کلیه ها. احتمال شکستگی دنده های پایینی قرار گرفته در قفسه سینه بسیار کم تر از دیگر دنده ها است. زیرا دنده های انتهایی انعطاف پذیری بیشتری نسبت به دنده های بالایی و میانی داشته و در نتیجه احتمال آسیب دیدگی آن ها نیز کمتر خواهد بود. اما در صورتی که دچار شکستگی دنده های پایینی شوید، این شکستگی می تواند باعث آسیب دیدگی جدی به طحال، کبد یا حتی کلیه شما شود.

پیشگیری شکستگی دنده

اقدامات زیر می تواند به کاهش احتمال شکستگی دنده ها کمک کند:

• محافظت از خود در برابر آسیب های ورزشی. بهتر است هنگام ورزش های تماسی از تجهیزات مراقبتی و کلاه ایمنی مخصوص آن رشته استفاده کنید.
• کاهش احتمال زمین خوردن در منزل. به طور منظم کف منزل را تمیز کرده و وسایلی که ممکن است باعث سر خوردن یا گیر کردن پاها و زمین خوردن شود را از کف زمین جمع آوری کنید.
• استخوان های خود را تقویت کنید. دریافت مقدار کافی کلسیم و ویتامین D در رژیم غذایی برای داشتن استخوان های قوی بسیار مهم است. به خاطر داشته باشید که باید روزانه حدود 1200 میلی گرم کلسیم و 600 واحد بین المللی ویتامین D را از طریق مواد غذایی و مکمل ها دریافت کنید.

 تشخیص شکستگی دنده

در طی معاینه برای تشخیص شکستگی دنده، احتمالاً پزشک با وارد کردن فشار بر روی دنده ها وضعیت درد شما را بررسی خواهد کرد. علاوه بر این پزشک با گوش دادن به صدای نفس کشیدن یا مشاهده وضعیت حرکت قفسه سینه اقدام به تشخیص هر گونه شکستگی یا ترک خوردگی دنده خواهد نمود.

همچنین پزشک ممکن است برای تشخیص دقیق یکی از تصویر برداری های زیر را تجویز کند:

• اشعه ایکس. استفاده از پرتوهای اشعه ایکس برای تصویر برداری می تواند وضعیت و سلامت استخوان ها را نشان دهد. اما تصویر برداری اشعه ایکس نمی تواند مشکلاتی مثل ترک خوردن دنده یا شکستگی های که تازه اتفاق افتاده است را نشان دهد. البته تصویربرداری با اشعه ایکس می تواند به تشخیص هوا جنبی (Collapseed lung) کمک کند.
• سی تی اسکن. این تصویر برداری همه جزئیاتی که ممکن است در تصویر برداری اشعه ایکس نادیده گرفته شده باشد را نمایان خواهد کرد. اسکن سی تی اسکن حتی به تشخیص آسیب به بافت نرم و رگ های خونی نیز کمک خواهد کرد. در این تکنولوژی تصویر برداری اشعه ایکس از زوایای مختلف تکرار و با تصویر برداری مقطعی از اعضای داخلی بدن ترکیب خواهد شد.
• ام آر آی. این شیوه تصویر برداری نیز می تواند برای نشان دادن بافت های نرم و اعضای داخلی در اطراف دنده ها استفاده شده و نشان دهنده هر گونه آسیب دیدگی در ناحیه قفسه سینه باشد. این شیوه شکستگی های جزئی دنده ها را نشان خواهد داد. در تصویر برداری ام آر آی از آهنربای قوی و امواج رادیویی برای تصویر برداری مقطعی استفاده می شود.
• اسکن استخوان. این تکنیک برای دیدن شکستگی های فشاری، جایی که استخوان پس از آسیب های مکرر ترک خورده، مانند دوره های طولانی سرفه بسیار مناسب است. در حین اسکن استخوان، مقدار کمی از مواد رادیواکتیو به جریان خون فرد تزریق شده و این رادیواکتیو در قسمت هایی از استخوان که در حال ترمیم هستند، جمع شده و در نتیجه در حین اسکن استخوانی در تصویر به دست آمده به خوبی مشخص خواهند شد.

درمان شکستگی دنده

اکثر دنده های شکسته در طی شش هفته به خودی خود و بدون نیاز به هیچ درمانی بهبود خواهند یافت. محدود کردن فعالیت ها و کمپرس یخ  ناحیه آسیب دیده از جمله مواردی است که می تواند به بهبودی و تسکین درد کمک کند.

داروها

استفاده از مسکن ها پس از بروز شکستگی دنده از اهمیت بسیار زیادی برخوردار است. زیرا درد در هنگام تنفس عمیق ممکن است تنفس شما را با اختلال مواجه کرده و در نتیجه دچار عوارضی مانند ذات الریه شوید. در صورتی که داروها و مسکن های خوراکی کمکی به کاهش درد شما نمی کند، بهتر است با پزشک در مورد تزریق داروهای بی حسی موقت در اطراف عصب های دنده آسیب دیده خود مشورت کنید.

 تراپی

هنگامی که درد شما تحت کنترل قرار گرفت، پزشک ممکن است تمرینات تنفسی را برای عمیق تر نفس کشیدن شما به شما آموزش دهد. زیرا افرادی که دچار شکستگی های دنده می شوند به علت درد ناشی از آن در معرض ابتلا به ذات الریه قرار خواهند داشت. در نتیجه این تمرینات تنفسی می تواند تا حد زیادی به کاهش احتمال بروز عوارض جانبی مثل ذات الریه کمک کند.

در گذشته، پزشکان از باندهای کشی برای فشرده سازی قفسه سینه استفاده می کردند تا به بی حرکت کردن ناحیه آسیب دیده کمک کند. اما امروزه به هیچ وجه استفاده از باندهای کشی برای بستن دنده های شکسته توصیه نمی شود زیرا این کار مانع تنفس عمیق فرد شده و احتمال بروز ذات ریه را تا حد قابل توجهی افزایش خواهد داد.

آمادگی برای ملاقات با پزشک

بیشتر شکستگی استخوان های دنده به علت تصادفات موتور سیکلت رخ می دهد، در نتیجه خودتان می توانید متوجه بروز شکستگی دنده شوید و سریعاً باید به اورژانس مراجعه کنید. اما در صورتی که به خاطر فشار تکراری در گذر زمان تصور می کنید که دچار این عارضه شدید بهتر است به پزشک متخصص مراجعه کنید.

از آن جایی که مدت زمان ملاقات با پزشک کوتاه بوده و حرف های زیادی برای گفتن خواهید داشت. در نتیجه بهتر است با آمادگی کامل به پزشک مراجعه کرده و از این زمان کوتاه نهایت استفاده را ببرید.

بهتر است قبل از حضور در مطب موارد زیر را آماده کنید:

• لیستی از تمامی علائم و نشانه های بیماری را تهیه کنید. همه نشانه های مربوط و غیر مربوط به بیماری خود را یادداشت کرده و همراه خود داشته باشید.
• اطلاعات مهم شخصی را یادداشت کنید. بهتر است استرس ها و تغییرات اخیری که در زندگی تان افتاده است را یادداشت کنید.
• لیستی از تمامی داروهای مصرفی خود تهیه کنید. نام تمامی داروها، مکمل ها و ویتامین های که مصرف می کنید را همراه با میزان مصرف خود یادداشت کنید.
• دوست یا یکی از اعضای خانواده خود را همراه ببرید. گاهی اوقاتت به خاطر سپردن تمامی موارد و اطلاعاتی که پزشک در اختیارتان قرار می دهد، کار دشواری است. در نتیجه بردن همراه به یادآوری اطلاعات مهم و نکات کمک زیادی خواهد کرد.
• سؤالات خود را یادداشت کنید. تمامی سؤالات مربوط و غیر مربوطی که به ذهنتان رسیده و قصد پرسیدن آن ها از پزشک را دارید را یادداشت کرده و همراه خود به مطب ببرید.

در مورد شکستگی دنده ها می توانید از سؤالات زیر استفاده کنید:

• تا چه زمانی احساس درد خواهم داشت؟
• چه درمان هایی برای بهبود این عارضه وجود دارد؟ کدام مورد را برای شرایط من توصیه می کنید؟
• دچار بیماری های دیگری هستم، چگونه می توانم این بیماری ها را در کنار هم مدیریت کنم؟
• آیا نیاز است تا فعالیت های خود را محدود کنم؟

سوالات پزشک

پزشک در حین معاینه ممکن است برای تشخیص دقیق تر شکستگی دنده، سؤالات زیر را مطرح کند:

• از چه زمانی شاهد بروز علائم بودید؟
• درد دقیقاً در کدام قسمت قفسه سینه شما است؟
• علائم به صورت موقتی بروز می کند یا دائمی است؟
• درد تا چه میزان شدید است؟
• آیا فکر می کنید ضربه یا حادثه ای باعث بروز این عارضه شده باشد؟
• آیا فعالیت یا حرکتی باعث بدتر یا بهتر شدن درد ناشی از این عارضه می شود؟